Críquet
El críquet (del inglés cricket) ye un deporte de bate y pelota, nel que s'enfrenten dos equipos d'once xugadores cada unu. Xugar nun campu de yerba, más o menos ovaláu (elípticu), que la so estensión nun tien de ser inferior a la d'unu de fútbol. Nel centru del campu hai un terrén rectangular al que se-y conoz col nome de pitch.
 Críquet | ||
|---|---|---|
 Partíu de críquet. | ||
| Autoridá deportiva | International Cricket Council | |
| Primera competencia | Fecha incierta (seique mientres la Edá Media) | |
| Carauterístiques | ||
| Miembros por equipu | 11 xugadores per equipu | |
| Categoría | Al campu | |
| Pelota | Con forma esférica, maciza, similar en tamañu a la de tenis | |
| Llugar del encuentru |
 | |
| Olímpicu | Namái pa los Xuegos Olímpicos de París 1900 | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Aniciáu na so forma entamada n'Inglaterra, el críquet ye popular principalmente nos países de la Mancomunidá Británica de Naciones. Nos países del Subcontinente Indiu, ye'l deporte de mases.
Historia del críquet
editarLos oríxenes del críquet son inciertos y dieron llugar a ensame d'especulaciones. La mayoría de los investigadores afirma que'l críquet foi inventáu por neños de les comunidaes allugaes ente Kent y Sussex na Edá Media. Tamién se tienen datos d'un deporte similar, llamáu creag, que practicaba'l príncipe Edward de Nawenden en 1300.
Otra frecuente reivindicación foi la influencia flamenca. Paul Campbell, profesor del Departamentu d'Inglés y Teatru de la Australian National University de Camberra, afayó un poema que data de 1533, atribuyíu a John Skelton, un conocíu poeta y dramaturgu de la dómina, que ye la primer referencia conocida al xuegu del críquet.[1] Nél, Skelton referir a los flamencos como los reis de los crekettes, los palos curvados qu'utilizaben los pastores y utilizaben el texedores pa cutir una bola.
Por 1550 yá se xugaba en delles escueles y más tarde, nel sieglu XVII, el críquet espandir pel sur d'Inglaterra onde se xugaben partíos entamaos con 11 xugadores per llau.[2] A fines del sieglu XVIII yá yera'l deporte nacional del país. Cola creación del Marylebone Cricket Club (MCC) afitáronse les regles y supervisóse el xuegu hasta 1959. Más tarde fixéronse dellos cambeos y realizóse la primer Copa del Mundu en 1975. Güei ye un xuegu desaxeradamente popular nos países que lu han adoptáu.[ensin referencies]
Dinámica de xuegu
editar
L'equipu bateador ye'l qu'anota les carreres. Los bateadores xueguen en pareyes, unu a un estremu de la cancha de cricket (pitch) dende onde se batea (striker end) y l'otru dende onde se llanza la pelota (non-striker end). El bateador que s'atopa nesi momentu nel striker end debe batear la pelota lo más lloñe posible por que-y avague dambos bateadores correr al otru estremu, primero que la pelota seya devuelta a cualesquier de los estremos. L'actu de llegar dambos bateadores al otru estremu, produz una carrera. Si la pelota ye bateada lo suficientemente lloñe, pueden anotase más carreres diendo y viniendo al otru estremu hasta que la pelota vuelve. El bateador que termina nel striker end ye'l que s'enfrenta a la siguiente pelota.
L'equipu que llanza intenta non yá acutar el númberu de carreres, sinón tamién esaniciar a los bateadores del equipu contrariu. La pelota ye llanzada dende'l non-striker end pol llanzador, que va intentar da-y al wicket, defendíu pol bateador, compuestu por trés palos verticales (los stumps) sobre los cualos asítiense dos palitos travesales (los bails). Tanto como si'l bateador déa-y a la pelota, o non, la pelota ye recoyida por un defensa (fielder) y devuelta al llanzador. Un conxuntu de seis lanzamientos constitúi un over. Una vegada qu'un llanzador acaba un over, otru llanzador cueye'l relevu y llanza otru over dende l'otru estremu de la cancha; los bateadores permanecen nel llau en que quedaron. Cada vez qu'un bateador ye esaniciáu (out), un nuevu bateador entra a formar pareya col bateador que nun foi esaniciáu.
La entrada remata cuando nun ye posible formar otra pareya; de normal cuando s'esanicien diez bateadores de los once. Unu de los bateadores queda non esaniciáu (not out). Una vegada acabada la entrada, los papeles camúdense y l'equipu que boleaba convertir nel bateador.
Formes de faer out
editar
- Baltando cola pelota cualesquier de los dos travesales (los bails) asitiaos sobre los trés palos (los stumps) asitiaos de la mesma detrás del bateador. Suel bastar con cutir los palos por que cayan los travesales.
