Xeografía de Montenegru

Xeografía de Montenegru
Llocalización
Continente	Europa
Rexón	Europa suroriental
Carauterístiques xeográfiques
Superficie	13 812 km²
	13 452 km² (tierra)
	360 km² (agua)
Llinia de costa	293,5 km
Puntos estremos
Puntu más baxu	(Mar Adriáticu) 0 m
Puntu más altu	2 522 m (Bobotov Kuk)
Fronteres territoriales
• Albania	172 km
• Bosnia-Herzegovina	225 km
• Croacia	25 km
• Serbia	203 km
• Mar territorial	12 m.n.
	[editar datos en Wikidata]

Montenegru (nome llocal, Crna Gora; en serbiu: Црна Гора) ye un estáu d'Europa suroriental, ente'l mar Adriáticu y Serbia. Esti pequeñu estáu montascosu del suroeste de los Balcanes parti con Croacia, Bosnia y Herzegovina, Serbia, Albania y el mar Adriáticu.

Xeografía física

Relieve

Picu Minin, nel Parque Nacional Durmitor

Hai una pandu predresa, rexón xeomorfolóxica especial qu'oldea cola mariña, sobre'l que lliteralmente s'asoma. Les plantes y animales son escasos nesta rexón, y parches de tierra fértil pueden atopase nes depresiones con morfoloxía cárstica, (polja) y cráteres (vrtačy). El suelu cascayosu drena fácilmente, polo que l'agua tien pocu efeutu. Anque la media pluviométrica ta ente les mayores d'Europa, el suelu porosu evita la crecedera superficial de flora. Nesta rexón atopa'l Parque Nacional Lovćen.

Una tercer rexón, amás del pandu y la mariña ye la depresión qu'abarca'l llagu Skadar, la fértil llanura de Zeta, col valle del ríu Zeta , y los campos de Nikšić (polje). Son tierres baxes, y amás les úniques planicies de Montenegru. L'altitú permediu de la llanura de Zeta ye 40 msnm na parte norte, ente que la planicie de Nikšić, qu'en términos espaciales forma parte d'aquélla, ye 500 metros más alta. Les fértiles tierres baxes a lo llargo de los valles fluviales, son el llugar ideal pal asentamientu humanu, polo que la llanura de Zeta, el valle del Ríu Zeta y el campu de Nikšić rexistren la mayor concentración poblacional de Montenegru. Ellí asítiense los dos mayores ciudaes del país , Podgorica y Nikšić. Nesta rexón atopa'l Parque Nacional Llagu Skadar.

El norte de Montenegru ye la rexón de los altos montes. Dende la superficie de los pandos de 1700 msnm, surden picos y crestes de más de 2000 msnm, tales como (Durmitor, Bjelasica, Komovi, Visitor). L'área d'estos montes ye rica en camperes, montes, y numberosos llagos de monte, de los qu'hai 29 en Montenegru.

Ríos, llagos y costa

Río

Monenegro septentrional ta percorríu pol ríu Lim y el Tara, que desagüen nel Danubiu al traviés del ríu Drina de Bosnia y Herzegovina. En Montenegru meridional, les corrientes flúin escontra'l mar Adriáticu. Gran parte de los ríos de la rexón cárstica nun percuerre la superficie sinón que cuerre por canales soterrañes. Los ríos Piva, Tara, Morača, Cehotina y los sos afluentes escavaron fondos cañones na roca. El cañón del río Tara, por casu, ye'l segundu más grande del Mundu.

Mapa del sieglu XVI, representando les Boques de Kotor.

Llagos

En Montenegru hai 40 llagos. El más grande en Montenegru y los Balcanes ye'l llagu Scutari o Skadar, con 391 km² de superficie. Conocíu en Montenegru como Skadarsko Jezero, queda cerca de la mariña y estiéndese pola frontera internacional col norte d'Albania. Tien 50 km de llargu y 16 km d'anchu, con una superficie total de 370 km². Alredor del 60% queda en territoriu montenegrín. El cuerpu hídricu ocupa la depresión de poljé cársticu que tien un fondu que queda sol nivel del mar.

Mariña

La mariña marítima presenta un fuerte contraste coles otres trés rexones, constituyendo la "fachada" mediterránea de Montenegru. Frente a les mariñes de Montenegru, el Adriáticu presenta'l so mayor anchor (alredor de 200 km hasta les mariñes del sur d'Italia), y tamién la so máxima fondura (1.330 m- nun puntu 120 km al suroeste de la Boques de Kotor).

