Xeografía d'Afganistán

Afganistán ta asitiáu n'Asia Central y tien una superficie de 647 500 km². Ye un país ensin salida al mar y montascosu, que contién la mayoría del Hindu Kush. Hai cuatro ríos importantes nel país: Amu Daria, Hari Rud, Kabul y Helmand.

Xeografía d'Afganistán

Mapa físicu del país Continente = Asia
Rexón Asia Central
Carauterístiques xeográfiques
Superficie 647.500 (41º del mundu) km²
  1.636.000 (99.27 %) km² (tierra)
  12 000 km² km² (agua)
Carauterístiques singulares
Ríu más llargu Ríu Helmand
Puntos estremos
Puntu más baxu Amu Daria (258 m)
Puntu más altu Nowshak (7.492 m)

Clima clima grebu a semiárido
Fronteres territoriales
 •  Paquistán 2.430 km
 •  Taxiquistán 1.206 km
 •  Irán 936 km
 •  Turkmenistán 744 km
 •  Uzbequistán 137 km
 •  China 76 km
 
[editar datos en Wikidata]

Límite

editar

Afganistán tien un total de 5529 km de fronteres, de les cualos la más llarga ye la frontera nel sureste y sur con Paquistán con unos 2.640 km. Afganistán tamién fai frontera al oeste con Irán (936 km) y al norte con Taxiquistán (1.206 km), Turkmenistán (744 km) y Uzbequistán (137 km). La frontera más curtia d'Afganistán ye aquella con China (76km) nel este.

 
Relieve d'Afganistán.

Afganistán ta apoderáu pol macizu del Hindu Kush con más de 100 picos de más de 6 000 metros, siendo'l más altu'l Naochak nel Pamir de casi 7 500 metros. El Hindu Kush ye una especie de paré qu'estrema'l país en dos partes, furada por unos cuantos puertos bloquiaos pel hibiernu y pol túnel de Salang construyíu con ayuda soviética en 1960. El Hindu Kush ta sometíu a un máximu de 50 seísmos per añu, dalgunos de los cualos pueden causar la muerte de miles de persones, como asocedió en febreru o mayu de 1998.

Cuando la nieve empieza a fundise en marzu, los ríos alcen el so caudal con un picu na primavera, sacante'l Wakhan, que tien el máximu n'agostu. Un calentamientu demasiáu rápido del aire puede causar hinchentes violentes ya imprevisibles, abasnando animales y seres humanos. De los cuatro cuenques acuíferes principales (los ríos Amu Darya, Hari Rud, Helmand y Kabul) namái'l ríu Kabul llega hasta'l mar, los otros s'evaporan nel desiertu o nel mar d'Aral.

La nieve de les montes ye la principal, si non la única, fonte d'agua nun país onde casi nunca llueve. Un proverbiu afganistanu diz: «Meyor ver Kabul ensin oru que Kabul ensin nieve.»

Solamente les provincies de Nuristan y Paktia tienen zones forestales y la deforestación ta poniendo en peligru los pocos montes restantes. Les otres provincies seríen ermos ensin la presencia d'un atélite sistema llamáu qarez, especialmente nel este y el sur del país: una serie de pozos (d'hasta 30 metros de fondura) interconectaos capten agua del acuíferu y una alliniación de pozos coneutaos por un túnel lleva l'agua a decenes de quilómetros de la so fonte.

El pasu Khyber ye un llargu tramu de cincuenta quilómetros que remata a 1 067 m; ye un puertu nos montes de Safed Koh. Ye una de les víes de camín más importantes ente Afganistán y Paquistán.

 
Paisaxes afganistanos.

La rede fluvial ye de tipu endorreico, siendo los ríos más importantes:

Llagos d'Afganistán

editar

Los mayores llagos del país son Band-y Amir, Ab-y Istad y Ab-i Nawar.

  • El Band-y Amir ye un grupu de cinco lagos nel altu monte del Hindu Kush.
  • El Ab-y Istad ye un llagu zarráu, poco fondu y alcalín na Ghazni. Ye una etapa importante pa les aves migratories que vienen de Siberia y alluga una gran población de flamencos.
  • El Ab-i Nawar atopar a 3200 metros sobre'l nivel del mar y alluga la mesma avifauna que'l Ab-y Istad.

El clima puede catalogase como continental estremu, con escases precipitaciones. Una bona parte del territoriu ye desértico o semidesértico, sacante unos cuantos valles fértiles bien poblaos, como'l del Herat, al noroeste.

Principales ciudaes

editar
 
Mapa coles principales ciudaes.

Les principales ciudaes del país son les siguientes:

Ver tamién

editar

Enllaces esternos

editar