- Tomando la pelota primero que caya al suelu una vegada fuera bateada pol bateador.
- Baltando cola pelota los palos, y por tanto los travesal, cuando'l bateador ta en plena carrera y la pelota foi recoyida por un xugador de campu. Esta manera denominar run out.
- Si al batear nun caltuvo siquier un pie na so base (creara) y al fallar el golpe'l xugador del equipu contrariu de normal asitiáu tres el bateador (wicket-keeper), recueye la pelota y balta los palos. Ésti manera denominar stumped.
- Si'l bateador asitia'l so cuerpu ente la pelota y los palos, torgando qu'éstos sían baltaos por aquélla. Esta aición denominar "leg before wicket" (lbw).
- Si'l bateador pierde l'equilibriu y zarapica col so wicket (hit wicket).
- Si'l bateador utiliza les manes pa tocar la pelota arremente y ensin el permisu de la oposición (handling the ball).
- Si'l nuevu bateador tarda más de tres minutos en tar llistu a recibir el so primer llanzamientu, cuntando desque'l bateador anterior foi esaniciáu (timed out).[3]
- Si'l bateador apexa na trayeutoria de la pelota pa nun quedar out. ("obstructing the field")
- Si'l bateador cute la pelota dos veces pa consiguir corríes. (Hit the ball twice)
- Al faer run out col wicket (hit wicket) y travesar los sos dos pelotes centrales cola so wicket fai un out (Monhawk)
Tipos d'alcuentros
editarUn partíu de críquet puede consistir d'una o dos entraes por equipu.
Los partíos de dos entraes apostar en dellos díes: trés o cuatro pa competiciones de "primer clase" (les lligues nacionales como'l County Championship n'Inglaterra o'l State Championship en Nueva Zelanda) y cinco pa un partíu internacional (Test Match). Si trescurríu esti tiempu nun se completaron los cuatro entraes, el partíu acaba n'empate. Acaldía xuéguense seis hores partíes en tres sesiones de dos hores (aproximao 30 overs por sesión), con un descansu de 40 minutos pa la comida (Lunch) y otru de 20 minutos pa la merienda (Tea). Cada equipu xuega alternativamente dos entraes, sacantes l'equipu que batea en segundu llugar nun llogre asitiase a menos de 200 carreres del so rival (150 en partíos de cuatro díes), y nesi casu, el capitán contrariu puede forzar que batee los dos entraes siguíes (follow on). Los equipos visten de blancu, la pelota ye de color coloráu granate; amás, nun s'apuesten so lluz artificial.
Los partíos d'una entrada apostar nun solu día y tán llindaos a un ciertu númberu de overs. Anguaño los partíos internacionales d'un día (One-Day Internationals) tán llindaos a 50 overs por equipu. Esti sistema de partíu ye'l que s'emplega p'apostar la copa del mundu (Cricket World Cup) y denominar "One day International" (ODI). Les competiciones doméstiques varien ente 40 y 50, ente que una nueva modalidá de 20 overs ta siendo introducida con muncho ésitu en competiciones doméstiques. Los ODI pueden apostase con lluz artificial y los equipos pueden vistir de colores; la pelota ye blanca.
Los países declaraos con categoría abonda pa xugar partíos test pola International Cricket Council son: Inglaterra, Australia, Sudáfrica, Nueva Zelanda, Antilles (Antigua y Barbuda, Barbados, Dominica, Guyana, Granada, Xamaica, Saint Kitts y Nevis, Santa Llucía, San Vicente y Les Granadines y Trinidá y Tobagu), India, Paquistán, Sri Lanka, Bangladex, Afganistán y Zimbabue.
Cabo señalar, que tales alcuentros suelen axuntar a una gran cantidá d'aficionaos a esti deporte, averándose a unes cifres de más de 50.000 espectadores.
El bate
editar
Típicamente fechu de madera de sauce blancu (Salix alba), según el reglamentu, el bate tien de tar fechu de madera, salvo'l so mangu, que puede ser de caña y madera.[4] El so llargor nun va poder entepasar los 965 mm con un anchor máximo de 108 mm.[5] Nun ta axustáu'l so pesu, anque suel ser de 1,1 a 1,4 kg.
La pelota
editar
La pelota de críquet ye maciza y de tamañu similar a la de tenis. Tien un nucleu de corchu recubiertu por delles capes de cuerda, y sobre éstes dos pieces semiesfériques de piel curtida xuníes por una tira del mesmu material, cosida a elles a mano.
