Vancouver

Vancouver
Bandera de Vancouver (es)
Alministración
País	Canadá
Provincia	Columbia Británica
Distrito regional (es)	Distritu rexonal del Gran Vancouver
Tipu d'entidá	gran ciudá
Alcalde de Vancouver	Ken Sim
Nome oficial	City of Vancouver (en)
Códigu postal	V5K
Xeografía
Coordenaes	49°15′39″N 123°06′50″W / 49.2608°N 123.1139°O
	Vancouver Vancouver (Canadá)
Superficie	115 km²
Altitú	2 m
Llenda con	West Vancouver (es) , Burnaby, University Endowment Lands (es) , Richmond y North Vancouver
Demografía
Población	662 248 hab. (2021)
Porcentaxe	26.88% de Distritu rexonal del Gran Vancouver
Densidá	5758,68 hab/km²
Más información
Fundación	1886
Prefixu telefónicu	604, 778 y 236
Estaya horaria	UTC−08:00 ; America/Vancouver (en)
Llocalidaes hermaniaes	Edimburgu, Yokohama, Odesa, Cantón, Los Angeles, Rio de Janeiro, Ámsterdam, Cali, Arequipa, Coevorden y Dubái
	vancouver.ca

Vancouver (pronunciáu n'inglés: [væŋ'ku:vɚ] (?·i)) ye una ciudá de la mariña pacífica de Canadá, allugada nel suroeste de la provincia de Columbia Británica, ente l'estrechu de Georgia y los Montes Costeros. La ciudá foi llamada asina n'honor del capitán George Vancouver, un esplorador inglés.

Ye parte del área metropolitana del Distritu Rexonal del Gran Vancouver, que, con una población de 2 313 328 habitantes (2011),^[1] constitúi l'área metropolitana más grande del oeste canadiense y la tercera nel país dempués de Toronto y Montreal.^[2] Vancouver en sí mesma cuenta con 603 502 habitantes.^[1] El xentiliciu utilizáu pa referise a los residentes de Vancouver ye vancuverita o vancouverense,^[3] (n'inglés Vancouverite).

Vancouver, nos últimos años, siempres foi considerada como una de les cinco ciudaes con meyor calidá de vida nel mundu.^[4]^[5]^[6]^[7] En 2013, llogró'l puestu 21º ente les ciudaes en que ye más caru vivir y resultó ser la más cara de Norteamérica.^[8] Tamién ye una de les ciudaes más segures del mundu, por cuenta de los sos bajísimas tases de criminalidad.

Los Xuegos Olímpicos y Paralímpicos d'iviernu de 2010 llevar a cabu en Vancouver y na cercana llocalidá de Whistler.^[9]^[10]^[11]

Historia

Esisten restos arqueolóxicos qu'indiquen la presencia de poblaciones aboríxenes nel área de l'actual Vancouver mientres a lo menos 3.000 años. Los restos de dellos asentamientos que s'atopen alredor de Vancouver, amuesen la esistencia de pañadores con un complexu sistema social.

La primer esploración europea del estrechu de Georgia, incluyendo un desembarcu na rexón de Sunshine Coast y la entrada n'agües o fiordu de Burrard Inlet (actual Vancouver)^[12] foi pol comandante español José María Narváez de la goleta Santa Saturnina nel marcu del asentamientu na zona encamentáu al comandante del Departamentu de San Blas, el criollu español nacíu en Lima, Juan Francisco de la Bodega y Quadra pol nuevu Virréi de Perú en 1791 y un añu más tarde pol británicu George Vancouver, supunxeron l'entamu del cambéu pa les vides de los habitantes de les poblaciones indíxenes (a los que na actualidá los canadienses refiérense como First Nations, 'primeres naciones'). L'esplorador y comerciante de la Compañía del Noroeste, Simon Fraser, y la so tripulación fueron los primeros europeos de los que se tien constancia de que visitaren lo que na actualidá ye la ciudá.

