Baalbek
Baalbek (árabe: بعلبك Ba'lbakk) ye anguaño una llocalidá d'El Líbanu de 25 000 habitantes a 86 km al este de Beirut. La so economía básase nel cultivu de viñes y árboles frutales. Na antigüedá foi un santuariu feniciu dedicáu al dios Baal; foi ciudá griega, y a partir de la dómina de los seléucidas llamar Heliópolis, siendo colonia romana dende Augustu. Según delles versiones cristianes Santa Bárbara (mártir) vivió nesta ciudá.
 Baalbek | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  El Líbanu |
Gobernación (es)  | Gobernación de Baalbek - Hermel (es) |
| Tipu d'entidá | ciudá[1] |
| Nome oficial | بعلبك (ar) |
| Nome llocal | بعلبك (ar) |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 34°00′22″N 36°12′31″E / 34.0061°N 36.2086°E |
  Baalbek Baalbek (El Líbanu) | |
| Superficie | 37.42 km² |
| Altitú | 1170 m |
| Demografía | |
| Población | 81 052 hab. (2008) |
| Porcentaxe |
100% de Gobernación de Baalbek - Hermel (es) |
| Densidá | 2166,01 hab/km² |
| Más información | |
| Fundación | 1000 (Gregorianu) |
| Estaya horaria | Hora d'Europa Oriental |
| Llocalidaes hermaniaes | Qom, Bari, L’Aquila, Yogyakarta, Isfahán y Bergama |
 | |
Ye unu de los xacimientos arqueolóxicos más importantes del cercanu oriente, declaráu Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 1984. Ye notable una zona de templos d'ente los sieglos I-III d.C. n'honor de la Tríada heliopolitana: Xúpiter, Mercuriu y Venus. Les primeres escavaciones empecipiar escontra 1900.
Historia del xacimientu
editarOríxenes
editarLos oríxenes de Baalbek remontar a dos asentamientos cananitas que les escavaciones arqueolóxiques sol templu de Xúpiter dexaron datar la so antigüedá, siendo de la Edá del Bronce antigua (2900-2300 e.C. ) y media (1900-1600 e.C. ).
La etimoloxía del topónimu ta rellacionada al sustantivu bá'a el o bēl qu'en delles llingües del área semítida noroccidental (como'l hebréu o'l acadiu) significa ‘señor’. El términu Baalbek significaría entós ‘señor de la Bekaa’ y taría, probablemente, rellacionáu col oráculu y el santuariu dedicáu al dios Baal o Bēl (de cutiu identificáu como Hadad, dios del sol, de la torbonada y de la fertilidá de la tierra) y a Anat, diosa de la violencia y de la guerra, hermana y consorte de Baal (más tarde identificaríase con Astarté), quiciabes acomuñada a Tammuz (más palantre identificáu con Adonis), dios de la rexeneración primaveral. Les práutiques relixoses d'estos templos contemplaben de xuru, como n'otres cultures vecines, la prostitución sacra, los sacrificios animales (y quiciabes tamién humanos) y les ufriendes rituales a les divinidaes.
La ciudá, asitiada nuna posición favorable dende'l puntu de vista estratéxicu, cerca de les fontes de los ríos Orontes y Litani, nun tendría de toes formes, siquier primeramente, un importante valor comercial y estratéxicu, nun siendo mentada nes fontes exipcies y asiries.
La identificación cola bíblica Baal-Gad (Llibru de Josué 11,17; 12,7), recoyida como la llende septentrional de la conquista de Josué, ye güei contestada, sosteniendo más bien que la llocalidá bíblica tien d'identificase cola ciudá de Ḥāṣbayyā, nel sureste d'El Líbanu, o seique con Bāniyās (l'antigua Cesarea de Filipo), sobre los Altos del Golán.
