Gondar
Gondar o Gonder (Ge'ez: ጎንደር Gōnder, antiguu ጐንደር Gʷandar, pronunciación moderna Gondar) yera l'antigua capital imperial d'Etiopía y de la provincia histórica de Begemder. Por esta razón l'antigua provincia de Begemder ye llamada frecuentemente Gondar. Asítiase na zona de Semien Gondar de la rexón de Amhara, Gondar ta al norte del llagu Tana nel ríu Angereb y al suroeste de los montes Simen. Atopar a 2.133 metros sobre'l nivel del mar. Les coordenaes xeográfiques son: 12°36′N 37°28′E / 12.600°N 37.467°E. La población ye de 194.773 habitantes (2005).
 Gondar | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  Etiopía |
| Rexones | Rexón d'Amhara |
| Zona | Semien Gondar (es)  |
| Woreda (es) | Gondar (en) |
| Tipu d'entidá | ciudá |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 12°36′N 37°28′E / 12.6°N 37.47°E |
  Gondar Gondar (Etiopía) | |
| Superficie | 209.27 km² |
| Altitú | 2133 m |
| Demografía | |
| Población | 323 900 hab. (2015) |
| Porcentaxe |
100% de Gondar (en) |
| Densidá | 1547,76 hab/km² |
| Más información | |
| Fundación | 1635 |
| Llocalidaes hermaniaes | |
 | |
_in_Gonder.jpg)
Población
editarSegún los datos del Centru d'Estadística d'Etiopía del añu 2005, el distritu o woreda de Gondar tien una población de 194.773 habitantes, de los cualos 97.625 son homes y 97.148 muyeres. Tien una superficie de 40,27 quilómetros cuadraos.[1] El censu de 1994 indicaba que la población yera naquel añu de 112.249 habitantes.
Historia
editarHasta'l sieglu XVI, los Emperadores d'Etiopía nun vivíen nuna ciudá o capital alministrativa. L'emperador y la so corte vivíen en tiendes en campamentos reales temporales y movíense por tol reinu cola familia real, guardia real, cortesanos y serviciu, dependiendo pal so suministru del granu de les poblaciones colindantes y de la lleña de los montes. La única esceición foi'l reináu del Emperador Zara Yaqob que fundaría la ciudá de Debre Berhan nel añu 1456, al ver una lluz misterioso nel cielu.
L'Emperador Mines nel añu 1559, ye'l primeru de los reis d'Etiopía qu'empieza a pasar la estación de les agües cerca del Llagu Tana, volviendo una y otra vez cada temporada al mesmu llugar, qu'acabó tresformándose nuna ciudá floreciente. Los campamentos temporales tamién se desenvolvieron, convirtiéndose en poco tiempu en ciudaes como Emfraz, Ayba, Gorgora, y Dankaz.
Gondar fundada pol emperador Alam Sagad o Fasilidas nel añu 1635, desenvolveríase como una ciudad mercado y agrícola. Había una superstición qu'afirmaba naquella dómina que'l nome de la capital tenía qu'empezar cola sílaba 'Gʷa' (qu'en pronunciación moderna ye 'Gʷy'; Gonder orixinalmente llamábase Gʷandar), esto tamién contribuyó al desenvolvimientu de Gorgora (fundada como Gʷargʷllabra), nos sieglos posteriores al 1600. La tradición tamién afirma qu'un búfalu llevó al Emperador Fasilidas hasta un estanque cerca del que vivía un "vieyu y venerable eremita" quien-y dixo al Emperador que tenía de construyir la so capital nesi llugar. Fasilidas fizo que se rellenara l'estanque y sobre él construyó'l so castiellu.[2] L'emperador tamién construyó un total de siete ilesies; los dos primeres, Fit Mikael y Fit Abbo, fueron construyíes pa estimar el final d'epidemies locales. Los siguientes cinco emperadores tamién construyeron los sos palacios na ciudá.
Nel añu 1668, como resultáu d'un conseyu eclesiásticu, l'Emperador Yohannes I ordenó que los habitantes de Gondar fueren dixebraos en dos barrios según la so relixón. Esto provocó que los musulmanes establecer nel so propiu barriu, Islamge (Ge'ez: እስላምጌ "Sitiu del Islam," o "País del Islam ") o Islam Bet (እስላም ቤት "Casa del Islam,"), nos dos años siguientes.
Mientres el sieglu diecisiete, la población de la ciudá envalorar en más de 60,000 habitantes y foi la segunda ciudá más grande del mundu por población.[3] Nel añu 1678, l'obispu Hovannes d'Armenia que visitaba la ciudá dixo d'ésta que "yera dos veces más grande que Istambul ".[4] Munchos de los edificios d'esti periodu entá esisten, magar que'l sieglu dieciocho foi una dómina de lluches y desórdenes civiles y la ciudá empecipió la so decadencia.
La ciudá foi la capital d'Etiopía hasta que l'Emperador Teodoro II treslladó la capital imperial a Magadala (dempués de despoblar la ciudá pola fuercia y de destruyir una gran parte de les sos infraestructures), tres de ser coronáu Emperador en 1855. Abdallahi ibn Muhammad escaló Gondar cuando invadió Etiopía en 1887. Gondar desenvolver so la ocupación italiana; mientres la Segunda Guerra Mundial, Les fuercies Italianes replegáronse y defendieron en Gondar en payares de 1941 dempués de la cayida d'Adís Abeba en poder de les fuercies del britániques.
