Anguiano

Anguiano ye un conceyu de la Rioxa Alta, na comunidá autónoma de La Rioxa, España.

Anguiano
Alministración
País	España
Autonomía	La Rioxa
Tipu d'entidá	conceyu de La Rioxa
Alcalde de Anguiano (es)	Gerardo Sobron Almoguera
Nome oficial	Anguiano (es)
Códigu postal	26322
Xeografía
Coordenaes	42°15′40″N 2°45′50″W
Anguiano Anguiano (España)
Superficie	91 km²
Altitú	663 m
Llenda con	Brieva de Cameros, Ventrosa, Viniegra de Abajo, Mansilla de la Sierra, San Millán de la Cogolla, Tobía, Matute, Bobadilla, Pedroso, Torrecilla en Cameros, Nieva de Cameros y El Rasillo de Cameros
Demografía
Población	499 hab. (2023) - 282 homes (2019) - 215 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.16% de La Rioxa
Densidá	5,48 hab/km²
Más información
Fundación	sieglu IX
Estaya horaria	UTC+01:00
ayuntamientodeanguiano.org

Esti pueblu ta formáu por trés barrios Mediavilla, Eras y Cuevas. Mediavilla ye'l barriu más grande, y onde s'atopen el Conceyu, la Ilesia parroquial de San Andrés y numberoses Cases Fidalgues. Cueves ye un barriu tradicionalmente ganaderu nel que s'atopa la Ilesia de San Pedro, esti barriu ta dixebráu de Mediavilla pol Ríu Najerilla y xúnese al traviés de la ponte de Madre de Dios. Eras ye un barriu agrariu y ganaderu, nél tamién s'atopen delles Cases Fidalgues y nél taben la mayoría de los payares del pueblu; ta dixebráu de Mediavilla pol ribayu de Aidillo, que d'antiguo namái se podía travesar pela ponte de la Puentecilla.

Ye famosu pola celebración de los danzadores de zancos, de la que se diz que ye la tradición folclórica más antigua de La Rioxa.

Historia

Términu municipal de Anguiano.

Anguiano ye nomáu per primer vegada a principios del sieglu XI nel famosu fueru de Nájera col nome de "Anguidano", pol rei Don Sancho'l Mayor. Les escritures falen de la concesión de comunidá de camperes concedida al monesteriu de Valvanera pol Rei Don Alonso VI nel añu de 1092, y nómase a Anguiano col nome d'anguaño, ensin alteraciones. Nel fueru de Nájera creyeron que yera más sonoru'l nome en llatín y por ello nomáronlu como la villa de Anguidano.

En dicha escritura de concesión de comunidá de camperes cítense diverses villes como la de Matute, Tobía, Villanueva de Matute (anguaño sumida), la Matriz y otros llugares como la Granxa de Anguiano, conventu que perteneció al Monesteriu de Valvanera y que güei s'atopa en ruines.

Años más tarde va nomase a Anguiano el 29 de payares de 1502, alrodiu de la sentencia asocedida na Chancillería de Valladolid avera del señoríu de la villa de Anguiano en favor del monesteriu de Valvanera y en contra de Juan de Leiva, Capitán de les sos Alteces, que la so casa y llugar ye Leiva y contra Pero Manrique que la so villa ye la d'Ezcaray. Anguiano y la so granxa de Villanueva yeren del partíu de Santo Domingo de la Calzada y villa realenga.

En 1610 naz en Anguiano el flaire Mateo Anguiano Nieva, que escribiría numberosos llibros, ente ellos el Compendiu Historial de La Rioxa, publicáu en 1701, una de les obres históriques más importantes de la rexón.

Otres cites dicen: n'amestar al censu de la población de Castiella nel sieglu XVI, ta Anguiano na tierra de Briones empadronáu por 385 vecinos y 1925 almes (qu'anguaño ye a lo que llamamos habitantes). Nel censu pa la formación de la provincia de Logroño, Anguiano ta constituyíu por 314 vecinos y 1386 almes.

