Glis glis
La lliria buxa[2] (Glis glis) ye una especie de royedor esciuromorfo de la familia Gliridae común n'Europa.
Glis glis lliria buxa  | ||
|---|---|---|
| Rangu temporal: Pleistocenu-Recién | ||
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Esmolición menor (IUCN 3.1)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Clas: | Mammalia | |
| Orde: | Rodentia | |
| Familia: | Gliridae | |
| Subfamilia: | Glirinae | |
| Xéneru: |
Glis Brisson, 1762 | |
| Especie: |
G. glis (Linnaeus, 1766) | |
| Distribución | ||
 | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Carauterístiques editar
Ye un pequeñu royedor, pero de tamañu considerable en comparanza con ratoncillos y topinos que l'home acostuma a reparar, llegando a algamar un llargor de 13 a 20 cm, más la cola d'unos 11 a 17 cm. Les oreyes miden alredor de 25 y 32 mm, ente que los güeyos tán ente 15'7 y 21 mm. El pesu bazcuya ente los 75 y 220 g.[3]
Tien una nidia pelame de color gris plateáu pal envés y cola, tornando a un gris escuru, casi negru, tan solo una fina franxa en redol a los güeyos. Siendo de color blancu per debaxo (a lo llargo de tola parte inferior). Na so cara resalten los sos güeyos (negros, redondos, grandes y saltones), la so ñariz (d'un tonu rosado) metanes un pequeñu focicu pobláu de llongures bigotes, y unes grandes oreyes que destaquen a güeyu. La cola ye casi tan llarga como'l restu del cuerpu, tupia, toa ella poblada d'abondosu pelo, formando una capa uniforme. Les femes tienen dolce mames, o lo que ye lo mesmo, seis pares de mames, presentando dos pectorales, dos abdominales y dos inguinales. La fórmula dentaria d'esti llirón, ye 1.0.1.3/1.0.1.3. El númberu de cromosomes pa esta especie ye (2n) = 62.[3]
Hábitat editar
Ye arborícola. Vive y desenvuélvese básicamente en montes caducifolios de planifolios, en xardinos, güertes y frutales, onde pueden atopar abuntante alimentu. Atópense bien cómodos en montes de carbayu (Quercus robur), haya (Fagus sylvatica), castañal (Castanea) o ablanar (Corylus). Tamién habiten les zones cascayoses del monte, onde les roques faen les vegaes d'abelugu. En cuanto al rangu de hábitat altitudinal, puede dicise que, anque rares vegaes vive a una altitú cimera de los 1.000 msnm, esti rangu alcuéntrase asitiáu ente los 50 y 2000 m.
Distribución editar
Glis glis ye una especie namái europea, distribuyir por toa Europa continental, dende'l norte de la Península Ibérica hasta'l norte de l'antigua Persia (Irán). Presente tamién en Cerdeña, Córcega, Sicilia, Creta y Corfú, toes elles islles. Hubo un intentu en Gran Bretaña d'introducir esta especie a principios del sieglu XX, desaguando esto a un ésitu moderáu. N'España tópase la subespecie Glis glis pyrenaicus, qu'ocupa la Cordal Cantábricu, los Pirineos y el Sistema Ibéricu.
Dieta editar
El réxime alimenticiu d'esti llirón ye preferentemente vexetarianu. Los sos alimentos preferíos son les granes y los frutos secos; como por casu abiyotes, castañes, nueces y ablanes. Ello ye que pol so vezu o manera de vida, precisen d'alimentos bien enerxéticos. Cuando llega la dómina, inxeren frutes y bayes, como mazanes, cirueles, mores, zarzamora, arándanos, freses, figos y peres. Como complementu habitual de la so dieta, decantar por artrópodos, flores, fungos y cogordes, biltos, o inclusive les partes más verdes de delles plantes. Tamién s'alimenta dacuando de pequeños vertebraos, particularmente nueves aves a les qu'atopa nel nial. En seronda, los llironos engorden bien de y almacenen pocu alimentu, constituyendo asina bones reserves enerxétiques pa enfrentase col llargu periodu d'envernía.
Miscelánea editar
Na antigua Roma'l llirón yera consumíu como alimentu humano principalmente pola clase alta, anguaño'l llirón gris inda ye consumíu n'Eslovenia, onde ye consideráu una exquisitez, anque'l so usu como alimentu foi más estendíu mientres la Segunda Guerra Mundial.[4]
Referencies editar
- ↑ Amori, G., Hutterer, R., Kryštufek, B., Yigit, N., Mitsain, G., Muñoz, L.J.P, Meinig, H. & Juškaitis, R. (2008). «Glis glis» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2010.4. Consultáu'l 20 de payares de 2010.
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ 3,0 3,1 Ministeriu de Mediu Ambiente. Gobiernu d'España.
- ↑ Haberl, Dr. Werner. Caza del llirón na tradición eslovena. Cultura, tradiciones y mitos del llirón (n'inglés)
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Glis glis.
| Wikispecies tien un artículu sobre Glis glis. |
- G. g. pyrenaicus en "Fauna ibérica; mamíferos". Ángel Cabrera Latorre. 1914. Facsímil electrónicu.
- [[:m:w:gl:Ficheiro:Dist_Leirón_rilón_GZ.svg|Distribución en Galicia].]