Fase helenística
editarL'historiador hebréu Flavio Josefo (sieglu I) recueye'l pasu d'Alexandru Magnu por Baalbek na so marcha escontra Damascu. Na dómina helenística, sol dominiu de la dinastía ptolemaica, y a partir de 198 e.C. pol Imperiu seléucida, la ciudá foi rebautizada col nome de Heliópolis (‘ciudá del sol'). Los soberanos ptolemaicos favorecieron probablemente la identificación del dios Baal col dios del sol exipciu, Ra, y el dios griegu Helios, col fin de cementar una mayor fusión cultural nel interior de los sos propios territorios.
El patiu del templu foi modificáu na so estremidá occidental, empecipiándose la construcción d'un templu de formes griegues pol cual constrúyese una xigantesca plataforma (88 por 48 metros). Pa esta construcción son emplegaos bloques colosales: los trés que constitúin el llamáu τρίλιθον (trilithon) pesen cerca de 750 tonelaes cada unu, mientres un cuartu bloque, de dimensiones inclusive mayores (21,5 metros de llargor, con una seición cuadrada de 4,3 metros de llau), güei conocíu col nome de ﺣﺠﺮ ﺍﻠﺤﺒﻠﻰ (ḥaǧar al-ḥublā o ‘piedra de la gestante’), foi abandonáu na cantera.
Fase romana
editar
Tres la conquista romana de la ciudá nel 64 e.C. , la divinidá del santuariu foi identificada con Xúpiter, calteniendo inda dalgunu de les carauterístiques de l'antigua divinidá indíxena y asumiendo la forma y el nome de Xúpiter Heliopolitano. El dios taba representáu con rayos nes manes y encuadráu ente dos toros, l'animal qu'acompañaba al dios Baal. Los otros dioses asociaos fueron identificaos con Venus y Baco. El cultu asume un calter mítico y misterioso, lo que favoreció probablemente'l so espardimientu.
Nel 15 e.C. el santuariu entró a formar parte del territoriu de la Colonia Iulia Augusta Felix Beritus, actual Beirut. La edificación del templu foi nuevamente entamada sobre la plataforma helenística y conclúi en diverses etapes: el templu propio y verdadero (templu de Xúpiter), foi termináu nel 60, baxo Nerón. Al empar ye edificáu'l altar torre que preciede al templu. Baxu Traxanu (98-117) empecipióse la construcción del gran patiu. Baxu Antonino Pío (138-161) ye alzáu'l templu de Baco. Los trabayos, inclusive aquellos referíos al templu de Venus, fueron completaos mientres la dinastía de los Severos, particularmente mientres el gobiernu de Caracalla (211-217). Baxu Filipo l'Árabe (244-249), emperador romanu de la vecina Damascu, foi construyíu'l patiu hexagonal del santuariu.
Nesta dómina Heliópolis, alzada por Septimio Severu (193-211) al rangu de colonia de derechu itálicu col nome de Colonia Iulia Augusta Felix Heliopolis, convertir nel centru principal de la provincia de Siria Fenicia, instituyida nel 194 con capital en Tiro.
Fase paleocristiana y bizantina
editarCola llegada del cristianismu y la promulgación del Edictu de Milán, el santuariu empecipió una lenta decadencia, acelerada de xuru por esbarrumbar asocedíos polos terremotos. Los primeros tresformamientos diéronse baxu Constantín I (306-337). Según Eusebio de Cesarea se instituye un obispáu y decide construyise una ilesia. L'emperador Teodosio I (379-395) destrúi les estatues paganes, fai afarar el suelu del altar-torre p'alzar nel gran patiu una basílica cristiana y tresformó n'ilesia'l templu de Venus. Dellos estudiosos afirmen qu'entá Baalbek sigui siendo un centru de cultu paganu.
L'emperador bizantín Xustinianu (527-561) ordenó esportar ocho de les columnes del templu de Xúpiter con cuenta de reutilizales na basílica de Santa Sofía en Constantinopla.
Fase árabe-islámica
editar
Tres la conquista árabe del 637, per parte de Abū ʿUbayda ibn al-Ğarrāḥ, el santuariu tresformar nuna ciudadela fortificada (ﻗﻠﻌﺔ, qalʿah) y ye construyida la gran mezquita n'estilu omeya, güei en ruines. La ciudá pasó, dempués de la etapa omeya y abasí, so l'alministración fatimí, que la escueye como capital de la provincia (vilayato) nel 972, na dómina del imán al-Muʿizz.
