Hotei

Según les mitoloxíes china y xaponesa, Hotei (chinu simplificáu: 布袋; pinyin: Bùdài; lliteralmente, «fardu de tela» o «… ropa vieyo»), Budai, Butai, Putai o Miluo Fo (chinu simplificáu: 彌勒佛; pinyin: Mílè fú; lliteralmente, «Maitreya») foi un semilegendario monxu zen de la dinastía Liang (907-923), bien popular en China y el Sureste Asiáticu, ensin que se disponga práuticamente de datos sobre la so esistencia (un testu zen del 988 fala d'un excéntrico monxu que «analayaba perhí con un sacu de tela», ensin apurrir más detalles), arrodiada col pasu del tiempu d'incontables anécdotes y mitos.

Hotei (1616). Kanō Takanobu, Muséu Metropolitanu d'Arte.

Con arreglu a otres versiones, tratar d'una cierta recreación d'un sacerdote itinerante de la dinastía Song (960-1279), llamáu Ch'i-t'zu, Qici (chinu simplificáu: 契此; pinyin: Qì cǐ; lliteralmente, «esti fechu») o Keishi (xaponés: 契此), que vivió a caballu ente los sieglos IX y X.

Especialmente en Xapón, onde forma parte de los denominaos «siete dioses de la fortuna», considérase-y el dios» de la felicidá y la bayura, los adivinos y los taberneros, «carauterizáu por un temperamentu allegre, benévolu y atentu, dispuestu a tresportar sobre'l so llombu a les muyeres y a los neños al traviés de los ríos; represéntase-y con un sacu a los sos llombos».

Magar que nin histórica nin filosóficamente tuvo nada que ver col Buda Gautama (c. sieglos VI-V a. n. y.), paez que, col tiempu, foise creando ente dambos una ciertu tracamundiu proveniente –ente otros factores– de la homofonía Buddha/Bùdài, lo que va faer del «Buda gordu» (chinu simplificáu: 胖佛; pinyin: Pàng fú) o «Buda sonriente» (chinu simplificáu: 笑佛; pinyin: Xiào fú) la imaxe por excelencia del Buda Maitreya o futuru Buda históricu.

El progresivu acercamientu de los grandes sistemes filosóficos orientales (sobremanera budismu y taoísmu) a les sociedaes d'Occidente popularizó l'usu d'estes pequeñes representaciones en viviendes y establecimientos públicos, bien como meros oxetos decorativos o col fin –yá dientro d'un contestu esotéricu– d'atraer la «bona suerte», mixtificando en gran parte'l so papel na redolada del pensamientu chinu.

Pensamientu

Hotei con un lingote d'oru na mano derecha y un ruyi o cetru chinu na esquierda. Amás de la so función ceremonial, creíase que daba a la persona que la tenía poder y «bona fortuna».

Hotei con un uchiwa na mano derecha. Según la tradición, yera utilizáu polos nobles p'amosar a los sos súbditos que los sos pidimientos diben ser aprobaes. Tamién se pensaba qu'aventaba les «males vibraciones».

Hotei pasó la mayor parte de la so vida nel monte Siming (chinu simplificáu: 四 明), non lloñe de Fenghua (Zhejiang), onde baxaba con frecuencia provistu del so sacu.

Les mesmes fontes llexendaries afirmen qu'algamó l'estáu de «llume» (o siquier un ciertu aire d'inocencia allumada») un día de nube, mientres escuchaba'l bramíu de los truenos acovecíu so una ponte. Asegúrase tamién que nunca sintió la necesidá de ganar discípulos nin de ser almiráu como un «gran maestru»; qu'en cuenta de predicar nos templos –como yera costume– percorría la zona con un enorme fardu de llinu al llombu (una especie de cornucopia que nunca se baleraba), colgáu del estremu d'una vara o cayáu, y un yapa mala de madera, siempres arrodiáu de neños. Si daquién sentía interés por saber qué llevaba nel sacu, respondía: «El mundu enteru» (anque orixinariamente dicíase que lo diba enllenando con tou lo qu'atopaba al pasu, versiones zen posteriores falen de la bolsa vacida» de Budai).

