Cornellà de Llobregat
Cornellà de Llobregat ye un conceyu perteneciente a la provincia de Barcelona. Les ciudaes estremeres con Cornellà son: L'Hospitalet de Llobregat, Sant Boi de Llobregat, El Prat de Llobregat, Sant Joan Despí y Esplugues de Llobregat. Cornellà de Llobregat ye'l conceyu más pobláu del Baix Llobregat con 90 303 habitantes (2023)[3][4].
 Cornellà de Llobregat | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Cataluña | ||||
| Provincia |  provincia de Barcelona | ||||
| Ámbitu funcional territorial | Ámbitu Metropolitanu de Barcelona | ||||
| Contorna | Baix Llobregat | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu de Cataluña | ||||
| Alcalde de Cornellà de Llobregat | Antonio Balmón Arévalo | ||||
| Nome oficial | Cornellà de Llobregat (ca)[1] | ||||
| Códigu postal |
08940 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°21′18″N 2°04′16″E / 41.355°N 2.0711111111111°E | ||||
  Cornellà de Llobregat Cornellà de Llobregat (España)  | |||||
| Superficie | 6.99 km² | ||||
| Altitú | 27 m[2] | ||||
| Llenda con | L'Hospitalet de Llobregat, El Prat de Llobregat, Esplugues de Llobregat, Sant Boi de Llobregat y Sant Joan Despí | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
90 303 hab. (2023) - 42 945 homes (2019) - 45 647 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 100% de Baix Llobregat | ||||
| Densidá | 12 918,88 hab/km² | ||||
| Viviendes | 22 (1553) | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | Jinotega y Mariel | ||||
| cornella.cat | |||||
 | |||||
Historia
editarLa hestoria de Cornellà de Llobregat ta definida por trés factores principales: la so proximidá a la ciudá de Barcelona, el ser un territoriu de camín (según tola contorna del baxu Llobregat) de les víes d'entrada y salida de la capital de Cataluña. El so nome tien un orixe romanu (Cornelianus); les carauterístiques arquiteutóniques de la ciudá tienen traces visigótiques.
La primer referencia escrita de la ciudá data de 980, cuando yá esistía una ilesia y una torre de defensa contra los sarracenos nel mesmu llugar onde güei s'establez l'actual Castiellu (construyíu nel sieglu XIV). La ciudá foi incorporada al territoriu de Barcelona nel sieglu XIII y por poco tiempu, perteneció a les "Franqueses del Llobregat", onde se desenvolvía principalmente l'actividá agrícola. La ciudá foi apoderada polos "masos" hasta'l sieglu XVIII.
Nel añu 1716 la ciudá dixebrar de Barcelona pol Decretu de Nueva Planta, y pasó a formar parte de la contorna del baxu Llobregat. Nel añu 1819, xunto cola inauguración de la Canal de la Infanta desenvuélvese'l regadío y empiézase un procesu de industrialización. El ferrocarril llega a la ciudá en 1854. Mientres un sieglu'l sector testil convertir na base económica del conceyu y al empar crecen los nucleos de población dixebraos del centru (barrios de Riera, Almeda, Pedró, la Gavarra). De 1950 d'equí p'arriba, multiplícase la llegada de nuevos habitantes y acentúase el procesu de industrialización y urbanización. Constrúyese'l barriu de Sant Ildefons (años 1960) y Fontsanta (1974). Llegar a 100.000 habitantes en 1979.
La ciudá adquier relevancia como referente de la llucha obrera y social pola democracia nos últimos años del franquismu.
Patrimoniu históricu
editar- Columnes prerromániques (sieglu X)
- Les columnes que presiden la entrada al edificiu del Conceyu, verdaderes xoyes del arte prerrománico catalán, fueron atopaes nuna reforma del añu 1928. Tou indica que nel llugar onde anguaño ta l'edificiu consistorial construyir nel sieglu V una ilesia primitiva que fizo les funciones de primer templu parroquial. Nel sieglu X, l'afitamientu del nucleu de población motivó la espansión de la ilesia primitiva. Nesi momentu añadieron les dos columnes que yeren el sofitu del arcu principal de la ilesia. Los estudiosos de la historia del arte destaquen la semeyanza de los capiteles con otros monumentos catalanes de la mesma dómina (quiciabes yeren artistes de la mesma escuela) y la influyencia del arte del Califatu de Córdoba.
