Países Baxos españoles

partes de los Países Baxos so la soberanía de la corona española (1581-1714)

Los Países Baxos Españoles (n'español Países Bajos Españoles o, a cencielles, Flandes; en neerlandés Spaanse Nederlanden; en francés Pays-Bas espagnols; y n'alemán Spanische Niederlande) son los territorios neerlandeses de los Habsburgu que foron gobernaos pola rama española de los Habsburgu ente 1556 y 1714. Yeren un conxuntu d'estaos del Sacru Imperiu Romanu nos Países Baxos, xuncíos de forma personal a la Corona española. Comprendíen la mayor parte del territoriu actual de Bélxica y Luxemburgu, amás de partes del norte de Francia, el sur de los Países Baxos y l'oeste d'Alemaña, y Bruxeles yera la so capital. L'exércitu de Flandes yera l'encargáu de la defensa del territoriu.

Diecisiete provincies
Países Baxos de los Habsburgu
Países Baxos de los Habsburgu
Países Baxos españoles
(de 1581 a 1714)
Países baxos austriacos
Provincies Xuníes de los Países Baxos
Países baxos austriacos
estáu del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu
Alministración
Capital Coop of Brussels (en) Traducir
Forma de gobiernu gobernación (es) Traducir
Xeografía
Economía
Moneda florín (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Los feudos imperiales de los antiguos Países Baxos Borgoñonos foran heredaos pola casa austriaca d'Habsburgu tres la muerte de María de Borgoña, última soberana de la casa de Valois-Borgoña, en 1482. Les Diecisiete Provincies formaben el nucleu de los territorios neerlandeses de los Habsburgo: formaben una entidá territorial indivisible que, pola Pragmática Sanción de Carlos I de 1549, sería heredada por elli mesmu, qu'añadía a los de so'l títulu de Señor de los Países Baxos. Magar qu'una parte del territoriu dixebróse en 1581 pa formar les Provincies Xuníes de los Países Baxos, el restu del territoriu siguió embaxu'l dominiu español hasta la fin de la Guerra de Socesión Española (cláusules del tratáu d'Utrecht, 1713-5).

Historia

editar

Reináu de Carlos I

editar

Felipe'l Formosu, col so matrimoniu cola fía de los Reis Católicos y futura reina Xuana I, fixo posible la vinculación de los territorios borgoñonos (incluyendo a los Países Baxos) colos españoles. Col so socesor, Carlos, futuru rei d'España y emperador, producióse l'afitamientu y organización de los distintos territorios de los Países Baxos dientro de la Monarquía Hispánica.

A nivel territorial, en 1521 conquistó la ciudá de Tournai, que s'incorporó a Flandes. En 1523-24, dempués d'años de guerra tres de mercá-y los sos derechos al duque Xurde el Barbudu de Saxonia-Meissen en 1515, foi aceptáu como señor de Frisia, y en 1528 mercó l'obispáu d'Utrecht (qu'incluyía a Utrecht y Overijssel) polos trataos de Schoonhoven y Gorinchem[1]. En 1536 conquistó Groningen con Ommelanden y Drenthe, y en 1543 consiguió, pol tratáu de Venlo, el ducáu de Gelderland[2]. Con esto completó'l control de tol territoriu de la rexón de los Países Baxos, sacante l'obispáu de Liexa.

A nivel institucional, Carlos I alcordó col rei francés Franciscu I en 1529, na paz de Cambrai, que'l rei de Francia renunciaba a la so soberanía sobre los condaos de Flandes y Artois. Posteriormente, al traviés de la Pragmática Sanción de 1549, estableció que los territorios de los Países Baxos formaríen una entidá territorial indivisible, les Diecisiete Provincies, que sería heredada pol mesmu monarca col títulu de Señor de los Países Baxos (Heer der Nederlanden). Esti títulu ye la forma oficial de designar al soberanu de los territorios de les Diecisiete Provincies, que englobaba los títulos de Duque de Brabante y Lotaringia, Limburgu, Luxemburgu y Gelderland; Conde de Flandes, Artois, Henao, Holanda, Zelanda, Namur y Zutphen; Margrave del Sacru Imperiu Romanu; y Señor de Frisia, Mechelen, y de les ciudaes, pueblos y tierres d'Utrecht, Overijssel y Groningen.