Toponimia

Anque nun ta del tou esclariáu l'orixe etimolóxicu de Anguiano, podría venir del eusquera, col significáu de «llomba de la campera acutada».

Demografía

A 1 de xineru de 2010 la población xubía a 540 habitantes, 301 homes y 239 muyeres.

Gráfica d'evolución demográfica d'Anguiano ente 1857 y 2017

Población de derechu (1857-1897) según los censos de población del INE del sieglu XIX.      Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001) según los censos de población del INE.      Población según el padrón municipal de 2010 del INE.

Alministración

Alcaldes dende les eleiciones de 1979

Llexislatura	Nome	Partíu
1979-1983	Alejandro Sedano Llaría/ Mariano Romero Llaría	UCD
1983-1987	Fernando Castro Hernández/ Daniel Hernáez García	AP/ PSOE
1987-1991	Eduardo Hernández Vergara/ Gregorio Sáenz López	Agrupación Independiente d'Electores de Anguiano/ PR
1991-1995	Alejandro Sedano Llaría	PP
1995-1999	Luis López Rubio	PP
1999-2003	Luis López Rubio	PP
2003-2007	Ángel Romero Muñoz	PR
2007-2011	Ángel Romero Muñoz	PR
2011-2015	Gerardo Sobrón Almoguera	PP
2015-2019	Gemma López Hernáez	PSOE
2019-2023	n/d	n/d
2023-	n/d	n/d

Tres les eleiciones de 2007 el Conceyu de Anguiano compónse asina:

Partíu	Conceyales	Voceru
Partíu Rioxanu Partíu Popular Partíu Socialista Obreru Español	3 2 2	Ángel Romero José Neila Marcos García

Como puede reparase nel cuadru'l PR ye'l partíu con mayor númberu de conceyales pero nun llega a la mayoría absoluta polo que mientres tola llexislatura precisó del sofitu del PP pa gobernar el conceyu, quedando asina'l PSOE na oposición.

Tres les eleiciones municipales del 22 de mayu de 2011 el PSOE ganó les eleiciones, con 3 votos de diferencia'l PR pasó a ser la segunda fuercia y el PP pasó a ser la tercer fuercia político, pero tres un pactu PP-PR, Gerardo Sobrón (candidatu popular) y por tanto tercer fuercia, pasó a ser alcalde de Anguiano colos votos rexonalistes. El conceyu compónse asina:

Partíu	Conceyales	Voceru
Partíu Rioxanu Partíu Popular Partíu Socialista Obreru Español	3 1 3	Ángel Romero Gerardo Sobrón Gemma López

Nes eleiciones del 24 de mayu de 2015, el PSOE gana por mayoría absoluta polo que Gemma López convertir n'alcaldesa. El conceyu confórmase asina:

Partíu	Conceyales	Voceru
Partíu Rioxanu Partíu Popular Partíu Socialista Obreru Español	2 1 4	Ángel Romero Gerardo Sobrón Gemma López

La comparancia col restu d'eleiciones municipales en rellación de votos y porcentaxes, dende 1987 ye:

Fecha	22 de mayu de 2015		22 de mayu de 2011		27 de mayu de 2007		25 de mayu de 2003		13 de xunu de 1999		28 de mayu de 1995		26 de mayu de 1991		10 de xunu de 1987
Conceutu	Total	%	Total	%	Total	%	Total	%	Total	%	Total	%	Total	%	Total	%
Censu d'electores	488	100,0	479	100,0	683	100,0	517	100,0	759	100,0	643	100,0	652	100,0	658	100,0
Participación	368	76,83	410	85,59	456	66,76	459	88,78	499	65,75	504	78,38	474	72,8	491	74,62
Votos a PP	59	16,30	62	15,20	152	33,63	185	40,66	267	56,33	249	50,51	205	44	0	0
Votos a PSOE	183	50,55	174	42,65	108	23,89	102	22,42	63	13,29	109	22,11	147	31,55	187	39,6
Votos a PR	117	32,32	171	41,91	187	41,37	166	36,48	132	27,85	129	26,17	110	23,61	60	12,58
Votos a Agrupación Independiente d'Electores de Anguiano	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	225	47,17
Alcalde resultante	Gemma López		Gerardo Sobrón		Ángel Romero		Ángel Romero		Luis López		Luis López		Alejandro Sedano		Eduardo Hernández

