Wikipedia

Arthur Conan Doyle

Arthur Ignatius Conan Doyle (22 de mayu de 1859, Edimburgu – 7 de xunetu de 1930, Windlesham Manor (en) Traducir)[10] foi un escritor y médicu británicu, creador del célebre detective de ficción Sherlock Holmes. Foi un autor prolíficu que la so obra inclúi rellatos de ciencia ficción, novela histórica, teatru y poesía.

Arthur Conan Doyle
Vida
Nacimientu Edimburgu[1], 22 de mayu de 1859[2]
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda  (22 mayu 1859 -  1922)
Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu  (1922 -  7 xunetu 1930)
Llingua materna inglés
Muerte Windlesham Manor (en) Traducir[3], 7 de xunetu de 1930[2] (71 años)
Sepultura Church of All Saints cemetery (en) Traducir[3]
Windlesham Manor (en) Traducir[3]
Causa de la muerte paru cardiorrespiratoriu[4]
Familia
Padre Charles Altamont Doyle
Madre Mary Foley
Casáu con Louisa Hawkins (es) Traducir (1885 – m. 1906)[3]
Jean Elizabeth Leckie (es) Traducir (1907 – m. 1930)[3]
Fíos/es
Hermanos/es
Familia
Estudios
Estudios Stonyhurst Saint Mary's Hall (en) Traducir
(1868 - 1870)
Stonyhurst College (es) Traducir
(1870 - 1875)
Stella Matutina (en) Traducir
(1875 - 1876)
University of Edinburgh Medical School (en) Traducir
(1876 - 1881)
Nivel d'estudios Bachelor of Medicine (en) Traducir
Master of Surgery (en) Traducir
Llingües falaes inglés[7]
Oficiu
Oficiu médicu, médicu-escritor, novelista, ensayista, dramaturgu, guionista, escritor de ciencia ficción, escritor de lliteratura infantil, escritor de ficción de detectives, escritor de cuentos, historiador
Trayeutoria
  Equipu
– Edinburgh University RFC (en) Traducir
Trabayos destacaos canon holmesiano (es) Traducir
El mundo perdido (es) Traducir
Premios
Influyencies Robert Louis Stevenson
Xéneru artísticu xéneru policiacu
ciencia ficción
novela histórica
Creencies
Relixón católicu non prauticante
Espiritismu
Partíu políticu Liberal Unionist Party (en) Traducir (de 1900 a 1906)
IMDb nm0236279
conandoyleestate.com
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía

editar

Mocedá

editar

Arthur Ignatius Conan Doyle nació'l 22 de mayu de 1859 nel númberu 11 de Picardy Place, na ciudá d'Edimburgu, Escocia.[11][12] Pertenecía a una familia católica irlandesa qu'apurriera dellos ilustradores y caricaturistes, ente los que destacaben el so güelu John Doyle y el so tíu'l ilustrador Richard Doyle. El so padre Charles Altamont Doyle naciera n'Inglaterra y yera un funcionariu d'obres públiques con gran afición escontra'l dibuxu que fuera destináu a Edimburgu en 1849 y que a lo llargo de la so vida careció un grave alcoholismu y fondes depresiones, que lu llevaron a ser internáu nuna institución sanitaria en diverses ocasiones. Charles casóse en 1855 con Mary Foley, perteneciente a una familia irlandesa residente na ciudá escocesa. Los detalles de la nacencia de Arthur y los sos hermanos son pocu escamplaes. Delles fontes manifiesten que yeren nueve fíos, delles otres que diez anque paez que trés morrieron pequeños.[13] En 1864 la familia esvalixóse debíu al creciente alcoholismu de Charles y los neños fueron agospiaos temporalmente en diverses instituciones d'Edimburgu. En 1867, la familia axuntó otra vegada, pa vivir nuna sórdida vivienda en Sciennes Place.[14] Arthur foi bautizáu na Catedral Metropolitana de Santa María de l'Asunción d'Edimburgu. La so madre, viendo cómo'l so home gastaba tol so sueldu na bébora, arrendó les habitaciones de la casa a güéspedes; unu d'ellos, el doctor Bryan Waller, al que dellos historiadores axudiquen un romance cola madre del escritor.[ensin referencies]

