Yen

Yen
	円
País	Xapón
Entidá emisora	Bancu de Xapón
Fabricáu por	National Printing Bureau (en) y Japan Mint (en)
Primer emisión	xunetu 1871
Símbolu	¥ y 円
Códigu ISO 4217	JPY

El yen (円, yen^? símbolu monetariu: ¥, ISO: JPY) ye la unidá monetaria utilizada en Xapón^[1] y la tercer moneda más valorada nel mercáu de divises dempués del dólar d'Estaos Xuníos y l'euru.^[2] Tamién ye usada como moneda de reserva xunto al dólar, l'euru y la llibra esterlina. Como ye común na numberación xaponesa, les cantidaes grandes del yen cuntar en múltiplos de 10 000 (man, 万).

Pronunciación y etimoloxía

La pallabra “yen” pronunciar en” en xaponés. La pallabra (shinjitai: 円, chinu tradicional/Kyūjitai: 圓) significa lliteralmente “oxetu redondu” en xaponés, de la mesma forma que "yuan" en chinu o won en coreanu. Orixinalmente, los chinos habíen comerciado con plata en grandes cantidaes, y cuando les monedes españoles d'oru y plata llegaron, llamar 銀圓 (círculu de plata) pola so forma.^[3] Les monedes y el nome tamién llegaron a Xapón. Más tarde, los chinos reemplazaron el calter 圓 por 元^[4]^[5] que tien la mesma pronunciación en mandarín (pero non en xaponés). Los xaponeses prefirieron la grafía 圓 (reemplazada pol calter simplificáu 円 dempués de la Segunda Guerra Mundial).

La grafía y pronunciación “yen” provién de los ingleses que visitaron Xapón a finales del periodu Edo y principios de la dómina Meiji, cuando les pallabres pronunciar de felicidá forma. Nel sieglu XVI, los caráuteres /y/(え) y /we/(ゑ) pronunciábense [je] y los misioneros portugués pronunciar “ye”.^[6] Poco dempués, a mediaos del sieglu XVIII /y/ y /we/ pronunciábense [y] como anguaño, anque en delles rexones siguió calteniéndose la pronunciación [je]. El misioneru Walter Henry Medhurst, que pa escribir les sos obres nun foi a Xapón y faló con xaponeses en Xakarta los cualos pronunciaben “y” como “ye”, representar asina nel so An English and Japanese, and Japanese and English Vocabulary (1830). Más tarde, la romanización Hepburn tamién reproducía “y” como “ye” na so conocida obra A Japanese and English Dictionary (primer edición, 1867), de referencia n'Occidente, polo que los estranxeros caltuvieron la grafía “yen”. Na tercer edición del diccionariu, de 1886, Hepburn tresformó les “ye” en “y” pa reflexar la pronunciación moderna salvu en “yen”, y ye por ello que dicha grafía ye la que se caltién.

Historia

Introducción del yen

Unu de los primeros billetes d'un yen, anverso y aviesu.

Nel sieglu XIX, les monedes de dólar español de plata circulaben a esgaya pol sureste asiáticu, la mariña china y Xapón. Estes monedes fueren introducíes dende Manila mientres un periodu de más de 250 años, y veníen en barcos dende Acapulco. Estos barcos yeren conocíos como los galeones de Manila. Hasta'l sieglu XIX estes monedes yeren simples dólares españoles acuñaos nel nuevu mundu, principalmente en Ciudá de Méxicu, anque a partir de la década de 1840 empezaron a ser rápido sustituyíos por monedes de plata de les nueves repúbliques llatinoamericanes, yá sían en denominación d'ocho reales o d'un pesu. Na segunda metá del sieglu XIX realizaron monedes neses zones a semeyanza de los pesos mexicanos; la primera d'elles foi'l dólar de Hong Kong, acuñáu en Ḥong Kong ente 1866 y 1868. Estes monedes nun fueron bien recibíes pola población china, que prefirió los ocho reales mexicanos de siempre, y por ello'l gobiernu de Hong Kong dexó d'acuñar moneda y vendió la maquinaria a Xapón.

Una de les primeres monedes d'un yen (1,5 gramos d'oru puro), anverso y aviesu.

