Méntrida
Méntrida ye un conceyu español de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
Méntrida | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||||
Provincia | provincia de Toledo | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Méntrida | José Sánchez Moral | ||||
Nome oficial | Méntrida (es)[1] | ||||
Códigu postal |
45930 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 40°14′04″N 4°11′42″W / 40.234444444444°N 4.195°O | ||||
Superficie | 87 km² | ||||
Altitú | 560 m | ||||
Llenda con | La Torre de Esteban Hambrán, Santa Cruz del Retamar, Aldea del Fresno, Villamanta, Valmojado y Casarrubios del Monte | ||||
Demografía | |||||
Población |
6019 hab. (2023) - 2614 homes (2019) - 2485 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||||
Densidá | 69,18 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
jccm.es… | |||||
Toponimia
editarEl términu "Méntrida" podría derivase de la forma antigua mentida qu'entá se caltién en catalán y occitanu col significáu de 'terrén nel qu'abonden los desprendimientos' o 'cursu d'agua intermitente'. La erre entemedia pudo entrepolase pol influxu del cercanu Montrueque, ente que'l cambéu na acentuación pudo debese a la intervención mozárabe, yá que el cambéu del acentu nun yera raru na llingua árabe.[2]
Xeografía
editarEl conceyu asítiase «en terr. quebráu».[3] Pertenez a la contorna de Torrijos y llinda colos términos municipales d'Aldea del Fresno y Villamanta al norte na provincia de Madrid y con Valmojado al este, Casarrubios del Monte y La Torre de Esteban Hambrán al sur y Santa Cruz del Retamar al oeste, na de Toledo.
Pol términu escurren los regueros Berciana, al norte, Grande o Virvix, que traviesa la población, y Mazalba, al sur.
Historia
editarLa población crear tres reconquistar de la zona en 1085 por Alfonsu VI, perteneciendo a la corona hasta 1180 nel que Alfonsu VIII dona'l castiellu de Alamín, al que taba venceyáu Méntrida, al Arzobispáu de Toledo.
En 1436 convertir en señoríu de don Álvaro de Luna y de la so esposa doña Juana de Pimentel quien fundaría'l Mayoralgu de Luna a favor de la so fía María de Luna casada con don Íñigo López de Mendoza, segundu duque del Infantado. En 1486 concédese-y el títulu de Villa, permaneció al señoríu del Duque del Infantado hasta'l sieglu XIX.
Hasta 1833 perteneció a la provincia de Guadalaxara, concretamente al partíu de Colmenar Viejo. A mediaos del sieglu XIX tenía 670 cases y el presupuestu municipal xubía a 20.000 reales de los cualos 4.400 yeren pa pagar al secretariu.[3] Na actualidá, el pueblu alluga un templu del Santu Daime.
Heráldica
editarL'escudu municipal trai sobre azur una cruz llana d'oru que contracuartela el campu: 1 y 4, encina d'oru frutada de argento y hojada de sinople; 2 y 3, hachu d'oru surmontada y sostenida por dos toros pasantes del mesmu metal, llinguaos de gules. Sobre'l tou, escusón de argento col monograma del Ave María en azur, sosteníu de tocón de encina cortadiza nel so color. Coronel y dos danzantes típicos de la villa, tenantes, el primeru portador de cayada d'oru, y, el segundu, de hijada de plata.
Alministración
editarLlexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Clemente Martín Sastre (16/06/1981) Alejandrino Vaquero Romo |
UCD UCD |
1983-1987 | Alejandrino Vaquero Romo | AP |
1987-1991 | Santiago Montero Simal (26/06/1989) Alejandrino Vaquero Romo |
Independiente PP |
1991-1995 | Antonio Garrido Guerra | PSOE |
1995-1999 | Antonio Garrido Guerra | PSOE |
1999-2003 | Antonio Garrido Guerra | PSOE |
2003-2007 | Antonio Garrido Guerra | PSOE |
2007-2011 | José Sánchez Moral | PP |
2011-2015 | José Sánchez Moral | PP |
2015-2019 | Alfonso Arrieru Barberán | PSOE |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
.
Demografía
editarNa siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2006 según datos del INE.
