Claudia Inés Umpiérrez Rodríguez (6 de xineru de 1983Pan de Azúcar), conocida como Claudia Umpiérrez, ye una árbitru uruguaya de fútbol de categoría FIFA y abogada d'oficiu.

Claudia Umpiérrez
Vida
Nacimientu Pan de Azúcar6 de xineru de 1983 (41 años)
Nacionalidá Bandera de Uruguái Uruguái
Estudios
Llingües falaes castellanu
Oficiu
Oficiu abogadaárbitru de fútbol
Trayeutoria
Cambiar los datos en Wikidata

Internacional dende l'añu 2010. Árbitra de primera categoría[n 1] n'Uruguái dende'l 2016, el 4 de setiembre, arbitró en Primer División, foi la primer muyer na historia del fútbol uruguayo que consiguió la máxima categoría y arbitrar nella.

Por cuenta del so bon rendimientu en 2015, foi incluyida nel top 10 añal de les meyores árbitres del mundu pa la IFFHS.[1]

Ye sobrina del ex-futbolista de la selección d'Uruguái, Rubén Umpiérrez.[2]

Carrera editar

Orixe editar

Dende neña, Claudia xugó al fútbol na so ciudá natal, Pan d'Azucre. Formar nuna familia futbolera, yá que el so padre ye entrenador, el so güelu maternu yera árbitru y el so tíu foi un xugador de fútbol profesional que se destacar en Francia, Rubén "Picu" Umpiérrez.[3]

Cuando Umpiérrez yera una adolescente, con 16 años, la so tía realizó un cursu pa ser árbitra, Claudia entusiasmóse y quixo inscribise pero al ser menor d'edá nun pudo. Hasta que cumplió los 18 años y camudóse a la capital del país, Montevidéu, pa estudiar derechu, nesi momentu escuchó nes noticies que s'abrir les inscripciones na escuela d'árbitros.[4]

Sobre la so decisión d'arreyase nel mundu del fútbol, recuerda:[5]

«Al mio padre nun-y gustaba. Él ye entrenador y ve tou dende otru rol. Sabe que falten a los árbitros. Él enóxase y gláya-yos cualesquier cosa. Yo dígo-y: `Pá, pensá que puedo ser yo`.
Como vieron que me gustaba, sofitáronme.»

Nel añu 2002, abrióse'l cursu pa ser árbitru, Claudia anotóse y llogró terminalo nel añu 2004. Depués remató la so carrera universitaria y recibióse d'abogada. Mientres los siguientes años, exerció dambos oficios.

Empiezos como árbitra internacional editar

A finales del añu 2009, Umpiérrez foi aprobada como árbitra internacional FIFA.[6] Tamién foi xubida de la tercera a la segunda categoría pol Colexu d'Árbitros d'Uruguái, cola meyor puntuación de tolos sos colegues, tanto varones como muyeres.[7] Nel añu siguiente tuvo la so primer competición internacional, foi convocada p'arbitrar nel Campeonatu Suramericanu Femenín Sub-17 de 2010.[8] Debutó a nivel internacional el 31 de xineru de 2010, foi la árbitra del partíu ente Brasil y Bolivia. Depués el 6 de febreru arbitró na última fecha del Grupu A, esta vegada xugaron Paraguay contra Bolivia. Debíu al bon nivel amosáu, foi escoyida pa ser la árbitru del partíu pol tercer puestu, el 11 de febreru en São Paulo, les seleiciones del alcuentru fueron Paraguay y Venezuela.

A finales de marzu del 2010, foi la árbitra designada pa dirixir un partíu de Tercer División, pero nel Estadiu Centenariu per primer vegada, ente Peñarol y Defensor Sporting, xunto a otres 3 árbitres, nun fechu inéditu dirixeron 4 muyeres nel principal estadiu del país, como parte de los festexos del mes de la muyer. Anque pal partíu, fueron obligaes pol Colexu d'Árbitros a vistise con shorts de varones, non con pollero pantalón.[9][10]

