Villanueva de la Jara

Villanueva de la Jara, o comúnmente llamada La Jara, ye un conceyu español de la provincia de Cuenca, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. Pertenez a la contorna de la Manchuela. Bordia la llocalidá'l ríu Valdemembra. Amás del nucleu principal puramente dichu entiende tamién los nucleos de Casas de Santa Cruz (109 hab.) y Ribera de San Benito (2 hab.). Ye conocida pol cultivu del xampiñón que ye la principal actividá económica de la llocalidá, según distintos fungos comestibles.

Villanueva de la Jara
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella-La Mancha
Provincia	provincia de Cuenca
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcaldesa de Villanueva de la Jara	Mercedes Herreras Fogarty
Nome oficial	Villanueva de la Jara (es)
Nome llocal	Villanueva de la Jara (es)
Códigu postal	16230
Xeografía
Coordenaes	39°26′24″N 1°57′13″W
Villanueva de la Jara Villanueva de la Jara (España)
Superficie	156 km²
Altitú	807 m
Llenda con	Iniesta, Villagarcía del Llano, Quintanar del Rey, Casasimarro, El Picazo, Pozorrubielos de la Mancha y El Peral
Demografía
Población	2292 hab. (2023) - 1133 homes (2019) - 1116 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Cuenca
Densidá	14,69 hab/km²
Más información
Fundación	1476
Estaya horaria	UTC+01:00

Situación

Allugamientu

• Llatitú: 39º 26' 24.55"
• Llargor: -1º 57' 14.25"
• Altitú sobre'l nivel del mar: 805 msnm

Conceyos estremeros

• Al norte: La Peral.
• Al sur: Casasimarro y Quintanar del Rey.
• Al oeste: El Picazo y Pozorrubielos de la Mancha
• Al este: Iniesta y Villagarcía del Llano.

Comunicaciones

Villanueva de la Jara ta bien comunicada yá que pasa pola llocalidá la N-320 que va dende Cuenca hasta Albacete y la N-310 que va dende Villanueva de la Jara hasta Manzanares, y ta a 13 quilómetros de la . Pol so términu municipal tamién pasa'l AVE Madrid-Cuenca-Albacete-Llevante.

Clima

Villanueva de la Jara atópase aproximao a unos 800 metros d'altor sobre'l nivel del mar y a unos 160 km del mesmu, polo tanto tien un clima mediterraneu-continentalizado con temperatures estremes según la estación del añu. Los branos son calorosos y de cutiu les temperatures pueden llegar a superar los 30 °C. Per otru llau pel hibiernu les temperatures baxen a unos 5 °C y peles nueches cuando'l cielu ta estenu prodúcense xelaes y nun son rares temperatures de -6, -7 y hasta -10 °C en dalguna ocasión. Les precipitaciones nun son bien abondoses (La precipitación media añal ye de 500 mm aproximao) siendo práuticamente inesistentes pel branu y daqué más bayuroses mientres el restu del añu, ye posible que nieve ente avientu y febreru, hai agües regulares en primavera y seronda, y pel branu nun son rares fuertes nubes a finales d'agostu y mientres setiembre.

Población

Diverses fontes locales demostraron que la cifra de población del INE nun ye correuta por cuenta de un error burocráticu. Dende 1897 Villanueva de la Jara empezó a crecer demográficamente hasta algamar los 3.600 habitantes aproximao en 1950. Ye a partir d'ende, debíu al escasu interés de la dictadura de Franco de desenvolver los pueblos del interior, la progresiva mecanización del campu y la esclusiva dependencia d'esti sector, cuando se produz un fuerte éxodu escontra les zones urbanes (Valencia, Madrid, Barcelona...) y qu'amenorga la población a 2.500 habitantes. Dende entós y por cuenta de la llegada d'inmigrantes a la llocalidá la cifra ye estable. Anguaño viven en Villanueva de la Jara unos 300 inmigrantes de distintes nacionalidaes (ecuatorianos, rumanos, marroquinos,...) siendo la comunidá rumana la de mayor población.