Ocupada por curtiu tiempu polos bizantinos de Xuan I Tzimisces nel 974, Baalbek convertir nel 1025 en dominiu de los mirdasidos, empuestos pol emir d'Alepo Ṣāliḥ ibn Mirdās, y finalmente polos selyúcides de Tutuš nel 1075. Saladín la conquista nel 1175 y permanez en dominiu ayubí hasta'l 1282, cuando ye conquistada pol sultán mamelucu Sayf al-Dīn Qalāwūn al-Alfī, conocíu como “al-Malik al-Manṣūr”.
La ciudá foi escalada poles tropes mongoles comandadas por Hulagu Khan nel 1260 y de nuevu pol exércitu de Tamerlán nel 1401.
Dempués del 1516, Baalbek entró a formar parte del imperiu otomanu, nel interior del eyalet (provincia) de Damascu. Nos sieglos socesivos, como n'otres árees del valle de la Becá, la población, prevalentemente musulmanes chiitas estremar en cles llamaes ʿašā'īr, suxetos a l'autoridá de facto de dos families de terratenientes, los Ḥamādah y los Harfūš, que los sos privilexos feudales fueron decayendo, a partir del fin del sieglu XVIII, poles tentatives de modernización alministrativa esperimentaes pola autoridá otomana.
Redescubrimientu européu y misiones arqueolóxiques
editar
Nel sieglu XVIII los esploradores europeos redescubrieron les ruines del santuariu y reportaron detallaes descripciones y planos del llugar. Nel 1751 Robert Wood describe les ruines como ente les obres más coraxoses de l'arquiteutura de l'antigüedá. Quedaben de pies nueve columnes del templu de Xúpiter, pero trés derrumbáronse, posiblemente de resultes del terremotu del 1759. Otros viaxeros fueron Volney (1871), Cassas (1875), Laborde (1837) y David Roberts (1839).
Una primer espedición científica foi realizada nel 1873 pol Fondu d'Esploraciones de Palestina, y siguió d'una visita del emperador Guillermu II d'Alemaña que llevó al establecimientu d'una misión arqueolóxica alemana (1898-1905), dirixida por Otto Puchstein, mientres la cual fueron efectuaes les primeres restauraciones. Dempués de la Primer Guerra Mundial, estableciéronse otres misiones mientres el mandatu francés, obra de C. Virolleaud, R. Dassaud, S. Ronzevalle, H. Seyrig, D. Schlumberger, F. Anus, P. Coupel y P. Collard. Depués de la independencia d'El Líbanu, nel 1943, les operaciones de restauración y caltenimientu pasaron a ser xurisdicción de Serviciu de l'Antigüedá d'El Líbanu. En 1984 el xacimientu de Baalbek ye inscritu nes llistes de los Patrimoniu de la Humanidá de la Unesco.
Descripción del santuariu
editarPropileos
editar
Fueron construyíos nos entamos del sieglu III, na dómina de Caracalla enriba d'una escalinata monumental y constituyíen l'accesu al área sagrada del templu de Xúpiter. N'orixe formaben parte d'una fachada de 12 columnes, ente dos torres bien altes, sobre la que s'asitiaba un frontón.
Nel muriu restante abríase un ingresu central pol arcu y dos pasos llaterales, que más tarde fueron tapiaos. El muriu taba decoráu por dos pisos de forniques que n'orixe teníen d'allugar estatues, encuadraes por un pequeñu santuariu con frontones alternativamente triangulares y narquiaos, sosteníos por lesenes d'orde corintiu na planta baxa y d'orde xónicu na planta cimera.
Patiu hexagonal
editarDe los propileos aportar a un patiu de planta hexagonal (metá del sieglu III, so Filipo l'Árabe), arredoláu por pórticos que s'abrir sobre'l fondu con exedres rectangulares, un templu ricamente decoráu. El patiu sufrió importantes cambeos na dómina na que foi instalada la capiya dedicada a la Virxe y socesivamente pol tresformamientu en bastión defensivu de la ciudadela árabe.