Foi escoyida como árbitra pa la Copa Libertadores Femenina 2010. Debutó na competición oficial internacional de clubes, el 4 d'ochobre de 2010, foi la árbitra nel partíu d'Everton contra UPI. El 10 d'ochobre arbitró l'alcuentru en que s'enfrentaron Everton y Deportivu Florida. Debíu al bon nivel qu'amosó, tuvo a cargu del partíu ente Boca Juniors y Deportivu Quito, que definió'l tercer puestu.[11]

Pal Campeonatu Suramericanu Femenín Sub-17 de 2012, foi incluyida ente les árbitres de la competición. El 9 de marzu de 2012, na apertura del Grupu B, cuando s'enfrentaron Brasil y Paraguay, Claudia foi la árbitra. Depués impunxo xusticia'l 13 de marzu, cuando Venezuela enfrentar a Brasil.[12] Por cuenta de que la selección d'Uruguái clasificó a les fases finales, Umpiérrez quedó ensin poder ser elegible, por cuenta de la so nacionalidá uruguaya.[13]

Foi escoyida como árbitra pa la Copa Mundial Femenina de Fútbol Sub-17 de 2012 que se realizó n'Azerbaixán. Debutó a nivel mundial nuna competición oficial el 22 de setiembre de 2012, foi la árbitra nel partíu inaugural del Mundial, ente Francia y Estaos Xuníos, sacó 2 tarxetes marielles y empataron ensin goles.[14] Depués dirixó'l postreru partíu del Grupu A, ente Canadá ya Azerbaixán, sacó una tarxeta mariella y les canadienses imponer por 1 a 0.[15] Por cuenta de les sos bones actuaciones, foi-y axudicáu arbitrar una semifinal, xugóse'l 9 d'ochobre ente Corea del Norte y Alemaña, Umpiérrez amosó un cartón mariellu en tol alcuentru y ganaron les asiátiques por 2 a 1.[16] Claudia terminó'l Mundial Sub-17 con 3 presencies como árbitra, y 2 como cuarta árbitra.

Tuvo un gran 2012, realizó una prueba física y aprobar, pero quedó en cuartu llugar con cuenta d'añu ente los árbitros de Segunda Categoría, y como había cupos pa 3 ascensos a Primer Categoría, Umpiérrez nun llogró'l reblincón.

El 6 de marzu de 2013 foi reconocida pola so la ministra Liliam Kechichián, por ser de les pioneres nel arbitraxe femenín internacional representando'l país.[17][18]

Pa la Copa Mundial Femenina de Fútbol Sub-20 de 2014, que se realizó en Canadá, quedó como reserva de la árbitra arxentina, polo que nun pudo actuar nel certame mundial. Claudia nun taba na so plenitú física, por cuenta de que a empiezos del añu convertir en madre per primer vegada y tuvo 1 añu ensin actividá.

En marzu del añu siguiente, tuvo na Copa d'Algarve, como forma de preparación y evaluación pa la Copa Mundial Femenina del mesmu añu. El 4 de marzu de 2015 foi árbitra del partíu inaugural del tornéu amistosu internacional de seleiciones femenines, xugaron Xapón contra Dinamarca, sacó 2 tarxetes marielles y ganaron les europees por 2 a 1.[19] El 9 de marzu arbitró l'alcuentru ente Noruega y Suiza, que depués de sacar 4 tarxetes marielles, remató 2 a 2.[20] Tuvo presente na final, pero como cuarta árbitra, collaboró nel partíu de Francia contra Estaos Xuníos.[21]

Foi escoyida como árbitra pa la Copa Mundial Femenina de Fútbol de 2015, que se llevó a cabu en Canadá, tuvo la so revancha y esta vegada quedó ente los titulares.[22] El so debú mundial oficial absolutu, producióse'l 8 de xunu de 2015, nel Estadiu de Winnipeg en Canadá ante más de 31.000 persones, foi la árbitra del partíu qu'enfrentó a Estaos Xuníos contra Australia, sacó 3 tarxetes marielles y ganó EEXX por 3 a 1.[23][24] Volvió ser la árbitra'l 16 de xunu na última fecha del Grupu C, Suiza enfrentar a Camerún, Umpierréz sacó 5 tarxetes marielles y les africanes ganaron 2 a 1.[25] Finalmente foi designada p'arbitrar el partíu de cuartos de final, ente Inglaterra y Canadá, xugóse'l 24 de xunu ante más de 54.000 espectadores nel Estadiu BC Place de Vancouver, sacó 2 marielles y perdieron los locales por 2 a 1.[26] Amás, Claudia tuvo en dos oportunidad como cuarta árbitra, una d'elles na final de la Copa Mundial, partíu nel qu'Estaos Xuníos venció a Xapón y llogró'l títulu.[27]