Los xaponeses decidieron entós adoptar un sistema d'acuñamientu de monedes de dólar de plata col nome de "yen", que significaba "oxetu redondu". El yen foi adoptáu oficialmente pol gobiernu Meiji nuna llei roblada'l 10 de mayu de 1871.^[7] La nueva moneda foi introducida de forma gradual dende xunetu d'esi añu. El yen yera, asina, una simple unidá similar al dólar que, como tolos dólares, baxaba de les pieces d'a ocho españoles. Asina, hasta 1873, tolos dólares valíen más o menos lo mesmo nel mercáu de valores. El yen reemplazó'l sistema monetariu de la yera Tokugawa, un complexu sistema basáu nel mon, una moneda base de cobre. La "Llei de la Nueva Moneda" de 1871 axustaba l'adopción d'un sistema decimal de cálculu nel qu'un yen (圓) estremar en 100 sen (銭) y 1 000 rin (厘), con monedes redondes como n'Occidente. Marcóse'l valor del yen como de 0.78 tomes troy (24.26 gramos) d'oru puro, o 1.5 gramos d'oru puro según el Congresu Européu d'Economistes de París de 1867; la moneda de cinco yenes declaróse igual a la de 5 pesos fuertes d'Arxentina),^[8] introduciendo la moneda nel llamáu "estándar bimetálico".

A partir de la devaluación de la plata de 1873, el yen devaluóse ante'l dólar d'Estaos Xuníos y el dólar canadiense yá que se xuntaron al estándar monetariu del oru, y nel añu 1897 el yen solo valía 50 centavos estauxunidenses. Esi añu, Xapón adoptó l'estándar monetariu del oru y de ende'l valor del yen pasó a ser de dicha cantidá.^[9] El sen y el rin fueron esaniciaos en 1953.^[10]

Valor fitu al del dólar d'Estaos Xuníos

El yen perdió la mayor parte del so valor na Segunda Guerra Mundial. Dempués d'un periodu d'inestabilidá en 1949, el valor del yen foi afitáu a 360 yenes por dólar según un plan estauxunidense, parte del sistema Bretton Woods, pa estabilizar los precios de la economía xaponesa. Esa tasa de cambéu caltener hasta 1971, cuando estaos Xuníos abandonó l'estándar de cambéu del oru, parte clave del sistema de Bretton Woods, ya impunxo un impuestu a les importaciones d'un 10 per cientu, provocando que surdieren les tases de cambéu flotantes en 1973.

Yen infravalorado

En 1971, el yen taba infravalorado. Les esportaciones xaponeses costaben bien pocu nos mercaos internacionales, y les importaciones estranxeres costaben enforma a los xaponeses. Esta infravaloración viose reflexada na balanza de pagos, que pasara d'un déficit comercial a principios de los años sesenta a un superávit de 5 800 millones de dólares en 1971. La creencia de que'l yen y otres divises taben infravaloradas motivó les aiciones llevaes a cabu per Estaos Xuníos en 1971.

Cambéu flotante

A partir de la devaluación del dólar en 1971, el gobiernu xaponés aceptó una nueva tasa de cambéu fixu colos Alcuerdos del Smithsonian, roblaos a finales d'añu, dexando la tasa de cambéu en 308 yenes por dólar. Sicasí, ello influyó en forma negativa no referente a la ufierta y demanda, anulándose estes tases en 1973 y pasando a ser les divises de cambéu flotante.

Intervención del gobiernu xaponés nel mercáu de divises

Nos años 70, el gobiernu xaponés y los homes de negocios taben concenciaos de qu'una xubida del valor del yen estropiaría la crecedera de les esportaciones, yá que fadría los productos xaponeses menos competitivos y ello estropiaría la industria. Poro, el gobiernu siguió interviniendo nel mercáu de divises (mercando o vendiendo dólares), inclusive dempués de la decisión de pasar la moneda a un mercáu de divises flotantes en 1973. A pesar de la intervención, les presiones de mercáu causaron que'l yen siguiera xubiendo, llegando a algamar la tasa de 271 yenes por dólar en 1973, primero que se notara l'impautu económicu de la crisis del petroleu de 1973. L'altu preciu del yen provocó que'l yen se depreciase nun intervalu de 290 a 300 yenes ente 1974 y 1976. El remanecimientu d'un superávit comercial fizo que'l yen volviera valir 211 yenes por dólar en 1978, anque por cuenta de la crisis del petroleu de 1979 fizo que'l yen baxara de nuevu a 227 yenes por dólar en 1980.