En 1868, Conan Doyle, col sofitu económicu de los sos tíos, ingresó na Escuela Stonyhurst Saint Mary's Hall de la orde de la Compañía de Xesús, asitiada na contorna de Lancashire, que yera un centru preparatorio del Colexu Stonyhurst College, al qu'aportaría dos años dempués, en 1870, y onde permaneció hasta 1875. Ente 1875 y 1876, siguió la so educación n'Austria, n'otra escuela de la Compañía de Xesús, Stella Matutina, na ciudá de Feldkirch.[14]

En 1876, empezó la carrera de medicina na Universidá d'Edimburgu, onde conoció al médicu forense Joseph Bell, esti profesor inspiraría-y la figura del so famosu personaxe, Sherlock Holmes. Ellí destacó nos deportes, especialmente rugbi, golf y boxéu.[15] Nesti periodu tamién trabayó en Aston (actual distritu de Birmingham) y Sheffield.[16] A principios de 1880 embarcóse, pa exercer como ciruxanu en sustitución d'un amigu so, nun balleneru denomináu The Hope que mientres seis meses navegaría escontra'l Árticu.[17] A los 22 años (1881) graduóse como médicu y completó el so doctoráu sobre'l Tabes dorsal en 1885.[18] Sicasí, recibió'l doctoráu cuatro años dempués.[18] Foi nestos años cuando fixo una gran amistá col tamién escritor escocés J. M. Barrie.

Mientres estudiaba medicina empezó a escribir hestories curties. La primera qu'apaeció publicada foi "The Mystery of the Sasassa Valley", en 1879 nel Chambers's Edinburgh Journal primero que cumpliera los 20 años.[19][14] Esi mesmu añu tamién publicó'l so primer artículu médicu Gelsemium como venenu na British Medical Journal.[14]

En 1881, dempués de terminar la so etapa universitaria, volvió embarcase como médicu del buque SS Mayumba nel so viaxe a les costes d'África Occidental.[14] [18]

Carrera médica y lliteraria

editar

En 1882, un antiguu compañeru de clase, George Turnavine Budd, ufiertó-y trabayar con él en Plymouth, pero la so rellación con Budd foi difícil y terminó per establecer se pola so cuenta en xunu de 1882, yá con 23 años, en Portsmouth.[20] Debíu al poco ésitu inicial, mientres nun tenía pacientes, empezó de nuevu a escribir hestories como The Mystery of Cloomber, non publicar hasta 1888, la inacabada Narrative of John Smith.[21] y "The Captain of the Pole-Star" y "J. Habakuk Jephson's Statement", dambes inspiraes nes espediciones marines realizaes por Doyle.[14]

Mientres vivió ellí tamién xugó al rugby profesionalmente nel Portsmouth Association Football Club. Ente los siete años qu'entienden ente 1900 y 1907, Doyle xugó 10 partíos en total y la so máxima anotación foi de 43, contra London County. Foi, tamién, el primer porteru na historia del equipu de fútbol de la ciudá, equipu conocíu col diminutivu de Pompey. Coles mesmes, xugaba al golf y practicaba boxéu.

En 1885 casóse con Louise Hawkins, más conocida como Touie, cola que tuvo dos fíos: Mary Louise (1889-1906) y Alleyne Kingsley (1892-1918). Louise morrió de tuberculosis el 4 de xunetu de 1906, tres la estancia de la familia en Suiza por que la madre repunxérase. Un añu más tarde, dempués de 20 años d'amor platónico con una muyer llamada Jean Leckie, Arthur y ella casáronse y tuvieron tres fíos más: Jean Ḷḷena Annette, Denis Percy Stewart (1909-1955) y Adrian Malcolm. La so segunda muyer morrería años dempués qu'él, el 27 de xunu de 1940.

