Wikipedia

Luis Eduardo Pérez

políticu uruguayu

Luis Eduardo Pérez y Pagola (12 d'ochobre de 1774, Montevidéu – 31 d'agostu de 1841, Montevidéu) yera un políticu y funcionariu uruguayu que foi nomáu gobernador de la Provincia Oriental de 1827 a 1828, y depués de dixebrase definitivamente esta de les Provincies Xuníes del Río de la Plata nesti últimu añu, pasó a ser el primer gobernador y capitán xeneral provisional del nuevu Estáu Oriental del Uruguái por unos trés meses y darréu ocupando'l puestu de presidente del Senáu foi asignáu per unos díes como primer presidente interín de la república, ente'l 24 d'ochobre de 1830 y el 6 de payares del mesmu añu.

Luis Eduardo Pérez
senador d'Uruguái

Vida
Nacimientu Montevidéu, 12 d'ochobre de 1774
Nacionalidá Bandera de Uruguái Uruguái
Muerte Montevidéu, 31 d'agostu de 1841 (66 años)
Estudios
Llingües falaes castellanu
Oficiu políticu
Creencies
Partíu políticu Partido Colorado (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía hasta la definitiva independencia uruguaya

editar

Orixe familiar y primeros años

editar

Luis Eduardo Pérez y Pagola[1][2] naciera'l 12 d'ochobre[1] de 1774[1][2] na ciudá de Montevideo, capital del gobiernu políticu y militar homónimu que taba subordináu a la gobernación del Río de la Plata, que de la mesma yera una entidá autónoma del Virreinatu de Perú.

Yera fíu del teniente coronel[3] Felipe Pascual Pérez Castellanu[2][3][4] (Montevideo,[2] 17 de mayu de 1745[2] - ib., 9 de marzu de 1822),[1] quien fora delles vegaes rexidor,[3] héroe de les Invasiones Ingleses[3] y que los sos padres fueren Bartolomé Pérez de Sosa[2][4] (n. islles Canaries,[2] 1715 - cuchiella Carreta Quemada, 27 d'abril de 1807) y Ana María Castellanu Mena[2][4] (Santa Cruz de Tenerife, islles Canaries,[2] 1726 - Montevideo, 25 de marzu de 1798). Felipe Pérez al enviudar contraxo segundes nupcias escontra 1792 con Francisca Ugarte[1] (n. Buenos Aires, ca. 1760) con quien tuvo dos fíos pero que solo sobreviviera Ana Josefa Jacoba Pérez Ugarte[1][5] (n. Montevideo, 25 de xunetu[1] de 1794)[1] y casárase en 1823[5] col portugués José Baptista.[5] Finalmente testó'l 29 d'avientu[1] de 1819[1] pa finar tando ciegu con casi 76 años d'edá.[1] Poro, Luis Eduardo yera un sobrín paternu de frai José Manuel Pérez Castellanu.[4]

La so madre yera María de la Natividá Pagola y Burgues Carrasco de Melo-Coutinho[2][3][4] (Montevideo,[2] 9 d'ochobre de 1750 - ib., 18 d'agostu de 1789), una prima segunda del patriota federal José Gervasio de Artigas[3] y nieta materna de Jorge Burgues[3][6] —el primer poblador civil de la nueva ciudá,[3] regidor de 1727 a 1730 y alcalde ordinariu de segundu votu del Cabildru de Montevideo en 1741— y del so cónyuge María Martina de Carrasco y Melo Coutinho, una trastataranieta o chozna del fidalgo portugués Vascu Fernandes Coutinho "el Fíu", que'l so padre yera l'homónimu conquistador Vascu Fernandes Coutinho, siendo dambos respeutivamente, segundu y primer gobernador donatario de la capitanía brasilana del Espíritu Santu, y poro, María Martina yera una descendiente de la Casa de Manuel de Villena.[3]

