Doce
númberu natural
El doce (12) ye'l númberu natural que sigue al once y preciede al trece.
| 12 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Cardinal | Doce | ||||
| Ordinal | Docenu, -a | ||||
| Factorización | 2² × 3 | ||||
| Sistemes de numberación | |||||
| Romana | XII | ||||
| Ática | ΔΙΙ | ||||
| Xónica | ιβ | ||||
| China tradicional | 拾 貳 | ||||
| Exipcia | ⋂II | ||||
| Armenia | ԺԲ | ||||
| Maya |
 | ||||
| Cirílica | ІВ | ||||
| India | ௰௧ | ||||
| Sistema binariu | 1100 | ||||
| Sistema octal | 14 | ||||
| Como parámetru d'una función | |||||
| Función φ d'Euler | 4 | ||||
| Función divisor | 6 | ||||
| Función de Möbius | 0 | ||||
| Función de Mertens | -2 | ||||
| |||||
| [editar datos en Wikidata] | |||||
Propiedaes matemátiques
editar- El 12 ye un númberu compuestu, que tien los siguientes factores propios: 1, 2, 3, 4 y 6. Como la suma de los sos factores ye 16 > 12, tratar d'un númberu abondosu.
- El 12 ye un númberu dúu-perfectu, la suma de tolos sos factores propios pares: 2, 4 y 6 ye igual a 12.
- El poliedru de 12 cares recibe'l nome de dodecaedru. El dodecaedru regular tien les cares en forma de pentágonos regulares, y dientro d'él puédese inscribir un icosaedru regular.
- El so cuadráu ye 144. El so cubu ye 1728.
- El númberu d'arestes del octoaedru ye 8.
- El grupu multiplicativu d'orde 8 almite divisores de cero. En G8= {0,1,2,3,4,5,6,7}, tiense 2x4=0.
Usos, significaos y peculiaridaes diverses
editar- Ye'l númberu atómicu del magnesiu (Mg).
- En munchos calendarios, un añu tien 12 meses.
- El día (24 hores) estremar en dos seiciones: matutín (0 a 12 hores, a les que se-yos suel amestar el términu a.m. o AM, "antes del meridianu", esto ye, primero que'l Sol pase pel llamáu meridianu del llugar) y vespertín-nocherniegu (12 a 24 hores, a les que se-yos suel amestar el términu p.m. o PM, "dempués del meridianu", esto ye, dempués de que'l Sol pasara pel meridianu del suxetu). El númberu 12 ye, nesti sentíu, el mediudía, xusto'l momentu en que'l Sol topar nel meridianu del suxetu , y esa hora, les 12:00 hores, suel llamase "12 hores meridianu".
- Yeren 12 apóstoles.
- Ye unu de los principales númberos utilizaos na historia de la humanidá. La so popularidá deber a que nun añu la Lluna xira unes doce vegaes alredor de la Tierra, fechu que yá repararon y conocieron los pueblos primitivos, na sincronía ente l'añu solar y los ciclos llunares.[1] D'ende que los antiguos astrónomos establecieren más palantre los doce signos del Zodiacu, y qu'inda güei siga siendo habitual mercar productos por docenes.
- Otru motivu podría ser que comparte col númberu siete (otru númberu consideráu importante) la combinación de 2 númberos, el 4 y 3; nel primer casu, combinar nuna suma (4 + 3 = 7) y nel segundu, nuna multiplicación (4 x 3 = 12).[2]
Significaos simbólicos y numeroloxía
editar- El númberu 12 tien munchos significaos simbólicos: 12 apóstoles, 12 frutos del Espíritu Santu y 12 estrelles que les representen, 12 hores diurnes y 12 nocherniegues nel día, 12 meses del añu, 12 signos del Zodiacu, perfecta división del cielu, 12 puertes de la Xerusalén Celeste, 12 frutos del Árbol de la Vida, 12 Hermanos Arvales (antigua cofradería sacerdotal romana).
- Polo anterior, considérase-y el númberu solar por excelencia y una constante na cultura mediterránea, símbolu del orde cósmicu, de la perfeición y de la unidá.
- Lo anterior esplica por qué la Bandera de la Xunión Europea presenta doce estrelles doraes.
- Na mitoloxía griega, los dioses principales yeren 12: Zeus, Hera, Apolo, Afrodita, Atenea, Poseidón, Hefesto, Hermes, Ares, Artemisa, Deméter y Hestia.
- Yeren 12 los caballeros de la mesa redonda (Mitu Artúrico).
- El Titanic fundir en 1912.
- Los doce ye un poema del escritor rusu Aleksandr Blok escritu a principios de 1918, unu de los más reconocíos de la so obra y de la poesía rusa polo xeneral.
- El patriarca Jacob tuvo doce fíos, que fueron los fundamentos de les doce tribus d'Israel. El númberu 12 paez representar una estructura completa, equilibrada, constituyida divinamente. (Gé 35:22; 49:28.) Coles mesmes, escoyéronse doce apóstoles, que formen los fundamentos secundarios de la Nueva Xerusalén, que ta edificada sobre Xesucristu. (Mt 10:2-4; Rev 21:14.) Tamién son doce les tribus de “los fíos d'Israel”, caúna compuesta de 12.000 miembros. (Rev 7:4-8.)
- Nel calendariu Maya, el fin del mundu taba agoráu pal 21 (12 al aviesu) d'avientu (mes 12) del añu 2012.
Referencies
editar- ↑ Sarré, Eduardo. Xuegos y acertijos usando'l calendariu, Selector, Méxicu (2004), páxs. 47-48.
- ↑ Strong, James. El Tabernáculo d'Israel, Voceru, Grand Rapids (2003), p. 116.
Datos: Q36977
Multimedia: 12 (number)
