Dietrich Bonhoeffer
Dietrich Bonhoeffer (4 de febreru de 1906, Wrocław – 9 d'abril de 1945, campo de concentración de Flossenbürg (es) 
) foi un líder relixosu alemán que participó nel movimientu de resistencia contra'l nazismu. Bonhoeffer, pastor protestante y teólogu luteranu, foi arrestáu y encarceláu. Mientres taba presu foi acusáu de pretendidamente haber formar parte nes intrigues entamaes por miembros de l'Abwehr (Oficina d'Intelixencia Militar) p'asesinar a Adolf Hitler, y foi finalmente aforcáu'l 9 d'abril de 1945.
Dietrich Bonhoeffer | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Wrocław[1], 4 de febreru de 1906[2] |
| Nacionalidá |
 Alemaña |
| Muerte |
campo de concentración de Flossenbürg (es) , 9 d'abril de 1945[2] (39 años) |
| Sepultura |
ensin valor[3] Dorotheenstadt Cemetery (en) [4] |
| Causa de la muerte | aforcamientu |
| Familia | |
| Padre | Karl Bonhoeffer |
| Madre | Paula Bonhoeffer |
| Casáu con | ensin valor |
| Pareyes | Maria von Wedemeyer |
| Hermanos/es | |
| Pueblu |
Bonhoeffer (es) |
| Estudios | |
| Estudios |
Seminario Teológico Unión (Nueva York) (es) Universidá Humboldt de Berlín 1927) doctoráu : teoloxía Universidá de Tübingen (1923 - : teoloxía |
| Llingües falaes | alemán[5] |
| Alumnu de |
Reinhold Seeberg (es) Karl Holl |
| Oficiu | teólogu, filósofu, militante de la resistencia, poeta, párrocu |
|
Participante
| |
| Emplegadores | Universidá Humboldt de Berlín |
| Premios | |
| Influyencies | Reinhold Niebuhr |
| Creencies | |
| Relixón |
luteranismu Ilesia Confesante |
| IMDb | nm7302018 |
 | |
Familia y formación
editarBonhoeffer nació en Breslau, Alemaña (güei Wrocław, Polonia) nel senu d'una familia de l'alta burguesía prusiana qu'integraba la élite cultural berlinesa.
El so padre, Karl Ludwig Bonhoeffer (1868-1948), yera profesor de psiquiatría y neuroloxía, direutor de la clínica psiquiátrica de la Universidá de Breslau; y la so madre, la pianista Paula von Hase, nieta del teólogu Karl von Hase —predicador de la corte del Kaiser Guillermu II— y fía de Klara von Hase que fuera pupila de Clara Schumann y Franz Liszt, tomó parte na educación de los sos ocho fíos (Karl-Friedrich, Walter, Klaus, Ursula, Christine, Dietrich, Sabine, Susanne).
La familia camudar a Berlín en 1906, onde'l so padre ocupó la cátedra más importante de psiquiatría y neuroloxía d'Alemaña. El teólogu Adolf von Harnack —que depués sería'l so maestru na Universidá de Tubinga— yera vecín d'ellos, y Dietrich, a los 8 años d'edá, vive los horrores de la Primer Guerra Mundial, na que muerren unu de los sos hermanos y trés primos.
Estudia nel Gymnasium de Grunewald xunto col so hermanu Klaus y Hans von Dohnanyi, fíu del compositor Ernő Dohnányi, quien va casase cola so hermana Christine (padres del direutor d'orquesta Christoph von Dohnányi y del socialdemócrata Klaus von Dohnanyi, alcalde de Hamburgu ente 1981-88).
A los 17 años empieza los sos estudios de teoloxía na Universidá de Tubinga y 2 años dempués siguir na Universidá de Berlín. En 1927, a la edá de 21 años, doctorar con distinción summa cum laude cola tesis Sanctorum communio, la que'l teólogu Karl Barth consideró como un milagru teolóxicu.[6]
Treslladóse a Barcelona p'asumir la vicaría de la Ilesia Luterana en Barcelona, darréu vuelve a Berlín y presenta en 1930 la so tesis de habilitación titulada Akt und Sein: Traszendentalphilosophie und Ontologie in der systematischen Theologie. Como entá yera bien nuevu pa ser ordenáu, aprovecha pa viaxar esi añu a Nueva York pa tomar dellos cursos d'especialización nel Union Theological Seminary. Finalmente, el 11 de payares de 1931, a la edá de 25 años, ye ordenáu como pregueru luteranu.
