Wikipedia

Cardellina versicolor

especie de páxaru

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Cardellina versicolor
Estáu de caltenimientu
Vulnerable (VU)
Vulnerable (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Passeriformes
Familia: Parulidae
Xéneru: Cardellina
Especie: C. versicolor
(Salvin, 1864)
Distribución
Distribución de C. versicolor
Distribución de C. versicolor
Sinonimia
Ergaticus versicolor
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Cardellina versicolor, tamién conocíu como chipe rosado,[2] ye una especie d'ave paseriforme de la familia Parulidae qu'habita l'altiplanu del suroeste de Guatemala y les tierres altes del centru y sureste del estáu mexicanu de Chiapas.[1] Ye abondo común nos montes de pinu-encino húmedos a semi-húmedos y montes perennes, n'altitúes que van dende 1800 hasta 3500 msnm. El plumaxe de l'ave adultu ye principalmente coloráu, cola cabeza y el pechu de color rosa-platiáu. Nun tien subespecies reconocíes.[2]

Taxonomía

editar

Foi descrita per primer vegada por Osbert Salvin en 1864, y asignóse-y al xéneru Cardellina. Tamién foi de volao asignáu a Setophaga, enantes de ser treslladáu al xéneru Ergaticus en 1881.[3] En 2011 foi nuevamente treslladáu al xéneru Cardellina. Ye monotípicu a lo llargo la so área de distribución, anque forma una superespecie con Cardellina ruber, que se distribúi nes tierres altes de Méxicu al norte del ismu de Tehuantepec. A pesar de tener una distribución dixunta y plumaxes distintos, los dos especies consideráronse dacuando como conespecífiques.[4]

El nome de xéneru, Cardellina, vien del italianu y ye'l diminutivu de cardella, un nome rexonal pal xilgueru.[5] El so nome específicu, versicolor, ye latin pa "de colores cambiantes o distintos".[6] El postreru ye una referencia a los color cambiante de la cabeza, que, dependiendo del ángulu de vista, puede tener una aparencia rosada o colorada escura.[7]

Descripción

editar
 
Ilustración por Joseph Wolf (1863).

Tien un llargor de 12,5 – 13,5 cm,[8][nb 1] y pesa aproximao 10 gramos. Dambos sexos tienen un plumaxe asemeyáu, anque polo xeneral les femes tienen colores llixeramente más apagaos.[4] Na ave adultu les partes cimeres son de color coloráu fondu, el pechu ye rosa platiáu, y les partes inferiores coloráu-rosado. La so cabeza ye de color rosa platiáu, con una frente acoloratada, lores escuros[8] y l'iris marrón escuru.[10] El so picu ye coritu, dacuando con un pocu de color cuernu nel quexal inferior, y les pates son de color carne.[8]

El plumaxe de les aves xuveniles ye de color marrón cola parte ventral llixeramente más pálida.[8] Sicasí, el so plumaxe Muda (bioloxía)#Muda nes aves muda rápido y a finales del branu los xuveniles son práuticamente indistinguibles de los adultos. Solo estrémense polos sos cranios non osificados.[11]

Vocalización

editar

La so llamada ye alta, delgada y daqué metálica, y se transcibió de forma variable como tsiu, ssing o tseeip.[4][8] Tamién produz un chip baxu y débil qu'utiliza pa caltenese en contautu cola so pareya.[7] El so cantar componer d'una serie de chips y trinos curtios,[8] que se describe como "claro y allegre", daqué paecíu al cantar de la reinita de manglar,[7] según más lentu y menos variáu que'l de Cardellina ruber.[4] Solo los machos canten.[7] Anque les sos llamaes escuchar mientres tol añu, canta principalmente ente febreru y mayu, y nun canta mientres la temporada d'agua nel mes de xunu.[7]

Distribución y hábitat

editar

Ye reinal del altiplanu occidental de Guatemala y de les tierres altes del centru y del este de Chiapas en Méxicu.[1][12] Ye abondo común nos montes de pinu-encino húmedos y semi-húmedos, montes de pinu perenne y montes perennes, n'altitúes que van dende 1800 hasta 3500 msnm.[8] Prefier los montes trupos con sotobosque ensin perturbaciones, pero nos sos bastiones en Guatemala tamién s'atopa en monte alteriáu con sotobosque estropiáu, que ye consideráu un hábitat subóptimo.[4] A pesar de que ye una de les especies que puede esperase n'El Salvador, la so presencia nun foi rexistrada nesi país.[13]