Según Stephen Addiss, cúntase que se-y vio analayando pela zona dempués de muertu, aldovinaba'l tiempu, dormía sobre la nieve, nunca dexó que l'agua raspiara'l so cuerpu, comía carne y bebía vinu, «más del que yera bonu pa él» (William Elliot Griffis).

Paez, amás, que les sos predicciones meteorolóxiques –consideraes infalibles polos sos contemporáneos– contribuyeron a amontar la so fama. Asina, cuando se ponía «sandalies d'agua», esperábense agües. Otra manera, cuando se-y vía con «calzáu de madera», toos sabíen que llegaba'l bon tiempu.

Tōkei Dōjin describir asina:

El banduyu enorme, cola ropa abierto,
ayalgues escondíes no fondero del sacu;
llegar al cielu rique otru camín;
nun busquen lo qu'apunta'l so deu.

El so peculiar estilu d'enseñar yera la risa: si preguntáben-y por Buda, ría; si daquién trataba de saber daqué de les grandes cuestiones esistenciales, ría…; d'una manera contaxoso y máxico que faía respigar la so abuitada barriga hasta cayer rodando pel suelu.

Una vegada, mientres se prestaba acompañáu d'un grupu de rapacinos, un mozu preguntó-y qué significaba'l zen. Como única respuesta, Hotei dexó a un llau el so sacu. Cuando, pasáu un ratu, el rapazu volvió preguntar, el monxu cargó de nuevu con él y siguió xugando colos neños. N'otra ocasión, de camín por un pueblu, Hotei sentóse debaxo d'un árbol, colos güeyos zarraos, por demás sele. Un aldeanu que lo vio preguntó-y estrañáu: «¿Non te ris agora?» Abrió entós los güeyos y díxo-y: «Toi preparar». El llabrador nun entendió nada. «¿Qué significa que te tas preparando?» Hotei respondiólu: «Tengo que preparar pa rir de nuevu. Por eso preciso folgar, tengo que viaxar adientro del mio mundu, he d'escaeceme de too pa volver rir».

Unu de los sos escuros aforismos plantega lo siguiente:

¿Cómo puede estremar mentar diez mil dharmas?
¿De qué sirve estudiar el sentíu de los testos sagraos?
El sabiu nun quier atropar conocencies.
Solo él entiende l'estáu de non-aprendizaxe.

Otru describe la so personal vida errante:

Como del mio probe concu l'arroz de mil families.
Solo, percuerro diez mil caminos.
Son pocos los que m'entienden.
Busco la lluz ente les nubes blanques.

Pero quien, ensin dulda, supo resolver les incoherencies» ente'l so aspeutu grotescu y les sos idees típicamente taoístes foi'l pintor y calígrafu zen Fūgai Ekun (chinu simplificáu: 風外慧薰; 1568-1654).

D'eso traten estos cuatro poemes qu'apaecen n'otres tantes semeyes del maestru:

Fūgai Ekun. Hotei señalando a la lluna. 39,7 x 24,4 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.

La so esistencia nun ye probe,
tien más posesiones de les qu'imaxinamos.
Señalando a la lluna, mirando a la lluna,
el vieyu güéspede sigue'l so camín.

¿Qué lluna ye blanca?; ¿qué vientu, alto?
La so vida ye esti cantar pensatible.

¿Cómo puede rir tan feliz?
Nun lo comparen con naide;
el so [aparente] frivolidá nun ye mundana.
La so allegría vien de sí mesmu.

¿Quién nel mundu puede falar d'él,
del so pimpanu cuerpu apináu de fortuna?
[…]
va solo pel camín.

Representaciones

Pieza atribuyida al ceramista xaponés Toyosuke (c. 1788-1858). Hotei dormiendo sobre'l so sacu llenu d'ayalgues. Gres decoráu con oru y laca marrón, 3,8 x 2,8 x 2,8 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.