Monumentos

• Ilesia parroquial de San Andrés : Declaráu Bien d'Interés Cultural na categoría de Monumentu el 15 de xineru de 1982. Ye una construcción de sillarejo y mampostería que consta de tres naves de planta cuadrangular cubiertes con bóveda de crucería estrellada, torre al sur y portada clasicista y coru baxu a los pies. Destaca nel so interior el retablu barrocu del altar mayor. Empecipió la so construcción escontra 1546 Juan Pérez de Solarte. El retablu mayor, obra barroca, realizar ente 1672 y 1686 Diego de Ichaso Eztala Urrutia, casáu con Madalena de Urrutia, natural de Anguiano. El retablu ta formáu por dos cuerpos en res calles y áticu en fornu, con salomóniques pareadas. La imaginería coetanea ye obra de Pedro de Oquerruri representa con bayura de talles, relieves y símbolos, toa una lletanía de Santos, escenes evanxéliques y virtúes cristianes.
• Ilesia de San Pedro de Cueves : L'edificiu foi construyíu ente los sieglos XV y XVI; ye de planta rectangular y consta de nave de dos tramos y cabecera con cubierta de bóvedes de cruceríes estrellaes. Dispón de sacristía adosada al mediudía de la cabecera; a los pies, coru altu y torre de dos plantes asitiada al oeste, que'l so últimu cuerpu sirve de bautisteriu y cúbrese con crucería senciella.
• Ermita de Santa María Madalena : Incoado espediente como Bien d'Interés Cultural na categoría de Monumentu el 20 de xunu de 1984. Ermita del sieglu XVIII ye un edificiu d'estilu barrocu d'una nave de tres tramos, capiya mayor cuadrangular, cabecera ochavada de tres paños y sacristía cubierta con bóveda de cañón. En dicha ermita atópase la Santa mientres 8 meses del añu, dende setiembre que se xube en Gracies hasta mayu que se baxa a la Ilesia.
• Fonte Intermitente : Fonte de caudal variable, asitiada al llau de la ermita de la Madalena que ta constituyida por un templete en forma d'arcu de mediu puntu ente pilastres y segundu cuerpu piramidal. Nesti segundu cuerpu hai un escudu y nel baxu una imaxe de la Santa en alabastru. La Fonte ye del sieglu XVII. Tien cuatro pisos de caños a distintu nivel: 5 caños nel pisu inferior, 4 caños nel segundu pisu, 3 nel terceru y 3 de boca más ancha nel cuartu lo que constitúin un total de 15 caños. Lo sorprendente d'esta fonte ye que ye intermitente, ye dicir que varia constantemente'l nivel d'agua, polo que va aumentando y menguando el númberu de caños polos qu'esquita agua. Dependiendo de la dómina del añu la cantidá d'agua del acuíferu varia, esti caudal enllena un sifón natural que cuando se completa tresvierte y balérase, dando llugar a la crecida, en función de la cantidá d'agua del acuíferu esti fenómenu puede producise dende cada hora a namái un par de vegaes al día * Ponte de Madre de Dios : Ponte sobre'l ríu Najerilla, del sieglu XVIII que xune los barrios de Mediavilla y Cueves. Esta ponte ye unu de los más espectaculares de La Rioxa pol so serrapatosu enclave yá que el ríu flúi 30 m embaxo. La ponte consta d'un namái arcu d'unos 12 m de lluz sobre la roca natural en dambes márxenes d'esti fondu gargüelu.
• Monesteriu de Valvanera: Declaráu Bien d'Interés Cultural na categoría de Monumentu el 11 d'abril de 2003. El Monesteriu de Valvanera atopar a 17 km de la villa de Anguiano (dientro del so términu municipal), pela marxe izquierda del ríu Najerilla. Acordies con unos documentos que daten del sieglu XI, el monesteriu foi llevantáu en tiempos del rei visigodu Leovigildo. Nel añu 1072, Sancho'l de Peñalén fixo significatives donaciones al monumentu. En 1092 Alfonsu VI dio-y comunidá de camperes conxuntamente con Matute, Tobía, Anguiano, Nájera y el valle d'Ojacastro. En tiempos de la guerra de la Independencia, el templu foi escaláu poles huestes de Napoleón. Dellos años más tarde, en 1839, foi abandonáu polos monxos benedictinos arriendes de la Desamortización de los bienes eclesiásticos protagonizada por Mendizábal. En 1885 volvieron los monxos una vegada s'hubo restauráu'l monesteriu. La imaxe de la Virxe, que la so talla d'estilu románicu data del sieglu XII, foi llargamente reformada a lo llargo de los sieglos. L'actual traza arquitectónica data de 1949. Un añu más tarde inauguróse la hospedería. Los monxos aprovecharon l'abondosa vexetación que los arrodia pa ellaborar el famosu y melecinal Llicor de Valvanera, conocíu pol so esquisitu sabor. La Virxe de Valvanera xugó un destacáu papel na historia de la rexón, siendo la Santa patrona de La Rioxa. L'interior de la ilesia caltién un claru estilu góticu del sieglu XV. Na biblioteca hai que destacar, ente numberosos llibros y manuscritos que tienen un gran valor históricu-artísticu, un códiz miniado perteneciente al sieglu X.
• Cuesta de los Danzadores : Cai empedrada nel centru del pueblu que comunica la Ilesia cola Plaza Mayor, por esta cuesta tírense los danzadores na Madalena y en Gracies.
• Casones Nobles y Fidalgues : Abonden na llocalidá polo que se deduz la importancia de la villa nel pasáu. Estes casones son de piedra de sillar y mampostería y suelen contener entraes con arcos de mediu puntu o cuadraes de gran guapura. La mayoría d'estes cases tienen escudos del sieglu XVII.