En 1808 baxaron pol ríu Fraser, acasu hasta Point Grey, cerca de lo que güei ye la Universidá de Columbia Británica. El primer asentamientu européu establecer en 1862 en McLeery's Farm a veres del ríu Fraser, al este del antiguu pobláu de Musqueam, no que ye güei Marpole. Les llargues rellaciones de la ciudá con baltar de madera empezaron cuando en 1863 construyóse un aserradero en Moodyville (güei North Vancouver). A esti aserradero siguieron otros na vera meridional del castru propiedá del capitán Edward Stamp. Stamp, qu'empezara a baltar na zona de Port Alberni. Intentó primero establecer un aserradero en Brockton Point, pero les corrientes marines y los petones obligar a reasitialo nun llugar cerca de Dunlevy Street, llamáu Hastings Mill.

L'asentamientu de Gastown creció rápido alredor de la improvisada tabierna establecida por "Gassy” Jack Deighton en 1867 nes llendes de los terrenes de Hastings Mill. En 1870, el gobiernu colonial revisó l'asentamientu y estableció una población, llamada “Granville,” n'honor del entós Secretariu d'Estáu pa les Colonies, Granville Leveson-Gower, segundu Conde de Granville. Esti llugar, col so cai natural, escoyóse como estación final del ferrocarril del Pacíficu (el Canadian Pacific Railway), pa desgracia de Port Moody, New Westminster y Victoria, que llucharen por consiguilo. La construcción del ferrocarril yera una de les condiciones previes por que la Columbia Británica xunir a la Confederación en 1871. La ciudá de Vancouver foi fundada'l 6 d'abril de 1886, el mesmu añu de la llegada del primer tren transcontinental.

Una quema'l 13 de xunu d'esi mesmu añu destruyó la mayor parte de la ciudá, que foi reconstruyida con rapidez. Gracies a la llegada del ferrocarril la población aumentó de los 5.000 habitantes de 1887 a los 100.000 de 1900. Mientres la primer década del sieglu XX la población de Vancouver triplicóse. Paralelamente, la industria de la construcción florió y apaeció la especulación inmobiliaria, fechu que llamó l'atención de Rudyard Kipling na so visita a la nueva ciudá en 1887.

En 1890, los entamos d'unu de los primeros tranvíes llétricos del mundu favorecía la crecedera a lo llargo de lo que na actualidá son les principales arteries de la ciudá. La eletricidá yera xenerada pelos ríos y llagos cercanos (primero nel llagu Buntzen Lake y pocu dempués nel ríu Stave River). Construyéronse dos llinies interurbanes ente Vancouver y New Westminster, una de les cualos estendíase a lo llargo del valle del ríu Fraser Valley hasta Chilliwack. La otra, pertenecienta a la compañía Lulu Island Railway, diba pol corredor de Arbutus a Richmond dende una estación cercana a les cais Granville y Drake.

Xeografía

Vancouver nun día lluviosu.

Vancouver atópase xunto al estrechu de Georgia, que lo dixebra de la islla de Vancouver. Atópase na zona horaria del Pacíficu (UTC-8) y na Ecozona Marítima del Pacíficu. La ciudá forma parte de la península de Burrard y atópase ente l'entrante de Burrard (al norte) y el ríu Fraser River (al sur). P'aquellos que nun conozan la zona, puede resultar sorprendente que Vancouver nun s'atope na islla de Vancouver. Tanto la islla como la ciudá (y la que tien el mesmu nome nos Estaos Xuníos) lleven el nome del capitán de la Marina Real británica, George Vancouver, qu'esploró la rexón en 1792.

Vancouver tien una área de 114,67 km², qu'inclúin terrenal llanu y llombes. Vancouver atópase arrodiada d'agua nuna zona de clima húmedu, el más templáu del país. Anque en rexistros históricos consta qu'había unos cincuenta regueros y regatos nel área, anguaño namái queden cuatro.