Sobre'l tar presente na final de la Copa del Mundu, Claudia recuerda:[28]

{{cita Nun la podía creer, pensaba en tou lo qu'entrenáramos y na familia. Entós cuando salíamos a la cancha l'asistente española dicíame: `Clau, non te rías más`. Ye que realmente taba feliz, nun ye que taba asonsañando, inclusive en dalgún momentu del campeonatu, nuna devolución dixérenme que yera bien seria.»}}

Tres la so esperiencia mundial, tornó a Uruguái y el so llabor tuvo un impautu mediáticu, que dexó bien asitiaes a les muyeres.

El 24 de setiembre, recibió una reconocencia de la Mesa Executiva del fútbol femenín de l'AUF, pola so actuación internacional como árbitra.[29]

La primera árbitra profesional d'Uruguái editar

Claudia realizó la prueba física d'homes, cola posibilidá de xubir dende segunda categoría[n 2] d'árbitros a la máxima n'Uruguái y aprobar.[30]

El 29 de setiembre, arbitró per primer vegada dos equipos profesionales masculinos, foi'l primer partíu de la Copa Suat pol centenariu de Miramar Misiones, qu'enfrentó a Cerro Largo y Boston River.[31]

Foi designada como árbitra pa la Copa Libertadores Femenina 2015 que se realizó en Colombia.[32] Claudia arbitró en 3 partíos, incluyida la semifinal ente Colo Colo y UAI Urquiza.

Arbitró un amistosu internacional el 28 de payares, que se xugó nel Estadiu Pacaembú de São Paulo, enfrentáronse les seleiciones de Brasil y Nueva Zelanda, nun tuvo la necesidá de sacar tarxetes y perdieron les suramericanes por 1 a 0.[33][34]

Llogró xubir a la primer categoría'l 30 d'avientu, el Colexu d'Árbitros evaluó l'añu de Claudia y quedó na máxima categoría de los árbitros n'Uruguái. Foi la primer muyer de la hestoria en ser seleccionable pa dirixir partíos en Primer y Segunda División profesional. Anque antes yá tuvo presente una colega femenina, pero como asistente namái[35][36][37][38][39]

El 7 de xineru de 2016, foi reconocida pola IFFHS ente les meyor árbitres del mundu del 2015, quedó nel puestu 10.[40] Convertir na primer suramericana n'apaecer nel top 10 de los cuatro ediciones que se realizaron, con 12 puntos.

Foi asignada como cuarta árbitra pal partíu del tercer puestu de la Copa Suat 2016.[41] El 15 de xineru tuvo presente nel tercer puestu de la copa de branu, foi la cuarta árbitra del partíu ente Argentinos Juniors y Defensor Sporting, nel Estadiu Luis Franzini, ganó Defensor por 1 a 0.[42]

Na primer fecha de los campeonatos uruguayos, Claudia tuvo como asesora de partíos en xuveniles. Pa la xornada siguiente, foi designada pa ser la cuarta árbitra nun partíu de primer División, ente Plaza Colonia y Liverpool, amás como asesora nos partíos d'El Tanque Sisley contra Peñarol, de Tercera y Primer División. Pa la fecha 3, nuevamente foi la cuarta árbitra d'un partíu de primera, ente Rentistas y Cuetu,[43] amás foi asesora de los alcuentros ente Liverpool y Mocedá, tantu en Primer como Tercer División, ente selmana asesoró en xuveniles.