Gondar foi prindada en marzu de 1991 poles fuercies del Frente Democráticu Revolucionariu del Pueblu Etíope na Operación Tewodros a la fin de la Guerra Civil d'Etiopía.
Patrimoniu de la Humanidá
editar| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Vista del palaciu de Fasilidas. | |
| Llugar |
 Etiopía |
| Criterios | Cultural: ii, iii |
| Referencia | 19 |
| Inscripción | 1979 (III Sesión) |
| Área | África |
| | |
En 1979, la ciudadela de Fasil Ghebi, cortil real cercáu del sieglu XVII dende'l que los emperadores d'Etiopía reinaron sobremanera l'imperiu, foi declarada Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco xunto con otros monumentos de la ciudá y la so contorna. Fasil Ghebi ye un exemplu únicu d'un estilu particular d'arquiteutura, llamáu estilu de Gondar, nel que, sobre una base local árabe integráronse les influencies del estilu barrocu européu, introducíu polos misioneros portugueses, y les téuniques arquiteutóniques indies de la cocción del cal, apurríes polos maestros constructores llegaos de Goa.
La cortil real de Fasil Ghebi ta arrodiáu per una muralla de novecientos metros de llargor con doce puertes y dos pontes. Nel so interior arrexunten dellos edificios históricos:
- el castiellu de Fasilides, edificiu de base rectangular flanqueado nes esquines por cuatro torrexones redondos remataos por cupulillas, que constitúi obrar cume del estilu de Gondar
- el castiellu del emperador Iyasu, l'edificiu más altu de Gondar, construyíu ente 1682 y 1706
- la cancillería y la biblioteca de Tzadich Yohannes, dos pabellones anexos al castiellu de Fasilides
- el salón de llacuaes
- la tumba del caballu del rei Fasilides
- tres ilesies, ente les que destaca la capiya de San Antonio, con belles pintures murales
- cortes
Amás de Fasil Ghebi, tamién s'incluyeron nel Patrimoniu de la Humanidá:
- l'abadía de Debre Berhan Selassie, cola so ilesia circular decorada con pintures, a 1200 m al nordeste de Fasil Ghebi
- los baños de Fasilides, un palaciu de dellos pisos nun estanque dientro d'un estensu terrén de recréu, onde añalmente se celebra la ceremonia de bendición del bañu, a 1500 m al noroeste *
la ilesia de Kuddus Yohannes, a 1500 m al oeste * el complexu de Qusquam, construyíu pola Emperatriz Mentuab nel sieglu XVIII, a 3000 m al noroeste, qu'inclúi una ilesia redonda y el palaciu de Mentuab, construyíu ente 1730 y 1755, que recuerda al Renacimientu européu * el monesteriu de Mariam Ghemb, llamáu Socinios
- el palaciu de Guzara
A pesar del terremotu de 1704, de la guerra civil del sieglu XIX, de la decadencia de la ciudá al perder la capitalidad del imperiu, y de delles desafortunaes reconstrucciones realizaes polos italianos mientres la Segunda Guerra Mundial, l'estáu de caltenimientu de los edificios ye bastante bonu.
Otros puntos d'interés
editar
La moderna ciudá de Gondar ye una atraición turística popular poles sos munches ruines pintoresques dientro de la Cortil Real de Fasil Ghebi; Gondar tamién ye conocida como centru d'enseñanza eclesiástica de la Ilesia Ortodoxa Tewahedo d'Etiopía.
Tamién cabo destacar el Palaciu de Ras Mikael Sehul.
La parte baxa de la ciudá de Gondar amuesa na so arquiteutura la influencia de la ocupación italiana de finales de los años 30. La plaza principal na qu'hai tiendes, un cine y otres edificaciones públiques d'un estilu simple italianu modernu ye claramente distintiva magar construcciones posteriores y l'abandonu nel que cayó. La villes y los edificios d'apartamentos nun barriu axacente, que nel so día dieron abellu a los oficiales italianos de la ocupación tamién son un puntu d'interés.
La ciudá tien l'Aeropuertu de Azezo (OACI code HAGN, IATA GDQ), y la Universidá de Gondar na que s'atopa la principal facultá de medicina d'Etiopía.
Ver tamién
editarNotes y referencies
editar- ↑ CSA 2005 National Statistics, Table B.4
- ↑ Richard R.K. Pankhurst, Historia de les Ciudaes Etíopes: Dende la Edá Media hasta empiezos del sieglu diecinueve (Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1982), p. 117.
- ↑ Richard R.K. Pankhurst, History of Ethiopian Towns: From the Middle Ages to the Early Nineteenth Century (Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1982), p. 117.
- ↑ Pankhurst, History of Ethiopian Towns, p. 128.
Bibliografía
editar- (2000) Patrimoniu de la Humanidá vol.IV: África. Barcelona: Editorial Planeta. 84-395-8388-5.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Gondar.- Ethiopian Treasures - Fasilados Castle, Felasha Village - Gonder. Archiváu 2016-03-03 en Wayback Machine
- Gondarlink charity.
- Fasil Ghebi (francés).