El yen a principios de la década de los 1980

Na primer metá de los años 1980, el yen baxó enforma de valor, inclusive a pesar de la esistencia d'un superávit comercial. Asina, el dólar pasó de valir 221 yenes de media en 1981 a 239 en 1985. L'aumentu del superávit de cuenta corriente fizo que la demanda de yenes aumentara nos mercaos estranxeros, pero esta demanda foi movida por otros factores. Una gran diferencia nos tipos d'interés, colos mesmos más altos n'EE.XX. qu'en Xapón, y la continua desregulación del capital, fixeron que surdiera una gran salida de capital brutu de Xapón. Tou esto provocó qu'aumentara la demanda de yenes xaponeses, una y bones los inversores nipones camudaron los yenes por otres divises a la d'invertir nel estranxeru. Tou ello provocó que'l yen debilitárase frente al dólar y causó l'apaición d'un gran superávit comercial nos años 80.

Efeutos del Alcuerdu de Plaza

En 1985 empezó un gran cambéu, una y bones les principales potencies económiques roblaron l'Alcuerdu de Plaza, nel que s'afirmaba que'l dólar taba sobrovaloráu (y, poro, el yen infravalorado). Esti alcuerdu, y dellos cambeos na ufierta y demanda y presiones de los mercaos, fixeron qu'hubiera una xubida súbita del valor del yen. D'ende que se pasara d'un valor mediu de 239 yenes por dólar en 1985 a un valor pico de 128 yenes en 1988, doblando'l so valor relativu al del dólar. Tres unos tornes en 1989 y 1990, llegó a un nuevu récor de 123 yenes por dólar en 1992. N'abril de 1995, el yen llegó a un valor de 80 yenes por dólar, faciendo temporalmente la economía xaponesa del mesmu tamañu aproximao que l'americana.

Años post-burbuya

El yen entró en cayente mientres la burbuya financiera ya inmobiliaria de Xapón y siguió nel mesmu enclín, llegando a un tope de 134 yenes por dólar en 2002. La política del Bancu de Xapón de caltener l'interés cero evitó la inversión en yenes, causando un carry trade d'inversores que camudaron les inversiones en yenes por otres n'otres monedes fuertes. Ello causó unes perdes d'aproximao un billón de dólares.^[11] En febreru de 2007, The Economist envaloró que «el yen taba devaluáu nun 15 per cientu frente al dólar y nun 40 per cientu frente al euru».^[12] Tres el terremotu de Tohoku de 2011 el yen xubió vertiginosamente, hasta llegar a un récor de 76 yenes por dólar, non batíu dende la II Guerra Mundial.^[13]

Una de les primeres monedes d'un yen, 24,26 gramos de plata puro de Xapón, acuñada en 1870 (añu 3 de la Dómina Meiji).

Monedes

Una de les primeres monedes de 20 yenes d'oru (1870).

Les monedes fueron introducíes en 1870. Había monedes de plata de 5, 10, 20 y 50 sen y de 1 yen, y monedes d'oru de 2, 5, 10 y 20 yenes. Les monedes d'oru de 1 yen fueron introducíes en 1871, siguíes poles monedes de 1 rin, ½, 1 y 2 sen de cobre en 1873.

Les monedes de 5 sen de cuproníquel fueron introducíes en 1889. En 1897 la moneda de 1 yen de plata dexó d'esistir y el tamañu de les monedes d'oru amenorgar nun 50%, cola emisión de monedes de 5, 10 y 20 yenes. En 1920, introduciéronse monedes de 10 sen de cuproníquel.

Una de les primeres monedes de plata de 1 yen; 26,96 gramos de plata puro de 900 milésimes de Xapón, acuñada en 1901 (añu 34 de la Dómina Meiji).

Les monedes de plata dexaron d'acuñase en 1938, y emplegar otros metales p'acuñar les monedes de 1, 5 y 10 sen mientres la Segunda Guerra Mundial. Fixéronse monedes de 5 y 10 yenes de cerámica en 1945 por cuenta de la escasez de metales, pero nunca llegaron a circular.