Panorama de North Vancouver

Clima

Vancouver ye una de les ciudaes más templaes de Canadá. La ciudá tien un clima templáu según les normes canadienses y xeneralmente clasifícase como oceánicu, que sol sistema de clasificación climática de Köppen sería Cfb. Los meses de branu suelen ser secos, en permediu unu de cada cinco díes recibe precipitaciones mientres los meses de xunetu y agostu. Otra manera, les precipitaciones cayíes mientres los díes de payares a marzu ye casi la metá.^[13]

Vancouver ye tamién una de les ciudaes canadienses más húmedes, sicasí la precipitación varia a lo llargo del área metropolitana. La precipitación añal midida nel Aeropuertu Internacional de Vancouver en Richmond promedia 1199 mm, comparaos con 1588 mm nel centru de la ciudá y 2044 mm en North Vancouver.^[14] Los meses de branu son más secos y soleyeros, con temperatures moderaes polos oral marines. El permediu máximu diariu ye de 22 °C en xunetu y agostu, con temperatures qu'escasamente lleguen a 30 °C.^[15]

La temperatura más alto rexistrada nel aeropuertu foi de 34,4 °C el 30 de xunetu de 2009,^[16] y la más alta na ciudá de Vancouver foi de 35,0 °C el 31 de xunetu de 1965,^[17] de nuevu'l 8 d'agostu de 1981,^[18] y finalmente'l 29 de mayu de 1983.^[19]

En permediu, la nieve cai once díes per añu, con tres díes recibiendo 6 cm o más. El permediu añal ye de 48,2 cm, pero polo xeneral se derrite en poco tiempu.^[15] L'iviernu nel Gran Vancouver ye cuartu más nidiu de les ciudaes canadienses, dempués Victoria, Nanaimo y Duncan, toes na islla de Vancouver.^[20]

Parámetros climáticos permediu de Vancouver, Columbia Británica
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	15.3	18.4	19.4	25.0	30.4	30.6	34.4	33.3	29.3	23.7	18.4	14.9	34.4
Temperatura máxima media (°C)	6.8	8.4	10.6	13.5	16.8	19.6	22.0	22.3	19.0	13.9	9.3	6.8	14.1
Temperatura media (°C)	4.8	5.9	7.6	10.0	13.2	15.9	18.1	18.3	15.4	11.1	7.1	4.8	11.0
Temperatura mínima media (°C)	1.4	1.6	3.4	5.6	8.8	12.2	14.1	14.4	10.8	7.0	3.5	0.8	7.0
Temperatura mínima absoluta (°C)	-17.8	-16.1	-9.4	-3.3	0.6	3.9	6.7	6.1	0.0	-5.9	-14.3	-17.8	-17.8
Precipitación total (mm)	178.8	183.8	155.8	117.9	86.7	69.9	53.4	50.8	73.3	147.8	239.2	231.3	1588.7
Nevaes (cm)	11.1	6.3	2.3	0.3	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	3.2	14.8	38.1
Díes de precipitaciones (≥ 0.2 mm)	19.5	15.4	17.8	14.8	13.2	11.5	6.3	6.7	8.3	15.4	20.4	19.7	168.9
Díes de lluvia (≥ 0.2 mm)	18.4	14.7	17.5	14.8	13.2	11.5	6.3	6.7	8.3	15.4	19.9	18.4	165.1
Díes de nevaes (≥ 0.2 cm)	2.6	1.4	0.9	0.2	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.8	2.8	8.7
Hores de sol	60.1	91.0	134.8	185.0	222.5	226.9	289.8	277.1	212.8	120.7	60.4	56.5	1937.5
Humedá relativa (%)	81.2	74.5	70.1	65.4	63.5	62.2	61.4	61.8	67.2	75.6	79.5	80.9	70.3
Fonte: Environment Canada^[21]

Demografía

Añu	Población
1891	13.709
1901	26.133
1911	100.401
1921	117.217
1931	246.593
1941	275.353
1951	344.833
1956	365.844
1961	384.522
1966	410.375
1971	426.256
1976	410.188
1981	414.281
1986	431.147
1991	471.644
1996	514.008
2001	545.671
2006	578.041
2011	603.502