Reináu de Felipe II

editar

El 25 d'ochobre de 1555 l'emperador Carlos I renunció en favor del so fíu Felipe la xefatura de la Orde del Toisón d'Oru, el ducáu de Borgoña y poro, los 17 territorios de los Países Baxos. Estos yeren, pa la monarquía hispánica, un territoriu con bona salú económica y una clase mercantil acomodada, y los intentos de poné-yos impuestos pa pagar les guerres y de recortar los sos privilexos, xunto col espardimientu del calvinismu, crearon focos de resistencia que desembocaron una rebelión xeneral escontra'l dominiu español.

En 1568 españó la revuelta, que daría llugar a la Guerra de los Ochenta Años. El 5 de xineru de 1579, los católicos formaron la Unión d'Arras, qu'incluyía les provincies d'Artois, Hainaut y parte de Flandes (Lille, Douai y Orchies). Los protestantes, pela so banda, constituyeron el 23 de xineru la Unión d'Utrecht, formada por Holanda, Zelanda, Utrecht, Gelderland, Groningen y ciudaes de Brabante y Flandes[3]. El 26 de xunetu de 1581 les provincies de Brabante, Gelderland, Zutphen, Holanda, Zelanda, Frisia, Mechelen y Utrecht[4] anularon nos Estaos Xenerales la so vinculación col Rei d'España Felipe II por aciu del acta d'axuración, y escoyeron como soberanu a Franciscu d'Anjou, acordies colo establecíu nel tratáu de Plessis les Tours l'añu anterior.

Felipe II nun reconoció esta situación, y l'exércitu español, dirixíu pol gobernador Alejandro Farnesio, empecipió una contraofensiva que recuperó pal rei d'España bona parte del territoriu[5]. El territoriu nun sería heredáu pol fíu del rei, el futuru Felipe III, sinón, de forma conxunta, pola so fía Sabela Clara Oxena. Esta recibió, como dote pal so casoriu col so primu hermanu, l'archiduque Albertu d'Austria, los Países Baxos Españoles, el Francu Condáu de borgoña y el Charolais al traviés del Acta de Cesión del 6 de mayu de 1598.Con esta medida Felipe II confiaba en resolver la revuelta al traviés del establecimientu d'una rama autóctona de los Habsburgu como soberana d'estos territorios[6][7].

 
Unión d'Utrecht y Unión de Arrás (1579).

Reináu de Felipe III

editar

Dempués de la firma de la Paz de Vervins en 1598 y del tratáu de Londres en 1604, polos que España sellaba la paz con Francia e Inglaterra respeutivamente, los rebeldes perdieron los apoyos militares d'estos países. Esti fechu, xunto colos efectos económicos del embargu comercial que sofrieran les Provincies Xuníes por parte d'España, y colo costosu de caltener un esfuerzu bélicu que llevaba prollongándose trés décades, ayudó a la firma de la Tregua de los Doce Años. Esta afitó la división territorial que tuviera'l so aniciu col Acta d'Axuración de 1581. Al norte, les Provincies Xuníes: Holanda, Zelanda, Utrecht, Gelderland (con Zutphen), Overijssel (con Drenthe), Frisia y Groningen, amás de los territorios de la Xeneralidá (partes de Brabante, Flandes y Limburgu). Y al sur, los Países Baxos Españoles: Flandes, Artois, Henao, Namur, Luxemburgu, Brabante, Amberes, Mechelen, Limburgu. Cada una d'eses entidaes organizó los sos propios Estaos Xenerales, en L'Haya y Bruxeles respeutivamente. Tres de la tregua los archiduques Alberto y Sabela entamaron una política d'arreglu y reorganización interna, protexendo les artes, les ciencies, el comerciu y l'agricultura. Amás, reformaron les llei: el so Edictu Perpetuu de 12 de xunetu de 1611[8] conforma'l primer códigu llegal belga. Los Países Baxos, magar qu'independientes de facto, siguieron dientro de la esfera d'influencia española.