Población de derechu en Villanueva de la Jara (1842-2013)

1842	1877	1887	1897	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2001	2011	2013
2.267	2.428	2.443	2.329	2.404	2.645	2.985	3.051	3.561	3.594	3.127	2.606	2.417	2.491	2.563	2.490	2.296

Villa Enriqueta

Alministración

Conceyu de Villanueva de la Jara

Alcaldes dende les eleiciones de 1979

Llexislatura	Nome	Partíu
1979-1983	Joaquín Peraile Lara	O.C.D.
1983-1987	Joaquín Peraile Lara	P.D.L.(de Garrigues)
1987-1991	Gabriel Simarro Lara	PSOE
1991-1995	Gabriel Simarro Lara	PSOE
1995-1999	Joaquín Peraile Tinaut	PP
1999-2003	Joaquín Peraile Tinaut	PP
2003-2007	Joaquín Peraile Tinaut	PP
2007-2011	Juan Francisco García Peraile	PSOE
2011-2015	Mercedes Ferreres Fogarty	PP
2015-2019	Mercedes Ferreres Fogarty	PP
2019-2023	Mercedes Ferreres Fogarty	PP
2023-	n/d	n/d

Partíos políticos

• PP: 6 conceyales
• PSOE: 5 conceyales

Historia

Rollu de Xusticia

Antigüedá

Los primeros restos que se conocen de vida en Villanueva de la Jara fueron atopaos nel Cuetu del Cucu. Dichos restos daten de la Edá del Bronce. Anguaño atópense espuestos nel muséu provincial en Cuenca.

Na dómina romana, la llocalidá ta so la influencia del triángulu formáu poles villes de Tarazona, Tresjuncos y Valeria. Tres ello, l'esfuerzu pol dominiu del territoriu fai que s'asitien xunto al ríu Valdemembra almohades, moriscos y más tarde cristianos, frutu d'una repoblación que nesta zona empieza a mediaos del sieglu XII.

Medievu y dómina moderna

Tres el dominiu árabe'l rei de Castiella, Alfonsu VIII, reconquista la ciudá de Cuenca en 1178, tamién se reconquistaron les villes de Alarcón y Iniesta en 1184 estableciéndose'l Fueru de Cuenca pa favorecer la repoblación d'esti territoriu. Mientres esta dómina, unos vecinos d'Alarcón viaxaron 4 llegües escontra'l sur fundando'l pueblu, de primeres como aldega dependiente de Alarcón y rexíu so la xurisdicción del Señoríu de Villena y de la Corona de Castiella.

El conceyu tien el títulu de Villa dende'l 8 de xunetu de 1476, ganándose la independencia de Alarcón debíu al sofitu emprestáu a la reina Isabel la Católica mientres la Guerra de Socesión Castellana, na que Diego López Pacheco, Marqués de Villena y señor de Alarcón, lluchó a favor de la otra candidata al tronu de Castiella, Xuana la Beltranexa. De primeres el so términu municipal partía colos términos de Alarcón, Iniesta y Jorquera ya integraba pueblos como: Quintanar del Rey, Tarazona de la Mancha, Casasimarro, Villagarcía del Llano, Llurigues o Villalgordo de Júcar.

Na Guerra de Socesión les tropes del Archiduque Carlos tomaron la villa, escalar y amburar.

Sieglu XIX

Villanueva de la Jara tuvo a partir del sieglu XIX una importancia significativa que se vio reflexada na construcción d'un Colexu de Llatinidá (el primeru na provincia de Cuenca).

Posada Massó

Sieglu XX

Na Guerra Civil Española foi una de les bases del Exércitu Lleal Republicanu y de les Brigaes Internacionales. En Villanueva de la Jara tuvieron George Orwell, Willy Brandt y Josip Broz Tito ente munchos otros, dientro de les Brigaes Internacionales, la Comitern y la Brigada Lincoln. Nes contornes de la llocalidá atopen unos búnkeres de lo que foi aeródromu en tiempu de guerra.

Tres una dómina de gran importancia mientres los años de la posguerra muncha xente tuvo qu'emigrar de Villanueva de la Jara por cuenta de la arrayadura de mano d'obra nel campu. Munchos jareños viven anguaño en Barcelona, Valencia o Madrid.

Sieglu XXI

A partir de 2000 empezaron a llegar inmigrantes de Suramérica y Europa del Este pa trabayar, principalmente, nel xampiñón.