El 24 de febreru, foi designada pol colexu d'árbitros pa ser árbitra na fecha 1 de la segunda rueda de Segunda División, nun partíu ente Central Español y Tacuarembó.[44]

Trescendió la noticia, el 1 de marzu, que'l presidente de Peñarol, Juan Pedro Damiani, convidaría a Claudia pal partíu inaugural del estadiu del club, como reconocencia al mes de la muyer.[45]

Umpiérrez, fixo historia'l 5 de marzu de 2016, convertir na primer muyer en dirixir un partíu profesional oficial n'Uruguái. Impartió xusticia nel Parque Palermo ante unes 400 persones, xugaron Central Español contra Tacuarembó na fecha 1 de la segunda rueda de la Segunda División.[46][47] Claudia, con 33 años y 59 díes, tuvo la so primer esperiencia profesional oficial, sobre ella cuntó:[48]

«Sentíme bien, bien contenta. Tuvi un llindu recibimientu de parte de los xugadores, collaboraron en tou momentu, asina que contenta y feliz de yá pasar los 90 minutos.»

El so segundu alcuentru, arbitrar el 19 de marzu, enfrentáronse Torque y Cerro Largo nel Nasazzi, sacó 7 tarxetes marielles y una colorada.

El 28 de marzu, foi la cuarta árbitra[49] del partíu inaugural del Estadiu Campeón del Sieglu, ente Peñarol y River Plate, alcuentru que remató 4 a 1 a favor de los carboneros.

A finales del mes d'abril, viaxó a Miami a realizar un seminariu FIFA y una prueba física. Superó la prueba y foi designada como árbitra pa los Xuegos Olímpicos de Rio de Janeiro 2016 nel campeonatu de fútbol femenín.[50]

Debutó nos XXOO el 6 d'agostu, arbitró'l choque ente Estaos Xuníos y Francia, pola fase de grupos, sacó una tarxeta mariella a cada selección y ganaron les estauxunidenses 1 a 0. Depués volvió tener otra oportunidá, el 12 d'agostu en cuartos de final, impartió xusticia nel alcuentru ente Canadá y Francia, que remató 1 a 0 a favor de les norteamericanes.

Claudia tuvo como árbitra central 2 vegaes, y nuna oportunidá como cuarta árbitra nos Xuegos Olímpicos de Rio de Janeiro 2016.

El 31 d'agostu, foi escoyida pol Colexu d'Árbitros pa dirixir per primer vegada un partíu de primer División n'Uruguái.[51]

Marcó historia'l 4 de setiembre de 2016, per primer vegada una muyer foi la árbitra central d'un partíu de Primer División uruguaya. Impartió xusticia nel partíu ente River Plate y Boston River, nel Parque Saroldi.

El 26 d'avientu, foi reconocida per segundu añu pola IFFHS como una de les meyores árbitres del mundu, esta vegada quedó nel puestu 11.[52]

Estadístiques editar

La Dra. Claudia Umpiérrez arbitró nes siguientes competiciones:

En cursiva les competiciones non oficiales.

Vida personal editar

Cuando empezó la carrera d'árbitra, nel añu 2002, conoció a Gabriel Popovitz, un estudiante de la mesma carrera pero de segundu añu. Nesi entós los dos taben casaos, polo que se fixeron amigos. Pero tiempu dempués, yá divorciaos, realcontráronse, esta vegada como árbitros n'exerciciu, y darréu casáronse. El 26 de xineru de 2014, nació la so primer fía, Naomi. La maternidá nun torgar que Claudia siguiera col arbitraxe.

Umpiérrez reconoció que los insultos que recibió como árbitra nes divisiones xuveniles, fueron en mayoría de muyeres.[53] Tamién cuntó que na Segunda División Amateur atopó los partíos más difíciles de dirixir, yá que son na so mayoría xugadores profesionales.[54]

Anguaño trabaya nel Bancu de Seguros del Estáu, y dacuando exerz como particular el so oficiu d'abogada.

Reconocencies editar

Distinción Añu
Parte de les meyores árbitres del añu pa la IFFHS (puestu 10)[40] 2015
Deportista Escepcional pa la Xunta Departamental de Montevideo 2016
Parte de les meyores árbitres del añu pa la IFFHS (puestu 11)[52] 2016

Notes editar

  1. La primer categoría d'árbitros arreya'l poder arbitrar partíos de Primer División y Segunda División n'Uruguái.
  2. La segunda categoría d'árbitros arreya'l poder arbitrar partíos de Segunda División Amateur, Tercer División, Sub-19 y de Fútbol Femenín n'Uruguái.