Moneda xaponesa de 10 yenes (anverso) amosando'l Salón del Fénix del templu de Byōdō-in.

Dempués de la guerra, introduciéronse monedes de latón de 50 sen, 1 y 5 yenes ente 1946 y 1948. En 1949, introducióse l'actual moneda de 5 yenes, siguida pola de 10 yenes de bronce en 1951.

Les monedes de menos de 1 yen declaráronse inválides el 31 d'avientu de 1953, dempués de la entrada a valir de la Llei de les Subdivisiones Monetaries y l'Arredondio Fraccionariu nos Pagos (小額通貨の整理及び支払金の端数計算に関する法律, Shōgaku tsūka non seiri oyobi shiharaikin nun hasūkeisan nin kan suru hōritsu^?).

En 1955, foi introducida la moneda d'aluminiu de 1 yen, xunto a la moneda de 50 yenes de níquel ensin furacu. En 1957, introduciéronse monedes de 100 yenes de plata, que fueron sustituyíes en 1967 pola de cuproníquel, xunto cola de 50 yenes con un furacu. En 1982, introduciéronse les primeres monedes de 500 yenes.^[14]

La fecha, espresada col añu de reináu del emperador nel momentu del acuñamientu de la moneda, atopar nel aviesu de toles monedes, y, na mayoría de los casos nel anverso, el nome del país (hasta 1945, 大日本 o Dai Nippon, "Gran Imperiu Xaponés"; dende 1945, 日本国, Nihon koku, "Xapón") y el valor en kanji, salvu na moneda de 5 yenes onde'l nome del país ta na cruz. La moneda de 1 yen tien una composición de 100 % aluminiu.

A fecha d'abril de 2011, les monedes de 500 yenes yeren les monedes circulantes de mayor valor del mundu con un valor de 5.50 dólares, 3.90 €, 3.80 llibres y 5.80 francos suizos. La moneda d'un dólar americanu valía al cambéu 92 yenes; la de 2 euros, 255; la de 2 llibres esterlines, 260; y la de 5 francos suizos, 430. Por cuenta de el so altu valor facial, foi oxetu de los falsificadores, hasta qu'en 2000 acuñóse una nueva serie de monedes con más midíes de seguridá.

En delles ocasiones, acúñense monedes conmemorativas d'oru y plata con un valor facial máximu d'hasta 100 000 yenes.^[15] Les primeres fueron les monedes de plata de 100 y 1000 yenes acuñaes en conmemoración de los Xuegos Olímpicos de Tokiu 1964. El valor más común nes monedes conmemorativas ye'l de 500 yenes, acuñáu en conmemoración de los Xuegos olímpicos d'iviernu de Nagano 1998 y la Expo 2005 de Aichi. Les monedes conmemorativas de 500 y 1000 yenes empezaron a emitise n'avientu de 2009, con 47 diseños, unu pa cada unu de los bancos de les prefeutures de Xapón; 100 000 de caúna fueron acuñaes y siguieron tando, a fecha d'ochobre de 2010, disponibles nos bancos a valor facial. Un coleicionista que quixera mercar toles monedes tendría de pagar 70 500 yenes, polo que foi una gran fonte d'ingresos pal Gobiernu xaponés. Inclusive a pesar de que pueden ser usaes como monedes normales, son rares de ver.

En cuenta de amosar la fecha na Era común como'l restu de naciones, les monedes xaponeses amuesen l'añu de reináu del emperador. Por casu, una moneda acuñada en 2009 llevaría la fecha Heisei 21 (l'añu 21 de reináu del emperador Akihito).^[16]

