Santa Croya de Tera
Santa Croya de Tera ye un conceyu español de la provincia de Zamora y de la comunidá autónoma de Castiella y Llión.[3] Tien una superficie de 21,16 km² con una población de 322 habitantes y una densidá de 15,22 hab/km².
 Santa Croya de Tera | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||
| Provincia |  provincia de Zamora | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Santa Croya de Tera (es)  | Juan José Arenas Villarejo | ||
| Nome oficial | Santa Croya de Tera (es)[1] | ||
| Códigu postal |
49626 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 41°59′01″N 5°58′31″W / 41.9837°N 5.9752°O | ||
  Santa Croya de Tera Santa Croya de Tera (España) | |||
| Superficie | 21.16 km² | ||
| Altitú | 726 m[2] | ||
| Llenda con | Camarzana de Tera | ||
| Demografía | |||
| Población |
268 hab. (2023) - 152 homes (2019) - 147 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora | ||
| Densidá | 12,67 hab/km² | ||
| santacroyadetera.org | |||
 | |||
Toponimia y xentiliciu
editarCunta la tradición que'l so orixe ta nunos pastores que veníen de Santa Marta de Tera. Estos, veníen tolos díes colos sos ganaos a pastiar onde güei s'atopa l'actual población, llamada entós “Sainte Croix”, pol conventu de flaires qu'entós había. Los pastores pa evitar el desplazamientu diariu treslladáronse definitivamente coles sos families.[4]
Según el Profesor Villasante de la Universidá de Santiago de Compostela, Santa Croya provién de Santa Claudia. El so apellíu, “de Tera”, ye por cuenta del so enclave xunto al ríu Tera, como-y asocede a otres munches llocalidaes riberanes. El xentiliciu d'esta llocalidá ye croyano o croyana.
Símbolos
editarL'escudu heráldicu que representa al conceyu foi aprobáu oficialmente'l 3 d'avientu de 1986 col siguiente blasón:
«Escudu en mantel; 1ᵘ, de plata, cruz llatina de sable, 2ᵘ, d'azur, cayado y zurrón de pastor, de plata, y el mantel de plata, dos manes de gules. Al timbre, Corona Real Zarrada.»
Xeografía física
editar- Allugamientu
- Santa Croya ta allugada nel espaciu llamáu nel so tiempu "alfoz medieval de Benavente". A finales del sieglu XIV el conceyu de Benavente topábase estremáu, a efeutos alministrativos, en seis merindades. Caúna d'esos seis merindades coincidía con un marcu xeográficu determináu. De los seis merindades que componíen la Villa de Benavente hasta 1434, Santa Croya pertenecía a la Merindad de Riba de Tera. Estos yeren los pueblos más próximos que llindaben y siguen partiendo con Santa Croya, a esceición del desapaecíu pueblu denomináu Santa Marina de Jamontes, son:
- Santa Marta de Tera y Camarzana de Tera, al norte.
- Melgar de Tera, al oeste.
- Santibáñez de Tera, al este.
- Villanueva de las Peras, Bercianos de Valverde y Santa María de Valverde, al sur.
- El so accesu per carretera ye al traviés de l'A-6, pa lo que s'hai de tomar la salida 267 cola A-52 en direición escontra Puebla de Sanabria, Ourense y Vigo. Darréu haise de siguir pola A-52, hasta tomar la salida 29 escontra Camarzana de Tera. Ensin entrar en Camarzana, haber de siguir pola N-525 y en tomando'l primer encruz a mano derecha, dirixiremos finalmente escontra Santa Croya.
- Xeoloxía
- Los suelos de Santa Croya pertenecen a la serie francu, pandos piamonteses, asitiaes sobre tremaos, arenisques y magre abigarradas del Paleógeno cubiertu por una capa del Cuaternariu. Los sos recursos hidráulicos superficiales principales son los del ríu Tera, esistiendo una bona rede de acequias y dellos pozos.
- Clima
- El clima de la zona ye continental, con iviernos llargos y fríos y con branos curtios y con frecuencia calorosos. La so proximidá al ríu fai que nos meses d'iviernu sían frecuentes les intenses borrines. Les precipitaciones pártense irregularmente mientres tol añu. D'alcuerdu a la clasificación climática de Köppen, Santa Croya de Tera tien un clima mediterraneu de tipu Csb.[6] (templáu con branu secu y templáu)
 Parámetros climáticos permediu de Santa Croya de Tera nel periodu 1968-2003 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura media (°C) | 3.2 | 4.7 | 7.0 | 8.7 | 12.2 | 16.3 | 19.4 | 19.0 | 16.0 | 11.2 | 6.8 | 4.0 | 10.7 |
| Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1968-2003 y de temperatura pal periodu 1968-2003 en Santa Croya de Tera[7] 23 d'ochobre de 2012 | |||||||||||||
Historia
editarNa Edá Media, el territoriu nel que s'asitia la llocalidá quedó integráu nel Reinu de Llión, que los sos monarques entamaríen la fundación de Santa Croya.
Darréu, na Edá Moderna, Santa Croya de Tera foi una de les llocalidaes que s'integraron na provincia de les Tierres del Conde de Benavente y dientro d'esta na receptoría de Benavente.[8]
Sicasí, al reestructurase les provincies y crease les actuales en 1833, la llocalidá pasó a formar parte de la provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa,[9] quedando integrada en 1834 nel partíu xudicial de Benavente.[10]
Cofradería de la Vera Cruz
editarNel planu relixosu cabo señalar qu'en 1672 fundóse la Cofradería de la Vera Cruz, que la so función principal ye tar xuníos tolos sos miembros pola Ilesia, con obligación d'asistir a los actos relixosos y de caridá. En 1785 fueron reformaos los sos estatutos que son los que tán vixentes. Consten de trenta y cinco capítulos. Ensin númberu fixu de cofrades tien los cargos visibles de mayordomu, xuez y procurador, escoyíos solemnemente n'asamblea xeneral o cabildru. Nota singular d'esta institución relixosa son les multes, por non confesar o comulgar nel relleno pascual, faltes de respetu, reñes, etc. Cumpliéndose con llibres de cera y nunca con dineru. En 1972 celebróse'l trescientos aniversariu de la fundación d'esta cofradería, asistiendo a los actos conmemorativos l'obispu de la Diócesis d'Astorga.