1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1,913 | 1,984 | 2,023 | 2,105 | 2,198 | 2,356 | 2,562 | 2,864 | 3,212 | 3,521 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
NOTA: La cifra de 1996 ta referida a 1 de mayu y el restu a 1 de xineru.
Gráfica d'evolución demográfica de Méntrida ente 1900 y 2006 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Monumentos y Edificios
editar- Conxuntu urbanu: con trazáu del sieglu XIII, declaráu bien d'interés cultural.
- Ilesia de San Sebastián (Méntrida): del sieglu XV, en estilu góticu, declarada monumentu históricu artísticu nacional en 1982.
- Ermita de La nuesa Señora de la Natividá (Méntrida): del sieglu XVII, qu'alluga a la Virxe mientres tol añu.
- Ermita de Ntra. Sra. de la Natividá, na devesa de Berciana: del sieglu XIV, qu'alluga a la Virxe na so romería del 25 d'abril.
- Capiya del Sagráu Corazón de Jesús: de principios del sieglu XX.
- Campusantu: de 1920.
- Mataderu Municipal: de 1927, actual Centru de Salú.
- Monumentu a Eulogio Jiménez: de 1927.
- Casa del Pósito: reconstruyida nel sieglu XVIII, güei Casa de la Cultura.
- Plazuela de la Ilesia: dedicada a Fray Alonso de Méntrida, misioneru en Filipines.
- Cuetu del Castillejo: escarcavonáu por antigües cueves, en que les sos tripudas tinajas calteníase'l bon vinu de la tierra, que dio llugar a que sía clasificáu con Denominación d'Orixe Méntrida.
Relixón
editarFestividá de San Sebastián
editarFacer na viéspora de la festividá de San Sebastián una lluminaria, nomada la Lluminaria de San Sebastián´´, y el día 20 de Xineru festividá del patrón fai una procesión por delles cais del pueblu.
Selmana Santa
editarEn Méntrida hai dos cofradía de pasión: la Cofradería de La nuesa Señora de la Soledá y la Cofradería del Santísimu Cristu de la Piedá.
El Domingu de Ramos los cofrades de la cofradería de la Virxe de la Soledá procesionan coles sos palmes acompañando al pasu de La Borriquita hasta la Ermita de La nuesa Señora de la Natividá onde'l párrocu da en la bendición de ramos y palmes, de vuelta faise procesión hasta'l templu parroquial onde se dar# en la Eucaristía.
Na nueche del Xueves Santu dempués de los oficios, dar# en la procesión de la Pasión del Señor na que procesionan por delles de les cais del pueblu (calle Baluarte, cai Talavera, cai les Cueves, cai Eulogio Jiménez, calle Joaquín González, Plaza Chica, calle San Sebastián, cai la Ilesia) hasta la parroquia, los distintos pasos: el Cautivu, el Ecce Homo, el Nazarenu y la Virxe de la Soledá, titular de la Cofradería de La nuesa Señora de la Soledá, acompañaos de los cofrades y la Banda de Cornetes, Tambores y Majorettes de La nuesa Señora de la Natividá, autoridaes, párrocu y fieles.
A otru día el Vienres Santu, dar# en la procesión del Santu Entierru nes que procesionan pela cai Santa Teresa, cai Lepanto, Ermita de la Virxe, cai la Virxe, Barriu Piloto, hasta'l templu parroquial, los pasos: el Santu Entierru, el Santísimu Cristu de la Piedá, titular de la Cofradería del Santísimu Cristu de la Piedá, el Descendimiento y la Virxe de la Soledá col restu de comitiva y los fieles devotos y la banda de cornetes.
El Domingu de Resurreición a les 8:00 de la mañana, tien llugar la procesión del Alcuentru onde salen los pasos de la Virxe de la Candelaria y el Resucitáu, cada unu va por un percorríu distintu: la Virxe va pela cai San Sebastián, cai Talavera hasta la Plaza d'España y el Resucitáu baxa por callar Baluarte, calle Zaragoza igualmente hasta la Plaza d'España acompañáu pola Mayordomía de La nuesa Señora de la Natividá.
Al xuntase dambos pasos na plaza, la Banda de Cornetes, Tambores y Majorettes de La nuesa Señora de la Natividá toquen l'himnu nacional, la bandera de los sarxentos bandia y los cofrades retiren el gorru que cubre les sos cabeces, darréu dar# en la procesión de vuelta hasta la ilesia, onde tien llugar la Eucaristía.
