Mar Caspiu
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
El mar Caspiu[1] ye un llagu zarráu que s'estiende ente Europa y Asia. La so superficie ye de 371.000 km², la so fondidá media ye de 170 m, la máxima ye de 995 m y ye'l más estensu del mundiu. Les sos dimensiones yeren 1210 km na direición norte-sur y de 210 km a 436 km na direición este-oeste.
Mar Caspiu | |
---|---|
Xəzər dənizi (az) Каспий теңізі (kk) | |
![]() | |
Situación | |
![]() | |
Tipu |
lago endorreico (es) ![]() |
Parte de |
Mediterranean Sea Area (en) ![]() |
Coordenaes | 42°N 51°E / 42°N 51°ECoordenaes: 42°N 51°E / 42°N 51°E |
Datos | |
Altitú media | −28 m |
Superficie | 386 400 km² |
Noamáu por |
casitas (es) ![]() |
Superficie de la cuenca | 3 500 000 km² |
Llonxitú | 1200 km |
Fondura |
1025 m (máximo (es) ![]() 211 m (promedio (es) ![]() |
Afluentes |
ver
|
![]() |
Enllena la parte occidental de la depresión uralocáspica, que forma parte de la mayor cuenca endorreica de la Tierra, tando la so superficie 28 m baxo'l nivel del mar.
Ta alimentáu dafechu pol ríu Volga y por otros menos caudalosos como l'Ural, l'Emba y el Kura.
XeografíaEditar
El mar Caspiu (antiguu Caspium Mare o Hyrcanium Mare), ye la llende natural de Rusia (Daguestán, Kalmykia, óblast d'Astrakhan), Azerbaixán, Irán (provincies de Guilán, Mazandarán y Golestán), Turkmenistán (provincies de Balkan), y Kazakstán, coles estepes d'Asia central al norte y al este. Na costa oriental, na costa turcomana, alcuéntrase un gran entrante, el golfu de Kara Bogaz Gol. La costa del Caspiu ye irregular, con grandes golfos al este, ente los qu'alcuéntrase'l de Krasnovodsk y el Kara-Bogaz-Gol (Garabogazköl Aylagy), de poquísima fondidá, que sirve de cuenca de vaporiación y ye'l llugar nel que s'atopa una importante planta química que saca sales.
El Caspiu ta coneutáu al mar d'Azov a través de la canal de Manych.
TresporteEditar
Esisten dalgunes compañíes de ferrys operando nel mar Caspiu:
- llinia ente Turkmenbashi, Turkmenistán (anguaño Krasnovodsk) y Bakú
- llinia ente Bakú y Aktau
Mar xeláuEditar
La parte norte del mar Caspiu conxélase pel hibiernu, y n'hibiernos fríos, tol área norte queda cubierta de xelu. El xelu tamién pue apaecer n'árees del sur n'avientu y xineru. N'hibiernos suaves, el xelu forma bancos nes árees pantanoses cerca de la costa.
HistoriaEditar
Estímase que'l mar tien alredor de 30 millones d'años d'antigüedá. Nun tien salida dende hai 5,5 millones d'años. Descubrimientos na cueva d'Huto, cerca de la ciudá de Behshahr (Irán), suxeren que l'área tevo habitada dende hai 75.000 años.
Na época clásica, yera nomáu océanu Hircaniu. Tamién foi nomáu mar de Khazar. Tantu na antigua Persia como nel Irán de güei conozse-yos como'l mar de Mazandarán . Les antigües fontes ruses refiérense a él como'l mar de Khvalia, por mor de los Khvalis, les persones de Khwarezmia; nes fontes árabes clásiques nómase-yos como Bahr-e-Qazvin, mar de Qazvin.
Ciudaes históriques na oriella yeren:
- Hyrcania, Persia (Irán)
- Tamisheh, Persia
- Atil, Khazaria
- Khazaran
Ciudaes a orielles del mar CaspiuEditar
Mayores ciudaes a orielles del mar Caspiu:
- Bakú, Azerbaixán
- Astara, Azerbaixán
- Lenkeran, Azerbaixán
- Sumqayit, Azerbaixán
- Neft Daslari, Azerbaixán
- Xacmas, Azerbaixán
- Astracán, Rusia
- Derbent, Rusia
- Bandar Anzali, Irán
- Chalous, provincia de Mazandaran, Irán
- Turkmenbashi, Turkmenistán (anguaño Krasnovodsk)
- Atyrau, Kazakstán (anguaño Guriev)
- Aktau, Kazakstán(anguaño Shevchenko)
Dalgunos datosEditar
- Superficie: 371.000 km².
- Dimensiones: 1.210 km de norte a sur y de 210 km a 436 km del este al oeste.
- Fondidá: Media: 170 m, máxima: 995 m.
- Altitú: 28 m por baxo'l nivel del mar.
- Afluentes: Volga, Ural, Cura, Terek.
- Países: Rusia, Azerbaixán, Turkmenistán, Irán y Kazakstán.
- Desagües: Vaporiación.
ReferenciesEditar
- ↑ Esti topónimu apaez na traducción al asturianu de los Mapes de l'Associació Bíblica de Catalunya
Esta fonte emplégase como referencia dende'l puntu de vista llingüísticu.