Aaron Benjamin Sorkin (9 de xunu de 1961Nueva York)[2] ye un guionista, productor y dramaturgu d'Estaos Xuníos. Ente los sos trabayos, destaquen les obres de Broadway A Few Good Men y The Farnsworth Invention; les series de televisión Sports Night, The West Wing, Studio 60 on the Sunset Strip y The Newsroom; y nes películes A Few Good Men, The American President, Charlie Wilson's War, The social network, Moneyball, y Steve Jobs.

Aaron Sorkin
Vida
Nacimientu Nueva York9 de xunu de 1961[1] (63 años)
Nacionalidá Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Llingua materna inglés
Familia
Casáu con Julia Bingham (1996 – 2005)
Estudios
Estudios Scarsdale High School (en) Traducir
Universidá de Syracuse
(1979 - 1983) Grado en Bellas Artes (es) Traducir : teatro musical (es) Traducir
Llingües falaes inglés
Oficiu guionista, productor de cine, dramaturgu, escritor, actor, escenógrafu, actor de cine, showrunner, productor de televisióndireutor de cine
Trabayos destacaos The West Wing
Molly's Game
To Kill a Mockingbird (en) Traducir
Sports Night
Premios
Nominaciones
Miembru de Writers Guild of America West (es) Traducir
IMDb nm0815070
Cambiar los datos en Wikidata

Los diálogos y monólogos de Sorkin compleméntense, a lo menos en televisión, cola téunica de direición del so frecuente collaborador, Thomas Schlamme. Estes secuencies —carauterísticamente llamaes «caminar y falar»— componer con travellings de llarga duración, lo qu'implica la participación de múltiples personaxes que collaboren na escena; amás, gracies a esta téunica nun s'utilicen demasiaes cortes.

Primeros años y empiezos

editar

Vida y empiezos como dramaturgu

editar

Sorkin nació en Manhattan,[3] nel senu d'una familia xudía.[4] Fíu d'una maestra y un abogáu de derechos d'autor, el guionista se crio nel barriu neoyorquín Scarsdale.[5] Al igual que'l so padre, que combatió na Segunda Guerra Mundial, el so hermanu y la so hermana son abogaos.[6] El so güelu paternu foi unu de los fundadores d'una compañía internacional de ropa femenino.[7] Sorkin espertó un interés pola actuación a temprana edá. Mientres la so infancia, él y los sos padres asistíen al teatru a ver espectáculos como Who's Afraid of Virginia Woolf? y That Championship Season.[8]

Sorkin asistió a la Scarsdale High School, onde foi miembru de los clubes de drama y teatru.[9] N'octavu grau, encarnó al Xeneral Bullmoose nel musical Li'l Abner,[10] y darréu, a Sir Harry en Once Upon a Mattress. Amás, foi vicepresidente de la so clase mientres el so últimu añu, y se gradúo en 1979.[11]

Depués de graduase, Sorkin asistió a la Universidá de Siracusa. En refiertando un importante exame mientres el so primer añu, el departamentu de drama nun-y dexó actuar nel teatru hasta completar el primer añu básicu. Yá'l segundu, xubió les sos notes, y graduóse en 1983.[12] El guionista citó al so profesor de teatru, Arthur Storch, como la principal razón pola qu'asistió a Siracusa.[13]

Nun quiero analizame a mi mesmu nin nada, pero creo que, ello ye que sé qu'esto ye ciertu, qu'entro n'otru mundu cuando escribo. Cuando yera nuevu, sentíame un cualesquier, daquién que nun tenía enforma qu'ufiertar nuna conversación. Pero cuando empecé a escribir, de secute hubo daqué que me fixo creer que podía tar a un mayor nivel.
— Sorkin, como se convirtió n'escritor.[14]