En 2005, Villanueva de la Jara protagonizó diverses manifestaciones a favor d'un Institutu d'Educación Secundaria na llocalidá. Tres delles negociaciones ente la Plataforma Jareña pola Educación, compuestes por padres y madres de neños de la llocalidá, y la Xunta de Comunidaes de Castiella-La Mancha nun se consiguió un Institutu d'Educación Secundaria propiu, que se construyó nel conceyu estremeru de Casasimarro.

Villanueva de la Jara de nueche

Personaxes pernomaos

• Francisco Valero y Llosa (1664 - 1720) eclesiásticu español natural de Villanueva de la Jara. Aportó a Obispu de Badayoz y darréu Arzobispu de Toledo.

• Peraile Redondo, Meliano (1922-2005).Escritor español, nacíu en Villanueva de la Jara (Cuenca) en 1922 y fináu en Madrid el 28 d'ochobre de 2005. Profesor de Llingua y Lliteratura y vicepresidente de l'Academia d'Artes y Lletres de Cuenca, foi un reconocíu autor de cuentos.
• Aníbal Gómez (1979). Ye un cómicu y actor conocíu poles sos participación en programes como Muchachada nui, Torna a Liliflor, por ser collaborador nel programa de radio Vodafone yu y formar parte del dúu musical Ojete calor xunto a Carlos Areces.

• Néstor Criado (1988). Ambientólogo reconocíu pola so participación en proyeutos del CESID.

Monumentos

Plaza Mayor

Constitúi l'elementu central del pueblu. N'unu de los llaos atopa'l Conceyu, edificiu renacentista del sieglu XVI. L'antiguu pósito, al llau del Conceyu y güei Centru Médicu, ye del sieglu XV o del sieglu XVI. Destaca la torre del Reló de trés plantes. Tamién s'atopa equí la Posada Massó, d'estilu renacentista, que constitúi unu de los meyores esponentes de la típica posada castellana. Nel otru estremu de la plaza atópase Villa Enriqueta, una casa palaciega del sieglu XIX. L'edificiu, que según la inscripción de la fachada data del añu 1899 y ye nomáu como "Villa Enriqueta", foi mandáu construyir por Jesús Casanova pal so usu como vivienda propia. Y si nun principiu foi palaciu, depués pasó a ser hospital militar mientres la Guerra Civil española y anguaño ye propiedá d'una familia que les sos viviendes asitiar en redol a un patiu central. Estilu artísticu: Ésta ye claramente historicista, bien al gustu de la dómina, entemeciéndose nella elementos que recuerden al Arte Mudéxar, ecos renacentistes ya inclusive modernistes, como reflexa l'ornamental usu del fierro na marquesina qu'acovez la puerta d'entrada. Realizada en fábrica de lladriyu de dos colores asitiaos na so mayoría de forma decorativa creando motivos cruciformes, florales, etc., decorando'l remate almenado sobre la cubierta del volume inferior del edificiu, los arcos de mediu puntu de los cinco balcones del primer pisu y de los diez ventanos pareadas del segundu. Tamién de lladriyu, el volume que remata l'edificiu, de planta rectangular a manera de torrexón apaisáu y cubiertu a cuatro agües, paez ser una especie de galería o pasiellu cubiertu que les sos parés atopar furaes per ventanes d'arcos rebaxaos y arquillos menores de mediu puntu.

Ilesia Parroquial de l'Asunción

Artículu principal: Ilesia de l'Asunción (Villanueva de la Jara)

Ostenta'l títulu de Basílica y dende 1982 ta declarada Monumentu Históricu-Artísticu. Esta ilesia construyir coles piedres del antiguu castiellu árabe de Villanueva allá pol sieglu XV. L'Altar Mayor tien un pervalible retablu de tres cuerpos en madera dorao. D'esta construcción resalta'l so calter fortificáu, más evidente nel perímetru cercáu d'orixe árabe y reconstruyíu como muro almenado nel sieglu XVI. Compuestu por trés llenzos con torrexones circulares, ye tolo que queda del Castillo de Villanueva.

Conventu de les Carmelites Descalces

Conventu de les Carmelites

Foi fundáu por Santa Teresa de Jesús en 1580. Ta compuestu por ilesia, conventu y claustru. Ye un edificiu aislláu que forma una mazana entero y arrodiao de murios. Nel so interior destaquen les pintures del sieglu XVII del retablu y una magnífica cubrición de madera d'estilu mudéxar que cubre'l presbiteriu formando una estrella de 32 puntes. Tamién destaca'l sepulcru de la Venerable Ana de San Agustín, a que'l so cargu quedó'l conventu una vegada que Santa Teresa abandonó Villanueva de la Jara.