Tuvo diez hermanos bautizaos en Montevideo pero finaos na infancia,[1] más trés que sobrevivieron: el segundogénito Vicente Simón Pérez Pagola[1] (n. Montevideo, 27 d'ochobre de 1780) que se casó escontra 1809 con Juana de Calatayud,[1] la menor Juana María Benito Pérez[1] (n. ib., 16 de mayu de 1785), casada col so primu paternu Agustín Aldecoa Pérez,[1] y Manuela Josefa Pérez Pagola[3][7] (n. ib., 9 de febreru de 1784) que se xunió en matrimoniu en Montevideo[3] el 3 de febreru[3] de 1806[3] con Nicolás de Vedia,[3][7] y con quien concibió a Julio de Vedia, futuru gobernador arxentín del Territoriu Nacional del Gran Chaco de 1872 a 1875, el coronel d'artillería Joaquín de Vedia[7] y Delfina de Vedia Pérez[3] que se casaría con Bartolomé Mitre,[3] quien fuera presidente de la República Arxentina.

Diputáu mientres el dominiu lusu-brasilanu

editar

Empiezos de la invasión portuguesa

editar

Los portugueses dende'l Virreinatu de Brasil empezaben en 1801 a ocupar territorios de les Misiones y de la Banda Oriental, como ser el Fuerte de Santa Tecla y Batoví, qu'hasta entós formaben parte de la intendencia de Buenos Aires y de la mesma del Virreinatu del Río de la Plata.

La corte portuguesa, por cuenta de la ocupación francesa de la metrópolis, instalar na ciudá de Rio de Janeiro en 1808, y polo cual el virreinatu quedó alzáu a la categoría de Reinu de Brasil.

La Revolución de Mayu rioplatense

editar

Depués de la Revolución de Mayu de 1810 y la formación de les Provincies Xuníes del Río de la Plata, la Banda Oriental siguió formando parte de la intendencia de Buenos Aires. En 1811 los portugueses ocuparon el norte de la cuchiella de Santa Ana, les zones de Melo y les del Fuerte de San Miguel, y col sofitu de dalgunos unitarios porteños que queríen desfacer del caudiellu federal Artigas, decidiríen amestase la totalidá de la rexón.

Na Asamblea Nacional Xeneral Constituyente de 1813, axuntada na ciudá de Buenos Aires, el caudiellu federal José Gervasio de Artigas unvió a los diputaos delegaos coles Instrucciones del añu XIII onde constaben les llendes pretendíes de la so provincia y los principios d'independencia, república y federalismu.

En respuesta de tal pidimientu'l direutor supremu Gervasio Antonio de Posadas creó finalmente la gobernación intendencia Oriental del Río de la Plata», el 7 de marzu de 1814 —que yá de facto esistía por Artigas como Provincia Oriental— y el 9 de xunetu nomar pal puestu de primer gobernador intendente a Nicolás Rodríguez Peña quien solo lo ocupara por casi dos meses, siendo asocedíu por Miguel Estanislao Soler.

El 23 de xunu del mesmu añu, les tropes unviaes polos patriotes de Buenos Aires al mandu de Carlos María de Alvear, entraron en Montevidéu poniendo fin a la dominación española nel Río de la Plata, depués d'un sitiu de dos años.

La Provincia Cisplatina lusu-brasilana

editar

Una vegada ganáu'l emperador francés Napoleón Bonaparte n'Europa, los lusu brasilanos llograron la reconocencia mundial del nuevu Reinu Uníu de Portugal, Brasil y Algarve el 16 d'avientu de 1815, y de esta forma retomaron la so operación de conquista na nueva Provincia Oriental dende'l 28 d'agostu de 1816, cuando la vanguardia del exércitu de Carlos Federico Lecor, y comandado pol mariscal Pintos de Araujo Correa, ocupara la Fortaleza de Santa Teresa, allugada na mariña atlántica de la provincia rioplatense, que terminó siendo totalmente invadida por fuercies lusu-brasilanes que conquistaren la mayor parte del territoriu provincial el 20 de xineru de 1817, cola capitulación de Montevideo. D'esta forma, el territoriu foi renombráu polos invasores como Provincia Cisplatina.

Nel añu 1819 los lusu brasilanos qu'ocupaben de forma efectiva'l territoriu meridional del ríu Negru y la vera oriental del ríu Uruguái, terminaron per apoderar en 1820 la cuenca del Tacuarembó que yera'l territoriu residual d'aboríxenes charrúes artiguistas. Tres el fechu peracabáu per parte de los invasores, buscóse la incorporación «de derechu», polo cual yera necesariu axuntar una asamblea por que votaren la unión col reinu lusu-brasilanu.