Vancouver cunta con 603 502 habitantes^[1] provenientes d'oríxenes étnicos bien diversos; la llingua materna de la metá de los sos residentes ye'l inglés, pero'l chinu y el cantonés son comunes na ciudá.^[22] Igualmente, la ciudá gocia d'una gran diversidá étnica; hai comunidaes chines, xaponeses, coreanes, iranines y indies de gran importancia, al igual qu'un gran númberu d'inmigrantes británicos, alemanes, italianos, franceses, polacos, ciudadanos de la ex-Yugoslavia (anguaño, Serbia, Montenegru, Croacia, Bosnia-Herzegovina y Macedonia del Norte) y un bon númberu de filipinos. Amás concentra una población de 10 500 hispanofalantes (32 300 nel área metropolitana), según el censo de 2011.^[22] Ye una de les comunidaes más dinámiques en Canadá.

Apocayá la ciudá creció rápido; asina lo demuestra la variación poblacional ente los censos de 2006 y de 2011 ( 4,4% pa la ciudá de Vancouver y 9,3% pa la rexón metropolitana)^[22] y espérase que la población metropolitana algame los 2,6 millones pal 2020.^[23]

Economía

La economía de la ciudá dependió tradicionalmente del sector primariu de la Columbia Británica: silvicultura, minería, pesca y agricultura. El pobláu foi orixinalmente fundáu na década de 1860 como resultáu de la inmigración causada pola fiebre del oru del cañón del Fraser, y desenvolvióse rápido pa convertise nun centru metropolitanu dempués de la llegada del Canadian Pacific Railway en 1887.

El puertu de Vancouver pasó a tener relevancia internacional cuando se completó la Canal de Panamá, lo cual amenorgó les tarifes de flete nos años 1920 y fixo vidable la esportación de les colleches de granos de les praderíes canadienses al traviés de la ciudá.^[24] Dende entós foi'l puertu marítimu más importante de Canadá y esporta más cargamentu que cualesquier otru puertu en Norteamérica.^[25]

Sicasí, la economía de Vancouver diversificóse col tiempu: creció la industria del turismu, por casu, y convirtióse nel tercer centru de producción cinematográfica más importante de Norteamérica, dempués de Los Angeles y Nueva York, polo que se ganó'l llamatu de Hollywood North.^[26]^[27]^[28]^[29]^[30]

Educación

En Vancouver allúgase la sede central de la Universidá de la Columbia Británica (UBC) y un campus de la otra universidá pública de la provincia, la Universidá Simon Fraser (SFU).

El Conseyu Escolar de Vancouver encargar de xestionar les escueles públiques y la Biblioteca Pública de Vancouver, de les biblioteques públiques.

Tresporte

Vista aérea del Aeropuertu Internacional de Vancouver.

SeaBus

L'Aeropuertu Internacional de Vancouver (n'inglés: Vancouver International Airport) (códigu IATA: YVR, códigu OACI: CYVR) atópase alcontráu en Sea Island en Richmond, aproximao a 12 km del centru de Vancouver. En 2007 foi'l segundu aeropuertu más transitáu de Canadá en términos d'operaciones aérees (326.026) y pasaxeros (17,5 millones), tres l'Aeropuertu Internacional Toronto Pearson, con vuelos escontra Asia, Europa, Oceanía, Estaos Xuníos, Méxicu, el Caribe y otros aeropuertos en Canadá. Esti aeropuertu ganó notables premios por ser el meyor aeropuertu, incluyendo'l premiu de Skytrax por ser el «Meyor Aeropuertu de Norteamérica» en 2007. YVR tamién llogró la distinción como «Meyor Aeropuertu de Canadá» nes resultancies rexonales. En 2011 resultó como'l 2° meyor aeropuertu del mundu. Esti aeropuertu sirve como hub pa Air Canada y Air Transat; y ye tamién un focu d'operaciones pa WestJet.

L'Aeropuertu Internacional de Vancouver ye unu de los ocho aeropuertos canadienses que pueden alministrar servicios d'aduanes y migraciones d'Estaos Xuníos.