La llocalidá forma parte de les Buelgues de Santa Teresa, ruta de pelegrinación, turística, cultural y patrimonial qu'axunta les 17 ciudaes onde santa Teresa de Jesús dexó la so "buelga" en forma de fundaciones. La ruta nun tien un orde establecíu o un tiempu llindáu yá que cada pelegrín o visitante puede realizala cómo y nel tiempu que deseye.

Ilesia del Carmen

D'antiguo foi un conventu de Flaires Carmelites, que guarda la imaxe de la Virxe de les Nieves, patrona de los católicos jareños: una figura gótica sentada nuna siella ensin brazos con un pomo na mano derecha y sosteniendo na so esquierda al so Neñu. L'edificiu ye d'una sala nave con planta de cruz llatina y cúpula de media naranxa. Nuna de les capiyes (nun se pudo alcontrar) foi soterrada la ermitaña Catalina de Cardona.

Rollu de Xusticia

Ye un monumentu históricu onde d'antiguo s'executaba a quien infringían les antigües lleis. Atópase sobre una base de trés gradies, ye un rollu cilíndricu con 3'5 metros d'altor aproximao, encabezáu por cuatro buecos, unu per cada cara.

Otros monumentos

• Casa de la Música.
• Ermita de San Antón.
• Llavaderos del ríu Valdemembra.
• Cases señoriales.

Economía

Cultivu del xampiñón

Fungos

Villanueva de la Jara mayoritariamente basa la so economía nel sector del cultivu de fungos, especialmente xampiñón y cogordes. Villanueva de la Jara foi pionera en toa España siendo la primer llocalidá que cultivó xampiñón profesionalmente nos años 60. De primeres utilizáronse cueves en tol valle del Valdemembra, furaes a picu y pala pa más tarde tecnificar el cultivu en locales llamaos suétanos.

El cultivu tradicional basáu en basura de caballu cayó en desusu en desterciu de compost ellaboráu a base de paya de cebada, maíz, guanu d'ave, sarmientos de viña y otros materiales naturales.

En Villanueva de la Jara cultívense distintos tipos de fungu, como la Cogorda de Chopu (Agrocybe aegerita), diversos tipos de Pleurotus (P. ostreatus, P. colombinus, P. eringii, P. pulmonarius, P. cornucopiae), Xampiñón (Agaricus bisporus, A. bitorquis, A. portobello) lo mesmo que de manera esperimental hai dalgún cultivu de Shii-take y Reishi. Tamién en dómina de seronda recuéyense níscalos y pie azul monteses.

Esisten delles fábriques que s'encarguen de comercializar el xampiñón y les cogordes y esportales al restu d'España. Anguaño'l sector traviesa una fonda crisis.

Agricultura y ganadería

L'agricultura y ganadería tamién tienen gran pesu na economía llocal, con cultivu de ceberes, viña, almendrales, olivares y hortolices (tomates, pataques, fabones...). Tamién hai numberoses esplotaciones ovinas y caprinas.

Turismu rural

El turismu rural ye una nueva actividá que paez desapegar debíu al gran interés monumental que tien ésta llocalidá. Na llocalidá hai siete cases rurales. Tamién hai un hotel rural.

Mediu ambiente

Paisaxe

El paisaxe de Villanueva de la Jara ye'l típicu que puede atopase na Manchuela; ye un terrén llanu con nidies elevaciones, travesáu pol valle del ríu Valdemembra. L'agricultura apodera nel paisaxe destaca sobremanera la llanura cerealista y los viñeos, tamién destaca la presencia, anque en menor midida que los anteriores, de les olivares, cultivos d'almendrales y nozales. Nes vegues de los ríos hai güertes y regadíos. Les zones de monte xeneralmente acutaes a los terrenes d'elevada rimada o de suelu non aptu pa l'agricultura, distribuyéndose por tol términu municipal en manches de distintes formes y tamaños. D'esta manera configúrase un paisaxe heteroxéneu onde se combinen campos de cultivos alternaos coles manches de monte y cola influencia del valle del Valdemembra da llugar a un paisaxe bien rico tocantes a la biodiversidá típica de la zona.