• 
  Retablu de la Ilesia de San Andrés. Realizáu ente 1672 y 1686.
• 
  Ermita de Santa María Madalena (s.XVIII).
• 
  La fonte intermitente (s.XVII).
• 
  Una casona de Anguiano con escudu eclesiásticu.

Monumentos sumíos

• Santa Escuela de Cristu : Anque por desgracia, yá sumió l'edificiu (derruido a principios de sieglu XXI), al llugar qu'ocupaba sigue llamándose-y de la mesma manera. Este yera un edificiu senciellu de mampostería que sirvía de llugar de xunta y cultu a la Hermandá de la Venerable y Santa Escuela de Cristu de Anguiano.
• Ermita de Santu Tomás: Antigua ermita esistente nel barriu d'Eres, la primer vegada qu'apaez documentada foi en 1551, nun informe d'inspección del obispáu de Calahorra a les sos parroquies, conocíu como “Llibru de Visita del llicenciáu Martín Gil”. Créese que s'asitiaba xunto a la fonte de la Cai del Carmen d'Eres, y yera por tanto'l llugar de cultu particular de los habitantes d'Eres, a pesar de compartir parroquia con Mediavilla.
• Ermita de Madre de Dios: Antigua ermita esistente xunto a la ponte de Madre de Dios, antes de pasar al barriu de Cueves. Anguaño úsase como almacén.
• Palaciu de Cueves: Antiguu palaciu perteneciente a los monxos de Valvanera, este sirvía como agospiamientu a l'alministración del so señoríu de Anguiano. Dende él alministraben el so señoríu sobre les tierres de Anguiano, al igual qu'en San Cristóbal de Tobía y la Granxa de Villanueva. Tres la desapaición del señoríu'l Palaciu paso a manes comunales y el güertu paso a ser una gran yera comunal. Anguaño sobre la cortil de dichu palaciu asítiense una casa particular y les escueles municipales.
• Ermita de Ntra. Sra. de les Nieves o de Campu: Antigua capiya del Palaciu que los monxos de Valvanera teníen en Cueves hasta 1660. Tres la desapaición del señoríu'l Palaciu paso a manes comunales, y la capiya d'esti tresformar n'ermita. Esta foi la única ermita que tenía los barriu de Cueves y llamábase del Campu por atopase xunto a la plaza de dichu nome. Vese qu'esta ermita nunca tuvo gran devoción yá que nel sieglu XVIII yá s'abandonara.
• Rollu Xurisdiccional: Asitiar nel extrarradio del pueblu, nesti casu a la salida del barriu d'Eres. Este sirvía como símbolu de servidume y sometimientu na so fase feudal mientres el sieglu XIV. Yá nel Catastru d'Ensenada (1752) nun-y lo menta como construcción, sinón como topónimu. Anguaño solo queda como referencia toponímica'l nome de la cai que la reflexa n'Eres.

Fiestes llocales

Danzador de Anguiano.

