David Livingstone

David Livingstone
Vida
Nacimientu	Blantyre, 19 de marzu de 1813
Nacionalidá	Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda ; Reinu Xuníu ; Escocia
Muerte	Ilala Hill (en) , 1 de mayu de 1873 (60 años)
Sepultura	Abadía de Westminster
Causa de la muerte	malaria
Familia
Casáu con	Mary Moffat Livingstone (es)
Fíos/es	Agnes Livingstone Bruce (en)
Hermanos/es	Charles Livingstone
Familia	ver Robert Moffat (sobrín);
Estudios
Estudios	Universidá de Glasgow ; Imperial College School of Medicine (en) ; Charing Cross Hospital Medical School (es) ; Gilbertfield House School (en)
Llingües falaes	inglés
Oficiu	esplorador, médicu-escritor, xeógrafu, escritor, misioneru
Premios	ver Miembru de la Real Sociedá Xeográfica ; Medaya de los Patrones de la Royal Geographical Society (1855) ; Gran Medaya d'Oru de les Esploraciones (1857) ; miembru de la Royal Society (1858) ;
Miembru de	Royal Geographical Society ; Sociedá Misionera de Londres
Creencies
Relixón	ilesia congregacional

David Livingstone (19 de marzu de 1813, Blantyre – 1 de mayu de 1873, Ilala Hill ^(en) ) foi un médicu, esplorador y misioneru británicu, una de les mayores figures de la historia de la esploración. Por aciu observaciones astronómiques, estableció situaciones correutes na cartografía africana y realizó informes de botánica, xeoloxía y zooloxía. Tamién s'estremó pola so llucha contra la esclavitú. Por tou ello, na Gran Bretaña victoriana foi consideráu como un héroe nacional.

Biografía

Misioneru

Llegó a África del Sur en 1841 como ministru de la Sociedá Misionera de Londres. Tres años más tarde casóse con Mary Moffat, fía de los misioneros escoceses Mary y Robert Moffat.

Tabayones Victoria.

Descubrimientu de los tabayones Victoria

Dempués de percorrer mientres ocho años la rexón exerciendo la so actividá misionera, enfusar con William Cotton Oswell nel desiertu de Kalahari, afayó'l llagu Ngami (1849) y llegó al ríu Zambeze (1851). Ente 1852 y 1856 empecipió un viaxe dende l'océanu Atlánticu hasta'l Índicu, afayando'l 16 de payares de 1855 les catarates del Zambeze, a les que los Makololo llamaben fumu que truena y Livingstone dio'l nome de catarata Victoria n'honor de la reina del Reinu Xuníu. Livingstone propúnxose abrir rutes n'África pa facilitar el llabor misioneru y l'actividá comercial, considerando pa ello la importancia de la navegabilidad del ríu Zambeze. Viaxó a Inglaterra en busca d'ayuda pal so proyeutu y p'editar un llibru alrodiu de les sos espediciones, de la que dimitía de la sociedá misionera a la que perteneciera hasta entós.

Espedición al ríu Zambeze

Ente 1858 y 1863 esploró fondamente la zona entendida ente'l llagu Nyassa y el Zambeze, pero afayó que dende los rabiones de Kabrabasa (Presa de Cahora Bassa) el ríu faíase absolutamente innavegable, por cuenta de una serie de tabayones y rabiones en que la so esploración yá fracasara nel so anterior viaxe. Llegó hasta esta zona na dómina en que Tippu Tip estableció la so hexemonía. La espedición resultó un fracasu y nella morrió la mayoría de los acompañantes occidentales de Livingstone, ente ellos el so hermanu Charles y la so esposa Mary, quien finó'l 29 d'abril de 1863 de disentería. De regresu a Inglaterra, en 1864, la espedición al Zambeze foi duramente criticada polos periódicos, lo que provocó que Livingstone tuviera grandes dificultaes pa consiguir más fondos pa siguir cola esploración d'África.

Nacencia del Nilu

Monumentu a David Livingstone nos tabayones Victoria, Zimbabue.

En 1865 foi designáu pola Royal Geographical Society pa buscar la nacencia del Nilu, qu'anque yá fuera afayáu por Speke en 1862, siguía siendo bien aldericáu. En marzu de 1866 tornó a África pa siguir cola so esploración. Esta nueva espedición empecipiar na islla de Zanzíbar (anguaño perteneciente a Tanzania), pa enfusase de siguío nel continente africanu, onde afayó los llagos de Bangweulu y Moero y el ríu Lualaba, que foi equivocadamente identificáu por Livingstone como'l Nilu, cuando realmente ye la cabecera del ríu Congu. Darréu empúnxose escontra les riberes del llagu Tanganica.

Alcuentru con Stanley

A partir d'entós y mientres dellos años nun se supo nada alrodiu de él, polo que'l periódicu New York Herald entamó una espedición de socorru que foi confiada a Henry Stanley, quien en 1871 consiguió atopar a Livingstone nes veres del citáu llagu, na ciudá d'Ujiji. Nesi alcuentru Stanley pronunció la so famosa frase: «Doctor Livingstone, supongo».