Depués de graduase de la Universidá de Siracusa con un Bachilleratu en Belles Artes en 1983, Sorkin treslladóse a la Ciudá de Nueva York, onde se desempeñó como actor.[10] Mientres esa dómina, tamién tuvo dellos trabayos ocasionales, como entregador de mensaxes cantaos, chofer, repartidor de volantes, y camareru nel Palace Theatre de Broadway.[15] Una fin de selmana, mientres curiaba la casa d'un amigu, atopó una IBM Selectric, empezó a escribir, y «sintió un enfotu fenomenal y una especie d'allegría que [él] nunca esperimentara enantes [na so] vida».[14]

Siguió escribiendo hasta finalmente terminar la so primer obra, Removing All Doubt, que foi unviada al so profesor de teatru de la universidá, Arthur Storch, quien quedó impresionáu. En 1984, la realización foi interpretada por estudiantes d'arte dramático de Siracusa. Depués d'esto, escribió Hidden in This Picture, que debutó como off-off-Broadway nel Laurie Beechman Theatre en 1988. El conteníu de les sos dos primeres obres consiguiéron-y un axente teatral.[16] El productor John A. McQuiggan vio Hidden in This Picture y encargólu a Sorkin convertir l'actu nun productu de llarga duración llamáu Making Movies.[17] La so reputación como dramaturgu foi xubiendo rápido hasta debutar en teatros más prestixosos.

A Few Good Men

editar

Pa escribir la so siguiente obra, llamada A Few Good Men, Sorkin inspirar nuna conversación telefónica que tuvo cola so hermana Deborah —que se graduara de la Boston University Law School y empezaba un periodu de tres años nel serviciu d'Abogacía Xeneral de la Marina de los Estaos Xuníos—. Deborah tenía de dir a la Badea de Guantánamo a defender a un grupu d'infantes de marina que tuvieron a puntu d'asesinar a un compañeru nuna novatada ordenada pol so oficial cimeru. Con esta información, Sorkin escribió gran parte del guión en servilletas, mientres trabayaba nel Palace Theatre.[18] Tiempu dempués, mercó una Macintosh 512K qu'utilizó pa escribir dellos borradores.

En 1988, Sorkin vendió los derechos cinematográficos de A Few Good Men al productor David Brown, nun alcuerdu por seis cifres». Enantes, Brown lleera un artículu nel periódicu The New York Times alrodiu de Hidden in This Picture, d'ende afayó A Few Good Men, una producción que yá yera Off-Broadway. Brown produció la producción teatral del actu nel Music Box Theatre de Broadway, que foi protagonizada por Tom Hulce y foi dirixida por Don Scardino. Depués de debutar en 1989, la obra tuvo cuasi quinientes actuaciones.[19]

Sorkin siguió escribiendo Making Movies y en 1990 debutó como Off-Broadway nel Promenade Theatre, producida por John A. McQuiggan, y nuevamente dirixida por Don Scardino. Mentanto, David Brown que taba produciendo dellos proyeutos en TriStar Pictures, trató de convertir A Few Good Men nuna película, pero la so propuesta foi refugada por cuenta de la falta d'un actor protagonista. Más tarde, Brown recibió una llamada d'Alan Horn, unu de los principales fundadores de Castle Rock Entertainment, que taba ansiosu de faer el filme. Rob Reiner, un sociu de producción del estudiu, optó por dirixir lo.[20]

Carrera como guionista

editar

Contratu con Castle Rock Entertainment

editar

A principios de la década de 1990, Sorkin trabayó so contratu pa Castle Rock Entertainment.[21] Ellí, escribió tres guiones pa películes, A Few Good Men, Malice y The American President. Los trés recaldaron aproximao 400 millones de dólares en tol mundu.[3] Mientres trabayaba pa Castle Rock, Sorkin entabló amistaes colos sos colegues William Goldman y Rob Reiner, y conoció a la so futura esposa, Julia Bingham, que nesi entós dirixía los negocios del estudiu.[22]