Gran patiu
editarEl patiu (135 por 113 metros), construyíu so Traxanu, contenía'l gran altar con torre de tiempos de Nerón y diques llaterales pa les agües. Los pórticos llaterales (128 columnes con fuste en granitu d'Assuan) taben sosteníos por criptopórticos y sobre el fondu abríense exedres con planta alternativamente rectangular y semicircular, ta cubierta por semicúpulas en piedra. Inscripciones pintaes en delles de les exedras dan testimoniu del so usu pa les comíes sagraes de confraternidad y comunidá, que teníen de formar parte del cultu heliopolitano.
Nel patiu ta construyida la basílica teodosiana, dedicada a San Pedro.
Templu de Xúpiter
editarEl templu (construyíu na primer metá del sieglu I), que contenía la estatua de Xúpiter Heliopolitano, apoderaba'l gran patiu, eleváu sobre una escalinata con tres rampa. Trátase del templu romanu más grande conocíu, n'orixe un períptero con diez columnes sobre'l frente y diecinueve sobre los llargos llaos. Queden de pies seis columnes colosales, con fustes de 2,20 metros de diámetru (lo que ye igual a 75 pies romanos). El entablamento algamaba los 5 metros d'altor incluyíu un frisu decoráu con prótomos (cabeces) de toros y de lleones y con guirlandes.
Templu de Baco
editar
Eleváu sobre un podiu de 5 metros d'altor, mide 69 por 36 metros y apuértase a él por una escalinata con 33 pasos. Taba precedíu por patiu porticado con un accesu monumental. Remontar a la metá del sieglu II (Antonín Píu, 128-161) y trátase d'un templu períptero con ocho columnes sobre'l frente ("octástilo") y quince sobre los llaos llargos, tando perbién calteníu (salvo'l techu de la cella y parte de les columnes llaterales). Les columnes estriaes algamaben con basa y capitel un altor de 19 metros y tamién nesti casu'l frisu taba decoráu con prótomes de toros y lleones.
L'enmarcáu del portal d'ingresu de la cella presenta frisos figuraos y una decoración que rellaciona'l templu col dios Baco, anque'l techu del portal amuesa una águila con un caduceo, atributu típicu del dios Mercuriu. El cultu del dios llocal, con carauterístiques similares a les del griegu Adonis, consistía nel usu de vinu, opiu y d'otres drogues p'algamar l'éxtasis relixosu.
Nel interior de la cella les parés llaterales tán decoraes con forniques sobre dos órdenes: les inferiores son superaes por frontones narquiaos y les cimeres por frontones triangulares; les forniques son encuadraes por semicolumnas corinties. Sobre'l fondu del templu un ádyton contenía la estatua del dios.
Nel ángulu sureste del templu construyóse al empar una torre, que nel sieglu XV, en dómina de los mamelucos, yera la residencia del gobernador llocal.
Templu redondu o templu de Venus
editarTa asitiáu ente los dos otros templos. Taba zarráu nun recintu sagráu que contenía tamién otru pequeñu templu, güei en ruines, conocíu como “templu de les Muses”.
El templu, al cual apuértase por una escalinata, taba precedíu n'orixe por un pronaos rectangular octástilo. La celda redonda taba decorada nel esterior por forniques cubiertes por semicúpulas en forma concha. Les columnes qu'arredolaben la celda presentaben un entablamento que nun siguía les llinies de les columnes, agazupándose sicasí hasta tocar el muriu esternu de la celda, creando una insólita forma estelar y encuadrando de tal forma les forniques.
El testimoniu d'Eusebio de Cesarea, qu'atestigua la continuidá del cultu nos entamos de la dómina cristiana, infórmanos de la so naturaleza orgiástica y de la presencia, probablemente, de la prostitución sacra.
El templu foi tresformáu na ilesia de Santa Bárbara, pero quedó fuera de la ciudadela árabe y el complexu enteru ye nel intre cubiertu por una serie de poblaciones. Los restos del templu fueron desmontaos y remontaos nun espaciu llibre.