Referencies editar

  1. «Jueza uruguaya Claudia Umpiérrez ente les 10 meyores pa la IFFHS». Fútbol.com.uy (7 de xineru de 2016). Consultáu'l 7 de xineru de 2016.
  2. «Uruguái 0 - 0 España (1978)». AUF. Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  3. «Arguyu azuquense: Claudia Umpiérrez mundialista en Canadá 2015». Seminariu la Prensa (15 de xunetu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  4. «Claudia Umpiérrez, árbitra». Tenfield (8 de payares de 2014). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  5. «Ensin offside nel amor». Ovación (15 de setiembre de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 4 de marzu de 2016. Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  6. «llista-de-arbitros-que-envio-la-auf FIFA confirmó la llista d'árbitros qu'unvió la AUF». La Rede 21 (26 d'avientu de 2009). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  7. «La cuotita». Fienda (22 de xineru de 2015). Consultáu'l 4 de xineru de 2016.
  8. «Claudia Umpiérrez y Luciana Mascaraña van representar al referato uruguayu». Deportes n'aición (12 de xineru de 2010). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  9. «arbitrar-a vistise-como-varones Obliguen a les árbitres a vistise como varones». La Rede 21 (27 de marzu de 2010). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  10. «Cuarteta arbitral femenina n'Uruguái». AUDAF (29 de marzu de 2010). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  11. «Futebol femenín - Copa Libertadores 2010» (portugués). Bola nel Área. Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  12. «Uruguái llogró histórica victoria en Suramericanu Sub 17». La Prensa (13 de marzu de 2012). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  13. «fase final-del suramericanu editorial=La Prensa Uruguái clasificó a la fase final del Suramericanu» (17 de marzu de 2012). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  14. «Copa Mundial Femenina Sub-17 de la FIFA : Francia 0:0 EEXX». FIFA (22 de setiembre de 2012). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  15. «Copa Mundial Femenina Sub-17 de la FIFA : Canadá 1:0 (0:0) Azerbaixán». FIFA (29 de setiembre de 2012). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  16. «Copa Mundial Femenina Sub-17 de la FIFA : RDP de Corea 2:1 (1:0) Alemaña». FIFA (9 d'ochobre de 2012). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  17. «Con arume de muyer». Referí (6 de marzu de 2013). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  18. «sos-arbitres-internacionales-de-futbol-por llabor pioneru/ Uruguái homenaxa a les sos árbitres internacionales de fútbol per llabor pionera». AUDAF (6 de marzu de 2013). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  19. «Nadeshiko Japan lose 1-2 against Denmark in FPF Algarve Cup 2015» (inglés). JFA.jp (5 de marzu de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  20. «Match nul contre la Norvége» (francés). Association Suisse de Football (9 de marzu de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  21. «Forna de France A - Etats-Unis-France 2-0» (francés). Footofémenin.fr (11 de marzu de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  22. «Empieza la Copa Mundial Femenina». AUF. Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  23. «Copa Mundial Femenina de la FIFA Canadá 2015™ - Partíos - EEUU-Australia». FIFA (8 de xunu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  24. «Claudia Umpiérrez va dirixir EEUU-Australia». Fútbol.com.uy (8 de xunu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  25. «Copa Mundial Femenina de la FIFA Canadá 2015™ - Partido - Suiza-Camerún». FIFA (16 de xunu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  26. «Copa Mundial Femenina de la FIFA Canadá 2015™ - Partido - Inglaterra-Canadá». FIFA (27 de xunu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  27. «Copa Mundial Femenina de la FIFA Canadá 2015™ - Partido - Estaos Xuníos-Xapón». FIFA (5 de xunetu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  28. «"Ye'l nuesu suañu" arbitrar en primer». L'Observador TV (13 de xunetu de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  29. «Premiación sub-16 Femenín». AUF (25 de setiembre de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  30. «Claudia Umpiérrez, la jueza de fútbol que xubiría a Primer División». La República (17 de payares de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 23 de payares de 2015. Consultáu'l 4 de xineru de 2016.