• Cabalgata de Reyes : En Anguiano la cabalgata de reis ye bien orixinal y guapa una y bones los reis vienen a caballu pela nueche pel monte, empuestos por un séquitu de antorcheros que-yos precieden y llévenlos hasta'l pueblu. La xente de Anguiano ver dende'l pueblu y esperen ansiosos la so llegada, cuando lleguen acompáñen-yos peles cais del pueblu hasta la ilesia onde dan en apurrir los regalos a los neños.
• San Antón : El 17 de xineru celebra San Antón, los neños amarutar de pastores y percuerren el pueblu al berru de ¡San Antón, la pita pon!, de manera que van pidiendo peles cais del pueblo güevos, chorizos o dineru, p'a la fin de la tarde faer una gran merienda que s'acompaña con diversos xuegos.
• Selmana Santa : La Selmana Santa en Anguiano tien diversos actos y tradiciones mientres tola selmana, nella ye bien importante'l papel que realiza la Cofradería de la Vera Cruz de Anguiano, que entama y realiza dellos actos.
  • Xueves Santu : Realízase una procesión que percuerre los barrios d'Eres y Mediavilla, a manes de la Cofradería de la Vera Cruz de Anguiano na que se lleven 4 pasos, la Virxe Doliosa, l'Ecce homo (Jesús llevando la Cruz), la Santa Marta y el Cristu de la Caña, esti postreru davezu portar los neños y nuevos de la llocalidá. Nesta procesión realiza un viacrucis de la Pasión, realizar a les 9:30 de la nueche, polo que la escuridá de les cais, acompañáu de la estrechura de les cais da una gran sobriedá a la mesma.
  • Vienres Santu : Realízase otra procesión por Mediavilla, de manes de la mesma Cofradería colos pasos de la Doliosa, el Santu Sepulcru y la Santa Marta. Mientres la procesión, mientres el so pasu por Los Casales realízase'l Alcuentru ente'l Sepulcru y la Doliosa, onde se canta una Salve a la Virxe. Tanto'l Xueves Santu como en Vienres Santu ye tradicional que tres la procesión la xente baxe a la Plaza Mayor a esfrutar del Zurracapote que fai la Cofradería.
  • Domingu de Resurreición : Faise un "pasacalles" al cargu de la Cofradería con un Judas de paya y cartón, rellenu de petardos, vistíu con harapos sobre una pollina, y pídese dineru peles cais pa la cofradería. Tres la misa de 13:00 quemar al Judas na Plaza Mayor onde los neños esperen provecíos a que tiren carambelos dende'l Conceyu mientres se quemar al Judas (Fiesta del Judas).
• Romería a la ermita : Realízase'l domingu anterior a l'Ascensión, nesta fiesta baxar a la Virxe de la ermita a la ilesia ónde va tar hasta la so xubida en setiembre. Esti día cómese pela redolada de la ermita y baillen los danzadores mientres baxen a la santa al pueblu.
• San Xuan: día 24 de xunu. Faise una chicolatada nel barriu de Cueves.
• San Pedro: día 29 de xunu. Faise una chicolatada nel barriu d'Eres.