Sorkin escribió dellos borradores pal guión de A Few Good Men nel so apartamentu de Manhattan,[21] mientres aprendía como crear un estandarte con formatu pa una película.[16] Depués, pasó dellos meses nes oficines de Castle Rock, trabayando nel argumentu col direutor Rob Reiner.[21] William Goldman —que trabayaba con regularidá en Castle Rock— convertir nel so instructor y ayudólu a afaer la so obra de teatru nun guión. La película foi dirixida por Reiner y foi protagonizada por Tom Cruise, Jack Nicholson, Demi Moore, y Kevin Bacon; amás, Brown funcionó como productor. La cinta estrenar en 1992 y foi un ésitu de taquilla.[23]

Goldman presentó-y una nueva historia a Sorkin, que, más tarde, convertir nel guión de Malice. Goldman supervisó'l proyeutu como consultor creativu, mientres Sorkin escribió los dos primeros borradores. Sicasí, tuvo qu'abandonar el proyeutu pa terminar el guión de A Few Good Men, polo que'l argumentista Scott Frank intervieno y escribió dos nuevos borradores. Cuando la producción de A Few Good Men términu, Sorkin volvió trabayar na Malice y acabó el guión final. Harold Becker dirixó la película, un thriller llanzáu en 1993, protagonizáu por Nicole Kidman y Alec Baldwin. El filme recibió crítiques mistes. Vincent Canby, de The New York Times, describió la cinta como «sinuosamente entretenida, dende l'entamu hasta'l final».[24] Roger Ebert dio-y dos de cuatro estrelles,[25] y Peter Travers, de la revista Rolling Stone, describió a Malice como «un suspensu ensin poder dalgunu».[26]

L'últimu guión de Sorkin pa Castle Rock foi The American President, amás, nuevamente trabayó con William Goldman, que se desempeñó como consultor creativu.[27] Esta vegada, Sorkin tardó dellos años en terminar l'argumentu completu, qu'empezó con 385 páxines, finalmente amenorgaes a 120.[3] La película, dirixida por Rob Reiner, foi aclamada pola crítica. Kenneth Turan, de Los Angeles Times, describir como «xenial y entretenida, anque non precisamente inspiradora».[28]

Otros trabayos mientres la década de 1990

editar

Sorkin realizó dellos guiones que nun-y fueron acreditaos en delles películes de la década de 1990. Escribió delles llinies de Sean Connery y Nicolas Cage en The Rock.[29] Trabayó en Escesu d'equipaxe, una comedia que trata sobre una moza qu'asonsaña'l so propiu secuestru pa llamar l'atención del so padre, y escribió dellos diálogos de Will Smith pal filme Enemy of the State.[29]

Sorkin collaboró con Warren Beatty nun par de guiones, unu de los cualos yera'l de Bulworth. Beatty, conocíu por financiar n'ocasiones personalmente los sos proyeutos cinematográficos al traviés de la preproducción, tamién contrató a Sorkin pa reescribir un guión tituláu Ocean of Storms, que nunca pudo ser realizáu. Nun momentu, Sorkin demandó a Beatty por causa de una indemnización pol so trabayu en dichu llibretu; sicasí, más tarde siguió trabayando nel guión una vegada resueltu l'asuntu.[30]

Guiones pa televisión

editar

Sports Night (1998–2000)

editar

Sorkin tuvo la idea d'escribir sobre la historia d'un programa deportivu de televisión n'hores baxes y en tou lo que los sos protagonistes viven detrás de les cámares mientres vivía nel so apartamentu nel Hotel Four Seasons de Los Angeles y escribía el guión de The American President.[14][31] Mientres la nueche, tenía la televisión sintonizado n'ESPN y vía les repeticiones continues de SportsCenter.[31][32] A pesar de que orixinalmente tenía pensáu convertir la historia nuna película, nun foi capaz d'estructurar l'argumentu pa un filme, asina que pensó en tresformalo nuna serie de televisión risible.[33][34] Sports Night foi producida por Disney y debutó na cadena ABC, propiedá de Disney na seronda de 1998.[35]