Reináu de Felipe IV

editar

En 1621 Alberto muerre ensin tener descendencia, y polos térmnos del Acta de Cesión de 1598,[7][9] la soberanía sobre les 17 provincies (real sobre la parte meridional, nominal sobre'l conxuntu), volvió al rei d'España y sobrín de Sabela Clara Oxena, Felipe IV. Esto coincidió col final de la tregua y l'empiezu de la Guerra de los Trenta Años. Finalmente, el 30 de xineru de 1648, nel tratáu de Münster[10], España reconoció la total independencia de la República de les Provincies Xuníes y el rei esanició de los sos títulos los de Conde d'Holanda, Zelanda y Zutphen, Señor de Frisia y de les ciudaes, pueblos y tierres d'Utrecht, Overijssel y Groningen.

Acabada la guerra ente les Provincies Xuníes y los Países Baxos Españoles les dos entidaes aliáronse escontra la política expansionista del rei de Francia Lluis XIV. Esti, pol tratáu de los Pirineos (1659), que remató la Guerra de los Trenta Años con Francia (empecipiada en 1635), España perdió'l condáu de Artois (salvu Aire y Saint-Omer) y partes de Flandes (Bourbourg, Gravelinas, Saint-Venant), Luxemburgu (Damvillers, Montmédy, Thionville) y Henao (Avesnes-sur-Helpe, Landrecies, -y Quesnoy). Dunkerque, pela so banda, foi cedida a los ingleses.

Reináu de Carlos II

editar

Consecuencies

editar

A la muerte del rei d'España Carlos II, el rei de Francia Lluis XIV proclamó al so nietu como Felipe V, acordies con el testamentu del rei difuntu; pero la so política espansiva provocó la medrana n'Europa y anicióse la Guerra de Socesión española. Nesi constestu, bona parte de los Países Baxos fueron conquistaos poles fuercies de la Gran Alianza de L'Haya a partir de la batalla de Ramillies.[13]

Como l'eleutor de Baviera Maximilianu II perdiera los sos territorios bávaros tres la batalla de Höchstädt (1704) y el subsiguiente tratáu de Ilbersheim, Lluis XIV de Francia convenció al so nietu Felipe V por qu'entregara[14] los Países Baxos al eleutor quitáu de Baviera, lo que fixo'l 22 de xunu de 1711[15] y volvió confirmar el 2 de xineru de 1712.[14]

Referencies

editar
  1. Holland under Habsburg Rule, 1506–1566, James D. Tracy
  2. «Nederland in lijsten allesopeenrij.nl». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-23.
  3. «Collectie Nationaal Archie». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-27.
  4. Transcipción de l'Acta d'Axuración y traducción párrafo a párrafu n'inglés.
  5. WHKMLA History of the Netherlands - The Dutch Revolt, 1572-1609 Mapes de los Países Baxos ente 1576-1598
  6. Boletín de la Real Academia de la Historia, xunetu de 1906
  7. 7,0 7,1 Condiciones de la renunciación que fixo'l rei don Felipe II, de los estaos de Flandes na infanta doña Sabela la so fía, incluyíos na Coleición de documentos inéditos pa la historia d'España, vol. XLII, páxs. 218-225.
  8. «Ordonnance et Edit Perpetuel des Archiducs nos Princes Souverains». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-10-09.
  9. Boletín de la Real Academia de la Historia, xunetu de 1906
  10. Tractatus Pacis, Trigesimo Januarii, anno supra millesimum sexcentesimo quadragesimo octavu, Monasterii Westfalorum, inter Serenissimum & potentissimum Principem Philippum, Regem Hispaniarum, etc. ab unâ; Et Celsos Potentesá Dominos Ordines Xenerales Foederatarum Belgii Provinciarum, ab alteria parte [1]
  11. España y Holanda Jan Lechner, Harm dean Boer (1995)
  12. Hestoria xeneral d'España, Juan de Mariana (1852)
  13. Abrégé chronologique de l'histoire de France, Charles-Jean-François Hénault, Joseph Fr. Michaud (1853)
  14. 14,0 14,1 Compte-rendu des séances de la Commission royale d'Histoire, Académie royale des sciences, des lettres et des beaux arts de Belgique, 1863
  15. Recherches sur les monnaies des comtes de Namur, Renier Hubert, Ghislain Chalon, (1860)

Enllaces esternos

editar