William Ewart Gladstone (fecha en calendario juliano y gregoriano (es) Traducir 29 d'avientu de 1809Liverpool – calendario no especificado, se presume gregoriano (es) Traducir 19 de mayu de 1898Hawarden Castle (en) Traducir) foi un políticu lliberal británicu. Primero foi miembru de la Cámara de los Comunes del Reinu Xuníu y depués ocupó dellos cargos nel gobiernu de La so Maxestá. Foi líder del Partíu Lliberal nos periodos de 1866-1875 y 1880-1894, y aportó a Primer Ministru del Reinu Xuníu en cuatro causes: de 1868 a 1874, de 1880 a 1885, en 1886, y de 1892 a 1894.

William Gladstone
Voz
lord del Sello Privado (es) Traducir

20 agostu 1892 - 10 marzu 1894
George Cadogan, 5th Earl Cadogan (es) Traducir - Edward Marjoribanks, 2nd Baron Tweedmouth (es) Traducir
Líder de la Cámara de los Comunes (es) Traducir

15 agostu 1892 - 2 marzu 1894
Arthur Balfour - William Vernon Harcourt
lord del Sello Privado (es) Traducir

15 agostu 1892 - 2 marzu 1894
George Cadogan, 5th Earl Cadogan (es) Traducir - Edward Marjoribanks, 2nd Baron Tweedmouth (es) Traducir
Primer Ministru del Reinu Xuníu

15 agostu 1892 - 2 marzu 1894
Robert Gascoyne-Cecil (es) Traducir - Archibald Primrose (es) Traducir
miembru del 25ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

4 xunetu 1892 - 8 xunetu 1895
Distritu: Midlothian (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1892
Líder de la Oposición (es) Traducir Cámara de los Comunes del Reinu Xuníu

20 xunetu 1886 - 11 agostu 1892
Michael Hicks Beach, 1st Earl St Aldwyn (es) Traducir - Arthur Balfour
miembru del 24ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

2 xunetu 1886 - 9 agostu 1886
Distritu: Leith Burghs (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1886
miembru del 24ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

1r xunetu 1886 - 28 xunu 1892
Distritu: Midlothian (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1886
lord del Sello Privado (es) Traducir

17 febreru 1886 - 20 xunetu 1886
Dudley Ryder - George Cadogan, 5th Earl Cadogan (es) Traducir
Líder de la Cámara de los Comunes (es) Traducir

1r febreru 1886 - 2 xunetu 1886
Michael Hicks Beach, 1st Earl St Aldwyn (es) Traducir - Randolph Churchill (es) Traducir
Primer Ministru del Reinu Xuníu

1r febreru 1886 - 20 xunetu 1886
Robert Gascoyne-Cecil (es) Traducir - Robert Gascoyne-Cecil (es) Traducir
miembru del 23er Parllamentu del Reinu Xuníu

24 payares 1885 - 26 xunu 1886
Distritu: Midlothian (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1885
Líder de la Oposición (es) Traducir Cámara de los Comunes del Reinu Xuníu

xunu 1885 - febreru 1886
Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh (es) Traducir - Michael Hicks Beach, 1st Earl St Aldwyn (es) Traducir
Canciller de la Hacienda del Reino Unido (es) Traducir

28 abril 1880 - 16 avientu 1882
Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh (es) Traducir - Hugh Childers
Primer Ministru del Reinu Xuníu

23 abril 1880 - 9 xunu 1885
Benjamin Disraeli - Robert Gascoyne-Cecil (es) Traducir
Líder de la Cámara de los Comunes (es) Traducir

23 abril 1880 - 9 xunu 1885
Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh (es) Traducir - Michael Hicks Beach, 1st Earl St Aldwyn (es) Traducir
miembru del 22ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

31 marzu 1880 - 18 payares 1885
Distritu: Midlothian (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1880
miembru del 22ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

31 marzu 1880 - 3 mayu 1880
Distritu: Leeds (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1880
Líder de la Oposición (es) Traducir Cámara de los Comunes del Reinu Xuníu

febreru 1874 - febreru 1875
Benjamin Disraeli - Spencer Cavendish, 8th Duke of Devonshire (es) Traducir
miembru del 21er Parllamentu del Reinu Xuníu

31 xineru 1874 - 24 marzu 1880
Distritu: Greenwich (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1874
Canciller de la Hacienda del Reino Unido (es) Traducir

11 agostu 1873 - 17 febreru 1874
Robert Lowe (es) Traducir - Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh (es) Traducir
Líder de la Cámara de los Comunes (es) Traducir