• La Madalena: patrona del pueblu, celébrase cada 22 de xunetu. Les fiestes duren una selmana aproximao y nelles realiza la famosa danza de los zancos na qu'ocho mozos vistíos con unos traxes carauterísticos, tírense sobre unos zancos de 45 cm dando vueltes sobre una cuesta empedrada llamada Cuesta de los danzadores, esti ritual realízase 2 vegaes al día a les 2 y a les 8 de la tarde, mientres dos díes consecutivos. Amás de la danza, tamién tán los troqueaos nos que los danzadores yá ensin zancos, faen un baille con unes vares, que dir topetando unes con otres. Tamién hai misa y procesión acompañada de los danzadores peles cais del pueblu.
• Santiago: día 25 de xunetu. Les families y los amigos van toos a comer al ríu.
• La Virxe del Carmen: día 16 de xunetu. Celébrense xuegos infantiles y prepárase chocolate nel arcu de felicidá Virxe.
• Romería a Valvanera: Realízase'l 15 de setiembre.
• Aición de Gracies: últimu sábadu de setiembre y domingu siguiente.
• Festival de la Faba: Mercáu nel que se vienden productos típicos de la llocalidá como ye la Faba de Anguiano de gran calidá, garbanzos, llenteyes... A la faba ta dedicáu esti festival yá que foi siempres l'alimentu básico de la llocalidá. Na plaza del pueblu esti día prepárense caparrones con tocino, chorizu y guindilles pa tou aquel que quiera, tán ellaboraos poles muyeres del pueblu polo que ye de lo más natural y tradicional. Esti mercáu trescurre mientres tola mañana y el mediudía.

Economía

Vista de Anguiano, enclaváu nel valle del Najerilla

Sector servicios

El pueblu cunta con una casa rural "Casa Rural Llaría", un Albergue municipal "Isla", dos agospiamientos d'apartamentos rurales "Los Riscos" y "La Casa del Abá", un hotel con restorán y chigre "Valdevenados", un llar del xubiláu, tres bares (amás de los mentaos enantes) "Bar Zabala, Bar Mari Jose, Bar La Ferradura", un chigre-restorán de carretera "La Cañada", una consulta del médicu, una farmacia, una residencia de vieyos "Fundación Hnos. Sánchez Torres", una tienda-carnicería "Juani", un pequeñu supermercáu "Udaco", una tienda de morcielles artesanales "Villanguiano", un obrador artesanal de quesos y panadería "Queso Tres Pontes", un obrador artesanal de mermelaes "La Casa de la Mermelada", un picadoriu de caballos "Los Valles" y una peluquería.

Sector primariu

Anguiano siempres tuvo una tradición ganadera, destacando'l ovín y el vacunu, pero tamién atopamos fataos caprinos y equinos. L'agricultura nel pueblu ye escasa, toa ella regadío; destaquen el caparrón y la faba blanca, que son dos productos abondoses y de gran calidá nesta llocalidá, por ello dedícase-yos un festival nel so honor "El Festival de la Faba", que se celebra ente ochobre y payares, y ye famosu en tola rexón.