La nuesa Señora de la Natividá
editarRomería de San Marcos
editarEl día 23 d'Abril fai la Alboreá o Alborada na nueche, na qu'a toque de clarines y tambores el grupu de la mayordomía percuerre les cais del pueblu anunciando la fiesta.
El día 24 d'Abril, día de la Viéspora pela mañana tien llugar na Ermita de La nuesa Señora de la Natividá la llectura del pregón, siguida de la ufrienda floral a la Virxe. Na tarde proceder al tradicional treslláu de la Virxe dende la so ermita hasta'l templu parroquial acompañada de la Xunta Rectora de la Hermandá de La nuesa Señora de la Natividá, mayordomía qu'escolten la imaxe, danzantes que baillen a la Virxe y los fieles devotos, darréu procédese na Plaza d'España la muestra de sarxentos y danzantes.
El día 25 d'Abril, día de San Marcos a les 8:00 de la mañana la Virxe fai la so salida pela puerta de la parroquia, empezando asina la romería al Monte de Berciana cumpliendo'l pueblu col votu fechu pola villa, la Patrona percuerre distintes cais del pueblu hasta la Devesa de Berciana, ellí tien llugar la eucaristía, darréu la Virxe asitiar nel interior de la Ermita de Berciana y la comitiva dirixir a la escampada qu'hai na parte inferior de la ermita pa la muestra de sarxentos y danzantes.
Les families axuntar nos ranchos pa compartir un día de fiesta y familiar redolada a la Virxe. A les 19:00 hores, tien llugar la procesión de vuelta al pueblu, la Virxe fai paraes na Cruz de Silva (cunta la hestoria de que nesti llugar apaeciéronse-y dellos demonios a Pablo Tardío cuando diba comunicar a les autoridaes de l'apaición de la Virxe) y na Cruz de Gabriel Rodríguez onde la esperen fieles y los xarrés col Cristu Resucitáu, San Ildefonso, San Juan Bautista, San Sebastián, San Marcos y San Isidro. Dende ellí báxase la cai Santa Teresa hasta la Ilesia.
El día 26 d'Abril, día de San Marquitos hai misa na parroquia y darréu, procesión de vuelta de la Virxe hasta la so Ermita.
El día 27 d'Abril,día de san Marcazos na Ermita hai misa de sarxentos.
Función de Mayu
editarEl sábadu anterior al primer domingu de Mayu fai la procesión de ``los Anxelinos ´´onde los neños que van na procesión onde se tresllada la Virxe de la Ermita a la parroquia, van vistíos d'anxelinos o de sanjuanes (San Juan Bautista).El domingu tien llugar la procesión de la Función de Mayu ´´ na que la sagrada imaxe de la Patrona percuerre tol pueblu hasta la so Ermita.
Fiestes Patronales n'Honor a La nuesa Señora de la Natividá
editarEl día 7 de Setiembre treslladar en procesión a la Virxe dende la so Ermita hasta la Ilesia, a continución realízase la ufrienda floral de les peñes del conceyu a la patrona.
El día 8 de Setiembre (día de la nacencia de la Virxe María) hai misa na parroquia pela mañana. Pela tarde tien llugar la procesión dende la Ilesia por tol pueblu, tornar de nuevu a la Ilesia.
Al domingu siguiente a terminar les fiestes treslládase la Virxe en procesión hasta la so Ermita.
Coronación Canónica
editarEl día 3 de Mayu de 2014 celebrar en Méntrida la Coronación Canónica de La nuesa Señora de la Natividá, presidida pol arzobispu de Toledo y Primáu d'España D. Braulio Rodríguez Plaza.
L'actu, al qu'asistió una gran cantidá de fieles, empezó a les 10 de la mañana con una procesión na que la Virxe, que tuvo acompañada poles imáxenes d'otres poblaciones de la contorna, foi treslladada dende la Ilesia hasta'l campu de fútbol.
Ellí, l'Arzobispu de Toledo celebró una misa qu'incluyía l'actu propiu de la Coronación Canónica de La nuesa señora de la Natividá.
