Salorino
Salorino ye un conceyu español, na provincia de Cáceres, comunidá autónoma d'Estremadura. Atopar nel suroeste de la provincia, al sur de la penillanura del ríu Salor.
 Salorino | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Estremadura | ||||
| Provincia |  provincia de Cáceres | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Salorino (es)  | Álvaro Sánchez Cotrina | ||||
| Nome oficial | Salorino (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
10... | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 39°28′41″N 7°00′37″W / 39.4781°N 7.0103°O | ||||
  Salorino Salorino (España)  | |||||
| Superficie | 157 km² | ||||
| Altitú | 323 m | ||||
| Llenda con | Alcántara, Herreruela, Membrío, Valencia de Alcántara, Brozas y San Vicente de Alcántara | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
538 hab. (2023) - 294 homes (2019) - 271 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0.14% de provincia de Cáceres | ||||
| Densidá | 3,43 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| salorino.es | |||||
 | |||||
.svg)
.svg){kind=small}
Xeografía
editarLlocalización
editarEl términu municipal de Salorino, de 15 705 hectárees llenda colos siguientes conceyos:
- Membrío al norte;
- Alcántara al noroeste;
- Balses y Herreruela al este;
- San Vicente d'Alcántara al sur;
- Valencia d'Alcántara al oeste.
El pueblu asitiar a 42 km de Portugal, asitiándose'l puestu fronterizu más cercanu en Valencia d'Alcántara. La principal carretera del pueblu ye la N-521, que xune Cáceres con Portugal y que se preve que tenga una autovía paralela nel futuru, l'A-58.
L'altitú del conceyu topar ente 180 y 640 msnm, y la del pueblu ente 310 y 330 msnm.
Clima
editarSalorino tien un clima mediterraneu de tipu Csa[2] (templáu con branu secu y calorosu) según la clasificación climática de Köppen.
 Parámetros climáticos permediu de Salorino nel periodu 1972-2002 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura media (°C) | 6.9 | 8.6 | 11.1 | 12.9 | 16.8 | 21.9 | 26.2 | 25.7 | 21.6 | 16.0 | 11.0 | 7.5 | 15.5 |
| Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1972-2001 y de temperatura pal periodu 1972-2002 en Salorino[3] 23 d'ochobre de 2012 | |||||||||||||
Demografía
editar| 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 759 | 732 | 747 | 777 | 764 | 743 | 739 | 707 | 689 | 687 | 686 | 661 | 649 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [4]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
editarAntecedentes históricos
editarProbablemente'l conceyu foi habitáu na yera prehistórica. Anque nun s'atoparon monumentos megalíticos, éstos tópense partíos por casi tola contorna.
De la dómina romana hai restos na zona, ente ellos restos d'una calzada romana nos pasos de la sierra y ruines de villes romanes. De la dómina musulmana, hai restos d'una fortificación nel Torrico de San Pedro.
Dómina de la Orde d'Alcántara
editar
Los primeros asentamientos fixos del actual Salorino remontar a les repoblaciones de la Reconquista nel sieglu XIII. Estos asitiáronse alredor de la fonte del "Llugar", onde surdieron posaes como la de "La Porra". Nos últimos años de sieglu XV, la llocalidá yera una zona de descansu con mesones por que pararen a folgar quien caminaben pelos caminos de la Orde d'Alcántara. Dicha orde encargar de llevar hasta'l llugar a nuevos pobladores que fundaron l'actual Salorino.
A finales de sieglu XVI, esiste plena constancia histórica de la esistencia de Salorino. En 1585, les Rellaciones Topográfiques de los pueblos d'España, feches d'orde de Felipe II describen dicha llocalidá. El Llibru de los Millones de 1594[5] señala que naquel momentu formaba parte de la Tierra d'Alcántara na Provincia de Trujillo. En 1599 yá hai llibros de matrimoniu y bautizu.
La Guerra de Restauración portuguesa afectó gravemente a la llocalidá ente 1645 y 1664, con dellos enfrentamientos que dieron llugar a quemes nel pueblu.
El Catastru d'Ensenada de 1753 indica que l'aldega pertenecía naquel momentu a la xurisdicción de Valencia d'Alcántara, cuntando con 2050 habitantes. En 1791, la xurisdicción de Salorino taba formada por cuatro encamientes: Belvis de la Sierra, Benfayán, Sacristanía y Fornos, amás de cuntar con bienes del común y mancomunidá de tierres.