Sorkin tuvo un conflictu cola ABC mientres la primer temporada, esto foi pol usu de la pista de risa y del públicu na serie. La pista de risa foi llargamente despreciada pola crítica mayormente pola so desentonación. Joyce Millman, de Salon, describir como «la pista de risa más convincente qu'escuché».[36][37] Pela so parte, Sorkin dixo que «una vegada que dispares frente a l'audiencia en vivu, nun tienes más remediu qu'utilizar la pista de la risa».[36] Les pistes concluyeron a la fin de la primer temporada.[38] Poro, na segunda, el repartu yá nun actuaba frente al públicu y cuntaba con más tiempu pa ensayar.[35]

A pesar de que la serie foi aclamada pola crítica, la ABC atayar por cuenta de los baxos niveles d'audiencia.[39][40] Sorkin recibió delles ufiertes pa siguir col programa n'otres canales de televisión, pero refugó toles ufiertes, yá que riquíen demasiao la so participación, daqué que fuera difícil teniendo en cuenta qu'al empar taba escribiendo l'argumentu d'una nueva serie, The West Wing.[31]

Creitos

editar

Filmografía

editar
Añu Tipu Títulu Rol Notes
1992 Película A Few Good Men Guionista y actor
1993 Malice Guionista Xunto con Scott Frank.
1995 The American President Guionista y actor
1996 The Rock Guionista Nun figura nos creitos.
1998 Bulworth Nun figura nos creitos.
1998-2000 Serie de televisión Sports Night Creador y productor executivu
1999-2000 The West Wing Creador y productor executivu
2006-2007 Studio 60 on the Sunset Strip Creador y productor executivu
2007 Película Charlie Wilson's War Guionista Basada nel llibru de George Crile III.
2010 The Social Network Guionista y actor Basada nel llibru de Ben Mezrich.
2011 Moneyball Guionista Basada nel llibru de Michael Lewis.
2012-2014 Serie de televisión The Newsroom Creador y productor executivu
2015 Película Steve Jobs Guionista Basada nel llibru de Walter Isaacson.

Teatru

editar
  • Removing All Doubt (1984)
  • Hidden in This Picture (1988)[41]
  • A Few Good Men (1989)[42]
  • Making Movies (1990)[17] basada en Hidden in This Picture
  • The Farnsworth Invention (2007)[43]