Xeneralmente, represéntase calvu, vistíu con una amplia túnica de monxu abierta hasta la cintura –lo que dexa a la vista el so exuberante banduyu, símbolu de felicidá y felicidá al empar que, según los patrones orientales, «risible manera de vistir rayana no indecente»–, sentáu o apigazando sobre'l so indixebrable sacu de lona apináu de regalos pa los más menesterosos (n'obres posteriores, apaez baillando, caminando o señalando al cielu), portando –ente otros oxetos– lingotes d'oru con forma de barquín de papel, flores, monedes, vasíes o, n'ocasiones, un tipu d'abanicu propiu d'Estremu Oriente, el denomináu uchiwa (xaponés: 団扇), que, según la tradición, yera utilizáu polos nobles p'amosar a los sos súbditos que los sos pidimientos diben ser aprobaes. Lleva tamién dacuando'l llamáu ruyi o cetru ceremonial chinu, consideráu coles mesmes como un talismán que da a la persona que la tien poder y «bona fortuna». Yá en pintures del periodu Edo (sieglos XVII-XIX), apaez xugando con grupos de neños.

Según el poeta y ensayista Yves Bonnefoy, caltener nel Muséu Nacional de Nueva Delhi figures d'adultos colos banduyos abuitaos, desnudos, risueños, folgando sobre un sacu…, dataes ente los sieglos V y X, esto ye, anteriores o bien anteriores en gran parte a la clásica imaxe del «Buda gordu» o «Buda sonriente», identificada de normal como del propiu Hotei.

Esiste inclusive un «Buda» d'aspeutu siniestru y misteriosu, qu'en nada se paez a les sos otres semeyes.

Nun artículu de 1910, cúntase que'l shōgun Tokugawa Ieyasu (1543-1616) preguntó-y una vegada al monxu budista Tenkai cuál yera la meyor manera de fomentar el bienestar nacional y personal (la disertación callaría los siete calamidaes» y falaría de los siete ayalgues»). Cuando quixeron saber cuálos yeren estos, respondió: llonxevidá, riqueza, fama, pureza de corazón, amor reverencial, dignidá y magnanimidad. El sacerdote, amás, completó la plática con cuadros nos que, ente otros, apaecía Putai como «dios de la magnanimidad». Bien complacíu por tan suxestiva esposición, Iyeyasu encargó a un artista de la escuela Kanō que pintara los siete ayalgues», lo que, magar la so apariencia apavoriante, amontó descomanadamente'l númberu de siguidores de Hotei ente'l pueblu (asora a los espertos qu'una imaxe tan amenazadora del «Buda sonriente» animara a veneralo entá más qu'antes).

Tocantes a los sos autores, destaquen los chinos Liang Kai (sieglos XII-XIII) o Mugi Fuchang (c. 1210-1269) o los xaponeses Mokuan Reien (m. 1345) o Ōgata Kōrin (c. 1657-1716).

Otres

Tsukioka Yoshitoshi. Los neños que soplen la barriga de Hotei y la pintura que sabe a carambelu, 1882. 18 x 23,8 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.

• Ashikaga Yoshimochi (1386-1428). Fukuoka Art Museum.
• Fūgai Ekun (1568-1650):
  • Hotei señalando a la lluna. 126,6 x 33,6 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.
  • Hotei vadeando una corriente. 157,16 x 42,54 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.
• Hakuin Ekaku (1686-c. 1769).
• Hokusai (1760-1849).
• Hu Zhifu (sieglos XIII-XIV). Nomura Art Museum.
• Kanō Masanobu (1434-1530). Col. John C. Weber, Nueva York.
• Kanō Shōsenin (1823-1880). Honolulu Museum of Art.
• Kanō Tanshin Morimichi (1785-1835). Muséu de Belles Artes (Boston).
• Kanō Tan'yū (1602-1674). Hotei xugando con neños.
• Katsukawa Shunshō (1726-1793). Fogg Art Museum.
• Kawanabe Kyōsai (c. 1837-1889). Muséu de Belles Artes (Boston).
• Kōun (1810-1858). 19,5 x 25,2 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.
• Kubota Shunman (m. 1820). Muyer colos dioses de la fortuna Hotei y Ōkami. 12,9 x 18,1 cm. Rijksmuseum.
• Suzuki Harunobu (c. 1725-1770). Honolulu Museum of Art.
• Torii Kiyomitsu (1735-1785). Muséu de Victoria y Alberto.
• Totoya Hokkei (1790-1850). Hotei mira a dos neños baillando. 19,4 x 17,9 cm. Rijksmuseum.
• Tsukioka Yoshitoshi (1839-1892). Los neños que soplen la barriga de Hotei y la pintura que sabe a carambelu.
  18 x 23,8 cm. Muséu d'Arte del Condáu de Los Angeles.
• Utagawa Kuniyoshi (1798-1861). Siete dioses de la fortuna [trípticu].
• Wang Zhen (1867-1938). Budai so un pinu con tres rames. 18 x 23,8 cm. Muséu Rietberg.
• Yintuoluo (sieglu XIV). Andances del maestru zen Hotei. 35,6 x 48,5 cm. Nezu Museum.

