Xeografía de Guatemala

Guatemala atópase na rexón Centroamérica y llinda al norte con Méxicu, al oeste con Belize y al sur con Hondures y El Salvador, bordiando'l Golfu d'Hondures. El relieve carauterizar por ser montascosu y con pandos de caliar. El so territoriu, de 108.889 km²,[1]

Xeografía de Guatemala
Llocalización
Continente América
Rexón América Central - Caribe
Carauterístiques xeográfiques
Superficie 108.889 km²
  108.430 km² (tierra)
  459 km² (agua)
Llinia de costa 400 km
Puntos estremos
Puntu más baxu Océanu Pacíficu a 0 m
Puntu más altu Volcán Tajumulco a 4.220 m
Fronteres territoriales
 • Belize 266 km
 • El Salvador 203 km
 • Hondures: 256 km
 • Méxicu 962 km

 
 • Plataforma continental 200 mn
 • Zona económica esclusiva 200 mn
 • Mar territorial 12 mn
[editar datos en Wikidata]

Topografía editar

El país ye montascosu a esceición del área de la mariña sur y les tierres del norte nel departamentu de Petén. Dos cadenes montascoses, dende oeste y este, estremen a Guatemala en tres rexones: les tierres altes, onde los montes de mayor altor atópense; la mariña pacífica, al sur de los montes; y la rexón de Petén, al norte.

 
Imaxe de les tierres altes en Guatemala.

L'estremu sur de les tierres altes del oeste ta marcáu pola Sierra Madre,[2] que s'estiende al sureste dende la frontera mexicana y sigue hasta El Salvador. La cadena montascosa da llugar a volcanes tales como'l Tajumulco (4.220 m)[1] el puntu d'altor máximu nel país y Centroamérica, y que s'atopa nel departamentu de San Marcos. Los 37 volcanes de Guatemala (4 activos: Pacaya, Santiaguito, Fueu y Tacaná) atopar nesta rexón, polo que los terremotos suelen ser frecuentes.

La cadena norte de los montes empieza cerca de la frontera con Méxicu colos Cuchumatanes, depués estiéndese escontra l'este al traviés de les sierres de Chuacús y Chamá y escontra el sur a les sierres de Santa Cruz y Mines cerca del Mar Caribe. Los montes septentrional y meridional son dixebraes pol Valle de Motagua, por onde'l Ríu Motagua y los sos afluentes flúin de les rexones altes escontra'l Caribe y son navegables nel so cursu inferior, onde s'asitia la frontera con Hondures.

Clima editar

 
Imaxe satelital.

Les árees varien nel so clima, elevación y paisaxe polo cual hai contrastes dramáticos ente les zones baxes con un clima tropical, templáu y húmedu y les rexones altes con picos y valles.[3]

El clima ye templáu y húmedu na mariña Pacífica y les zones baxes de Petén (anque nesti postreru puede ser templáu y secu),[3] ente que nes tierres altes el clima ye de Clima de monte fríu de monte nel área de Cuchumatanes y ye grebu nes zones más orientales. Coloquialmente conózse-y como "el país de la Eterna Primavera".

Hidrografía editar

Los ríos suelen ser curtios y de poca fondura na aguada del Pacíficu. Na aguada del Atlánticu, los ríos suelen ser más llargos y fondos, por casu el Ríu Sarstún que conforma la frontera con Belize y Ríu Usumacinta, que forma la frontera ente Chiapas (Méxicu) y Petén.[2]

El Ríu Fondu, que conforma la frontera ente Méxicu y Belice, provién de les sierres de Guatemala y desagua na Badea de Chetumal. El Ríu Duce ye otru de gran importancia, ye una área protexida en Guatemala y atópase ente'l Llagu de Izabal y la Badea de Amatique nel departamentu de Izabal.

El Ríu Lempa naz nes sierres del Departamentu de Chiquimula en Guatemala y ye el más llargu d'América Central.

Les ciudaes más importantes atópase nes tierres altes y la mariña del Pacíficu. Ente les ciudaes más importantes destáquense la Ciudá de Guatemala (a 1.609 m), Quetzaltenango (a 2.357 m), Escuintla (a 300 m), Mazatenango (a 220 m) y Coatepeque (a 515 m). Sicasí la tercer ciudá más importante del país Puerto Barrio atopar nel Mar Caribe a 0.001 msnm

Recursos editar

  • Usu de la tierra:
    • Tierra de cultivos: 12%.
    • Cultivos permanentes: 5%.
    • Pacionales permanentes: 24%.
    • Montes: 54%.
    • Otros: 5% (est. 1993).
  • Tierra irrigada: 1,250 km² (est. 1993).

Ecoloxía editar

La llocalización de Guatemala ente'l Mar Caribe y l'Océanu Pacíficu asitiar nel rangu de furacanes, incluyendo los Furacanes Mitch en 1998 y Stan ochobre de 2005, que mataron a más de 1.500 persones. Dambos causaron gran dañu, principalmente en forma de hinchentes. L'últimu terremotu mayor foi'l 7 de payares de 2013 terremotu del 4 de febreru de 1976, que resultó na muerte de más de 23.000 persones.

  • Riesgos naturales: Numberosos volcanes ente los montes, con terremotos violentos ocasionales; La mariña caribeña ta suxeta a furacanes y otres nubes tropicales.

Referencies editar

  • Antonio Vela Lozano, Carme Miret i Trepat, Eduardo Suárez Alonso (1998). Guatemala. Laertes (Barcelona). ISBN 84-7584-359-X.

Notes editar