Resistencia contra'l nazismu
editarNa Universidá de Berlín enseñó Teoloxía y escribió dellos llibros. Opuestu firmemente al nazismu y a la claudicación de les ilesies alemanes frente a Hitler, participó xunto con Karl Barth, Martin Niemöller y otros na fundación de la Bekennende Kirche (Ilesia Confesante o Ilesia de la Confesión, de teoloxía luterana pero non oficial). N'abril de 1933, nuna conferencia ante los pastores berlineses, Bonhoeffer aportunó en que la resistencia política faíase imprescindible. Ente finales de 1933 y 1935 sirvió como pregueru de dos ilesies germanófonas protestantes en Londres.
Volvió a Alemaña pa encabezar un seminariu illegal pa pastores de la Ilesia Confesante, en Finkenwalde, Pomerania —güei Szczecin, Polonia a veres del ríu Oder—, onde recibió'l sofitu incondicional de la condesa Ruth von Kleist Retzow. Ellí conoció a la so nieta Maria von Wedemeyer, que sería la so prometida.
Tornó a los Estaos Xuníos de volao y retornó a Alemaña n'unu de los últimos barcos que fixeron la travesía enantes del empiezu de les hostilidaes.
La Gestapo clausuró'l seminariu en 1937 y prohibió-y predicar, enseñar y finalmente falar en públicu. El seminariu funcionó entós nel estadiu von Blumenthal de Gross Schlönwitz, pero foi nuevamente zarráu al españar la guerra. La resistencia, cola que collaboraba Bonhoeffer, yera activa dende enantes de la Segunda Guerra Mundial. Mientres esti periodu, Bonhoeffer caltuvo estrechos contactos con Carl Friedrich Goerdeler y trabayó mano a mano con numberosos opositores a Hitler.
Mientres la Segunda Guerra Mundial, Bonhoeffer desempeñó un papel clave de acaudillamiento na Ilesia de la Confesión, que s'oponía a les polítiques antisemites de Hitler. Taba ente aquellos qu'apelaben a l'abierta resistencia de la Ilesia al tratamientu que Hitler daba a los xudíos. Anque la Ilesia de la Confesión nun yera grande, representaba un focu considerable d'oposición cristiana al réxime nazi n'Alemaña.
En 1939 xunir a un grupu clandestín de la resistencia, qu'incluyía militares d'altu rangu con base en Abwehr, la Oficina d'Intelixencia Militar, quien, encabezaos pol almirante Wilhelm Canaris, queríen derrocar el réxime nacionalsocialista de Hitler.
Arrestar n'abril de 1943, dempués de que conduxera escontra él el dineru del Proyeutu 7, usáu p'ayudar a escapar a xudíos a Suiza. Foi acusáu de combalechadura y zarráu na cárcel de Tegel, en Berlín, mientres un añu y mediu.
Tres l'infructuosu atentáu del 20 de xunetu de 1944, Bonhoeffer foi sindicáu de complicidá poles sos conexones colos conspiradores, dalgunos de los cualos yeren familiares sos, como'l so tíu, el comandante de la ciudá de Berlín, Paul von Hase, executáu'l 8 d'agostu de 1944.
El 8 d'ochobre foi treslladáu a la prisión de la Gestapo na cai Prinz-Albrecht pa entrugalo y el 7 de febreru de 1945 al campu de concentración de Buchenwald. N'abril de 1945 foi lleváu al Campu de concentración de Flossenbürg.
Execución
editarEl 8 d'abril de 1945 por órdenes d'Ernst Kaltenbrunner, en corte marcial condergar a la forca a Dietrich Bonhoeffer y al so cuñáu Hans von Dohnanyi -ésti últimu foi executáu a otru día en Sachsenhausen-, Xeneral Hans Oster, Xeneral Friedrich von Rabenau, Theodor Strünck, xuez Dr. Karl Sack, Capitán Ludwig Gehre y al almirante Wilhelm Canaris.
Nel amanecer del 9 d'abril, Bonhoeffer, que'l día anterior -domingu de cuasimodo- dirixiera un serviciu relixosu a pidimientu de los demás presos, foi executáu cola forca. Tuvo De esnudase pa xubir al cadafalsu. Les sos últimes pallabres fueron "Este ye'l fin; pa mi'l principiu de la vida".[7] El doctor del campu testigo de la execución- anotó "Se arrodilló a orar enantes de xubir los pasos del cadafalsu, valiente y serenu. Nos cincuenta años que trabayé como doctor nunca vi morrer un home tan apurríu a la voluntá de Dios".[8] El so cadabre foi encenráu.
El so hermanu Klaus Bonhoeffer, tamién condergáu por participar na combalechadura, foi executáu en Berlín xunto con otros dolce conspiradores, ente ellos Rüdiger Schleicher y Friedrich Justus Perels.
Legáu
editarBonhoeffer ye consideráu mártir pola so fe; foi absueltu de cualquier crime pol gobiernu alemán a mediaos de los 90. El calendariu de la Ilesia Episcopal nos Estaos Xuníos d'América recordar el 9 d'abril, fecha del so martiriu.