En 1891 camudar a Londres pa exercer d'oftalmólogu. Na so biografía esclarió que nengún paciente entró na so clínica. Poro, esto diolu más tiempu pa escribir, bien n'especial aventures del personaxe que lu fadría inmortal, Sherlock Holmes, pero que Conan Doyle enxamás apreció. Tanto ye asina qu'en payares d'esi añu escribió-y a la so madre que quería "matar a Sherlock Holmes, yá que taba gastando la so mente", a lo que la so madre respondió: "la xente nun lo va a tomar de bona manera". Finalmente, cumpliría los so deséu na historia titulada "El problema final". Asocedió, sicasí, que'l públicu británicu tomóse bien mal la muerte del detective, tantu qu'anubrió a Doyle con cartes que diben de les súpliques a les amenaces pasando polos insultos y nes que se pidía que resucitara a Holmes. Tres diez años d'aguantase, Doyle venció y na historia titulada "La casa vacida" faía remanecer a Holmes (antes yá publicara con enorme ésitu la so famosa novela "El sabuesu de los Baskerville", tamién protagonizada por Holmes, pero curiárase enforma de fechala enantes de la supuesta "muerte" del detective).

En 1900 escribió'l so llibru más llargu, La guerra de los Bóers. Esi mesmu añu presentóse como candidatu pa la Unión Lliberal; a pesar de que yera un candidatu bien respetáu, nun foi escoyíu. Tres la Guerra de los Bóers escribió un artículu, La guerra nel sur d'África: causes y desarrollu, xustificando la participación del Reinu Xuníu, que foi llargamente traducíu. Na so opinión, foi esto lo que provocó que lu nomaren caballeru de la Orde del Imperiu Británicu en 1902, otorgándo-y el tratamientu de Sir.

Nel intre de los años fíxose famosa la so afirmación alrodiu de un cuentu de Robert Louis Stevenson (El Pabellón de los Links), declarando que yera'l visu mesma de la téunica narrativa. Nun recibió nengún premiu a lo llargo de tola so carrera.

Al españar la Primer Guerra Mundial en 1914, intenta apuntase, a les sos 55 años, como simple soldáu rasu. Na so carta defende que ye fuerte y tien una voz oyible. Refugar, pero ayuda cola propaganda y col sofitu de voluntarios civiles dende'l Reinu Xuníu. La muerte d'unu de los sos fíos, Kingsley, por una neumonía que contraxo na guerra, fai-y estrechar el so venceyu colos círculos del Espiritismu fundáu por Allan Kardec, doctrina a la que dedicó enforma tiempu y enerxíes, publicando amás en 1926 History of spiritualism y defendiéndolo nos sos numberosos discutinios, por casu, contra'l so propiu amigu Harry Houdini.

 
Balta de Arthur Conan Doyle.

Morrió'l 7 de xunetu de 1930, con 71 años, d'un ataque al corazón, en Crowborough, East Sussex (Inglaterra). Una estatua so alcuéntrase nesa llocalidá onde moró mientres 23 años. Foi soterráu nel campusantu de la ilesia de Minstead en New Forest, Hampshire.

Obres más importantes

editar

Hestories de Sherlock Holmes

editar
 
Imaxe de la cubierta de la primer edición del so llibru A Study in Scarlet, 1888.
Artículu principal: Canon holmesiano

Les noveles del profesor Challenger

editar

George Edward Challenger, el profesor Challenger, foi'l personaxe central nuna serie d'hestories de ciencia ficción escrites por Sir Arthur Conan Doyle. Apaeció per primer vegada na novela The lost world, que describe una espedición a un aislláu pandu en Sudamérica onde siguen viviendo criatures prehistóriques como dinosaurios.