3 avientu 1868 - 17 febreru 1874
Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli
Primer Ministru del Reinu Xuníu

3 avientu 1868 - 17 febreru 1874
Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli
miembru del 20ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

17 payares 1868 - 26 xineru 1874
Distritu: Greenwich (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1868
18. Presidente de la Royal Statistical Society (es) Traducir

1867 - 1869
Richard Monckton Milnes (es) Traducir - William Newmarch
Líder de la Oposición (es) Traducir Cámara de los Comunes del Reinu Xuníu

xunu 1866 - avientu 1868
Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli
Líder de la Cámara de los Comunes (es) Traducir

ochobre 1865 - 26 xunu 1866
Lord Palmerston (es) Traducir - Benjamin Disraeli
miembru del 19ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

11 xunetu 1865 - 11 payares 1868
Distritu: South Lancashire (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1865
Canciller de la Hacienda del Reino Unido (es) Traducir

18 xunu 1859 - 26 xunu 1866
Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli
miembru del 18ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

28 abril 1859 - 6 xunetu 1865
Distritu: Oxford University (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1859
Lord High Commissioner of the Ionian Islands (en) Traducir

25 xineru 1859 - 17 febreru 1859
John Young, 1st Baron Lisgar (es) Traducir - Henry Knight Storks
miembru del 17ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

27 marzu 1857 - 23 abril 1859
Distritu: Oxford University (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1857
Canciller de la Hacienda del Reino Unido (es) Traducir

28 avientu 1852 - 28 febreru 1855
Benjamin Disraeli - Sir George Cornewall Lewis, 2nd Baronet (es) Traducir
miembru del 16ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

7 xunetu 1852 - 21 marzu 1857
Distritu: Oxford University (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1852
miembru del 15ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

29 xunetu 1847 - 1r xunetu 1852
Distritu: Oxford University (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1847
Presidencia de la Junta de Comercio (es) Traducir

15 mayu 1843 - 5 febreru 1845
Frederick John Robinson (es) Traducir - James Broun-Ramsay (es) Traducir
miembru del 14ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

29 xunu 1841 - 23 avientu 1845
Distritu: Newark (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1841
director de la Casa de la Moneda (es) Traducir

1841 - 1845
miembru del 13er Parllamentu del Reinu Xuníu

24 xunetu 1837 - 23 xunu 1841
Distritu: Newark (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1837
miembru del 12ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

6 xineru 1835 - 17 xunetu 1837
Distritu: Newark (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1835
miembru del 11ᵘ Parllamentu del Reinu Xuníu

10 avientu 1832 - 29 avientu 1834
Distritu: Newark (en) Traducir
Eleiciones: eleiciones xenerales del Reinu Xuníu de 1832
Vice-President of the Board of Trade (en) Traducir


Secretario de Estado para la Guerra y las Colonias (es) Traducir


Edward Smith-Stanley (es) Traducir - Henry Grey, 3rd Earl Grey (es) Traducir
miembru del Conseyu Priváu del Reinu Xuníu

Vida
Nacimientu Liverpool[1]fecha en calendario juliano y gregoriano (es) Traducir 29 d'avientu de 1809[2]
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda
Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu [3]
Muerte Hawarden Castle (en) Traducir19 de mayu de 1898[1] (88 años)
Sepultura Abadía de Westminster[4]
Familia
Padre Sir John Gladstone, 1st Baronet
Madre Anne MacKenzie Robertson
Casáu con Catherine Gladstone (es) Traducir (1839 – valor desconocíu)[4]
Fíos/es
Hermanos/es John Neilson Gladstone (es) Traducir
Estudios
Estudios Christ Church College (es) Traducir
Eton College (es) Traducir
(1821 - 1827)
Llingües falaes inglés[7]
Oficiu políticu, diplomáticu, estadísticuescritor
Llugares de trabayu Londres
Emplegadores Universidá d'Edimburgu
Premios
Miembru de Royal Society
Academia de Ciencies d'Hungría
Sociedad Filológica Helénica de Constantinopla (es) Traducir
Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos
Academia Nacional de los Linces (es) Traducir
American Antiquarian Society (en) Traducir
Sociedad Erudita Serbia (es) Traducir
Academia de les Artes y de les Ciencies de Serbia
Historic Society of Lancashire and Cheshire (en) Traducir
Accademia della Crusca (es) Traducir
Seudónimos Scrutator[8]
Creencies
Relixón anglicanismu
Partíu políticu Partido Liberal del Reino Unido (es) Traducir (dende 1859)
Partíu Conservador (de 1834 a 1846)
Tory (es) Traducir (de 1828 a 1834)
Cambiar los datos en Wikidata

Foi unu de los estadistes más célebres de la dómina victoriana, rival de Disraeli, y entá-y lo considera unu de los más importantes primeros ministros que tuvo'l Reinu Xuníu; Winston Churchill citar como inspirador so.