Nesti periodu, Luis Eduardo Pérez Pagola foi nomáu como diputáu[8][9] pol departamentu de San José[8][9] dende'l 3 de xunetu[8] de 1821,[8][9] y como tal, formó parte del Congresu Cisplatino[9] ente'l 15 y el 31 del corriente, onde dio'l so votu a favor de la incorporación al reinu portugués, por razones de fuercia mayor,[9] ente los que s'atopaba Fructuoso Rivera quien yera favorable a les tropes d'ocupación.

Anexón al nuevu imperiu y la Cruzada Llibertadora

editar

Cuando se proclamó la independencia brasilana de Portugal, pa constituyise n'imperiu, Rivera y Juan Antonio Lavalleja tuvieron a favor de Carlos Federico Lecor, roblando l'acta d'aclamación y reconocencia del emperador Pedro I de Brasil, el 17 d'ochobre de 1822. El presidente arxentín Bernardino Rivadavia unvió al diplomáticu Valentín Gómez a Rio de Janeiro el 15 de setiembre de 1823, por qu'apurriera un memorándum onde se sostenía qu'en nengún momentu la Provincia Oriental dexara de pertenecer al territoriu rioplatense.

D'esta manera, en xineru de 1825, empezó a preparar la Cruzada Llibertadora de los Trenta y tres Orientales con financiamiento del gobiernu de la provincia de Buenos Aires[8] y dellos ricos comerciantes y hacendados bonaerenses como Miguel Riglos y Ramón Larrea, que contribuyeron dambos con 1.000 pesos duros o bien 8.000 reales,[8] Julián Panelo de Melo,[8][10] Félix de Álzaga y Juan Pedro Aguirre, cada unu con 500 pesos duros[8] o bien 4.000 reales, y Mariano Fragueiro con 300 pesos de plata o bien 2.400 reales, ente otros.[8]

Mentanto y al enterase d'aquello, Luis Pérez Pagola dirixir a la so estancia próxima a la villa de San José pa esperar a Lavalleja,[9] a que les sos fuercies incorporar de manera inmediata.[9] Siguiría ocupando'l puestu de diputáu hasta principios de xunu de 1825,[9] fecha que volvería ser reelecto nel cargu per San José.[9]

Gobernador rioplatense de la Provincia Oriental y la Guerra de Brasil

editar

Depués del desembarco'l día 19 d'abril de 1825 na Sablera de la Engraciada, un arenal estrecho y baxo sobre'l ríu Uruguái, de la espedición de los Trenta y tres Orientales que taba al mandu de Juan Antonio Lavalleja y Manuel Oribe, llogróse l'oxetivu d'espulsar al exércitu del Imperiu de Brasil, consiguiendo asina la lliberación de la Banda Oriental.

Consecuentemente y siendo inda diputáu por San José,[9] Luis Eduardo Pérez foi nomáu vicepresidente[2][3][9] del Primer Congresu Patriu[2][9] celebráu'l 14 de xunu de 1825[9] na villa de Florida,[2][9] nel cual fíxose la declaratoria unánime pola independencia de la Provincia Oriental con respectu al Imperiu brasilanu, según el so reincorporación a les Provincies Xuníes del Río de la Plata, polo cual como vicepresidente robló l'acta'l día 25 d'agostu.[9]

Al consiguir les fuercies orientales les victories de les batalles del Rincón de Haedo del 24 de setiembre y de Sarandí del 12 d'ochobre del mesmu añu, el Congresu Xeneral Constituyente en Buenos Aires reconoció por llei del 24 d'ochobre de 1825 la reincorporación, al aprobar los diplomes de Javier Gomensoro como diputáu electu pola provincia, lo que traxo de resultes que l'Imperiu brasilanu declarara la guerra bélica n'avientu, produciéndose d'esta manera la Guerra de Brasil.