Comportamientu

editar

Pareyes apariaes suelen permanecer xuntos mientres tol añu. Ye raru atopar más de dos aves xuntos, sacante cuando tán buscando alimentos pa les sos críes.[7]

Alimentación

editar

Ye una ave insectívoru, qu'espiga inseutos y otros invertebraos de la vexetación (principalmente nel sotobosque trupu)[4] y que se llanza escorriendo preses que vuelen.[14] Polo xeneral busca alimentu ente los 2 - 5 m del suelu, escasamente percima de 7 m, sacante mientres la dómina del apareyamientu, cuando'l machu puede cazar cerca de les copes de los árboles, tan alto como 15 m, onde suel cantar.[14] De cutiu xúnese a bandaes d'especies mistes que pasen forajeando pol so territoriu.[4] Esiste dalguna evidencia de que les erupciones volcániques, que pueden cubrir la vexetación d'una capa de ceniza y que tienen un impautu sobre les poblaciones d'inseutos, causen un amenorgamientu de la población de C. versicolor.[8][14]

Reproducción

editar

Na primavera, el machu empieza a cantar mientres los díes de bon tiempu dende principios de febreru y sigue mientres los meses siguientes, registrandose la mayor frecuencia de cantares ente marzu y mayu.[7] La fema constrúi un nial de forma esférica d'aguyes de pinu. Constrúi'l nial nel suelu nun llugar que cunta con una capa d'aguyes de pinu cayíes, de cutiu nun despeñadero. Recueye les aguyes de pinu a una distancia de más de 15 m del nial, comprobando curioso la presencia de depredadores enantes de tornar al nial.[7] Al completar l'esterior del nial, cubre la parte interior con una capa de materiales fibrosos blandios,[7] revistíos de mofu.[4] Pon 2-4 güevos blancos con una corona de manches de color marrón maciu nel estremu grande y motudo de marrón pálido n'otros llugares.[8] Los güevos tienen un tamañu permediu de 17,1 x 13,3 mm.[7] La fema guara la puesta sola mientres 16 díes,[15] sentada nel nial abovedáu cola so cola sobresaliendo de l'abertura y la cabeza vuelta pa poder ver al esterior. Ta inquieta mientres guara, camudando la so posición regularmente.[7] Mientres la incubación pasa un 71% del tiempu nel nial, en periodos de 13-35 minutos (media de 20,1 minutos), con descansos de 4-13 minutos (permediu de 8,3 minutos).[16] A diferencia de munches otres especies qu'añeren nel suelu, nun tien exhibiciones de distracción frente a depredadores.[7]

El picu de les aves xuveniles ta demarcado por una franxa colorada, una carauterística que foi utilizada polos taxónomos pa entender la sistemática taxonómica de la familia Parulidae.[17] Pitucos pasen unos 10-12 díes nel nial enantes de salir del nial. Suelen empareyar mientres la so primer seronda.[7]

Caltenimientu

editar

A lo llargo del so área de distribución, les poblaciones de C. versicolor tán menguando, principalmente por cuenta de la destrucción y fragmentación de los montes nublos de los cualos dependen.[1] La especie ta clasificada como vulnerable pola UICN,[1] ente que'l gobiernu de Méxicu clasificar como en peligru nesi país.[18] En 1898, describir como "común nes tierres altes del centru de Chiapas".[19] Sicasí, n'años recién s'hai convertida na especie menos común de toes los parulidos residentes y migrantes de les tierres altes del norte de Chiapas, con base nos puntos de conteo realizaos nesta rexón.[20]

Notes

editar
  1. ↑ Por convención, el llargor midir dende la punta del picu hasta la punta de la cola d'una ave muerta (o de la so piel con plumaxe), puesta nel so llombu.[9]