Deportes
editarClub de Fútbol Méntrida
editarEl Club de Fútbol Méntrida ye un equipu de fútbol español de Méntrida .L'equipu xuega en Segunda Autonómica nel Grupu IV. Apuesta los sos partíos como llocal n'Estadiu Dehesa del Cañu, allugáu na llocalidá de Méntrida. El 20 de mayu de 2017 zusmiu'l postreru partíu de la temporada 2016/2017, terminando la temporada consiguiendo l'ascensu a Primer Autonómica.
Fiestes
editar- 20 de xineru: festividá del patrón San Sebastián.
- Del 24 al 27 d'abril: romería y fiestes n'honor de la patrona Ntra. Sra. de la Natividá. Día 25: romería de la patrona nel monte de Berciana, conocíu como'l día de San Marcos. Fiesta declarada d'interés turísticu rexonal. Hai de solliñar, dientro d'esta festividá, la mayordomia de Sarxentos y los danzantes al son de la dulzaina castellana y tambor.
- Función de mayu: celébrase'l primer domingu del mes de mayu n'aición de gracies a La nuesa Señora de la Natividá.
- 15 de mayu: festividá de San Isidro.
- Última selmana d'agostu: selmana cultural.
- Del 6 al 11 de setiembre: fiestes n'honor de la patrona Ntra. Sra. de la Natividá. Día 8: festividá de la patrona.
- Mes de setiembre: Fiesta del vinu de la Denominación d'Orixe Méntrida.
Persones destacaes
editar- Enrique Guiloche y Bonet militar
- Eulogio Jiménez Sánchez matemáticu, astrónomu y pedagogu
- Ángel Lanchas ex-futbolista
- Fray Alonso de Méntrida (flaire agustino) foi misioneru en Filipines
- Josefa Prado Rodríguez (priora del del conventu de les carmelites en Alcalá de Henares)
- María Teresa de los Ríos Zapata y Guzmán (fía de los décimos Duques del Infantado)[1]
- Manuel Jimenéz Delgado (militar) [2]
- Ángel Morán Otero (sacerdote,canónigu de la Maestrescuela de la Catedral Primada)
- Fidel Goméz Colomo (sacerdote,Capellán Mayor de l'Armada Española)
Referencies
editarNotes
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ García Sánchez, Jairo Javier (Toledo, 2004). Toponimia mayor de la provincia de Toledo (zones central y oriental). Institutu provincial d'investigaciones y estudios toledanos. páx. 233, ISBN 84-95432-05-6.
- ↑ 3,0 3,1 Madoz, Pascual (1845-1850), Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, 16 tomos, Madrid: Establecimiento literario-tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
Bibliografía
editar- Manrique Fernández, E. (Madrid, 1915.). Historia y descripción de la villa de Méntrida. Imprenta Helénica.
- García Cuesta, Jesús (1991, Serie VI. Temes Toledanes. Nᵘ70). Frai Alonso de Méntrida y noticies históriques de la Villa. Institutu Provincial d'Investigaciones y Estudios Toledanos. ISBN 84-87103-21-9.
- García Cuesta, Jesús (Navalcarnero, 1996). La nuesa Señora de la Natividá, Patrona de la Villa de Méntrida. RIGORMA.
- García Cuesta, Jesús; Magán García, Juan Manuel (Madrid, 2003). Méntrida, la so Ermita y la so Virxe de la Natividá. Conceyu de Méntrida y Hermandá de La nuesa Señora de la Natividá.
- García Cuesta, Jesús (Méntrida, 2004). Méntrida, cultu y cultura. ROAMAN, S. A..
- Jiménez-Landi Martínez, Antonio (Méntrida, 2004). Historia de Méntrida (hasta'l sieglu XX). ROAMAN, S. A.. ISBN 84-606-3427-2.
- García Cuesta, Jesús (Méntrida, 2012). Méntrida y los sos raigaños marianos. RIGORMA GRÁFICA S.A sos_raices_marianes (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Enllaces esternos
editar- Web non oficial
- Descripción del Escudu
- Conceyu de Méntrida
- Hermandá de la Virxe de la Natividá
- Turismu TCLM Visita Méntrida Archiváu 2013-12-28 en Wayback Machine