El primer templu luteranu sol so advocación foi construyíu en Hamburgu-Dulsberg pol arquiteutu Gerhart Laage, cola gran vidrera La Redención realizada pol artista Sergio de Castro.
Una frase bien citada d'unu de los sos llibros más lleíos, «Siguimientu» («El costu de ser discípulu» o «El preciu de la gracia», 1937), prefiguraba la so muerte. «Cuando Cristu llapada a un home, ufiérta-y a venir y morrer».
Aldericóse sobre una cierta rellación ente les sos razones teolóxiques y polítiques. Múltiples autores, de los cualos destaquen Larry Rasmussen, argumenten qu'a mediaos de los años 30, abandonó'l pacifismu y esto llevar a la pretendida participación nel plan de magnicidiu de Hitler, d'alcuerdu a l'acusación de los sos verdugos. En realidá pasara más d'un añu dende l'encarcelamientu de Bonhoeffer, cuando dalgunos de los resistentes atentaron contra'l Führer, ensin que pueda probase de nenguna manera que Bonhoeffer participara nel violentu plan de los resistentes militares. Por esta últimu razón, autores como Mark Thiessen Nation, Anthony G Siegrist y Daniel P. Umbel defendieron la tesis de que Dietrich nun buscaba'l tiranicidio y el so defensa de los xudíos y oposición al nazismu yera en términos d'un pacifismu cristianu.[9]
Mientres el so cautiverio na prisión de Tegel, Bonhoeffer caltuvo correspondencia col so amigu Eberhard Bethge y colos sos padres, que s'espublizó póstumamente sol títulu «Resistencia y Sumisión». Éstes impactaron al mundu teolóxicu, yá que nelles desenvuelve una visión crítica de les instituciones eclesiástiques cristianes, indicando lo qu'éstes han de ser al mundu actual. D'esi periodu tamién se caltuvo la correspondencia cola so novia Maria von Wedemeyer, que solo pudo ser publicada dempués del so fallecimientu nel añu 1977. La so traducción al español apaeció nel añu 1998, sol títulu «Cartes d'amor dende la prisión». Na cárcel de Tegel, Bonhoeffer siguió escribiendo en redol a la tema de la ética, que diba ser la so gran obra. D'ella hanse calteníu pervalibles fragmentos que Bethge axuntó y publicó póstumamente sol títulu «Ética».
Les cartes y papeles de Bonhoeffer dende la cárcel incluyíen sentencies vagues qu'han intrigado a munchos teólogos, incluyendo una referencia a un «cristianismu ensin relixón». Dicía, «Jesús llamónos, non a una nueva relixón, sinón a una nueva vida». Estes idees aguiyaron un movimientu teolóxicu cristianu etiquetáu como «Teoloxía Secular» popularizáu pol llibru de Harvey Cox, «La Ciudá Secular». Los teólogos cristianos dende Bonhoeffer fixeron fincapié en cómo construyir una teoloxía pa lo que Bonhoeffer llamaba «un mundu mayor d'edá», un mundu que dende la dómina del renacencia foi dexando la so adolescencia.
L'obispu anglicanu J.A.T. Robinson, refiriéndose a les sos cartes dende la prisión, dicía que Bonhoeffer taba bien adelantráu pal so tiempu, y que posiblemente lo qu'escribió nun s'entienda apropiadamente d'equí a cien años. Dellos llibros ayudaron pa encurtiar esti trechu, ente ellos el del propiu Robinson tituláu «Sinceros para con Dios».
Bonhoeffer ye unu de los pocos teólogos reivindicaos tantu por cristianos lliberales como por conservadores. Foi amás una personalidá de resonancia ecuménica. El teólogu y sacerdote xesuita español José Joaquín Alemany (1937-2001), quien foi nel so tiempu'l mayor conocedor y divulgador hispanoamericanu de la vida y obra d'esti teólogu luteranu, diz que Bonhoeffer foi una figura de gran importancia de la cual arriqueciéronse de la so aición y de la so obra cristianos más allá de toles fronteres confesionales.[10] Tamién el papa Pablo VI referir a Bonhoeffer como una personalidá hondamente cristiana y que la so definición «Jesús, home pa los demás» ye válida pal nuesu tiempu.
Acéptase universalmente que, cola so muerte, el mundu perdió una de les mentes teolóxiques más fondes.
Obres traducíes al castellán
editar- Ética. Barcelona: Editorial Cercu, 1968. Madrid: Editorial Trotta, 2000. ISBN 84-8164-263-0
- El preciu de la Gracia. El Siguimientu. Salamanca: Ediciones Síguime, 1968, sesta edición 1995. ISBN 84-301-0075-X
- Yo amé a esti pueblu. Buenos Aires: Editorial L'Aurora, 1969.