Monedes en circulación^[17]
Imaxe	Valor facial	Carauterístiques téuniques				Descripción			Fecha del primer acuñamientu
Imaxe	Valor facial	Diámetru	Grosez	Masa	Composición	Cantar	Anverso	Aviesu	Fecha del primer acuñamientu
	1 yen	20 mm	1,2 mm	1 g	100% aluminiu	Llisu	Biltu, nome del país, valor	Valor, añu d'acuñamientu	1955
	5 yenes	22 mm	1,5 mm	3,75 g	60-70% cobre 30-40% cinc	Llisu	Planta d'arroz, engranaje, agua, valor	Nome del país, añu d'acuñamientu	1959
	10 yenes	23,5 mm	1,5 mm	4,5 g	95% cobre 3-4% cinc 1-2% llata	Estriáu	Templu de Hōōdō, Byōdō-in, nome del país, valor	Corona de lloréu, valor, añu d'emisión	1951
	10 yenes	23,5 mm	1,5 mm	4,5 g	95% cobre 3-4% cinc 1-2% llata	Llisu	Templu de Hōōdō, Byōdō-in, nome del país, valor	Corona de lloréu, valor, añu d'emisión	1959
	50 yenes	21 mm	1,7 mm	4 g	Cuproníquel 75% cobre 25% níquel	Estriáu	crisantemus, nome del país, valor	Valor, añu d'emisión	1967
	100 yenes	22,6 mm	1,7 mm	4,8 g	Cuproníquel 75% cobre 25% níquel	Estriáu	Flor de la zrezal, nome del país, valor	Valor, añu d'acuñamientu	1967
	500 yenes	26,5 mm	2 mm	7 g	72% cobre 20% cinc 8% níquel	Llixeramente estriáu	Valor, bambú, mandarino	Valor, añu d'emisión	2000

Por cuenta de les diferencies de cantu, pesu, relieve y diseñu, ye bien fácil pa les persones con defectos visuales estremar unes monedes d'otres.

	Non escarcavonaes	Escarcavonaes
¥1 (llixeru) ¥10 (mediu)	¥5
¥100 (mediu) ¥500 (bien estriáu) \|\| ¥50

Billetes

La serie vixente de billetes (serie y) foi llanzada en payares de 2004 por cuenta de la gran falsificación de la serie anterior (serie D, de 1984). Estes son les efixes que representen cada unu de los billetes:

Series Y (2004)^[18]
Imaxe		Valor	Dimensiones	Color	Descripción		Fecha d'emisión
Adversu	Aviesu	Valor	Dimensiones	Color	Adversu	Aviesu	Fecha d'emisión
		1000 yenes	150 × 76 mm	Azul	Hideyo Noguchi	Monte Fuji	1 de payares de 2004
		5000 yenes	169 × 80 mm	Moráu	Ichiyō Higuchi	El cuadru Les Flores de Kakitsubata de Ōgata Kōrin
		10 000 yenes	174 × 84 mm	Marrón	Yukichi Fukuzawa	Estatua d'una ave fénix, templu Byōdō-in

Esistió una serie de billetes emitida en 1984 (serie D), con efixes distintes, pero foi retirada de circulación pola so facilidá de falsificación. Tolos billetes actuales tienen unes midíes de seguridá bien difíciles de copiar, tales como imaxe latente, tinta con estractu de nácare, microimpresión, marca d'agua de gran detalle y tinta con relieve (intaglio).

Monedes xaponeses anteriores a la restauración Meiji

La equivalencia oficial ente les monedes base, establecida pol shogunato Tokugawa, yera 1 ryō d'oru = 60 monme de plata = 4 000 mon de cobre. Sicasí, les tases de cambéu variaben enforma col tiempu, y nun siguíen tanto les equivalencies oficiales como'l valor nel mercáu. Utilizábense coles mesmes otres unidaes como'l koku, equivalente a 180 llitros, que ye la cantidá d'arroz necesaria p'alimentar a un home mientres un añu.

Como mientres siglo Xapón tuvo aislláu del restu del mundu, la rellación ente'l valor del oru y de la plata varió de forma bien distinta a como lo faía n'otros llugares, particularmente n'Occidente. En 1858 Xapón robló un alcuerdu comercial colos Estaos Xuníos nel que s'afitaba la tasa de cambéu inicial de 0.75 ryō por dólar. Por cuenta de la fuerte proliferación de moneda local empecipiáu en 1661, hasta 244 dominios teníen moneda propia a principios de la dómina Meiji (1868-1912). En 1871 introducióse'l yen col valor de 1 ryō. Pal añu 1879 yá se completara la sustitución de monedes antigües por yenes.

