Anacardium occidentale

L'Anacardium occidentale ye un árbol orixinariu de la rexón amazónica: Bolivia, Brasil, Colombia, Ecuador, Perú y Venezuela y del nordeste brasilanu con escelentes propiedaes melecinales y nutricionales. El so frutu nómase anacardu, ñuez de la india o castaña caxú. Anguaño tolos sos componentes foron emplegaos en distintes árees, dende la ellaboración de dulces y cosméticos, hasta la creación de melecines pa tratar destintes enfermedaes.

Anacardium occidentale
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Sapindales
Familia:	Anacardiaceae
Xéneru:	Anacardium
Especie:	Anacardium occidentale L.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
[editar datos en Wikidata]

Anacardo
Tamañu de porción
Enerxía 554 kcal 2314 kJ
Carbohidratos	30.19 g
• Zucres	5.91 g
Grases	43.85 g
Proteínes	18.22 g
Tiamina (vit. B1)	0.42 mg (32%)
Riboflavina (vit. B2)	0.06 mg (4%)
Niacina (vit. B3)	1.06 mg (7%)
Vitamina B6	0.42 mg (32%)
Vitamina C	0.5 mg (1%)
Calciu	37 mg (4%)
Fierro	6.68 mg (53%)
Magnesiu	10 mg (3%)
Fósforu	50 mg (7%)
Potasiu	660 mg (14%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Anacardo na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]

Ilustración

Flores

Descripción

Carauterizar por ser un árbol d'aspeutu desenvueltu, d'altor averáu ente 5 y 7 metros, perenne y que'l so tueru ramificar a bien baxu altor. La vida d'un árbol de anacardo ye d'unos 30 años aproximao y produz frutos dende'l tercer añu de vida.

Historia

El so nome orixinal en portugués brasilanu ye caju (pronunciáu [ka'ʒo], [ka'dʒo]), pallabra que remanez del tupí acajú. Dizse que nel añu 1558 el monxu y naturalista francés André Thevet faía referencia nos sos rellatos ya ilustraciones a les plantes y el so frutu. De cashú derívase'l términu inglés cashew.

Cuando llegaron los colonizadores portugueses, llamólos enforma l'atención les propiedaes nutricionales de les sos nueces; dizse que los portugueses llevaron les granes a la India en 1568 y a partir d'ende foi introducíu nel suroeste asiáticu, llegando a África na segunda metá del sieglu XVI. Estaos Xuníos fixo les primeres importaciones de granes dende la India en 1905. Ente anguaño y 1914 danse otres escontra Francia ya Inglaterra.

En 1923 la India esportaba 45 tn de granes escontra EE.XX. Naquella dómina'l viaxe tenía una duración averada de 45 a 50 díes. Yá pa 1941 la India remanaba cuasi un monopoliu mundial gracies a la esportación d'esti productu.

Por causa de la segunda guerra mundial les esportaciones sufrieron una paralización en 1943, pero volver# a entamar cuando'l gobiernu norteamericanu dexó'l comerciu de les nueces dende la India pa consiguir el so aceite corroyente, yá que yera consideráu d'interés bélicu pal país.

En 1956 crear en Brasil un campu esperimental del Institutu d'Investigación y Esperimentación Agropecuaria del Nordeste col fin d'esperimentar con llantaderes de anacardo a gran escala pal so posterior estudiu. Foi l'inxenieru agrónomu Esmerino Gomes Parente quien semó nesti campu esperimental un total de 36 plantes. En 1965 realizóse un trabayu de seleición nel campu esperimental pa estudiar los sos aspeutos morfolóxicos. En 1976 empecipióse un programa de desarrollu agronómicu de la llantadera de granes de anacardo inxertando plantes nueves de anacardo con plantes adultes pa llograr frutos nun menor tiempu.

Nos años 90 y empiezos del sieglu XXI hubo un aumentu nes esportaciones de anacardo, convirtiéndose n'unu de los alimentos con mayor demanda nel mundu.

Tueru

Algama de 5 a 12 m d'altor. El tueru irregular y ramificao a baxu altor, tien 10 a 30 cm de diámetru. Exuda una resina que s'emplega como goma. A la corteza atribúyense-y propiedaes melecinales, pa curar fories, disenteríes, infeiciones del gargüelu, hemorraxes y encarnar firíes; tamién s'usa pa curtir pieles. Cola madera fabriquen mangos pa ferramientes.

Fueyes y flores

Les fueyes son simples, alternes, obovaes, de 6 a 24 cm de llargu y 3 a 10 cm d'anchu, glabres, col ápiz arrondáu, cortamente peciolaes. Inflorescencies en panículas terminales de numberoses flores verdes o amarellentaes, arumoses, de 10 a 20 cm de llargu, masculines o femenines, Mota con 5 sépalos; corola con 5 pétalos linear-llanceolaos, de 7-8 mm de llargu, verdosos con una franxa acoloratada.