Conceyu
editar
A la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá constituyir en conceyu constitucional na rexón d'Estremadura, dende 1834 quedó integráu nel Partíu Xudicial de Valencia d'Alcántara.[6] Nel censu de 1842 cuntaba con 560 llares y 3068 vecinos.[7]
En 1849, Salorino ye descritu refechamente nel Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar empobináu por Pascual Madoz. Según esti llibru, el conceyu tenía entós 3076 habitantes, escuela de neños a la que diben 100, escuela de neñes a la que diben 12, cuatro grandes llatifundios que representaben dos tercios de la superficie del términu. Económicamente, destaca que na dómina esportábense cera, miel y pan cocío.
Mientres el sieglu XIX, cola desamortización fueron vendíes les encomiendes y la mayoría de terrenes del común, quedando asina drásticamente menguada la cantidá de terrén útil pa la economía llocal, que pasó a manes privaes. Esta privatización forzó'l pasu del sector primariu al sector secundariu de munchos vecinos, instalándose na llocalidá tenerías de curtir piel, molinos fariñeros y fornos de pan. Tamién había na dómina minería de níquel.
Los arrieros fueron importantes nel tresporte nel sieglu XIX. En 1876 construyóse la N-521, qu'ameyoró la conexón ente'l pueblu y la capital provincial. Les epidemies del final del sieglu hubo delles epidemies que dexaron 320 muertos nel pueblu.
En 1920 tenía 2577 habitantes. Nesta dómina destaca la esistencia d'una fábrica de productos de cueru: petaques, carteres, zahones.
La guerra civil tamién tuvo presente en Salorino con dellos fusilamientos, ente ellos el d'Antonio Norberto Elviro (médicu natural de Salorino qu'amosara una fonda molición sociopolítica roblando artículos en distintos diarios).
Los llatifundios (qu'a principios del sieglu XX entendíen el 90% de les tierres del conceyu) y la probeza de les tierres restantes facilitaron la emigración de munchos naturales de la llocalidá a pueblos de la contorna nun principiu y a partir de los años 50 y 60, a otres rexones y a otros países.
Anguaño, la población activa de la llocalidá realiza llabores agrícoles o ganaderes, nos llatifundios, tamién esiste un amenorgáu númberu d'empreses, de construcción, chigres, tiendes, ganaderos...
Cultura
editarFiestes llocales
editar- Fiesta de San Ildefonso
Ye'l 23 de Xineru. N'honor a San Ildefonso, patrón de la llocalidá, l'Asociación Cultural que lleva'l so nome, entama una Selmana Cultural con múltiples actividaes: Matanza Popular, concursu de Play Back, xuegos infantiles, concursos culturales, actividaes deportives, teatru, ciclos de cine, charres y conferencies, bailles, esposiciones, etc. Ye la fiesta más importante del pueblu.
- Quintos
El domingu d'antroxu. D'antiguo corríen les cintes a caballu. Na actualidá, los mozos del pueblu salen pidiendo poles cases (güevos, chorizos, comida, dineru...)y depués entamen una comida pa tol pueblu.
- Cruz de Mayu
Ye'l 3 de mayu. Anguaño inténtase recuperar el baille pa los neños.
- Romería de los Molinos
Nel 2º domingu de mayu, celébrase esta fiesta de calter lúdicu na rivera del mesmu nome. Consiste en pasar un día nel campu colos amigos.
- Feries y fiestes d'agostu
Entámense en redol a los díes 21,22 y 23 d'Agostu. El pueblu esfruta de dellos díes de fiesta, nos que s'entamen actividaes de diversu tipu pa toles edaes (campeonatos de fútbol sala, volley-sablera, verbenes,etc).
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ aemet.es, Atles climáticu ibéricu.
- ↑ «Promedios mensuales - Salorino, ESP». Consultáu'l 23 d'ochobre de 2012.
- ↑ INE www.ine.es
- ↑ Llibru de los Millones: Censu de población de les provincies y partíos de la Corona de Castiella nel sieglu XVI
- ↑ Cervantes Virtual [1]
- ↑ Conceyu Códigu INE -10.162 [2]
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Salorino.