En Anguiano tamién hai una destacada caza de xabalinos y de corzos, topándose otres especies. La estraición forestal tamién ye importante una y bones la mayor parte del términu municipal son montes, tantu d'hayas, como de carbayos y encines.

Deportes

Nel conceyu hai una gran bayura y variedá de senderos, caminos y pistes forestales, tantu pel monte, como pola vera de los múltiples ríos, polo que tien gran importancia la práutica del senderismu. Por ello creóse una Asociación Senderista de Anguiano, que prepara añalmente una marcha multitudinaria pelos montes de Anguiano na que participa xente de toa España.

Anguiano tamién tien un equipu de fútbol, el Club Deportivo Anguiano, fundáu en 1999. Xuega nes instalaciones de Isla (con una capacidá de 1000 persones), xunto al Ríu Najerilla. Na temporada 2008/09 compite na Tercer División d'España. Consiguió mientres cinco temporaes siguíes 2006/07, 2007/08, 2008/09, 2009/10 y 2010/11 competir nes eliminatories d'ascensu a 2ªB, contra'l R.C.D. La Coruña B, contra la Real Balompédica Linense, contra'l Castiellu C.F., contra'l Club Portugalete y contra el C.D. Novelda, y en venciéndo-y pasó a la siguiente ronda xugando contra'l Xàtiva.

Añalmente, l'últimu sábadu d'abril realiza una marcha nocherniega a cuerpu d'unos 63 km que parte de Logroño escontra'l Monesteriu de Valvanera, conocida como la Valvanerada. La llocalidá collabora na so organización partiendo avituallamiento y realizando un control.

Asociaciones

Hai diez Asociaciones:

• Asociación Parroquial de Cofrades de la Vera Cruz "Diácanos": Ye la más antigua del conceyu, ye la Cofradería encargada d'entamar los actos y procesiones de Selmana Santa.
• Asociación de Cazadores "Sta. María Madalena": Surde en 1973 ye l'asociación qu'arrexunta a los cazadores del pueblu y ye la encargada d'entamar les batíes del conceyu.
• Asociación Cultural "Aidillo": Fundada en 1996 por un grupu de mozos y el párrocu Gerardo, ye l'asociación más numberosa y activa del pueblu, entama la Selmana Cultural, actividaes nes Fiestes del pueblu, el festival de la Faba, y actividaes mientres tol añu. Amás redacta la Revista "Aidillo" la cuál lleva años cuntando l'actualidá del pueblu según numberosos artículos d'opinión y divulgación cultural.
• Asociación de Ganaderos: Arrexunta a los Ganaderos d'ovín, vacunu, equín y caprino del conceyu.
• Asociación de la Tercer Edá "La Magadalena": Fundada en 1996, arrexunta a los xubilaos de la llocalidá realizando comíes, cenes, viaxes y actividaes pa la tercer edá.
• Asociación Senderista de Anguiano: Creada nel 2000 entama numberoses escursiones pelos montes pel branu, según la famosa Marcha Senderista de Anguiano, y realiza siendes y actividaes pa recuperar y caltener los caminos y senderos del conceyu.
• Asociación de la Danza: Surdida n'avientu del 2001, ye la encargada de fomentar y entamar la Danza de Anguiano, investigar alrodiu de ella, según entamar actividaes alredor d'ella.
• Asociación de Madres y Padres de Anguiano (AMPA): Fundada nel 2008 ye l'asociación qu'axunta a los padres y madres de los alumnos del colexu de Anguiano, son los encargaos de realizar viaxes, actividaes, la ludoteca, y demás coses pa los neños.
• Asociación de Cultivadores de Faba de Anguiano: Crear en 2014 p'acomuñar a los llabradores de la famosa Faba de Anguiano y asina fomentar el cultivu y comerciu de la mesma.
• Peña Los Zancos: Surdida en 2015 ye l'asociación Xuvenil formada pa entamar y fomentar actividaes, degustaciones, cenes mientres les fiestes del pueblu, y mientres tol añu.