Los problemes económicos arxentinos provocaos pol bloquéu del puertu de Buenos Aires, obligaron a axustar un alcuerdu de paz, polo cual el presidente Bernardino Rivadavia unvió al diplomáticu Manuel José García pa roblar un tratáu que depués sería conocíu como'l tratáu deshonroso», yá que reconocía la soberanía del imperiu sobre la Provincia Oriental, amás de comprometese a paga-y a Brasil una indemnización de guerra. Dichu conveniu foi refugáu'l 25 de xunu de 1827 pol Congresu Constituyente y pol presidente Rivadavia, que polo cual presentaría'l so arrenunciu dos díes depués.

Casi tres meses dempués, el llexislador Luis Pérez foi nomáu como gobernador delegáu[2] de la Provincia Oriental dende'l 12 d'ochobre de 1827[2] hasta'l 27 d'agostu de 1828,[2] sol gobierno bonaerense de Manuel Dorrego, quien exercía tamién el Poder Executivu Nacional de les provincies arxentines.

El conflictu armáu siguió hasta'l 28 del corriente, cuando'l gobiernu de Dorrego llegó a una «Convención Preliminar de Paz» en Rio de Janeiro, na que participaron Arxentina, Brasil y el Reinu Uníu de Gran Bretaña ya Irlanda, onde se disponía la independencia provincial y el cese de les hostilidaes, quedando confirmada'l 4 d'ochobre del mesmu añu en Montevideo.

Gobernador provisional y presidente interín d'Uruguái

editar

Dempués d'independizase definitivamente d'aquella incipiente nación, pasó a ser nomáu de volao como'l primer gobernador y capitán xeneral provisional del nuevu Estáu Oriental del Uruguái, dende'l 27 d'agostu de 1828 hasta'l 1º d'avientu del mesmu añu.

Foi integrante de l'Asamblea Constituyente encargada de redactar la primer Constitución del Uruguái el 28 de xunu de 1830, y nes primeres eleiciones que tuvo Uruguái el 8 d'agostu del mesmu añu, foi electu Cámara de Senadores (Uruguái)#Presidencia del Senáu presidente del Senáu[2] na que foi la primer llexislatura d'esa cámara.[1]

Al asumir el so cargu llexislativu, tuvo d'exercer nel mesmu añu la primer presidencia interina[1][2] d'Uruguái mientres un curtiu periodu, dende l'empiezu de la vida democrática del país el 24 d'ochobre hasta'l 6 de payares, en que se dio l'asunción del que fuera electu primer presidente constitucional, el xeneral coloriáu Fructuoso Rivera.[2]

Presidente del Senáu uruguayu y diputáu

editar

Al rematar el so curtiu interinato nel Poder Executivu uruguayu'l 1º d'avientu de 1830 —fecha que foi de volao suplantáu pol llexislador Joaquín Suárez y de la mesma pol xeneral arxentín José Rondeau, el día 22 del corriente— Luis Pérez prosiguió nel cargu de Cámara de Senadores (Uruguái)#Presidencia del Senáu presidente del Senáu[11] que fuera electu hasta'l 1º de marzu[11] de 1833,[11] añu que pasó a ocupar nuevamente'l puestu de diputáu pol departamentu de San José,[12] hasta'l 20 de mayu[12] de 1834.[12] Darréu foi reelecto presidente del Senáu nel añu 1840 hasta'l so decesu.

Fallecimientu

editar

El llexislador Luis Pérez finalmente finaría'l 30 d'agostu[13][14] de 1841[1][2][13] na ciudá de Montevidéu,[13] capital del nuevu Estáu Oriental del Uruguái, y en plena Guerra Grande.[2] El Gobiernu uruguayu decretó grandes honores a los sos restos mortales.[13]

Matrimoniu y descendencia

editar

Luis Eduardo Pérez y Pagola xuniérase en matrimoniu na villa de San José[15] el 24 de marzu[15] de 1821[15] con Petrona Verde Martínez[5][15] (n. San José,[15] gobernación de Montevideo de la intendencia de Buenos Aires, Virreinatu del Río de la Plata, 30 de xineru[15] de 1803),[15] una fía de Turio Verde[5][15] (n. Medina de Rioseco, España, 10 de febreru de 1768) y de la so esposa dende'l 16 de payares de 1799,[15] Josefa Manuela Martínez[15] (n. Llión, España, 1772), quien colos sos padres[15] —Francisco Agustín Verde Cañizu con Rosa María Miguel Fernández y Juan Martínez con Madalena García, respeutivamente— pasaren a l'América española col oxetivu infructuosu de poblar los establecimientos de les mariñes patagónicas[5][15] y depués fueren destinaos a la citada San José, na Banda Oriental.[5]