Ente les monedes anteriores a la restauración Meiji atópense les siguientes:

Oru (bankin, kin)

ryō, moneda base d'oru d'unos 15 gramos (les demás monedes calcular en rellación a esta).
ōban (大判, gran sellu), gran moneda ovalada d'oru de más de 100 gramos de pesu y un valor de 10 ryō.
koban (小判, pequeñu sellu), moneda ovalada d'oru de tamañu menor que'l ōban que s'acuñó per primer vegada alredor del añu 1601, col valor de 1 ryō.
ichibukin (一分金), un cuartu de ryō d'oru.

Plata (gin)

ichibugin (一分銀), un cuartu de ryō de plata.
shu (朱), 1/16 de ryō, o 250 mon.
kanme (貫目) o kan (貫), 3,75 kg de plata, o 1000 monme.
monme (匁), 3.75 gramos de plata, moneda base de plata que se subdividía en fun (1/10), rin (1/100) y mō (1/1000).
chogin, barra de plata.
mameitagin (豆板銀), pequeña moneda de plata con forma de xudía.

Cobre (zeni)

kanmon, 3.75 kg de cobre o 1000 mon.
mon, 3.75 gramos de cobre, moneda base de cobre.

Tasa de cambéu

El yen afitar al dólar d'Estaos Xuníos con una tasa de cambéu de 362 yenes por dólar dende'l 25 d'abril de 1949 hasta 1971.

Tases de cambéu históriques

Tasa de cambéu JPY/USD dende 1950
Tasa de cambéu JPY/USD dende la Era Heisei
Tasa de cambéu JPY/EUR
Tasa de cambéu JPY/GBP

La tabla amuesa'l númberu de yen por dólar d'Estaos Xuníos (permediu mensual).^[19]

Añu	Mes
Añu	Ene	Feb	Mar	Abr	May	Jun	Jul	Ago	Sep	Oct	Nov	Dic
1949-1971	362
1972	308
1973	301.15	270.00	265.83	265.50	264.95	265.30	263.45	265.30	265.70	266.68	279.00	280.00
1974	299.00	287.60	276.00	279.75	281.90	284.10	297.80	302.70	298.50	299.85	300.10	300.95
1975	297.85	286.60	293.80	293.30	291.35	296.35	297.35	297.90	302.70	301.80	303.00	305.15
1976	303.70	302.25	299.70	299.40	299.95	297.40	293.40	288.76	287.30	293.70	296.45	293.00
1977	288.25	283.25	277.30	277.50	277.30	266.50	266.30	267.43	264.50	250.65	244.20	240.00
1978	241.74	238.83	223.40	223.90	223.15	204.50	190.80	190.00	189.15	176.05	197.80	195.10
1979	201.40	202.35	209.30	219.15	219.70	217.00	216.90	220.05	223.45	237.80	249.50	239.90
1980	238.80	249.80	249.70	238.30	224.40	218.15	226.85	219.20	212.00	211.75	216.75	203.60
1981	205.20	208.85	211.40	215.00	223.50	225.75	239.75	228.75	231.55	233.35	214.15	220.25
1982	228.45	235.20	248.30	236.30	243.70	255.55	256.65	259.60	269.40	277.40	253.45	235.30
1983	238.40	235.55	239.30	237.70	238.60	239.80	241.50	246.75	236.10	233.65	234.20	232.00
1984	234.74	233.28	224.75	226.30	231.63	237.45	245.45	241.70	245.40	245.30	246.50	251.58
1985	254.78	259.00	250.70	251.40	251.78	248.95	236.65	237.10	216.00	211.80	202.05	200.60
1986	192.65	180.45	179.65	168.10	172.05	163.95	154.15	156.05	153.63	161.45	162.20	160.10
1987	152.30	153.15	145.65	139.65	144.15	146.75	149.25	142.35	146.35	138.55	132.45	122.00
1988	127.18	128.12	124.50	124.82	124.80	132.20	132.53	134.97	134.30	125.00	121.85	125.90
1989	129.13	127.15	132.55	132.49	142.70	143.95	138.40	144.28	139.35	142.15	142.90	143.40
1990	144.40	148.52	157.65	159.08	151.75	152.85	147.50	144.50	137.95	129.35	132.75	135.40
1991	131.40	131.95	140.55	137.42	137.97	138.15	137.83	136.88	132.95	131.00	130.07	125.25
1992	125.78	129.33	133.05	133.38	128.33	125.55	127.30	123.42	119.25	123.35	124.75	124.65
1993	124.30	117.85	115.35	111.10	107.45	106.51	105.60	104.18	105.10	108.23	108.82	111.89
1994	109.55	104.30	102.80	102.38	104.38	98.95	99.93	99.57	98.59	97.37	98.98	99.83
1995	99.79	98.23	90.77	83.53	85.21	84.54	87.24	94.56	100.31	100.68	101.89	101.86
1996	105.81	105.70	105.85	107.40	106.49	108.82	109.25	107.84	109.76	112.30	112.27	113.74
1997	118.18	123.01	122.66	125.47	118.91	114.31	115.10	117.89	120.74	121.13	125.35	129.52
1998	129.45	125.85	128.83	131.81	135.08	140.35	140.66	144.76	134.50	121.33	120.61	117.40
1999	113.14	116.73	119.71	119.66	122.14	120.81	119.76	113.30	107.45	106.00	104.83	102.61
2000	105.21	109.34	106.62	105.35	108.13	106.13	107.90	108.02	106.75	108.34	108.87	112.21
2001	117.10	116.10	121.21	123.77	121.83	122.19	124.63	121.53	118.91	121.32	122.33	127.32
2002	132.66	133.53	131.15	131.01	126.39	123.44	118.08	119.03	120.49	123.88	121.54	122.17
2003	118.67	119.29	118.49	119.82	117.26	118.27	118.65	118.81	115.09	109.58	109.18	107.87
2004	106.39	106.54	108.57	107.31	112.27	109.45	109.34	110.41	110.05	108.90	104.86	103.82
2005	103.27	104.84	105.30	107.35	106.94	108.62	111.94	110.65	111.03	114.84	118.45	118.60
2006	115.33	117.81	117.31	117.13	111.53	114.57	115.59	115.86	117.02	118.59	117.33	117.26
2007	120.59	120.49	117.29	118.81	120.77	122.64	121.56	116.74	115.01	115.77	111.24	112.28
2008	107.60	107.18	100.83	102.41	104.11	106.86	106.76	109.24	106.71	100.20	96.89	91.21
2009	90.35	92.53	97.83	98.92	96.43	96.58	94.49	94.90	91.40	90.28	89.11	89.52
2010	91.26	90.28	90.56	93.43	91.79	90.89	87.67	85.44	84.31	81.80	82.43	83.38
2011	82.63	82.52	81.82	83.34	81.23	80.49	79.44	77.09	76.89
Añu	Ene	Feb	Mar	Abr	May	Jun	Jul	Ago	Sep	Oct	Nov	Dic
Añu	Mes