El llargor de mariñes ye de 293,5 km, 52 de los cualos son sableres. La sablera más llarga ye Velika Plaža en Ulcinj, de 13.000 m. A diferencia del so vecín nortizu Croacia, Montenegru nun tien grandes islles habitaes a lo llargo de la mariña. Al sur de les Boques de Kotor, hai una estrecha llanura costera, de non más de 4 quilómetros d'anchu, que ta abellugada pel norte per montes altos: Rumija, Sutorman, Orjeerrn, y Lovćen. La llanura apurre espaciu pa numberosos pequeños asentamientos costeros.

La mariña montenegrina ye bien accidentada, con numberoses badees y estuarios. El so accidente más destacáu son les Boques de Kotor, un golfu tipu fiordu que ye de fechu un cañón de ríu somorguiáu. Ye la mayor badea del país; atópase arrodiada per montes qu'algamen los 1.000 msnm, que cayen casi verticalmente al mar. Considérase que ye'l fiordu más austral del continente.

Clima

Esti país montascosu ye, coles mesmes, oceánicu y continental. Hai cuatro tipos de clima, con una variedá de microclimes, con carauterístiques qu'inclúin los de rexones dende subtropical hasta subpolar. Les corrientes atmosfériques templaes provenientes d'África, y les corrientes fríes del Norte alternar en forma constante sobre'l territoriu del país. Tamién los contrastes de la topografía reflexar nel clima. El clima mediterraneu prevalez na mariña. Na mariña, la temperatura permediu en xunetu varia ente 23,4 °C y 25,6 °C . Los branos son usualmente llongures y secos, los iviernos curtiu y húmedu. A lo llargo del valle del ríu Bojana, sobre la badea del llagu Skadar, y agües enriba del Morača, foles d'intensu calor enfusen hasta Podgorica, convirtiéndola na ciudá más calorosa de Montenegru, y una de les más templaes de los Balcanes. La temperatura varia en gran midida por cuenta de la altitú. Podgorica, que queda cerca del nivel del mar, destacar por tener el xunetu más templáu del país, con una media de 27 °C. Na rexón central de Montenegru, nes llanures de Zetska y Bjelopavlićka, les temperatures de xunetu son 26,4 °C (en Podgorica) y 25,4 °C (en Danilovgrad). La máxima absoluta puede dacuando algamar los 40 °C. Les temperatures permediu en xineru ronden los 5 °C, con un mínimu absolutu de -10 °C. Cetinje, nel karst con una altitú de 670 msnm, tien una temperatura de 5 °C per debaxo de Podgorica, con 22 °C. Les temperatures en xineru na mariña meridional ta nos 8 °C de Bar. Nel interior fondu, namái unos pocos quilómetros de la mariña en llinia recta, apodera'l clima continental. Los Alpes Dináricos, con montes como Orjen, Lovćen y Rumija, formen pasos contra la mariña, y casi como una barrera xigante, eviten la penetración del clima mediterraneu nel interior del territoriu. Na rexón de los altos montes, el clima ye típicamente sub-Alpín, con iviernos fríos y de nieve abondoso, y branos moderaos. La temperatura en xineru nos montes septentrionales ye de -3 °C. Les rexones montascoses de Montenegru reciben dalgunes de les agües más abondoses d'Europa. La precipitación añal en Crkvice, nel Karst percima de la badea de Kotor, ye de 4.928 mm. Como la mayor parte de les rexones a lo llargo del mar Mediterraneu, la precipitación tien llugar principalmente mientres la parte fría del añu, pero nos montes más altos ta presente un máximu veraniegu secundariu. Ente que na mariña y na badea del llagu Skadar la nieve ye una rareza, sobre'l monte Durmitor puede nevar hasta 5 metros. Nes árees al norte de Montenegru, y particularmente nos altos montes, por cuenta de la baxa evaporación, la nieve permanez mientres dellos meses, y n'ocasiones l'añu enteru. Dura de media 10 díes nes depresiones del poljé cársticu y amóntase hasta 120 díes nos montes más altos.