Lleenda de Santa Marina
editarTamién se diz qu'esistió un pueblu ente Santibáñez de Tera y Santa Cruz, nos llamaos güei “Arrotos” y que se denominó Santa Marina. Cúntase sobre la xente d'esti pueblu que yeren avaros nun guardando los díes de preceptu. Hubo pola so maldá un castigu divín. Unvió la Providencia un palombu anunciando l'esbarrumbamientu del pueblu. Posándose'l palombu nel campanariu dixo: “Santa Marina, dientro d'un ratu vas ser fundida”, produciéndose un cataclismu que lu arruinó por completu. Tamién cunta la tradición que vieno sumir Santa Marina polos pecaos de carne cometíos nel conventu qu'ellí esistía.
Mientres doscientos años aproximao, Santibáñez y Santa Croya apostáronse'l terrén onde tuvo enclavada Santa Marina y pa concluyir col pleitu, tomóse l'alcuerdu d'afitar la llinia divisoria de los términos nel puntu onde tuvo emplazada la Torre de Santa Marina. Anguaño los vecinos del pueblu qu'escaven nel llugar onde taba allugái Santa Marina, topen restos de dichu enclave.
Demografía
editar| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 573 | 511 | 461 | 422 | 388 | 370 | 358 | 348 | 344 | 335 | 326 | 322 | 316 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [ensin referencies]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gráfica d'evolución demográfica de Santa Croya de Tera ente 1900 y 2017 |
 |
| Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
Patrimoniu
editarDestaca la so ilesia y n'especial la so espadaña. L'elementu que marca l'antigüedá de la ilesia parroquial ye la so pila bautismal, que data del sieglu XVI, allugando tamién una primitiva imaxe del sieglu XV conocida por Santa María. Bien caltenida, ta compuesta d'una única nave, a que los sos pies asitiar el coru y dos capilla que s'abrir a cada unu de los llaos del presbiteriu. Cuenta con retablos d'estilu barrocu, de los que'l principal tópase estremáu coles típiques columnes entorchadas y afataes profusamente de sarmientos y recímanes. La pila bautismal tamién ye d'estilu góticu.
Fiestes
editarSanta Croya de Tera celebra La Sacramental, el domingu siguiente al Corpus y San Cayetano (finales de xunetu o primeros d'agostu). Cuenta con delles fiestes, ente les que destaquen La Sacramental, el domingu siguiente al Corpus, y les de San Cayetano. Mientres estes postreres, onde unes moces vistíes rodao y mantón cánten-y una lloa pa pidir lluvia si llovió pocu o que dexe de llover si llovió enforma. Mientres, dos mozos de 18 años ufiérten-y dos ramos con roscones que van ser bendicíos pol cura. Al rematar, los roscones bendicíos, y otros non bendicíos, vender ente los vecinos del pueblu en pública puya.
L'últimu fin de selmana de xunetu tienen llugar les fiestes n'honor a Santu Tomás, onde se concentren nuevos y non tan nuevos del pueblu, de la villa de Benavente y de la so contorna. Esta fiesta tendría de celebrase n'ochobre, pero foi treslladada a xunetu pa dexar una mayor arribación de xente. Los sos oríxenes remontar a la fiesta qu'empezaron a entamar, va años, los mozos de la peña "La Jarra". El pueblu nun cuntaba con fiestes en periodu branizu, y ésta foi la forma de que Santa Croya tuviera la suya. Nos sos primeros años fueron bien modestes, pagaes col dineru que se llograba de la barra asitiada xunto al grupu que amenizaba la verbena nocherniega. Na actualidá, estes fiestes pagar con cargu a una partida del presupuestu del conceyu.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ URL de la referencia: https://www.aemet.es/es/eltiempo/prediccion/municipios/santa-croya-de-tera-id49201.
- ↑ Santa Croya de Tera na páxina web de la Diputación de Zamora
- ↑ Conceyu de Santa Croya de Tera
- ↑ Xunta de Castiella y Lleón (ed.): «ORDE de 3 d'avientu de 1986, de la Conseyería de Presidencia y Alministración Territorial, pola que s'otorga aprobación al Escudu Heráldicu Municipal con que pretende dotase el Conceyu de Santa Croya de Tera (Zamora).». Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ 148 de 22 d'avientu de 1986.
- ↑ aemet.es, Atles climáticu ibéricu.
- ↑ «Promedios mensuales - Santa Croya de Tera, ESP». Consultáu'l 23 d'ochobre de 2012.
- ↑ Salgado Fuentes, Carlos Javier (2016). Universidá de Salamanca: La evolución de la identidad regional en los territorios del antiguo Reino de León (Salamanca, Zamora y León) (en castellanu), páx. 149-150.
- ↑ «Real Decretu de 30 de payares de 1833 sobre la división civil de territoriu español na Península ya islles axacentes en 49 provincies» (castellanu). Gaceta de Madrid.
- ↑ Subdivisión en partíos xudiciales de la nueva división territorial de la Península ya islles axacentes / aprobada por S. M. nel real decretu de 21 d'abril de 1834
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Santa Croya de Tera.
Datos: Q1766906- Multimedia: Santa Croya de Tera