  31. «Copa Suat: Boston River 2 Cerro Largo 1». L'Ascensu (29 de setiembre de 2015). Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  32. «Copa Libertadores Femenina». AUF. Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  33. «Seleção Feminina perde para a Nova Zelândia» (portugués). CFB.br (28 de payares de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  34. «Uruguayes imparten xusticia». Minutu 90 (28 de payares de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016.
  35. «muyer-arbitrara-partíos-en-primer-division-el colexu-ascendio-a-claudia-umpierrez-a-la primera-categoria/ En 2016 una muyer va arbitrar partíos en Primer División; el Colexu xubió a Claudia Umpiérrez a primer categoría». Tenfield (30 d'avientu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  36. «Claudia Umpiérrez, la jueza uruguaya que xubió a árbitra de primera». Fútbol.com.uy (31 d'avientu de 2015). Consultáu'l 1 de xineru de 2016.
  37. «Ella ye la primer muyer que va arbitrar nel fútbol uruguayo». ADN Radio (1 de xineru de 2016). Consultáu'l 4 de xineru de 2016.
  38. «Umpiérrez, la primer muyer en dirixir na máxima categoría del fútbol uruguayo». Cancha Llena (1 de xineru de 2016). Consultáu'l 4 de xineru de 2016.
  39. «Claudia Umpiérrez va ser la primera jueza de primer División n'Uruguái». Minutu Unu (2 de xineru de 2016). Consultáu'l 4 de xineru de 2016.
  40. 40,0 40,1 «The world's best woman referee 2015» (inglés). IFFHS (7 de xineru de 2016). Consultáu'l 7 de xineru de 2016.
  41. «copa-suat/ River y Argentinos Jrs abren la Copa Suat». Cares y Caretes (9 de xineru de 2016). Consultáu'l 14 de xineru de 2016.
  42. «Defensor terminó terceru». Referí (15 de xineru de 2016). Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  43. «Claudia Umpiérrez cuartu árbitru». Tenfield (20 de febreru de 2016). Consultáu'l 25 de febreru de 2016.
  44. «Designaciones d'árbitros». AUF (24 de febreru de 2016). Consultáu'l 25 de febreru de 2016.
  45. «debú-del estadiu-river-vendiéronse-mas-del-25-les entraes-n874871 Pal debú del estadiu ante River vendiéronse más del 25% de les entraes». Referí (1 de marzu de 2016). Consultáu'l 1 de marzu de 2016.
  46. «xuegu editorial=Tenfield Segunda: toles resultaos» (5 de marzu de 2016). Consultáu'l 6 de marzu de 2016.
  47. «Central Español 3 Tacuarembó F.C. 2». L'Ascensu (5 de marzu de 2016). Consultáu'l 6 de marzu de 2016.
  48. «Entrevista a Claudia Umpiérrez». AUF (5 de marzu de 2016). Consultáu'l 6 de marzu de 2016.
  49. «sieglu-claudia-umpierrez-integra-la cuarteta-como-cuarta-arbitra/ Andrés Cunha va dirixir el primer partíu nel Estadiu Campeón del Sieglu; Claudia Umpiérrez va ser cuarta árbitra». Tenfield (24 de marzu de 2016). Consultáu'l 29 de marzu de 2016.
  50. «xuegos-olimpicos-n904414 Claudia Umpiérrez va arbitrar nos Xuegos Olímpicos». Referí (1 de mayu de 2016). Consultáu'l 2 de mayu de 2016.
  51. «Ye la hora de Claudia». Ovación (2 de setiembre de 2016). Consultáu'l 2 de setiembre de 2016.
  52. 52,0 52,1 «The world's best woman referee 2016 : Katalin Kulcsar» (inglés). IFFHS (26 d'avientu de 2016). Consultáu'l 27 d'avientu de 2016.
  53. «Mano a mano con Claudia y Gabriel». Canal 10 (22 de xunetu de 2015). Consultáu'l 2 de xineru de 2016. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  54. «"Dacuando siento que por ser muyer esíxenme más"». Ovación (19 de xunetu de 2015). Consultáu'l 4 de xineru de 2016.

Enllaces esternos editar