Esta cordura d'aproximao mediu centímetru de grosez sobresal unos milímetros de la superficie esférica, constituyendo una "imperfección" llamada seam n'inglés, que ye esplotada polos boleadores rápidos. Ellos intenten faer que la pelota bote nesi cantu,[6] provocando una esviación de la so trayeutoria que faiga al bateador cutila con una aresta del bate, en llugar de faelo col so parte central, mandando asina la pelota a les manes d'un defensor, y polo tanto esaniciándolo.
Les pelotes de críquet van perdiendo velocidá, durez[7] y forma col usu. L'equipu del boleador intentara caltener siempres brillosu una de les sos metaes apolazándola cola so ropa y dexando que la otra se gastadura y póngase rugosa. Esta situación produz un efeutu aerodinámicu de swing aviesu, ye dicir qu'un llanzamientu que sería out-swing con una pelota nueva, puede convertise inesperadamente en in-swing con una yá gastada, atrapando al bateador lbw.
Sicasí, l'interferir cola condición de la pelota ye consideráu xuegu bien puercu. Los xugadores nun pueden utilizar nengún métodu artificial p'acentuar el so rugosidad, más que la gastadura natural, nin utilizar productos químicos pa caltener pulida y brillosa la otra cara, anque sí ta dexáu valise de sustancies naturales como la cuspia o'l sudu.
La vida útil reglamentaria de la pelota de críquet ye de 80 overs, tres los cualos l'equipu que s'atopa boleando tien la opción de pidir una nueva.
Tipos de boleo
editarLos boleadores rápidos son capaces de consiguir consistentemente velocidaes de llanzamientu d'hasta 150 km/h, pa lo cual tienen que coyer una carrerilla d'unos 20 a 30 metros. Les condiciones atmosfériques inflúin nel boleo de swing, y a una velocidá un pocu menor, de 130 a 140 km/h, nun día estenu, la pelota diría recta. Sicasí, si'l día ta nublu empieza a swing, ye dicir que describe un arcu inesperáu que'l boleador intenta que vaya escontra'l wicket (in-swing) (esaniciando asina al bateador por lbw al fallar el tiru o boleándolo) o escontra fuera, consiguiendo un efeutu paecíu al seamer.
Los boleadores lentos (spinners) tienen una aición bien distinta: el so carrerilla ye de namái 2 o 3 m y llancen la pelota a una velocidá d'ente 80 y 100 km/h. Basen la so aición, non na velocidá, sinón nel efeutu dau a la pelota, bien colos deos, bien cola muñeca.
La Copa del Mundu
editarLa Copa Mundial de Críquet ye'l tornéu a nivel seleiciones más importante d'esti deporte. Apuéstase cada 4 años dende 1975 y la seleición d'Australia ye la que lo ganó más vegaes, en 1987, 1999, 2003 y 2007.
La Copa mundial de críquet de 2011 -celebrada ente'l 19 de febreru y el 2 d'abril de 2011 n'India, Sri Lanka y Bangladesh- foi ganada por India, que s'enfrentó na final a Sri Lanka por 80 carreres, con un marcador de 274/6 (50 overs) para Sri Lanka y 277/4 (48.2 overs) pa India. El partíu xugar nel Estadiu Wankhede de Bombay.
En 2003 salió un nuevu formatu de partíu llamáu Twenty20. La primer Copa Mundial de Twenty20 ganar India.
Lligues nacionales
editarLes principales lligues nacionales de primer clase son el County Championship d'Inglaterra, el Sheffield Shield d'Australia y el Ranji Trophy de la India, que se xueguen dende 1890, 1892 y 1934 respeutivamente.
Les lligues nacionales de críquet de Llista A d'Inglaterra y Australia empezar a apostar en 1963 y 1969 respeutivamente. El Deodhar Trophy de la India empezar a apostar en 1973.
Na década de 2000 empezar a popularizar les lligues nacionales de críquet en formatu amenorgáu a 20 overs (Twenty20). La lliga d'Inglaterra xugar dende 2003, la Big Bash League d'Australia dende 2005, y la Lliga Premier de la India dende 2008.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ El críquet inventar los flamencos, non los ingleses
- ↑ The History of Cricket: 1300 – 1600
- ↑ (n'inglés). «Law 40: Timed Out.» Laws of Cricket 2017 Code. Consultáu'l 26 de mayu de 2017.
- ↑ (n'inglés) «Laws of Cricket: Law 6 (The bat)» Reglamentu. Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
- ↑ (n'inglés) «Laws of Cricket: Appendix Y - The bat» Reglamentu. Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
- ↑ (n'inglés) BBC Sport: Cricket. «Cricket equipment: The ball» BBC. Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
- ↑ (n'inglés) BBC Sports: Cricket «Swing and seam bowling» BBC. Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Críquet.- Cricket España Archiváu 2014-01-12 en Wayback Machine
- Cricket Arxentina
- Cricket Chile Archiváu 2009-05-04 en Wayback Machine