Frutu

Frutos y granes de anacardo.

Frutos secos del anacardo.

Granes de merey colos pseudofrutos entá non desenvueltos por completu.

El frutu consta de dos partes: el seudofruto y la nuez. El seudofruto ye'l resultáu del desarrollu del pedúnculu nuna estructura carnosa carauterística d'esta planta que se desenvuelve y maurez darréu a la nuez. El so usu ta rellacionáu cola fabricación de mermelaes, conserves duces, auries, gelatinas, merey pasáu, merey secu, vinu, vinagre, zusmios, etc. Tamién puede consumise como fruta fresco. A pesar de tener un gran potencial esta parte del frutu, namái se procesa un 6% de la producción total actual una y bones solamente hai garantía de venta nel mercáu pa les granes, por cuenta de qu'éstes tienen muncha mayor demanda, son relativamente duraderes y tamién a qu'hai poca información sobre'l restu de los derivaos del pseudofruto.

Hai de solliñar que'l pseudofruto, que la so corteza ye de color magenta o acoloratáu al maurecer y la so magaya ye de color mariellu naranxa, tien un sabor desaxeradamente agriu, duce y astringente, amás ye bien jugoso. Tamién se-y conoz como marañón.

El frutu real ye la nuez, alcontrada na parte esterna del pseudofruto y axacente a este. Ye de color gris con forma de reñón, duru y secu d'unos 3 a 5 cm, onde s'agospia la grana.

Nel pericarpiu de la nuez, específicamente nel mesocarpiu, agóspiase un aceite por demás cáustico, de color café escuru y sabor picante denomináu cardol, formáu por ácidu oleico (C₁₈H₃₄O₂) nun 55 a 64% y linoleico de 7 a 20% básicamente, amás, ye bien aplicáu na industria químico pa la producción de materiales plásticos, aislantes y barnices. Na medicina ye utilizáu como materia primo pa crear melecines y utilizáu poles industries en tol mundu como componente de productos pa insecticides, pintures, etc.

La grana tien una gran demanda a nivel mundial poles sos propiedaes nutricionales, amás ye utilizada na repostería y bien encamentada na dieta alimentaria.

Clases

Esisten dos especies estremaes. El llamáu anacardo colloráu y el anacardo común. El anacardo coloráu carauterizar pol so color y la so forma más allargada, acomuñada en delles cultures cola fertilidá. Curiosamente, precisa de climes húmedos (inclusive nórdicos) pa crecer.

Cultivu

Anacardos.

Crez en climes tropicales húmedos (Af o Aw na clasificación climática de Köppen, con temperatures medies ente los 20 y los 30 °C, con una precipitación añal de 600 a 2000 mm o más, a una altitú menor de los 1000 msnm.

Tradicionalmente el mayor productor mundial vieno siendo'l Brasil, el so llugar d'orixe, anque anguaño la India paez superalo tocantes a les esportaciones. Ye cultiváu na América intertropical dende Centroamérica, Panamá, Méxicu y Florida hasta les Antilles, Perú, Venezuela y Brasil, en Ḥawai y en munches zones d'África, especialmente en Madagascar y Angola.

Multiplícase comúnmente por granes, anque tamién por serpollu aereu. Tien crecedera rápida, rique zones llibres de fríu y, anque ye pocu esixente tocantes a suelos (nel Macizu Guayanés, el so llugar d'orixe, los suelos son pocu fondos, predominantemente predresos y arenosos), la so producción aumenta considerablemente so cultivu en suelos más favorables. Anque'l anacardo crez montés nel so llugar d'orixe, cuando se trata de climes Aw o climes de sabana, los cultivos de anacardo riquen del riego pel branu, esto ye, nel periodu de seca.

Ilustración

Usos forestales non maderables

Ente los usos melecinales que presenta'l Anacardium occidentale atopáronse los siguientes usos en Colombia poles comunidaes indíxenes atopamos los siguientes pa la comunidá andoque quien maceran ya inxeren l'estractu del raigañu, lo cual sírvelos como antidiarreico. Na comunidá miraña rallen la corteza y preparar en fervinchu d'usu antidiarreico, tamién preparen un fervinchu azucarada cola prefoliación de les fueyes, lo cual sírvelos como expectorante. La comunidá tikuna toma la decocción de la corteza a manera d'anticonceutivu cada mes, mientres la menstruación.

N'otres rexones de Colombia como: nos llanos orientales en gran parte de la cuenca del Orinoco atopóse qu'a partir del frutu preparen un vinu de propiedaes antidisentéricas, tamién usen el epicarpio y la grana del frutu como vesicante dermatolóxicu. Na cuenca del Orinoco tamién se topó qu'en delles rexones tomen el fervinchu de les fueyes contra la hipertensión; coles mesmes, de les granes estrayen un aceite que sirve pa esaniciar folles, mezquinos, llunares, dureces, verrugas. En delles rexones de Brasil mascan la fueya pal caltenimientu del dentame.