- El Castiellu de Cornellà (sieglu XI-XVII)
Castiellu de Cornellà - El Castiellu de Cornellà ye unu de los edificios más emblemáticos de la ciudá. Trátase d'un gran casal góticu, construyíu y reformáu en diverses dómines. Ta estratéxicamente asitiáu a lo cimero d'una pequeña llomba dende la que se llogra una bona visión del Llobregat nel so tramu final, de Sant Boi de Llobregat a la otra ribera del ríu y d'antiguo de les principales víes d'accesu a la ciudá. El documentu más antiguu que fai referencia al Castiellu de Cornellà ye del añu 1204, posiblemente faía les funciones de torre de defensa como otres munches que flanqueaban el Llobregat. Perdida la so función militar, convertir en centru d'una gran propiedá agrícola, y bona parte de la so configuración actual correspuende a reformes realizaes mientres el sieglu XVII sobre una base del periodu góticu.
- Can Manso (sieglu XVI - XVIII)
- Masía asitiada na carretera del Mig, mui cerca del encruz cola carretera vieya del Prat, zona de Almeda y atestando col términu municipal d'Hospitalet. Esta masía, fechada nel sieglu XVI, ye una de les más destacaes de Cornellà daes les sos dimensiones, maxestoses, y la so configuración, con un cuerpu central de grandes dimensiones. A los llaterales llevanten dos cuerpos más baxos y otros dos que formen les solanes, dexando una configuración de planta basilical de cinco naves. Los sos propietarios fueron la familia Femades, apellíu de llabradores, y darréu foi adquirida pola familia barcelonesa de los Sabater. L'escudu d'armes de la fachada recuerda qu'a principios del sieglu XIX foi propiedá del xeneral Josep Manso (héroe de la guerra de la Independencia de 1808-14), quien pasaba llargues temporaes en Cornellà.
- Can Serra (sieglu XVI - XVIII)
- D'antiguo Can Famades. Masía que s'atopa na carretera de Hospitalet, a la fin del términu municipal. L'edificiu, d'aspeutu señorial con planta cuadrada y cubierta a cuatro agües, de los años 1763-69 según les inscripciones qu'hai nel so interior. Anguaño ye conocida como Can Serra pola instalación d'esta familia dedicada a la cerámica.
- Can Valhonrat (sieglu XVII - XX)
- Asitiada na plaza de Francesc Macià, ante'l Conceyu y la ilesia. Nel sieglu XVII el propietariu del Castiellu edifica Can Vallhonrat como residencia familiar. L'edificiu, de planta cuadrada y cubierta a cuatro agües, pon de manifiestu'l so usu residencial cola vistosa estructura de la fachada y los acabaos del so interior. Les reformes y afitamientu del edificiu nel 1986, col cambéu de les bufardes, supunxo un cambéu nel so usu como edificiu alministrativu del Conceyu.
- Rectoría de Santa Maria (sieglu XVII - XX)
- Nel pasaxe Mossèn Jaume Rafanell, detrás de la ilesia de Santa María atopamos "La Rectoría", que naz como masía y yá la conoz nel sieglu XVI. A lo llargo del sieglu XVII faen obres ya instálase la vicaría. L'edificiu actual ye frutu de los agregos y nun tien una tipoloxía definida
- Can Trabal (sieglu XVII - XVIII)
- Na carretera de Esplugues en direición a Sant Boi, delantre del centru comercial. Esta masía, antes conocida como Can Patu, apaez documentada nel sieglu XIV anque col nome de Mas Puig. La parte posterior, más baxa, ye la más antigua. Nel sieglu XVIII añade la parte delantera con un cuerpu formáu por dos plantes, con bufardes na parte central, más alzada al respective de los llaterales. Los sos propietarios fueron la familia Amat, apellíu de llabradores cornellanenses, posesores de les tierres hasta la llende col términu de Sant Joan Despí.
- Can Maragall (sieglu XVII - XVIII)
- Masía asitiada ente la carretera de Esplugues y la cai del Xeneral Prim, nel centru del nucleu urbanu. Ye una de les más antigües, hai documentación que fala d'un primer edificiu construyíu en 1330, y la so figura actual respuende al calter señorial de les edificaciones residenciales del sieglu XVIII. L'edificiu, cubierta a dos agües y ensin bufardes nin tenaes, tien un cuerpu central de dos plantes-pisu y baxos ónde darréu añader dos cuerpos llaterales porticados. El nome actual deber a que la familia del gran poeta Joan Maragall foi la propietaria.
- Can Tirel (sieglu XVII - XVIII)
- Asitiada xunto a la vía de Renfe, nel barriu Fatjó, mui cerca de la vía del ferrocarril. Posiblemente yera una 'masoveria' que dependía de Can Corts, güei sumida. Foi reformada nel añu 2009 y anguaño ye la sede de la Societat Coral Xunir.
- Can Rissuenyo (sieglu XVII - XVIII)
- Na cai de Els Pins o Pius XII esquina cola cai Lasarte. Los sos oríxenes son del sieglu XVIII, con una fachada con estucos color ocre cuasi sumíos, apertures ovales nes bufardes, cerámica nel marcu del cuerpu central y les balaustraes, detalles que dan un calter señorial y cultu a la edificación.