El tresporte públicu en Vancouver ta xestionáu pola empresa TransLink (Columbia Británica). Esiste una amplia llinia d'autobuses y trolebuses, que percuerren con frecuencia toles cais principales (tanto horizontales como verticales) y tamién cais menores. Los autobuses de Vancouver son modernos, tán preparaos pa un gran volume de tráficu y percuerren la ciudá con gran eficiencia y puntualidá. Vancouver tien anguaño la segunda mayor flota de trolebuses n'América del Norte, dempués de San Francisco.

El tresporte públicu de Vancouver inclúi tamién el SkyTrain, que s'estrema en tres llinies: Millenium Line, Expo Line y Canada Line. Anguaño ta en procesu de construcción una nueva llinia, que va dexar la espansión escontra les ciudaes de Coquitlam y Port Coquitlam. Tamién esiste un autobús marín» (Seabus), que coneuta'l distritu de North Vancouver con Downtown o centru urbanu. Los precios del tresporte públicu varien según les zones, esto ye, según la distancia que tenga que percorrer el pasaxeru. La opción anguaño más económica pa quien usen enforma'l tresporte públicu ye mercar un pase d'autobús, per unos cien dólares canadienses, que dexa viaxar ilimitadamente nel periodu d'un mes.

El so puertu ye'l segundu nel continente norteamericanu y el más importante de Canadá, en volume y cantidá de mercancía. Ye tamién terminal de los ferrocarriles canadienses provenientes de Montreal, lo cual foi de gran importancia histórica pa la ciudá.

Turismu

Canada Place y estrechu de Georgia.

Vancouver City Hall.

Parques

Vancouver presenta una gran cantidá de parques, daqué de lo que la ciudá arguyezse. El más famosu posiblemente sía Stanley Park, pero'l más grande ye Pacific Spirit Rexonal Park, nel cual atópase amás la UBC, la universidá de British Columbia. Los parques de Vancouver tán llimpios y curiaos xeneralmente, y alluguen una gran cantidá d'especies vexetales, delles autóctones y otres especies importar y colonizador, según una fauna considerable, con diverses especies d'aves y otros como pequeños mamíferos. Nes ciudaes cercanes tamién tán presentes los parques, como por casu en Burnaby, onde esiste un parque que contién un llagu de tamañu considerable, y na ciudá de Surrey, onde amás de dellos parques hai un monte urbanu.

Sableres

Vancouver tien una gran estensión de mariña sobre l'océanu Pacíficu. English Bay ye la sablera más famosa de la ciudá, por cuenta de la so llocalización cerca del centru de la ciudá, y a que los fueos artificiales que se celebren cada añu en Vancouver llanzar dende ellí. Cerca del parque Pacific Spirit, hai delles sableres tamién famoses, como Spanish Banks, o Wreck Beach, la única sablera de Vancouver onde se dexa'l nudismu. Otres sableres tamién famoses son Jericho Beach y Kitsilano Beach.

Deporte

La ciudá allugó dende 1990 hasta 2004 el Gran Premiu de Vancouver, una carrera d'automovilismu de velocidá puntuable pa la serie CART. Ente 1991 y 2001, Vancouver tuvo la so franquicia na National Basketball Association, los Vancouver Grizzlies. Foi sede de los Xuegos de la Mancomunidá de 1954 y los Xuegos Olímpicos d'iviernu de 2010.

L'estadiu Rogers Arena (antes General Motors Place) d'esta urbe ye sede del equipu de ḥoquei sobre xelu Vancouver Canucks, fundáu en 1945 como escuadra amateur y que a partir de 1970 forma parte de la National Hockey League (NHL). Los Canucks participen na División Noroeste de dicha lliga, siendo los sos filiales los Manitoba Moose (AHL) y los Victoria Salmon Kings (ECHL).

L'equipu de fútbol Vancouver Whitecaps xugó na North American Soccer League dende 1974 hasta 1984 y la Major League Soccer a partir de 2011.

Predecesor:
Turín