Creencies sobre los sos poderes

Suélense atopar con relativa frecuencia estatues de Hotei nes entraes (a manera de centineles) de los templos budistes de China y el Sureste Asiáticu, especialmente Tailandia, onde se-y confunde dacuando con Phra Sangkadchai o Sangkachai (tailandés: พระสังกัจจายน์), un monxu de la dómina de Buda a quien esti emponderaba pola so manera senciella d'esplicar a la xente los entrevesgaos caminos del dharma.

Hai de solliñar nesti aspeutu que'l costume d'estregar el banduyu de Hotei p'atraer la «bona suerte» –magar constitúi una práutica popular bien enraigonada– nun forma puramente parte de los cánones budistes.

Identifícase tamién cola postrera de les denominaes «diez imáxenes del llendo del güe», na qu'apaez como un vieyu maestru dedicáu a viaxar polos mercaos con cuenta de que toos atopen la «llume».

Pal feng shui, Hotei representa la bayura, la llonxevidá y la riqueza, rellacionáu bien estrechamente col amor a los neños, según a los probes ya indefensos. Según les sos particulares postures (sentáu: equilibriu y tranquilidá; de pies: riqueza y felicidá…) y atributos, simboliza –ente otros munchos– los siguientes conceutos:

• Felicidad. Sacu al llombu y bola na mano derecha (sentáu).
• Salú. Sombriella (sentáu).
• Fortuna (dineru). Lingote d'oru sosteníu con dambes manes alzaes sobre la cabeza (de pies).
• Suerte. Bola na manzorga alzada y lingote d'oru na derecha (sentáu).
• Esperanza (deseos). Sacu al llombu, colgáu del estremu d'un cayáu y abanicu na manzorga (de pies).
• Proteición (viaxes). Sacu al llombu, colgáu del estremu d'un cayáu y lingote d'oru na manzorga (de pies).

Esisten numberoses variantes.

Seis Budas sonrientes

Felicidad.	Salú.	Fortuna (dineru).	Suerte.	Esperanza (deseos).	Proteición (viaxes).

El futuru Buda históricu

Hotei con un yapa mala na mano derecha, atributu del Buda Maitreya. Jade, 3,4 x 2,8 x 5 cm.

Como yá se mentó, seique unu de los factores que más decididamente pudieron contribuyir a identificar a Hotei (Budai) col socesor de Buda fora la simple coincidencia na pronunciación de dambos vocablos.

Pero había más. Pa un budista chinu de la dinastía Liang, el Buda Maitreya tenía que ser, sobremanera, «benevolente» (sánscritu: मैत्री; maitrī). Fuelga dicir que l'enorme banduyu del monxu yera la representación más inmediata del so «gran corazón», esto ye, de la so benevolencia, lo que, amás, facer inofensivu pal cleru y l'Estáu de la dómina.

Coles mesmes, paez que nel xustu momentu de la so muerte, dexó escritu esti estrañu proverbiu:

彌勒真彌勒
化身千百億
時時示世人
時人自不識

Maitreya, el verdaderu Maitreya
haise reencarnado miles de millones de vegaes.
De cutiu, amosar a la xente nesi intre;
otres, nun lo reconocen.

Evidentemente, munchos quixeron inferir d'estes pallabres la confirmación definitiva de que, efeutivamente, Hotei fuera'l socesor de Sidarta Gautama, polo que, magar les severes prohibiciones estatales al respeutu (yá nel 732, Xuanzong condergó a los qu'afirmaben que Maitreya naciera «» en China), yera innecesariu siguir esperando.