- Palaciu de Can Mercader (sieglu XIX)
- Asitiáu nel parque del mesmu nome, na carretera de Hospitalet, ante'l barriu de Almeda. Tres entroncar l'antigua familia Mercader cola de los condes de Bell•lloch, Joaquim de Mercader y Bell•lloch, fixo construyir l'añu 1865 esti palaciu onde había l'antigua masía de Can Mercader. La construcción, de planta cuadrangular con torres octogonales a los cuatro llaos, tien l'aire de los palacios de la dómina del romanticismu. La planta noble ta formada por un conxuntu de sales decoraes con estilos bien estremaos, pero toos con una recargada suntuosidá. Les sos coleiciones de pintures, cerámiques, armes, porzolanes, aves disecaes, muebles, etc. otorguen a esti edificiu una importancia especial. Dende'l 1995, tres seis fases de restauración, ye muséu públicu de la ciudá. Amás, nes sos sales, celébrense los matrimonios civiles.
- Torre de la Miranda (sieglu XIX)
Torre de la Miranda - Asitiada na avenida Salvador Allende, nel barriu de San Ildefonso. D'estilu neo-mudéxar y planta hexagonal, facer construyir Arnau de Mercader a finales del sieglu XIX como mirador sobre la llanura del Llobregat y pa poder estudiar les aves.
- Estación de RENFE (sieglu XIX)
- Edificiu construyíu arriendes de la inauguración, l'añu 1855, de la llinia de ferrocarril Barcelona-Molins de Rei, enllargada dos años dempués a Martorell.
- Can Gaya (sieglu XIX)
- Can Gaya (cai Rubió i Ors, 65) ye un edificiu señorial construyíu'l 1860, orixinariamente propiedá de la familia Mas, que tenía tamién la fábrica sita xusto al otru llau de la cai y de la cual caltiénse inda la fachada.
- Casa Camprubí (1927)
- Nes contornes de la ciudá, na carretera de Sant Joan Despí, podemos contemplar l'edificiu más emblemáticu del modernismu en Cornellà. La casa Camprubí, obra del conocíu arquiteutu Josep Maria Jujol, foi construyida l'añu 1927 por encargu de Cebrià Camprubí i Nadal.
- Familiar Cinema Titan (1926)
- Na cai Rubió i Ors esquina con Verge de Montserrat atopamos l'edificiu, anguaño convertíu en biblioteca pública, que foi construyíu en 1926 según proyeutu del arquiteutu municipal Marín Espinosa. La so torre circular (pináculo), de venti metros d'altor, amuesa la so clara vinculación col Noucentisme.
- La fábrica Fontanals i Suris (1897-1913)
- Al pie de la carretera de Sant Joan Despí. La fábrica Fontanals y Suris, una de les más importantes del sector testil local, foi construyida nel añu 1897 (col nome de Sala y Cía.), recoyendo'l calquier estéticu del primer modernismu, a base de lladriyu vistu, fierro y vidriu. La fábrica dexó de funcionar nos años sesenta. Anguaño, y tres una importante reforma rematada nel añu 2007, acueye'l Citilab Cornellà.
- Central de Bombéu d'Agües de Barcelona (1903-1907)
- Estes instalaciones, del añu 1907 y asitiaes en Quatre Camins, son obra del arquiteutu Josep Amargós. Entienden l'edificiu puramente dichu, la chimenea de 35 metros d'alzada y los pozos d'estracción d'agua sitos dientro d'un estensu parque que constitúi l'elementu integrador de les instalaciones. L'edificiu, construyíu en lladriyu vistu y según los cánones modernistes, consta de tres naves dafechu llibres. Dientro, la sala principal caltiénense, en perfectu estáu, los primeros modelos de les máquines a vapor qu'impulsaben l'agua pal suministru de Barcelona. Anguaño, y tres una importante reforma, ye la sede del Muséu Agbar de les Agües.
- La fábrica Bagaria (1850-1920)
- Asitiada na carretera de Esplugues, esta fábrica testil foi construyida pol arquiteutu Modest Feu i Estrada nel añu 1920. Ye bien interesante, dientro de l'arquiteutura industrial de la Cataluña modernista, el conxuntu formáu pola torre-vivienda con un esmerado trabayu de lladriyu vistu.
- La fábrica y la colonia Rosés (1850-1920)
- Asitiada nel sector Millars, a entrambos llaos de l'Avenida Alps. El conxuntu residencial foi promovíu pola sociedá testil Rosés en 1851. Les viviendes, dispuestes en filera, tienen planta baxa, pisu y pequeños patios. Son un exemplu únicu en Cornellà de les colonies obreres del sieglu XIX.