Tasa de cambéu

Tasa actual de cambéu de JPY
En Google Finance:	AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD USD
En Yahoo! Finance:	AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD USD
En XE.com:	AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD USD
En OANDA:	AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD USD

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: yen
↑ [1]
↑ Mikami Ryuzo, un artículu sobre'l yen en Sekai Daihyakka Jiten, Kato Shuichi(ed.), Vol. 3, Tokyo: Heibonsha, 2007.
↑ 元 nun ye una simplificación de 圓, ye un calter distintu. 元 significa “recursu” o “orixe”. Una de les causes del cambéu ye que'l calter antiguu tenía munchos trazos.　Mikami op. cit.
↑ En 1695, en Xapón, cierta moneda acuñada tenía'l calter 元 (xen). Nun ye una unidá monetaria sinón una abreviatura de 元禄 (Genroku).
↑ Sábese qu'en xaponés antiguu había sílabes /y/ /we/ /es/. Dende mediaos del sieglu X, /y/(え) xunir con /es/, y dambos pronunciábense [je], polo que'l kana de /es/ sumió. Alredor del sieglu XIII, /we/(ゑ) y /y/ dexaron d'estremase (en pronunciación, pero non n'escritura) y dambos pronúnciense [je]. "Kokugo-on'in non hensen," Kokugo-on'in non kenkyu Tokyo: Iwanami Shoten, 1950.
↑ A. Piatt Andrew, Quarterly Journal of Economics, "The End of the Mexican Dollar",18:3:321-356, 1904, p.345
↑ Historia de la moneda
↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2005-11-24.
↑ Llei nº 60 del 15 de xunetu de 1953, d'Abolición de les Subdivisiones Monetaries y Arredondio Fraccionariu (小額通貨の整理及び支払金の端数計算に関する法律, Shōgakutsūka non seiri oyobi shiharaikin nun hasūkeisan nin kansuru hōritsu^?))
↑ "What Keeps Bankers Awake at Night? The Economist (Londres)1 de febreru de 2007.
↑ "The Cheap Yen is Dangerous," The Economist (London). 8 de febreru de 2007.
↑ «Japan risks credit crunch as yen thunders». Telegraph.co.uk (17 de marzu de 2011). Consultáu'l 18 de marzu de 2011.
↑ Japan Mint. «Number of Coin Production (calendar year)». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de payares de 2006. Consultáu'l 7 de setiembre de 2006.
↑ Japan Mint. «Monedes conmemorativas acuñaes hasta la fecha». Archiváu dende l'orixinal, el 9 de payares de 2006. Consultáu'l 7 de setiembre de 2006.
↑ Japan Mint. «Designs of circulating coins». Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2015. Consultáu'l 26 d'avientu de 2007.
↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-12-31.
↑ Bancu de Xapón. «Bank of Japan Notes and Coins Currently Issued» (inglés). Consultáu'l 14 d'avientu de 2015.
↑ Bancu de Xapón: "Foreign Exchange Rates." 2006.