Referencies

editar
  1. Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w664188b. Apaez como: Aaron Sorkin. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. NYTimes.com Movies & TV. «Aaron Sorkin biography» (n'inglés). The New York Times. http://www.nytimes.com/movies/person/112161/Aaron-Sorkin/biography. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  3. 3,0 3,1 3,2 John Levesque (19 d'ochobre de 2010). «Aaron Sorkin is a man of many words» (inglés). Seattle Post-Intelligencer. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-10-19. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  4. «Jewish Journal: "A small glimpse into Aaron Sorkin's Jewish story" by Danielle Berrin» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  5. Oliver Jones (28 de mayu de 2001). «A Troubled Genius» (n'inglés). Us Weekly]]. http://b4a.healthyinterest.net/news/000083.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  6. «Sorkin to nest at WBTV» (n'inglés). Variety. http://variety.com/2000/tv/news/sorkin-to-nest-at-wbtv-1117784231/. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  7. New York. «Aaron Sorkin's Four Big Problems With the WGA» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de payares de 2010. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  8. «Prodigal Returns, Bearing Dialogue» (inglés). The New York Times. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  9. Kathleen Willcox (23 de mayu de 2011). «Aaron Sorkin to Revisit Scarsdale's 'Social Network'» (inglés). Patch.com. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  10. 10,0 10,1 Herzog Brad (2001). «In the Spotlight: Script Sensation» (n'inglés). Syracuse University Magacín (2):  páxs. 17–18. http://surface.syr.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1920&context=sumagazine. Consultáu'l 14 de payares de 2015. 
  11. Debra Banerjee (6 de xunu de 2011). «Scarsdale turns out to hear Aaron Sorkin» (inglés). The Scarsdale Inquirer. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-24. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  12. Frank Harold Trevor Rhodes (ochobre de 2001). The Creation of the Future: The Role of the American University (n'inglés), páx. 75–76. ISBN 978-0-8014-3937-7.
  13. Paul Vitello (10 de marzu de 2013). «Arthur Storch, Stage Direutor, Dies at 87» (n'inglés). The New York Times. http://theater.nytimes.com/2013/03/11/theater/arthur-storch-theater-direutor-is-dead-at-87.html?hpw. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  14. 14,0 14,1 14,2 Josef Adalian. «Aaron Sorkin Works His Way Through the Crisis» (n'inglés). Variety. http://www.nytimes.com/2001/10/28/magacín/aaron-sorkin-works-his-way-through-the-crisis.html?pagewanted=all. Consultáu'l 14 de payares de 2015. 
  15. Ernio Hernandez. «Encounter with Peter Krause» (inglés). Consultáu'l 14 de payares de 2015.
  16. 16,0 16,1 Valerie Weiss, PhD (avientu de 2003). «Three days, 15 seminars, one great experience» (inglés). ImagineNews.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2006-12-20. Consultáu'l 14 de payares de 2015.
  17. 17,0 17,1 Mel Gussow (28 de marzu de 1990). «Review/Theater; 'Making Movies,' a Satire Of the Celluloid World» (n'inglés). The New York Times. http://theater2.nytimes.com/mem/theater/treview.html?res=9C0CEFDD1139F93BA15750C0A966958260. Consultáu'l 14 de payares de 2015. 
  18. «A Few Good Men London theatre tickets and information» (inglés). ThisIsTheatre.com. Consultáu'l 15 de payares de 2015.
  19. Ernio Hernandez (18 de xunu de 2004). «Aaron Sorkin Working on A Few Good Men for London and New Play for Dublin's Abbey» (n'inglés). Playbill. http://www.playbill.com/news/article/86900.html. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  20. Prigge, Steven (Ochobre de 2004). Movie Moguls Speak: Interviews with Top Film Producers (n'inglés), páx. 12–13. ISBN 978-0-7864-1929-6.
  21. 21,0 21,1 21,2 Bernard Weinraub (6 d'avientu de 1992). «Rob Reiner's March To 'A Few Good Men'» (n'inglés). The New York Times. http://www.nytimes.com/1992/12/06/movies/filme-rob-reiner-s-march-to-a-few-good-men.html?pagewanted=all. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  22. Patrick Goldstein (10 d'ochobre de 1999). «On a Wing and a Prayer» (n'inglés). Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1999/oct/10/entertainment/ca-20753. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  23. Jason Buchanan. «Aaron Sorkin Biography» (inglés). AllMovie. Consultáu'l 15 de payares de 2015.
