Espinoso del Rey
Espinoso del Rey ye un conceyu español de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
 Espinoso del Rey | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Castiella-La Mancha | ||
| Provincia |  provincia de Toledo | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Espinoso del Rey (es)  | Juan Juárez Fernández | ||
| Nome oficial | Espinoso del Rey (es)[1] | ||
| Códigu postal |
45650 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 39°39′18″N 4°47′01″W / 39.655°N 4.7836111111111°O | ||
  Espinoso del Rey Espinoso del Rey (España)  | |||
| Superficie | 48 km² | ||
| Altitú | 723 m | ||
| Llenda con | Robledo del Mazo, Torrecilla de la Jara y Los Navalucillos | ||
| Demografía | |||
| Población |
422 hab. (2023) - 247 homes (2019) - 189 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||
| Densidá | 8,79 hab/km² | ||
| esmipueblo.com… | |||
 | |||
Toponimia
editarEl términu "espinosu" derivar del llatín espinosus, y débese a que nos sos oríxenes el pueblu taba arrodiáu d'espinos. En documentos de 1539 apaez como “llugar dee pinoso” y n'otru de 1556 lléese “de Eee pinoso”.
El calificativu "del Rei" añader nel sieglu XVI, cuando ye declarada villa exenta o realenga en virtú del "privilexu y real Cédula de la Católica Maxestá de Felipe II".
Xeografía
editarEl conceyu asítiase nun valle formáu per unes pequeñu llombes que salen de la sierra, dientro de les Tierres de Talavera. Pertenez a la contorna de La Jara y llinda colos términos municipales de Torrecilla de la Jara al norte, este y oeste, y Los Navalucillos y Robledo del Mazo al sur, toos de Toledo.
Historia
editarLa tradición data la so fundación a principios del sieglu IV polos primeros cristianos fuxíos de la Carpetania. De ser cierta, la so fundación dataría de finales del sieglu III o principios del IV. Según Francisco Coello de Portugal y Quesada Espinoso sería l'antigua población romana de Ispinum.[ensin referencies]
Perteneció a Talavera dende'l reináu de Fernandu III, quien concedió a esa villa toles tierres entendíes ente Toledo y Trujillo, hasta'l 14 d'agostu de 1579 qu'adquier el títulu de Villa y pasa a ser gobernada pola Santa Hermandá y Vieya de Talavera. A partir d'entós, y por diversos problemes de llindes con otros conceyos, emprobecióse y foi causa del amenorgamientu de la so población.
Hasta 1798 caltuvo un archivu con abondosa documentación sobre'l so pasáu, pero foi sumiendo poles guerres, quemes etc.
A mediaos del sieglu XIX la so industria consistía na cría de viérbenes de seda, el carboneo y la corte de madera.
A principios del sieglu XX construyeron los llavaderos públicos, aprovechando les agües sobrantes de la fonte de la Plaza d'España siendo alcalde Tadeo Fajarnés. En 1925 inauguróse l'allumáu llétricu, cola enerxía procedente de los saltos del ríu Gévalo.
Alministración
editar| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Luis Fernández Fernández | PSOE |
| 1983-1987 | Modesto Ariza Barrasa | PSOE |
| 1987-1991 | Ángel Pedro Aguado Jiménez | PP |
| 1991-1995 | Samuel Gómez Ruiz | PSOE |
| 1995-1999 | Samuel Gómez Ruiz | PSOE |
| 1999-2003 | Samuel Gómez Ruiz | PSOE |
| 2003-2007 | Samuel Gómez Ruiz | PSOE |
| 2007-2011 | Samuel Gómez Ruiz | PSOE |
| 2011-2015 | Marcelo Pérez Molina | PP |
| 2015-2019 | PP | n/d |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
Demografía
editarNa siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2006 según datos del INE.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2015 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 655 | 645 | 638 | 631 | 609 | 600 | 612 | 603 | 605 | 588 | 507 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NOTA: La cifra de 1996 ta referida a 1 de mayu y el restu a 1 de xineru.
| Gráfica d'evolución demográfica d'Espinoso del Rey ente 1900 y 2015 |
 |
| Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Personaxes pernomaos
editar- Francisco Alonso Pulido (1863–1924): militar y farmacéuticu.
- Anastasio Granados García (1909–1978): obispu vicariu xeneral de Toledo.
Monumentos
editarA destacar la ermita de La nuesa Señora de los Remedios y el Rollu de Xusticia.
D'especial relevancia ye tamién la Ilesia Parroquial de Santiago'l Mayor, consideráu como'l monumentu más relevante de la Villa. El so estilu arquiteutónicu nun ye puru, sinón que ye amiestu de dellos clásicos. Consta d'una planta de cruz llatina de tres naves, la central más ancha y alta que los dos llaterales, la cubrición ye d'un bon maderamen llabráu y pintáu.
A mediaos del sieglu XVI sufrió grandes reformes, datando la so forma actual a esa fecha. Nel mesmu llugar taba emplazada otra más antigua, lo que se comprueba polos restos de construcción topaos.
Al traviés de los tiempos, el templu sufrió dellos arreglos: principalmente fueron reparaos el teyáu, maderamen y el pisu, destacando l'arreglu asocedíu en 1832 y el posterior a la guerra civil, onde se producieron daños sobre los altares ya imáxenes dataes nel sieglu XVII.
Adosáu a la Ilesia esistía un campanariu, que foi baltáu n'avientu de 1923 por tar inclináu y tarrecese el so esbarrumbamientu, según pa construyir nel so llugar una torre. Na espadaña d'ésti esistíen dos campanes de bronce del sieglu XVII, llamaes María y Santa Bárbara, sumíes mientres la última guerra civil, na so parte cimera y al centru, taba asitiada otra más pequeña, conocida comúnmente como "la Señalilla", qu'entá se caltién.
Al so llau llevantar en 1917 un torrexón de lladriyu p'asitiar el reló de la Villa.
Fiestes
editar- 25 de xunetu: Santiago Apóstol.
- 8 de setiembre: Virxe de los Remedios.
Gastronomía
editarNa so gastronomía cabo destacar el ajocano, les pataques rebolcás, les pataques al ajoarriero, los guisos de caza tanto mayor como menor, les migues , los retorcíos' y los encanáivos. Tamién son bien apreciaos los guisos a base de productos autóctonos de temporada, como son el ñíscaru, la pescozada, el cardillo, el esparrago verde montés, etc.
Turismu rural
editarLa población d'esta llocalidá puede doblase en dómina braniza pola llegada de los emigrantes y de les sos families. Amás, hai un incipiente turismu rural, atraíu tantu pol pueblu como pola so contorna, que constitúin una redolada fayadiza pa realizar tou tipu d'actividaes al campu, especialmente'l senderismu poles sierres que lo arrodien, pocu conocíes y práuticamente n'estáu virxe. Na seronda conviértese nun paraísu micológico por biodiversidá, anque sobresalen pol so númberu l'apreciáu ñíscaru (Lactarius deliciosus) y les monsitas.
Referencies
editar- Plantía:Cita Celdrán
- Madoz, Pascual (1845-1850), Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, 16 tomos, Madrid: Establecimiento literario-tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Espinoso del Rey.
Datos: Q1656589- Multimedia: Espinoso del Rey
