Alfabetu túrquicu uniforme

L'alfabetu uniforme túrquicu foi un alfabetu basáu nel llatín utilizáu polos pueblos túrquicos de la Xunión Soviética nos años 1930 (vease Alfabetu llatín#Espansión del alfabetu llatín). L'alfabetu utilizó les grafíes de Jaŋalif (Yañalif) que se convirtieron, asina, en parte del alfabetu uniforme. L'alfabetu uniforme utilizó les grafíes llatines, sacante la "w". Delles grafíes adicionales introducir nel alfabetu.

Sistema d'escrituraAlfabetu túrquicu uniforme
Tipos alfabetu deriváu del llatín
Llingües Llingües túrciques
Cambiar los datos en Wikidata

Alfabetu Conseyu Turcu editar

Alfabetu túrquicu uniforme
Lletres mayúscules A Ä B C Ç D Y F G Ğ H I İ J K L M N Ň O Ö P Q R S Ş T O Ü V W X Y Z
Lletres minúscules

ä

b c ç d

f

g ğ h ı i j k l m n ň

ö

p q r s ş t

ü

v w x

z

Alfabetos editar

 
Exemplos d'alfabetos llatinos de llingües túrquiques ente 1922-1940

Exemplos de los distintos alfabetos basaos nel llatín emplegaos polos pueblos túrquicos ente 1922 y 1940:

  • «Jeni Jol» (nuevu camín), l'alfabetu llatín pa los pueblos túrquicos del Imperiu rusu (Azerbaixán, 1922-1929):
    Аа, Bb, Сс, Çç, Dd, Ее, Əə, Ff, Gg, Ƣƣ, Нh, Xx, İi, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Oo, Ɵɵ, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Yy, Vv, Zz, Ƶƶ, Ьь
  • «Caññı Karaçaj-Malqar Elible» (nuevu alfabetu de Karachái-Malkar), versión del anterior pa pueblos del Cáucasu ente 1924 y 1940:
    Aа, Bʙ, Сс, Çç, Dd, Ее, Ff, Gg, Ƣƣ, Нh, Xx, İi, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, N̡n̡, Oo, Œœ, Pp, Qq, Rr, Ss, Šš, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz, Ƶƶ, Ьь
  • «Caññı Malxar Alifbi» (nuevu alfabetu Malkar/Balkar), versión del anterior pal idioma balkar ente 1928 y 1940:
    Аа, Bʙ, Сс, Çç, Dd, Ее, Ff, Gg, Ƣƣ, Нh, Xx, İi, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, N̡n̡, Oo, Ɵɵ, Pp, Rr, Ss, Šš, Tt, Uu, Vv, Yy, Zz, Ьь
  • «Birleşik Türk Əlifbası» (alfabetu turcu uniforme), l'alfabetu básicu pa los pueblos non eslavos de Rusia (estilu azerbaixanu, 1929-1939):
    Аа, Bb, Сс, Çç, Dd, Ее, Əə, Ff, Gg, Ƣƣ, Нh, Xx, İi, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Oo, Ɵɵ, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Yy, Vv, Zz, Ьь
  • «Jañalif» (nuevu alfabetu), alfabetu llatín tártaru basáu nel alfabetu uniforme turcu ente 1929 y 1939:
    Аа, Bb, Сс, Çç, Dd, Ее, Əə, Ff, Gg, Ƣƣ, Нh, Xx, İi, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, N̡n̡, Oo, Ɵɵ, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Ƴƴ, Vv, Ww, Zz, Ьь

Exemplos d'alfabetos modernos de los pueblos túrquicos dende la desintegración de la Xunión Soviética (dende 1991 hasta güei):

  • Azerbaixán: Primer versión del «Yeni Türk Älifbası» (nuevu alfabetu turcu) dende 1991 hasta 1992:
    Аа, Ää, Bb, Сс, Çç, Dd, Ее, Ff, Gg, Ğğ, Нh, Xx, Iı, İi, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz
  • Tatarstán: «Yañi Tatar Älifbası» (nuevu alfabetu tártaru) dende 2002:
    Аа, Ää, Bb, Сс, Çç, Dd, Ее, Ff, Gg, Ğğ, Нh, Xx, Iı, İi, Íí, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Ññ, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Ww, Yy, Zz
    Nota: La lletra Ä foi incorporada oficialmente en 2002. Ente 2001 y 2002 utilizar nel so llugar la lletra Ə.
  • Baskortostán: «Yañi Başqırt Əlifbası» (nuevu alfabetu baskir) desenvueltu a partir del tártaru, utilizáu dende 2002:
    Аа, Bb, Сс, Çç, Dd, Ее, Əə, Ff, Gg, Ğğ, Нh, Xx, Iı, İi, Íí, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Ññ, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Ww, Yy, Zz, Źź

Referencies editar