  24. Vincent Canby (1 d'ochobre de 1993). «Reviews/ Film; An Idyll Shattered By Tosquile and Murder» (n'inglés). The New York Times. http://movies.nytimes.com/movie/review?res=9F0CEEDD103CF932A35753C1A965958260. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  25. Roger Ebert (1 d'ochobre de 1993). «Malice» (n'inglés). Chicago Sun-Times. Archivado del original el 2012-01-11. https://web.archive.org/web/20120111155135/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/19931001/REVIEWS/310010306/1023. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  26. Peter Travers (8 d'avientu de 2000). «Malice» (n'inglés). Rolling Stone. http://www.rollingstone.com/movies/reviews/malice-19931001. Consultáu'l 15 de payares de 2015. «Malice is way out of that classy league. It's got suspense but non staying power.». 
  27. Emma Forrest (2 de mayu de 2002). «Words fly down the halls of power» (n'inglés). The Age. http://www.theage.com.au/articles/2002/05/02/1019441403137.html. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  28. Kenneth Turan (17 de payares de 1995). «The American President: Boy Meets Girl, Brings Along Secret Service 'The American President' is a sentimental fantasy, mixing romance» (n'inglés). Los Angeles Times. http://www.calendarlive.com/movies/reviews/cl-movie960406-46,0,1355383.story. Consultáu'l 15 de payares de 2015. 
  29. 29,0 29,1 Aaron Sorkin (Julio de 2002). The West Wing Script Book (n'inglés). ISBN 978-1-55704-549-2.
  30. Peter Bart (21 de febreru de 2000). The Gross: The Hits, the Flops: The Summer That Ate Hollywood (n'inglés), páx. 95–96. ISBN 978-0-312-25391-2.
  31. 31,0 31,1 31,2 «Interview with Aaron Sorkin: Creator and Executive Producer of "Sports Night" and "The West Wing"» (inglés). Comedy Central.com (1 de xineru de 2001). Consultáu'l 16 de payares de 2015.
  32. John Levesque (13 d'ochobre de 1998). «Quality of 'Sports Night' non Laughing Matter» (n'inglés). Seattle Post-Intelligencer. http://www.seattlepi.com/archives/1998/9810130066.asp. Consultáu'l 16 de payares de 2015. 
  33. Jeff Merron (12 de payares de 2002). «Keeping it real on 'Sports Night'» (inglés). ESPN. Consultáu'l 16 de payares de 2015.
  34. Richard Firstman. «Their Championship Season: In the Dugout with the MVPs of Sports Night» (n'inglés). TV Guide. http://sportsnight.tktv.net/tvguide3.23.html. Consultáu'l 16 de payares de 2015. 
  35. 35,0 35,1 Ed Bark (10 de marzu de 1999). «Huffman is game for 'Sports Night', but is ABC?» (n'inglés). Dallas Morning News. http://www.felicity-huffman.com/articles.php?subaction=showcomments&id=921119214&archive=&start_from=&ucat=1&. Consultáu'l 16 de payares de 2015. 
  36. 36,0 36,1 Joe Flint (25 de payares de 1998). «A Laugh Riot». Entertainment Weekly. Archivado del original el 2012-01-12. https://web.archive.org/web/20120112113558/http://www.ew.com/ew/article/0,,284963,00.html. Consultáu'l 16 de payares de 2015. 
  37. Joyce Millman (22 de febreru de 1999). «Why are "Dilbert" and "Sports Night" like a day at the office? Because watching them is a grind» (n'inglés). Salon. Archivado del original el 1999-10-10. https://web.archive.org/web/19991010165018/http://www.salon.com/ent/tv/mill/1999/02/22mill.html. Consultáu'l 16 de payares de 2015. 
  38. Rob Owen (18 de marzu de 1999). «Redundant 'Sports Night' loses its momentum» (n'inglés). Pittsburgh Post-Gazette. Archivado del original el 2011-05-18. https://web.archive.org/web/20110518163219/http://www.postgazette.com/tv/19990318owen6a.asp. Consultáu'l 16 de payares de 2015. 
  39. Rob Owen (1 d'ochobre de 2000). «Networks are slower to canciellu TV series, but viewers are still wary» (n'inglés). Pittsburgh Post-Gazette. http://www.post-gazette.com/tv/20001001canciellu4.asp. 
  40. Howard Rosenberg (6 d'avientu de 1999). «News at 9:30: Reprieve for Witty 'Sports Night'» (n'inglés). Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1999/dec/06/entertainment/ca-40968. 
  41. Mel Gussow (24 d'agostu de 1988). «Review/Theater; Three Plays on Desire» (n'inglés). The New York Times. http://theater2.nytimes.com/mem/theater/treview.html?res=940DE7D9173DF937A1575BC0A96Y948260. Consultáu'l 14 de payares de 2015. 
  42. Frank Rich (16 de payares de 1989). «Review/Theater; Honor, Bullying and Conformity in the Trial in 'A Few Good Men'» (n'inglés). The New York Times. http://theater2.nytimes.com/mem/theater/treview.html?res=950DE4D61338F935A25752C1A96F948260. Consultáu'l 14 de payares de 2015. 
  43. BWW News Desk (15 d'avientu de 2006). «Sorkin and McAnuff Collaborate on LaJolla's 'Invention'» (n'inglés). BroadwayWorld.com. http://www.broadwayworld.com/article/Sorkin_and_McAnuff_Collaborate_on_LaJollas_Invention_20061215. Consultáu'l 14 de payares de 2015. 

Enllaces esternos

editar