- Ilesia de Santa Maria (1940)
- L'antigua ilesia de Cornellà foi destruyida en parte na guerra civil y acabada de dinamitar en 1939 pa construyir la nueva. En 1940 asitiábase la primer piedra de la nueva ilesia, que foi consagrada en mayu de 1948, entá cuando'l campanariu nun foi termináu hasta 1953.
Equipamientos
editarNos últimos trenta años, el Conceyu democráticu llevó a cabu un procesu de lenta recuperación del conceyu en tolos órdenes. Racionalizóse la espansión urbanística y fixéronse llegar los servicios y equipamientos a tola población. Nacieron trés grandes zones verdes, los parques de Can Mercader, de la Infanta y de la Ribera. Güei el texíu económico de Cornellà ta muncho más equilibráu, acueye numberoses empreses de loxística y venceyaes a la nueva economía, como los parques empresariales World Trade Center Almeda Park o Cityparc, creáronse grandes y modernos equipamientos como'l Parc Esportiu Llobregat o'l Citilab y el nuevu Estadiu Cornellà-El Prat y el so centru comercial axuntu.[5]
Símbolos
editar
L'escudu de Cornellà de Llobregat definir pol siguiente blasón:
- «Escudu losanjado: d'oru, 4 palos de gules; resaltando sobre'l tou un cuernu de caza d'azur cordonado de sable. Por timbre una corona mural de ciudá.»[6]
Foi aprobáu'l 12 de xunetu de 1988.
Xeografía
editarSituación: La ciudá de Cornellà ta al suroeste de la gran conurbación que tien per centru Barcelona. Cornellà asitiar al nordeste del gran meandro del Llobregat, ente la vera izquierda del ríu y los estribos del monte de Collserola, na llende nororiental del delta del Llobregat.
Clima: El clima ye típicamente mediterraneu con una media añal d'unos 7 a 9 °C pel hibiernu y unos 28 a 30 °C pel branu. Nos meses de xunetu y agostu correspuende'l periodu de mínimos d'agua y máximos de temperatura. Los máximos tocantes a precipitaciones rexístrense polo xeneral na seronda.[7]
Conceyu
editar
División alministrativaeditarCornellà de Llobregat estrémase alministrativamente en seis distritos (I, II, III, IV, V y VI). Estos distritos coinciden parcialmente cola división más avezada y reconocible per parte de la población, que correspuende a los siguientes barrios: Parroquies y capiyes católiqueseditar
TresporteseditarCornellà de Llobregat ye una de les poblaciones de Barcelona meyor comunicaes gracies al so allugamientu estratéxicu cerca de les principales víes d'entrada a la capital y de grandes infraestructures como l'aeropuertu y el puertu de Barcelona.  Llinies R1 y R4 de Rodalies de Catalunya: Llinies R5, R6, S4, S8 y S33 de FGC: TranvíaeditarLlinies T1 y T2 del Trambaix: Autobúseditar13 llinies diurnes:
3 llinies nocherniegues:
Rede de carretereseditar
Ciudadanos pernomaoseditar
Fiestes llocaleseditarLa fiesta mayor de Cornellà de Llobregat celébrase coincidiendo cola festividá del Corpus Christi, de la cual destaca'l "Corndefoc" onde participen los grupos de Diables i Dracs de la ciudá y otros invitaos. Tamién ye importante la Trobada gegantera entamada por Foment de Cultura Popular de Cornellà entamada'l sábadu anterior. Los castellers tienen el so protagonismu'l domingu, una cita importante nel calendariu añal onde los Castellers de Cornellà actúen xunto a les colles más destacaes de Cataluña. Dende 1986 celebrar en paralelu a la fiesta mayor "les fiestes alternatives" entamaes pola asamblea de okupas de Cornellà. La ciudá acueye con calter biañal el Festival Internacional de Pallassos de Cornellà de Llobregat, el más importante del so xéneru d'Europa. Tamién hai una fiesta que se llama Corcanta, que neños y neñes o muyeres y homes canten nel patiu d'una escuela. Los participantes son munches vegaes d'una Escuela de Danza o persones que-yos gusta cantar. EntidaeseditarFervorosa Hermandá y Cofradería de Nazarenos del Stmu. Cristu de la Bona Muerte y María Stma. de la Esperanza Macarena de Cornellà: Fundada nel añu 2013 con sede na Parroquia de Sant Miquel, realiza distintes actividaes culturales ente elles, salida procesional el Xueves Santu y Cruz de Mayu ente otres. RCD Españoleditar Nel añu 2009 el RCD Español constrúi'l so estadiu, l'Estadiu Cornellà-El Prat. Va Significar la construcción d'un nuevu centru comercial (Splau) xusto al llau del estadiu. Referencieseditar
Enllaces esternoseditar
|
||||||||||||||||||||||||