- Vida en Comunidá. Salamanca: Ediciones Síguime, novena edición 1999. ISBN 84-301-0893-9
- ¿Quién ye y quién foi Xesucristu? Barcelona: Ediciones Ariel, 1971.
- Creer y Vivir. Salamanca: Ediciones Síguime, 1974.
- Resistencia y sumisión. Salamanca: Ediciones Síguime, cuarta edición, 1983. ISBN 84-301-0908-0
- Redimíos pa lo humano. Salamanca: Ediciones Síguime, 1979.
- Socioloxía de la Ilesia. Salamanca: Ediciones Síguime, 1980.
- Cartes d'amor dende la prisión. Madrid: Editorial Trotta, 1997. ISBN 84-8164-203-7
- Escritos esenciales Santander: Editorial Sal Terrae, 2001. ISBN 84-293-1388-5
Películes
editar- Un santu que conspiró: Recordando a Dietrich Bonhoeffer, Direutor: Hans-Joachim Curth, 1989, 44 minutos (Documental n'idioma alemán, francés y español).
- Bonhoeffer: Axente de Gracia, Direutor: Eric Till, 2000, 90 minutos. ISBN 1-56364-638-2. (Película n'idioma inglés, alemán y español)[11]
- Bonhoeffer, Direutor: Martin Doblmeier, 2003, 93 minutos (Documental n'idioma inglés).[12]
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ URL de la referencia: https://www.tagesspiegel.de/kultur/gedenken-an-dietrich-bonhoeffer-vom-verraeter-zum-helden/11620356.html. Data de consulta: 13 avientu 2020.
- ↑ Afirmao en: Find a Grave. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ Robertson, Y. H. Dietrich Bonhoeffer. Introducción al so pensamientu teolóxicu, Editorial Mundu Hispanu, El Paso (Texas), 1975, páx. 17
- ↑ Eberhard Bethge: Dietrich Bonhoeffer. Teólogu - Cristianu - Home actual, Bilbao: Editorial Desclée De Brouwer, 1970. (BI 2.757-1970), p. 1245
- ↑ Eberhard Bethge, Dietrich Bonhoeffer: A Biography, p. 927
- ↑ García, Carlos Martínez (2014). participo-en-intentu-de-asesinar-a Bonhoeffer nun participó n'intentu d'asesinar a Hitler: Colofon. Protestante Dixital. 23 d'agostu.
- ↑ José Joaquín Alemany: Resistencia o sumisión. El testimoniu de Dietrich Bonhoeffer, Ediciones Documentas, Santiago 1988, p. 8
- ↑ Internet Movie Database (IMDb)
- ↑ «Public Broadcasting Service (PBS)». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-02-07.
Bibliografía
editar- Eberhard Bethge: Dietrich Bonhoeffer. Teólogu - Cristianu - Home actual, Bilbao: Editorial Desclée De Brouwer, 1970. (BI 2.757-1970)
- Hourdin, Georges: Dietrich Bonhoeffer. Víctima y vencedor de Hitler, Bilbao: Editorial Desclée De Brouwer, 1995. ISBN 84-330-1110-3
- Feldmann, Christian: Tendríamos que glayar. La vida de Dietrich Bonhoeffer, Bilbao: Editorial Desclée De Brouwer, 2008. ISBN 978-84-330-2197-7
- Jándula, Daniel: El Reu Archiváu 2009-04-09 en Wayback Machine (una novela basada na vida de Bonhoeffer), Tarragona: Ediciones Noufront, 2009. ISBN 978-84-937017-0-3
- Svensson, Manfred: Resistencia y Gracia Cara / El pensamientu de Dietrich Bonhoeffer, Barcelona: Editorial Clie, 2011. ISBN 978-84-8267-576-3
- Mark Thiessen Nation, Anthony G. Siegrist, Daniel P. Umbel, Stanley Hauerwas: Bonhoeffer the Assassin?: Challenging the Myth, Recovering His Call to Peacemaking, Baker Academic. 2013. ISBN 978-0801039614
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Dietrich Bonhoeffer.- Dietrich Bonhoeffer (Esposición biográfica itinerante)
- L'alternativa de Bonhoeffer (Conociendo'l so pensamientu)
- Bonhoeffer: fe y humanismu Archiváu 2007-07-14 en Wayback Machine (Artículu biográficu)
- Cincuenta años de la muerte de Bonhoeffer (Artículu teolóxicu)
- International Dietrich Bonhoeffer Society (n'inglés)
- Internationalen Bonhoeffer-Gesellschaft (n'alemán)
Datos: Q76326- Multimedia: Dietrich Bonhoeffer