Del enllaz ente Luis Pérez y Petrona Verde hubo cinco[5] fíos:

  • María Natividad Pérez Verde[5] (n. San José, 27 de mayu de 1822).
  • Adolfo Bernabé Pérez Verde[5] (n. ca. 1823).
  • Eduardina Pérez Verde[5] (n. ca. 1824).
  • María Manuela Pérez Verde[5] (n. 8 de mayu de 1825).
  • Luis Eduardo Pérez Verde[5] (n. 1827).

Ver tamién

editar

Notes y referencies

editar
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 Apolant, Juan Alejandro (op. cit., Vol. 1, p. 503, añu 1975).
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 Borges, Leonardo (op. cit., p. 139, añu 2007).
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 Institutu d'Estudios Xenealóxicos del Uruguái (op. cit., Vol. 32, p. 50, añu 2009).
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Apolant, Juan Alejandro (op. cit., Vol. 1, p. 472, añu 1975).
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 Goldaracena, Ricardo (op. cit. Vol. 1-3, p. 231, añu 1976).
  6. ↑ Apolant, Juan Alejandro (Vol. 1, p. 468, añu 1975).
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Apolant, Juan Alejandro (Vol. 1, páxs. 503 y 507, añu 1975).
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 Institutu Históricu y Xeográficu del Uruguái (op. cit., Vol. 12, p. 210, añu 1936). Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «ihgu1» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
  9. ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 9,12 9,13 9,14 Añales parllamentarios (op. cit., Vol. 5, p. 255, añu 1981).
  10. ↑ Tou ye Hestoria (Nᵘ104-115, p. 44, añu 1976).
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Gobiernu de la República Oriental del Uruguái (Vol. 5, p. 10, años 1833-1837).
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Gobiernu de la República Oriental del Uruguái (Vol. 5, p. 150, años 1833-1837).
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 De-María, Isidoro, y Juan Y. Pivel Devotu (op. cit., Vol. 1-2, p. 96, añu 1939).
  14. ↑ Apolant, Juan Alejandro (op. cit., Vol. 1, p. 503, añu 1975). L'autor afirma que Luis Eduardo Pérez y Pagola finó'l 31 d'agostu [en vegada del 30 d'agostu (op. cit)].
  15. ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 Apolant, Juan Alejandro (Vol. 1, p. 503, añu 1975).

Bibliografía

editar
  • Añales parllamentarios en "Revista de [...] " (Vol. 5, Ed. Biblioteca del Palaciu Llexislativu, Uruguái, añu 1981).
  • Apolant, Juan Alejandro; en "Xénesis de la familia uruguaya. Los habitantes de Montevideo nos sos primeros 40 años, filiaciones, ascendencies, entronques, descendencies" (Vol. 1, Ed. Llibrería Adolfo Linardi, 534 páxs., añu 1975).
  • Borges, Leonardo; en "La hestoria secreta de Montevideo" (Ed. Ediciones de la Plaza, 211 páxs., añu 2007).
  • De-María, Isidoro, y Juan Y. Pivel Devotu, en "Traces biográfiques d'homes notables de la República Oriental del Uruguái" (Vol. 1-2, Ed. C. García & cía., añu 1939).
  • Goldaracena, Ricardo; en "El llibru de los llinaxes. Families históriques uruguayes del sieglu XIX" (Vol. 1-3, Ed. Arca, añu 1976).
  • Institutu d'Estudios Xenealóxicos del Uruguái en "Revista del [...] " (Vol. 32, Ed. L'Institutu, añu 2009).
  • Institutu Históricu y Xeográficu del Uruguái en "Revista del [...] " (Vol. 12, Ed. L'Institutu, añu 1936).
  • Gobiernu de la República Oriental del Uruguái en "Rexistru Nacional de la [...] " (Vol. 5, años 1833-1837).

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Luis_Eduardo_Pérez&oldid=4140959»