Baalbek anguaño
editar
Nos años socesivos a la independencia libanesa, el valle de la Beqaa sufrió una relativa marginalidad económica y política, anque Baalbek sí pudo cuntar con ganancies derivaes de la creciente arribación de visitantes locales y estranxeros. Dempués d'empezar a celebrase esporádicamente espectáculos branizos dende 1922, ye a partir de 1955 cuando s'entama de manera sistemática'l Festival de Baalbek, entendiendo'l so programa d'un conxuntu d'espectáculos teatrales, ópera llírica, conciertos de música clásica y llixera, entamáu nel marcu del gran patiu. Direutores d'orquestes, intérpretes y grupos del calibre de Herbert von Karajan, Mstislav Rostropovitch, Fairouz, Umm Kulthum, Ella Fitzgerald, Joan Báez tuvieron memorables conciertos nesta see monumental.
El festival foi atayáu en 1975, pola guerra civil libanesa (1975-1990), cuando la ciudá de Baalbek convertir nun asentamientu de la milicia Hezbolá. A la fin de la guerra civil en 1990, la situación va normalizándose progresivamente y anguaño la visita al xacimientu arqueolóxicu y a la ciudá ye posible ensin nengún tipu de peligru. En 1997, volver# a entamar el Festival de Baalbek y en 1998 inauguróse la coleición permanente que constitúi'l nucleu central del nuevu Muséu arqueolóxicu.
Clima
editar Parámetros climáticos permediu de Baalbek, El Líbanu 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima media (°C) | 8.8 | 9.3 | 13.5 | 18.7 | 24.1 | 29.2 | 32.1 | 32.5 | 28.6 | 20.2 | 15.7 | 10.4 | 20.3 |
| Temperatura media (°C) | 4.2 | 4.9 | 8.0 | 12.5 | 17.1 | 21.7 | 24.1 | 24.6 | 20.8 | 16.5 | 10.6 | 5.8 | 14.2 |
| Temperatura mínima media (°C) | -0.5 | 0.2 | 2.6 | 6.4 | 10.0 | 14.2 | 16.1 | 16.5 | 12.7 | 9.5 | 5.2 | 1.7 | 7.9 |
| Precipitación total (mm) | 149 | 112 | 96 | 25 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | 21 | 69 | 111 | 593 |
| Díes de lluvia (≥ 1 mm) | 14 | 12 | 10 | 5 | 3 | 1 | 0 | 0 | 0 | 5 | 8 | 11 | 69 |
| Fonte: Chinci World Atlas[2] | |||||||||||||
Bibliografía
editarTraducíu del italianu qu'indica la siguiente bibliografía:
- Alouf, Michel, History of Baalbek, San Diego, Book Tree, 1998. ISBN 1-58509-063-8
- Carter, Terry, y Dunston Lara, El Líbanu, Torino, EDT, 2004. ISBN 88-7063-748-4
- Dussad, René, Topographie historique de la Syrie, Paris, Paul Geuthner, 1927.
- Fabbri, Patrizia, Baalbek. La città del sole, Firenze, Bonechi, 2000. ISBN 88-476-0631-4
- Salibi, Kamal, The Modern History of Lebanon, Delmar, Caravan Books, 1977. ISBN 0-88206-015-5
- Van Ess, Margarete, y Weber, Thomas, Baalbek. Im Bann römischer Monumentalarchitektur, Mainz, Philipp von Zabern, 1999.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Treccani's Enciclopedia on line. Identificador Enciclopedia Treccani on line: baalbek. Llingua de la obra o nome: italianu. Autor: Instituto de la Enciclopedia Italiana.
- ↑ «Baalbek, Baalbek-Hermel, Lebanon (populated place)», Chinci World Atlas, http://www.chinci.com/travel/pax/w/277130/Yanta/LB/Baalbek/0/#, consultáu'l October 2011.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Baalbek.- piedra-de-la muyer embarazada-unu-de-los monolitos-mas-grandes-de-la-antiguedad La piedra de la muyer embarazada: unu de los monolitos más grandes de l'antigüedá