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia sobre'l yen.

Institutu pa los estudios monetariu y económicu, Bancu de Xapón Archiváu 2020-11-20 en Wayback Machine

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: yen

[2] [1]

[3] Mikami Ryuzo, un artículu sobre'l yen en Sekai Daihyakka Jiten, Kato Shuichi(ed.), Vol. 3, Tokyo: Heibonsha, 2007.

[4] 元 nun ye una simplificación de 圓, ye un calter distintu. 元 significa “recursu” o “orixe”. Una de les causes del cambéu ye que'l calter antiguu tenía munchos trazos.　Mikami op. cit.

[5] En 1695, en Xapón, cierta moneda acuñada tenía'l calter 元 (xen). Nun ye una unidá monetaria sinón una abreviatura de 元禄 (Genroku).

[6] Sábese qu'en xaponés antiguu había sílabes /y/ /we/ /es/. Dende mediaos del sieglu X, /y/(え) xunir con /es/, y dambos pronunciábense [je], polo que'l kana de /es/ sumió. Alredor del sieglu XIII, /we/(ゑ) y /y/ dexaron d'estremase (en pronunciación, pero non n'escritura) y dambos pronúnciense [je]. "Kokugo-on'in non hensen," Kokugo-on'in non kenkyu Tokyo: Iwanami Shoten, 1950.

[7] A. Piatt Andrew, Quarterly Journal of Economics, "The End of the Mexican Dollar",18:3:321-356, 1904, p.345

[minthistory-8] Historia de la moneda

[9] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2005-11-24.

[10] Llei nº 60 del 15 de xunetu de 1953, d'Abolición de les Subdivisiones Monetaries y Arredondio Fraccionariu (小額通貨の整理及び支払金の端数計算に関する法律, Shōgakutsūka non seiri oyobi shiharaikin nun hasūkeisan nin kansuru hōritsu^?))

[11] "What Keeps Bankers Awake at Night? The Economist (Londres)1 de febreru de 2007.

[12] "The Cheap Yen is Dangerous," The Economist (London). 8 de febreru de 2007.

[13] «Japan risks credit crunch as yen thunders». Telegraph.co.uk (17 de marzu de 2011). Consultáu'l 18 de marzu de 2011.

[14] Japan Mint. «Number of Coin Production (calendar year)». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de payares de 2006. Consultáu'l 7 de setiembre de 2006.

[15] Japan Mint. «Monedes conmemorativas acuñaes hasta la fecha». Archiváu dende l'orixinal, el 9 de payares de 2006. Consultáu'l 7 de setiembre de 2006.

[16] Japan Mint. «Designs of circulating coins». Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2015. Consultáu'l 26 d'avientu de 2007.

[17] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-12-31.

[18] Bancu de Xapón. «Bank of Japan Notes and Coins Currently Issued» (inglés). Consultáu'l 14 d'avientu de 2015.

[19] Bancu de Xapón: "Foreign Exchange Rates." 2006.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]