Parámetros climáticos permediu de Podgorica
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	9.5	11.3	15.1	19.1	24.3	28.2	31.8	31.7	27.3	21.7	15.4	11.1	0
Temperatura mínima media (°C)	1.4	3.1	5.8	9.1	13.5	17.3	20.3	20.2	16.5	11.6	6.8	2.9	0
Precipitación total (mm)	192	167	159	144	89	63	38	66	121	166	239	217	1661
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm)	12	12	11	12	9	8	5	6	6	9	14	13	117
Fonte: World Weather Information: Weather Information for Podgorica 7 de xunetu de 2010

Mediu ambiente

El 80% del territoriu ye montiegu, accidentáu y con tierres de pastura. Les 2833 especies de plantes que crecen en Montenegru representen siquier un cuartu del inventariu de flora europea, tou nun país que tien namái'l 0,14 % de la superficie continental. Montenegru ye un país de singularidaes naturales, como se vé al traviés de les cuatro rexones xeográfiques diferenciables na so pequeña superficie.

Destaca nel so patrimoniu natural el Parque Nacional de Durmitor, bien natural declaráu patrimoniu de la Humanidá pola Unesco nel añu 1980 con ampliación en 2005. Tien una reserva de la biosfera, la cuenca del río Tara. 20.000 hectárees tán protexíes como güelga d'importancia internacional al amparu del Conveniu de Ramsar, nun solu sitiu Ramsar, el llagu Skadar (Skadarsko Jezero). Tanto'l Durmitor como'l llagu Skadar tienen una zona protexida como parque nacional; hai otros dos nel país: Biogradska Gora y Lovćen, que s'atopen na zona d'altos cumes.

El principal riesgu natural del país son los terremotos destructivos. Tocantes a les esmoliciones medioambientales, hai contaminación de les agües mariniegues por arramaos d'agües residuales, especialmente en zones turístiques como Kotor.

Biogradska Gora, Montenegru.

En Montenegru hai reptiles y anfibios, como la víbora-ñariz cornuda. Tamién hai mamíferos, como l'osu pardu. Amás, hai munches aves y peces.

Xeografía humana

La población envalorada en xunetu de 2009 ye 672.180 habitantes. Nel 60% de la población ta en zones urbanes (2008). Tocantes a los grupos étnicos, hai: montenegrinos 43%, serbios32%, bosnios 8%, albaneses 5% y otros (musulmanes, croates, romaninos o xitanos 12% (censu de 2003). La relixón mayoritaria ye la ortodoxa74,2%, musulmanes 17,7%, católicos 3,5%, otros 0,6%, ensin especificar 3%, ateos 1% (censu de 2003). Idiomes: serbiu 63,6%, montenegrín (oficial) 22%, bosniu 5,5%, albanés 5,3%, ensin especificar 3,7% (censu de 2003).

La capital ye Podgorica con 169.132 habitwntes. Otres llocalidaes principales son Nikšić y Pljevlja. Alministrativamente, el país estremar en 21 conceyos (opstine, singular - opstina): Andrijevica, Bar, Berane, Bijelo Polje, Budva, Cetinje, Danilovgrad, Herceg Novi, Kolasin, Kotor, Mojkovac, Niksic, Plav, Pljevlja, Pluzine, Podgorica, Rozaje, Savnik, Tivat, Ulcinj y Zabljak.

Xeografía económica

Les sos recursos naturales son bauxita y enerxía hidroeléctrica. En cuanto al usu de la tierra, un 13,7% ye tierra arable, un 1% destinar a colleches permanentes y el restu 85,3%.

Montenegru independizó'l so economía del control federal y de Serbia na dómina de Milosevic y caltuvo'l so propiu bancu central, adoptó'l marcu alemán, depués l'euru - más que'l dinar yugoslavu - como moneda de cambéu oficial, recaldó tarifes aduaneres y remanó el so propiu presupuestu. La disolución de la yá débil rellación política ente Serbia y Montenegru en 2006 llevó a que fuera miembru separáu de diverses instituciones financieres internacionales, como'l Bancu Européu pa la Reconstrucción y el Desenvolvimientu. El 18 de xineru de 2007, Montenegru xunir al Bancu Mundial y al Fondu Monetariu Internacional. Montenegru ta escorriendo integrase de forma independiente na Organización Mundial del Comerciu y robló un alcuerdu d'asociación y estabilización cola Xunión Europea n'ochobre de 2007. El desemplegu y les disparidades rexonales en desenvolvimientu son claves polítiques y problemes económicos. Montenegru privatizó'l so ampliu complexu de producción d'aluminiu, la industria dominante, según la mayor parte del so sector financieru, y empezó a atraer la inversión estranxera nel sector turísticu.

Ver tamién

Parques nacionales de Montenegru

Referencies

Enllaces esternos

"MONTENEGRO" Archiváu 2009-09-12 en Wayback Machine - CIA, The World Factbook