Noveles históriques

editar

Otres obres

editar
  • El rellatu de J. Habakuk Jephson (1884)
  • The Mystery of Cloomber (1889)
  • The Firm of Girdlestone (1890)
  • The Captain of the Polestar and other tales (1890)
  • El gran esperimentu de Keinplatz (1890)
  • The Doings of Raffles Haw (1891) (Raffles, Barcelona, Gassó Hermanos, editores, n. a.)
  • Beyond the City (1892)
  • Lot Non. 249 (1892)
  • Jane Annie or the Good Conduct Prize (1893)
  • My Friend the Murderer and Other Mysteries and Adventures (1893)
  • Round the Red Lamp (1894). Rellatos curtios sobre l'exerciciu de la medicina (La llámpara colorada, Barcelona, Sopena, n.a.) Un rellatu d'esta coleición, "Los médicos de Hoyland", alcuéntrase, precedíu de nota biográfica, na páxina 315 y siguientes de l'antoloxía Cuando s'abrir la puerta. Cuentos de la Nueva Muyer (1882-1914), Alba Editorial, Clásica Maior, 2008.
  • El parásitu (1894)
  • The Stark Munro Letters (1895)
  • Songs of Action (1898)
  • The Tragedy of the "Korosko" (1898)(La traxedia del Korosko, Barcelona, Legasa, 1981)
  • A Duet (1899) (Un dúu, Barcelona, Sopena, n.a.)
  • The Great Boer War (1900)
  • The Green Flag and Other Stories of War and Sport (1900)
  • Al traviés del velu (1907)
  • Round the Fire Stories (1908)
  • The Crime of the Congo (1909)
  • The Lost Gallery (1911)
  • The Terror of Blue John Gap (1912)
  • The Horror of the Heights (1913)
  • The British Campaign in France and Flanders: 1914 (1916)
  • Danger! and Other Stories (1918)
  • The New Revelation (1918) (La nueva revelación, Madrid, Valdemar, 1996)
  • The Vital Message (1919) (El mensaxe vital, Madrid, Valdemar, 1996)
  • Cuentos de la clarixa y lo invisible (1919)
  • The Coming of the Fairies (1921) (El misteriu de les faes, Barcelona, José J. de Olañeta, editor, 1998)
  • Tales of Terror & Mystery (1923)
  • Memories and Adventures (1924)
  • The Black Doctor and Other Tales of Terror and Mystery (1925)
  • The Dealings of Captain Sharkey (1925)
  • L'home de Arkángel (1925)
  • The History of Spiritualism (1926)
  • L'abilsu de Maracot (1929)
  • The War in South Africa: Its Cause and Conduct

Referencies

editar
  1. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Afirmao en: Oxford Dictionary of National Biography. Oxford Biography Index Number: 32887. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2004.
  4. ↑ «The New York Times» (inglés). The New York Times Company. Consultáu'l 8 avientu 2017.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Afirmao en: The Peerage. Llingua de la obra o nome: inglés. Autor: Darryl Lundy.
  6. ↑ «The Surprising Link Between Benedict Cumberbatch and Sir Arthur Conan Doyle | Ancestry Blog - News & Updates». Consultáu'l 22 mayu 2023.
  7. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  8. ↑ «The Gazette» (11 payares 1902). Consultáu'l 16 abril 2024.
  9. ↑ «The Gazette» (8 mayu 1903). Consultáu'l 16 abril 2024.
  10. ↑ «Conan Doyle Dead From Heart Attack» (inglés). Consultáu'l 24 d'avientu de 2011.
  11. ↑ «Scottish writer best known for his creation of the detective Sherlock Holmes». Encyclopaedia Britannica. Consultáu'l 30 d'avientu de 2009.
  12. ↑ «Sir Arthur Conan Doyle Biography». sherlockholmesonline.org. Archiváu dende l'orixinal, el 2 February 2011. Consultáu'l 13 de xineru de 2011.
  13. ↑ Ver Owen Dudley Edwards, "Doyle, Sir Arthur Ignatius Conan (1859–1930)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; Encyclopaedia Britannica; Arthur Conan Doyle: A Life in Letters, Wordsworth Editions, 2007 p. viii ISBN 978-1-84022-570-9
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 Owen Dudley Edwards, "Doyle, Sir Arthur Ignatius Conan (1859–1930)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004
  15. ↑ Virginia Hernández. «Un sir que nun quería ser tal». elmundo.es. Consultáu'l 28 de payares de 2013.
  16. ↑ «SGMT - Arthur Conan Doyle.». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-03-12.
  17. ↑ aventures-de-arthur-conan-doyle-en-el-%C3%A1rtico.html Les peligroses aventures del mozu Arthur Conan Doyle nel Árticu
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Disponible en Edinburgh Research Archive.
  19. ↑ Stashower 30–31.
  20. ↑ Stashower 55, 58 – 59.
  21. ↑ Saunders, Emma (6 de xunu de 2011). «First Conan Doyle novel to be published». BBC. Archiváu dende l'orixinal, el 7 June 2011. Consultáu'l 6 de xunu de 2011.

Enllaces esternos

editar

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Arthur_Conan_Doyle&oldid=4239165»