Biografía

editar

Gladstone venía de una familia adinerada, lo que-y dexó educar se nel Eton College y en Oxford. Los sos primeros pasos na política dar en 1832 como diputáu del partíu conservador, entós llamáu Partíu Tory, nel gobiernu bipartidista mientres la dómina victoriana, pero año más tarde dexó de ser conservador pa xunise al lliberalismu (Whig), asitiándose a favor de llibre cambéu y averándose más a la Ilesia.

De 1843 a 1845 foi ministru de comerciu, y de 1845 a 1846 ministru de les Colonies mientres el mandatu de Robert Peel, el líder de l'ala lliberal de los conservadores. Tres la muerte d'ésti, aportó a ministru de facienda y aprovechó pa impulsar la lliberación del comerciu esterior mientres los gobiernos d'Aberdeen, de 1852 a 1855, y Palmerston, de 1859 a 1865. Anguaño foi determinante pa la historia política británica, yá que tres la muerte de Palmerston producióse un realineamiento de partíos, fundiéndose'l Tory y el Whig al Partíu Lliberal, y sobremanera, pol definitivu pasu de Gladstone como izquierdista, al convertise nel líder de dichu partíu. En 1868 convertir en primer ministru, cargu qu'ocupó hasta 1874. Dende 1880 a 1885 volvería encabezar el gabinete, repitiendo en 1886 y dende 1892 a 1894. Ente los sos llabores más importantes destácase la reapertura del exércitu y de les universidaes, suprimiendo prexuicios relixosos y privilexos económicos. Tamién estendió'l sistema d'oposiciones pal accesu a la función pública, formó'l sistema educativu, y en 1872 introdució'l votu secretu.

La crisis agrícola de finales del sieglu XIX llevar a aceptar l'alquisición forzosa de nuevos mercaos, teniendo que dir en contra de les sos idees contraries al imperialismu. Esto foi lo que provocó la ocupación d'Exiptu en 1882 y la entrada en Sudán en 1885.

Dictó les lleis de la Tierra (1870 y 1881) y la Llei de prevención de crímenes de 1882 pa reprimir la violencia nacionalista que colapsaba a Irlanda, pero como esto nun foi abondu, impulsó'l proyeutu de llei Home Rule en 1886 qu'implicaba pa esti país un Parllamentu autónomu. Esti proyeutu nun foi aprobáu polos lliberales unionistes, quien se pasaron al partíu conservador lideraos por Joseph Chamberlain. L'autogobiernu d'Irlanda y l'oposición al imperialismu na política esterior provocaron que fuera retardáu nes siguientes eleiciones. Dimitió en 1894, retirándose de la política dempués de que la Cámara de los Lores vetara'l so últimu proyeutu de Home Rule pa Irlanda, aprobáu nos Comunes. Foi asocedíu por Lord Salisbury, que fuera'l so rival dende la muerte de Benjamin Disraeli.

En 1885 tornó la ufierta d'un condáu que-y fixo la reina.

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 Vasiliy Vodovozov. «Q24407119» (en rusu). Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary. Volume VIIIа, 1893. 
  2. Vasiliy Vodovozov. «Q24407119» (en rusu). Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary. Volume VIIIа, 1893. 
  3. Afirmao en: LIBRIS. Identificador de Libris: 97mpps1t4h5nk7l. Data d'espublización: 25 setiembre 2012. Data de consulta: 24 agostu 2018. Editorial: Biblioteca Nacional de Suecia.
  4. 4,0 4,1 4,2 Afirmao en: Oxford Dictionary of National Biography. Oxford Biography Index Number: 10787. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2004.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Afirmao en: Kindred Britain.
  6. 6,0 6,1 6,2 Afirmao en: The Peerage. Llingua de la obra o nome: inglés. Autor: Darryl Lundy.
  7. Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 120594880. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
  8. Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 13292470j. Apaez como: Scrutator. Data de consulta: 9 xunetu 2023. Llingua de la obra o nome: francés. Autor: Biblioteca Nacional de Francia.

Enllaces esternos

editar