Xeografía física

Suel ser un terrén arenosu polo xeneral, anque según el sitiu va haber más o menos magre. Apaecen chiscaos por tol términu unes depresiones del terrén onde s'atropa l'agua d'agua y que son llamaes labajos, éstos pueden ser estacionales o caltener l'agua mientres tol añu como asocede munches vegaes nel conocíu Labajo de la Utre. Dalgunos d'estos bebederos fueron creaos de forma artificial pa facilitar el pasu del ganáu. Villanueva de la Jara ye travesada pola cañada ganadera del Llevante amás otres víes pecuaries.

Flora

Ente los cultivos atopamos manches de vexetación natural, les más estenses son los pinares de pinu piñonero y pinu rodeno, tamién hai montes mistos de pinos y encines. Les carbes tán compuestos por vexetación típica mediterránea como carrasques, coscojas, enebros, sabines, árgomes, torviscu, retamas, romeru, tomillu, etc. Nos márxenes del ríu crecen llameres, chopos, fresnos, álamos, artos y cañes.

Fauna

Esti tipu de hábitats en principiu favorecen a especies de caza menor como los coneyos, les llebres y les perdices. La palombu torcaz puede atopase tol añu nos pinares de la Jara.

Merez la pena falar de les aves esteparias qu'habiten nel llanu como les perdices, falpayares, algaravanes (llamaos chorlitos), los sisones y les avutardas. L'hábitat d'estes especies ta siendo degradáu bien rápido y les poblaciones d'estes aves tán en serio riesgu de desapaición, sobremanera les de sisón; avutarda y algaraván.

Los peñerines primilla y común, el ratoneru, el gavilán, l'azor, el ferre pelegrín, l'águila calzada, l'aguilucho cenizo y lagunero, l'uxu real, l'uxu chicu, el miagón y la curuxa son les principales aves de presa que pueden vese anque dacuando apaez dalguna utre leonado sobrevolando la zona.

Nel ríu, viven ente la maleza garces, ánades reales, foches y gallinetes d'agua. Dacuando les grúes de camín paran a folgar.

El coneyu que ye bien abondosu y la llebre son los mamíferos más representativos del llugar. Otros mamíferos qu'habiten el llugar seríen: los corpuspinos, dellos tipos de royedores (mures, topinos, musarañes) y tocantes a carnívoros atopamos papalbes, furones, foinos y melandros. De xemes en cuando apaez dalgún xabalín.

Fiestes

Basílica de l'Asunción

• Reyes Magos. 5 de xineru. Faise una cabalgata dende la cai Santa Ana hasta la ilesia parroquial. Una vegada ellí, pártense regalos a los neños.
• San Antón. Ye'l 17 de xineru. El día de la viéspora los quintos faen una foguera xunto a la ermita de San Antón y a otru día faen una misa y procesión na que los católicos bendicen a los sos animales. Pela tarde faise una puya con productos que los vecinos del pueblu lleva a la ermita.
• Xueves Lardero. Celébrase'l xueves anterior a antroxos. Ye una fiesta con gran tradición ente'l pueblu Jareño, onde tol mundu xuntar a comer nel campu.
• Antroxu. Celébrase dos fines de selmana consecutivos. El primer sábadu desfile de xarrés y comparses, el primer domingu celébrase'l desfile infantil, el segundu sábadu pela nueche faise baille pa dar los premios a los xarrés o comparses ganadores y el segundu domingu'l tradicional entierru de la sardina.
• Selmana Santa. Celebrar en marzu o abril. Tien gran importancia pa los católicos de la provincia de Cuenca.
• Día del Xampiñón. Celébrase la segunda selmana de mayu. Hai degustación de xampiñón y cogordes.
• SAN ISIDRO LLABRADOR; Día de los Llabradores. 15 de mayu.
• Corpus Christi. Celébrase un domingu de xunu, dacuando, de mayu y ye el día en que los neños católicos faen la so primer comunión.
• Fiestes de Villanueva de la Jara. Villanueva de la Jara celebra les sos fiestes el día 5 d'agostu, celebrando y honrando a la VIRXE DE LES NIEVES. Les celebraciones suelen bazcuyar ente'l 4 y el 8 ó 9 de dichu mes, dependiendo del añu. Les actividaes que se desenvuelven mientres diches fiestes inclúin diversos actos culturales, competiciones deportives, verbenes, castiellos enchibles infantiles, concursos gastronómicos, etc.
• Santa Teresa. 15 d'ochobre. Celebrar en Villanueva de la Jara desque Santa Teresa de Jesús fundara un conventu equí en 1580. La nueche del 14 d'ochobre la xente de La Jara fai fogueres y a partir de les 00:00 tírense carretillas y petardos por tola llocalidá.
• Nuechevieya. Dende va unos años, muncha xente del pueblu axuntar na Plaza Mayor pa despidir l'añu y dar la bienvenida al siguiente añu. Cuando acaben les campanaes tiren fueos artificiales.