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 BirdLife International (2012). «Ergaticus versicolor» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2012.2. Consultáu'l 15 de xineru de 2013.
  2. ↑ 2,0 2,1 Sistema Integráu d'Información Taxonómica. «Ergaticus versicolor (TSN 178970)» (inglés). Consultáu'l 16 de xineru de 2013.
  3. ↑ Ridgway, Robert; Friedmann, Herbert (1901) The birds of North and Middle America. Washington, D.C.: Government Publishing Office, páx. 759–760. ISBN 978-1-112-57414-6.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Curson, John; Quinn, David; Beadle, David (1994) New World Warblers. Londres: Christopher Helm, páx. 192–3. ISBN 978-0-7136-3932-2.
  5. ↑ Jobling, James A. (2010). Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londres: Christopher Helm, páx. 91. ISBN 978-1-4081-2501-4.
  6. ↑ Lewis, Charlton Thomas (1915). An Elementary Latin Dictionary. New York: American Book Company, páx. 911.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 Skutch, Alexander F. (25 de marzu de 1954). «Life Histories of Central American Birds». Pacific Coastal Avifauna 31:  páxs. 339–345. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829054250/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/cooper/pca_031.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 Howell, Steve N.G; Webb, Sophie (1995) A Guide to the Birds of Mexico and Northern Central America. Oxford University Press, páx. 655. ISBN 978-0-19-854012-0.
  9. ↑ (1977) Cramp, Stanley: Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa: Birds of the Western Palearctic, Volume 1, Ostrich to Ducks. Oxford University Press, páx. 3. ISBN 978-0-19-857358-6.
  10. ↑ Dearborn, Ned (1907). Catalogue of a Collection of Birds from Guatemala. Chicago: Field Museum of Natural History, páx. 131.
  11. ↑ Baepler, Donald H. (marzu de 1962). «The Avifauna of the Soloma Region in Huehuetenango, Guatemala». The Condor 64 (2):  páxs. 140–153. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829054108/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v064n02/p0140-p0153.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  12. ↑ «Distributional Check-List of the Birds of Mexico, part 2». Pacific Coast Avifauna (Cooper Ornithological Society) 33:  p. 276. 20 d'avientu de 1957. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829053940/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/cooper/pca_033.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  13. ↑ Komar, Oliver (avientu de 1998). «Avian Diversity in El Salvador». The Wilson Bulletin 110 (4):  páxs. 511–533. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829054046/http://elibrary.unm.edu/sora/Wilson/v110n04/p0511-p0533.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 «The Current Status of the Pink-headed Warbler Ergaticus versicolor in Chiapas, Mexico». Cotinga 9. 1997. http://www.neotropicalbirdclub.org/articles/8/C8-PIWA.pdf. 
  15. ↑ Skutch, Alexander F (avientu de 1945). «Studies of Central American Redstarts». The Wilson Bulletin 57 (4):  páxs. 217–242. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829054039/http://elibrary.unm.edu/sora/Wilson/v057n04/p0217-p0242.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  16. ↑ Skutch, Alexander F (xunu de 1962). «The Constancy of Incubation». The Wilson Bulletin 74 (2):  páxs. 115–152. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829054137/http://elibrary.unm.edu/sora/Wilson/v074n02/p0115-p0152.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  17. ↑ Ficken, Millicent S. (marzu de 1965). «Mouth Color of Nestling Passerines and Its Use in Taxonomy». The Wilson Bulletin 77 (1):  páxs. 71–75. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829053929/http://elibrary.unm.edu/sora/Wilson/v077n01/p0071-p0075.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  18. ↑ Wells, Jeffrey Vance (2007). Birder's Conservation Handbook: 100 North American Birds at Risk. Princeton: Princeton University Press, páx. 430. ISBN 978-0-691-12323-3.
  19. ↑ Nelson, Y. W (Abril de 1898). «Notes on Certain Species of Mexican Birds». The Auk 15 (2):  páxs. 155–161. Archivado del original el 2012-08-29. https://web.archive.org/web/20120829054131/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v015n02/p0155-p0161.pdf. Consultáu'l 2015-06-17. 
  20. ↑ «The Occurrence and Ecology of the Golden-cheeked Warbler in the Highlands of Northern Chiapas, Mexico». The Condor 96 (3):  páxs. 684–691. http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v096n03/p0684-p0691.pdf. 

Enllaces esternos

editar
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Cardellina_versicolor&oldid=4299519»