Otros, como Xiyan Liaohui (1198-1262), preguntábense:

El sacu de Budai ta mediu engurriáu y varar tirada nel suelu;
cola mano señala al vaciu, vacíu.
Si nun ye Buda,
¿quién ye? ¡Más, más, más!

O'l tamién poeta Gesshū Sōko (1618-1696):

El so deu apunta a la lluna,
pero'l deu nun ye la lluna.
Si quieren conocer el so corazón,
como la lluna nel cielu.
Nel cielu ta Maitreya;
na tierra ta Hotei.
Déxenme preguntar:
¿Son iguales o distintos?

Sía como fora, cabo destacar qu'entá antes de Hotei (coincidiendo con periodos de división y debilitamientu del Estáu) non pocos creyentes vieron, primero na emperatriz Wu Zetian (acordies con un catálogu chinu del sieglu VIII, apaeció yá nel I cierta traducción d'un sutra tituláu El tresformamientu de Miluo en cuerpu de muyer) y el maestru Yunmen Wenyan (c. 864-949), más tarde, otres tantes «encarnaciones» del próximu Buda (otros investigadores sorrayen que tolos monxos yeren «maitreya[s]» nel sentíu de «allumaos»).

Hotei na cultura d'Occidente

En pocos años, la inconfundible figura del «Buda gordu» pasó a convertise en Occidente nun meru elementu decorativu reproducíu en múltiples productos como vasos, huchas (como s'amuesa na imaxe), portainciensos, colgantes, etc.

Lliteratura

L'home gordu

D'ente les carbes de la otra vera, cuatro homes desnudos avanzaron a grandes reblagos llevando sobre los sos costazos una camiya de madera. Diba sentáu nella, según la moda oriental, un home monstruosamente gordu.

Magar lo estrecho del camín, nun estremó en nengún momentu les cañes espinoses, dexando a cencielles que'l so cuerpu inmóvil degolar. Les sos dobleces de grasa paecíen tan estratéxicamente asitiaes qu'anque cubríen por completu andar, ya inclusive colgaben per debaxo como'l dobladillo d'una alfombra amarellentada, nun-y torgaben el pasu. La so cabeza calva yera pequeña y brillosa. La so cara tenía la espresión inocente d'un home sele que nun fai esfuercios por despintalo. De xemes en cuando, cerraba los güeyos; al abrir de nuevu, el so cazu tremecía.

Kafka, Franz. Description of a Struggle.

Direutamente de Chula

¿Qué tan gordu yera yo? Tan gordu, dicía ma, que "yo solía tener que dixebra-y la piel pa llimpialo ente los gordinos polos".

Otros miembros de la familia nun tardaben en faer comentarios, en rir y ximelgar les sos cabeces, como si inda nun pudieren creer lo gordo que yera yo. Lo siguiente que supi yera que daquién sacaba les mios semeyes de ñácaru pa demostralo.

Y esta ye la verdá: yo víame realmente como unu d'esos perros shar pei. O como un Buda mexicanu.

López, Mario; Santagati, Steve (2014). Ente nós. Penguin. ISBN 978-0698182295.

Mitos comparaos

Distintos autores describieron delles semeyances ente'l «Buda gordu» o «Buda sonriente» y, siquier, los siguientes personaxes:

• Flaire Tuck.
• Pá Noel.
• San Cristóbal.

Bibliografía

• Bocking, Brian (2005). A Popular Dictionary of Shinto. Routledge. ISBN 978-1135797393.
• Chiba, Reiko (1995). The Seven Lucky Gods of Japan. Tokiu: Charles E. Tuttle Company. ISBN 978-0804805216.
• Piggott, Juliet (1969). The Beleifs and Deities of Japan. Londres: Hamlyn Publishing Group.
• Satz, Mario (2005). El Buda de la risa – La lleenda de Pu Tai. Barcelona: RBA Llibros. ISBN 978-8478713073.
• Sechi Mestica, Giuseppina (1998). Diccionariu Akal de mitoloxía universal. Madrid: Ediciones AKAL. ISBN 978-8446002185.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Hotei.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Seis Budas sonrientes.

• Datos: Q599838
• Multimedia: Budai