Social

El conceyu cunta con bona accesibilidá en tolos monumentos y edificios públicos.

• Selmana de Cine. Tamién puede destacar la selmana de cine (cine de branu na Plaza Mayor) o la selmana cultural, dambes a finales de xunetu, que sirven de precalentamiento de les fiestes.

• Mercáu Medieval. La primer edición celebróse'l 21 de xunu de 2008 y foi un ésitu. La Plaza Mayor foi decorada al estilu medieval.

Deportes

• Atléticu Jareño. Ye l'equipu de fútbol de la llocalidá. Cuenta col so propiu campu de fútbol: l'estadiu ``Banderes´´. Xuega en 1ᵉʳ división autonómica de Castilla-La Mancha nel grupu 1.
• Club Running Jara. Ta compuestu por homes y muyeres de la llocalidá de toles edaes. Dedícase principalmente al atletismu y a les carreres populares. De fechu entamó delles carreres populares en Villanueva de la Jara.
• Club Deportivo Elemental ``Jareño Vida Sana. Imparte clases de Kung-Fu y ximnasia de caltenimientu.
• Serviciu Municipal de Deportes. Foi creáu n'ochobre de 2007 pol Conceyu de Villanueva de la Jara. Ufierta una amplia gama d'actividaes (tenis, fútbol, baloncestu y aeróbic, ente otres) pa tou tipu d'edaes y tuvo una bona acoyida ente los vecinos de la llocalidá.
• BTT Jara Bikers. Ye un club deportivu elemental de bicicleta de monte. Creáu en 2008 por Alfredo Palombares, Martín Culiebres y Jesús Pardo. Anguaño componer 30 miembros (2011). Entamen la carrera añal de Villanueva de la Jara incluyida nel circuitu provincial de la Diputación de Cuenca dende l'añu 2009.

Gastronomía

Ver tamién: Gastronomía de la provincia de Cuenca

• Almortes.
• Ayu arrieru.
• Caldereta.
• Gazpachos.

Folclor

Hai de solliñar el grupu de xotes ``Virxe de les Nieves´´. Esti grupu componer de neños y nuevos de la llocalidá. Tamién ye importante la Rondalla ``Santa Teresa´´, qu'interpreta cantares típicos de la llocalidá. Gracies a estos grupos evitóse la desapaición del folclor jareño.

Referencies

Bibliografía

• PLAZA, ÁNGEL Mª, La santa andaniega en Villanueva de la Jara.
• PÉREZ COLLADA, CONCEPCIÓN, Raigaños manchegos.
• ESCELENTÍSIMU AYTO DE VILLANUEVA DE LA JARA, La Jara nel tiempu (1870-1940).
• MORATALLA VALERIANO, MARTÍN, Moros y cristianos de Villanueva de la Jara.
• ESCELENTÍSIMU AYTO DE VILLANUEVA DE LA JARA, Testigos de la historia: Villanueva de la Jara.

Alloña sobre delles capitales

Madrid: 219,8 km Valencia: 156,7 km Cuenca: 84,6 km. Albacete: 59,5 km. Toledo: 207,8 km.

Ver tamién

• Provincia de Cuenca.
• Manchuela.
• Manchuela conquense.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Villanueva de la Jara.
• Páxina web oficial del Escelentísimu. Ayto. De Villanueva de la Jara
• Páxina web sobre Villanueva de la Jara (Web non oficial).

• Datos: Q319074
• Multimedia: Villanueva de la Jara