Fíxo-y la siguiente alusión: «Stanley, yo lleí la Biblia cuatro veces mientres taba esperando en Manyuena. Tou lo que soi deber a Cristu Xesús, reveláu pa mi nel so Llibru divín. ¡Oh, Stanley, Stanley, equí ta'l manantial de la fuercia y del poder que tresformen!».

Dambos decidieron esplorar conxuntamente el norte del llagu Tanganica, pero Livingstone nun quixo volver a Inglaterra con Stanley, y en marzu de 1872 dixebrar en Tabora y tomaron caminos distintos.

Enfermedá y muerte

Livingstone prosiguió les sos esploraciones hasta que morrió'l 1 de mayu de 1873, nun pequeñu pobláu del llagu Bangweulu, en Zambia, por causa de la malaria y de una hemorraxa interna producida por disentería. El so cadabre foi calteníu en sal y treslladáu hasta llegar a Bagamoyo, na mariña del Índicu. Depués foi tresportáu a Inglaterra y soterráu na Abadía de Westminster, pero los africanos soterraron el so corazón so un árbol porque dicíen que'l so corazón taba n'África.

Bibliografía

David Livingstone (2008). sur/ Viaxes y esploraciones nel África del Sur. Ediciones del Vientu. ISBN 9788496964341.

Felipe Fernández-Armesto: The Times Atlas of World Exploration, Times Books, 1991.
Daniel Martorell: Livingstone y Stanley, l'apertón de manes más celebre de tolos tiempos, revista Historia y Vida, setiembre 2004.

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Afirmao en: Oxford Dictionary of National Biography. Oxford Biography Index Number: 16803. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2004.
↑ ^2,0 ^2,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 119131618. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
↑ ^3,0 ^3,1 URL de la referencia: http://www.livingstonechurch.co.uk/david-livingstone, . Data de consulta: 13 xineru 2021.
↑ Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 1276. Llingua de la obra o nome: inglés.
↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
↑ Afirmao en: Journal of the Royal Geographical Society of London. Tomu: 25. Páxina: lxviii. Identificador JSTOR d'artículu: 1798102. Data d'espublización: 1855. Editorial: Royal Geographical Society. Llingua de la obra o nome: inglés. ISSN: 0266-6235.
↑ URL de la referencia: https://www.fergusonvalues.com/2012/06/a-genuine-missionary-team/. Data de consulta: 13 xineru 2021.

Enllaces esternos

Obres de y sobre David Livingstone n'Internet Archive (n'inglés).
Vides Contaes en RNE.

[ac75bf3da3b95091507132fc76a90b9df4a691ac-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Afirmao en: Oxford Dictionary of National Biography. Oxford Biography Index Number: 16803. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2004.

[4861e06e7c15451cd4f3aafbc0e13d0f0d8a4d1a-2] 2,0 ^2,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 119131618. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.

[8766da08c92cfbe37cd8bc06dff1a251c52ec621-3] 3,0 ^3,1 URL de la referencia: http://www.livingstonechurch.co.uk/david-livingstone, . Data de consulta: 13 xineru 2021.

[0368342feccdda90a333bf6a8cba167e41536d39-4] Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 1276. Llingua de la obra o nome: inglés.

[9837ab3517ea0e594f6d06fa309500842192aad7-5] Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.

[f459fa763e2ba5d55386754064be337879554c3d-6] Afirmao en: Journal of the Royal Geographical Society of London. Tomu: 25. Páxina: lxviii. Identificador JSTOR d'artículu: 1798102. Data d'espublización: 1855. Editorial: Royal Geographical Society. Llingua de la obra o nome: inglés. ISSN: 0266-6235.

[9ef5e34ee5db77188e736679fd5fe1949155cea0-7] URL de la referencia: https://www.fergusonvalues.com/2012/06/a-genuine-missionary-team/. Data de consulta: 13 xineru 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

David Livingstone

Vida
Nacimientu	Blantyre^[1], 19 de marzu de 1813^[2]
Nacionalidá	Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda Reinu Xuníu Escocia
Muerte	Ilala Hill ^(en) ^[3], 1 de mayu de 1873^[2] (60 años)
Sepultura	Abadía de Westminster^[4]
Causa de la muerte	malaria^[3]
Familia
Casáu con	Mary Moffat Livingstone ^(es) ^[1]
Fíos/es	Agnes Livingstone Bruce ^(en)
Hermanos/es	Charles Livingstone
Familia	ver Robert Moffat (sobrín)
Estudios
Estudios	Universidá de Glasgow Imperial College School of Medicine ^(en) Charing Cross Hospital Medical School ^(es) Gilbertfield House School ^(en)
Llingües falaes	inglés^[5]
Oficiu	esplorador, médicu-escritor, xeógrafu, escritor, misioneru
Premios	ver Miembru de la Real Sociedá Xeográfica Medaya de los Patrones de la Royal Geographical Society (1855) ^[6] Gran Medaya d'Oru de les Esploraciones (1857) miembru de la Royal Society (1858) ^[1]
Miembru de	Royal Geographical Society Sociedá Misionera de Londres
Creencies
Relixón	ilesia congregacional