Persones pernomaes

• Mateo Anguiano Nieva: Eclesiásticu conocíu poles sos obres sobre historia.
• Juan García Baquero: Funda en 1627 la primer Capellanía de Anguiano. Dotar con 650 ducaos.
• Capitán Velasco: Capitán del exércitu español. Tuvo al frente del castiellu de Trejo, del Estáu de Milán. Finó'l 16 d'avientu de 1639.
• Juan de Murga y Moreno: Cónsul del Reinu de Perú.
• Matías Martínez de Murga: Caballero del Orde de Santiago y Prior del Consuláu de Sevilla. Finó n'agostu de 1678.
• Juan de Dúu y Montoya: Caballero del Vezu de Santiago. Ye Capitán de Mar y Guerra del Galeón "San Diego de Alcalá" de la Real Armada del Mar Océanu.
• José Bezares Rueda: Nacíu en 1688, nel númberu 2 de la Cai d'Aveséu de Anguiano. Foi'l fundador de la Escuela Gramática de Anguiano. Tuvo esplotaciones mineres y comerciales nes Indies.
• Andrés de Sotu y Lafuente: Rector de la Real Universidá de Valladolid. Foi consagráu n'avientu de 1705 como Obispu d'Osma.
• Fray Pedro de Navarrete: Provincial de los Franciscanos. Secretariu Xeneral de toles Provincies del Santu Evanxeliu de Nueva España (Méxicu)
• Blas García Hernández: Nacíu en Anguiano el 2 d'ochobre de 1851, foi un Capitán del Exércitu na Guerra de Filipines, siendo unu de los llamaos "Postreros de Filipines". Esto debe a qu'anque nun tuvo ente los que llucharon en Baler, si que tuvo nes islles deteníu hasta 1900 pol gobiernu del presidente tagalu Emilio Aguinaldo.
• Pedro García Fernández: Fundador de la prestixosa llibrería y editorial arxentina Llibrería L'Atenéu. Nacíu en Anguiano emigró a Arxentina con dalgunos de los sos hermanos onde fundo dicha llibrería en Buenos Aires.
• Martín García Fernández: Nacíu en 1869. Ye hermanu mayor de Pedro García, maestru de carrera, viaxó a Arxentina con anterioridá y foi'l primeru de los hermanos en fundar una llibrería La Normal, d'onde darréu surdiría L'Atenéu.
• Segundu Sánchez Torres: Benefactor y cofundador, xunto a la so hermana María, de tantu les antigües Escueles Benéfiques Hnos. Sánchez Torres asitiaes en Anguiano, como de la residencia de la Tercer Edá de la Fundación Hnos. Sánchez Torres tamién asitiada en Anguiano. La Fundación crear en 1944, y empezó a dar curiaos a persones mayores en 1954.
• María Sánchez Torres: Benefactora y cofundadora, al pie del so hermanu Segundu, de tantu les antigües Escueles Benéfiques Hnos. Sánchez Torres asitiaes en Anguiano, como de la residencia de la Tercer Edá de la Fundación Hnos. Sánchez Torres tamién asitiada en Anguiano. La Fundación crear en 1944, y empezó a dar curiaos a persones mayores en 1954.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Anguiano.
• Conceyu de Anguiano
• zancos_de_Anguiano Danza de los zancos de Anguiano
• Web de les asociaciones: Senderista, AIDILLO (asociación cultural) y AMPA (asociación de madres y padres d'alumnos de Anguiano)
• Faba_de_Anguiano Festival de la Faba
• Llibros de Anguiano

Ver tamién

• Bienes d'Interés Cultural de La Rioxa
• Conceyos de La Rioxa
• Llocalidaes d'entidá menor de La Rioxa
• La Rioxa (España)

Referencies

• Datos: Q1637330
• Multimedia: Anguiano