Como alimentu, les comunidaes indíxenes colombianes como Miraña, Muinane, Andoque, Tukano, Huitoto y Yukuna, peracaben el frutu frescu o la grana turrada, lo mesmo asocede n'El Salvador, en Centro América onde la so grana turrada ye comercializada y el seudofruto conxeláu comer en dómina calorosa. Nos llanos orientales de Colombia a partir del seudofruto preparen xelaos y mermelaes.

En delles rexones de Brasil estrayen un aceite comestible de la grana por métodos de presión. Como usu artesanal, la comunidá indíxena Warrau de la cuenca del Orinoco llogra una resina a partir de la maceración de cañes y fueyes cola que caltienen la madera de la pudrición y l'ataque del comején.

Na cuenca del Orinoco y nos llanos orientales de Colombia, atopóse qu'a partir de la estracción del zusmiu del epicarpio y la grana faen una tinta indeleble; tamién ellaboren un xabón artesanal a partir de la ceniza de la madera (lleña); amás, estrayen taninos de la corteza y les fueyes pa curtir el cueru.

En Costa Rica y Panamá peracábense dambes partes - seudo frutos y frutos o grana conocida como "pebida" de marañón. Cola fruta carnoso puede faese refrescos que se tomen fríos, mermelaes al cual amiéstense-y grana asaes esmagayaes o duces. Créese adicionalmente que consumir el seudofruto frescu ayuda a la sanación del gargüelu agafáu.

Taxonomía

Anacardium occidentale describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 383. 1753.

Etimoloxía

Anacardium: nome xenéricu que deriva de la pallabra procedente del griegu kardia = corazón, pola forma del so frutu.

occidentale: epítetu llatín que significa "d'occidente".

Sinonimia

Nomes científicos sinónimos de Anacardium occidentale son:

• Acajuba occidentale, Gaertn.
• Anacardium amilcarianum, Machado
• A. curatellaefolium, A.St.-Hil.
• A. kuhlmannianum, Machado
• A mediterraneum Vell.
• A. microcarpum, Ducke
• A. othonianum, Rizzini
• A. rondonianum, Machado
• A. subcordatum, C.Presl
• Cassuvium pomiferum, Lam.
• Cassuvium reniforme, Blanco

Subespecies reconocíes

• A. o. americanum DC.
• A. o. gardneri, Engl.
• A. o. indicum, DC.
• A. o. ongifolium, C.Presl

Nome común

Nun hai conseñaos nomes comunes n'asturianu pa esta especie.

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Historia de la botánica
• Carauterístiques de les anacardiacees

Bibliografía uso forestales non maderables

• ACERO D, Luis Enrique. 2000. Árboles, xentes y costumes. Universidá Distrital Francisco José de Caldas. Colombia
• ACERO D, Luis Enrique. 2007. Plantes útiles de la cuenca del Orinoco. Colombia
• HERRERA, L. & L. Urrego. 1996. Atles de polen de plantes útiles y cultivaes de l'Amazonia colombiana. Estudios na Amazonia Colombiana Tomu XI. TROPEMBOS Colombia.
• GUPTA, M. 270 Plantes Melecinales Iberoamericanes. Programa Iberoamericanu de Ciencia y Teunoloxía pal Desarrollu, (CYTED) - Convenio Andrés Bello (SECAB). Santafé de Bogotá, D.C., Colombia. 1995.
• LA ROTTA, Constanza. Estudiu etnobotánico de les especies utilizaes pola comunidá Miraña. WWF, Fen – Colombia.1984.
• MAHECHA G., Ovalle A., Camelo D., Rozo A., Barrero D. (2004) Vexetación del territoriu CAR. 450 especies de les sos llanures y montes. Bogotá, Colombia 871pp
• PÉREZ ARBELÁEZ, E. 1996. Plantes Útiles de Colombia. Edición de centenariu. Colombia.
• LÓPEZ-C. R., Navarro-L. J. A., Montero-G. M. I., Amaya-V. K., Rodríguez-C. M. Manual d'identificación d'especies non maderables del correximientu de Tarapacá, Colombia. 2006.
• VARGAS, William G. Guía ilustrada de les plantes de los montes del Quindío y Andar Centrales. Coleición: Ciencies Agropecuaries. Manizales: Universidá de Caldas, marzu de 2002. 813p. Colombia.
• LOJAN IDROBO, Leoncio. El verdor de los Andes. Proyeutu Desarrollu Forestal Participativu de los Andes. Ecuador. 1992.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Anacardium occidentale.

• Datos: Q34007
• Multimedia: Anacardium occidentale
• Especies: Anacardium occidentale