Lactarius deliciosus

Lactarius deliciosus; Carauterístiques micolóxiques <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/16px-Symbol_question.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" data-file-width="180" data-file-height="185">
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Gills_icon.png/25px-Gills_icon.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="302" data-file-height="300"> Himeniu con llámines
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Umbillicate_cap_icon.svg/25px-Umbillicate_cap_icon.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="342" data-file-height="342"> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Infundibuliform_cap_icon.svg/25px-Infundibuliform_cap_icon.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="342" data-file-height="342"> El sombreru ye umbilicáu o embudáu
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Decorrenti_lamelle_icona.png/25px-Decorrenti_lamelle_icona.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="300" data-file-height="300"> Les llámines son decurrentes
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Bare_stipe_icon.png/25px-Bare_stipe_icon.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="300" data-file-height="300"> El pie ta desnudu
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Ochre_spore_print_icon.png/25px-Ochre_spore_print_icon.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="213" data-file-height="213"> Espores de color ocre
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Mycorrhizal_ecology_icon.png/25px-Mycorrhizal_ecology_icon.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="300" data-file-height="298"> La ecoloxía ye micorriza
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Choice_toxicity_icon.png/25px-Choice_toxicity_icon.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" data-file-width="300" data-file-height="298"> Comestibilidá: encamentada
	[editar datos en Wikidata]

Lactarius deliciosus; ñícaru
Clasificación científica
Reinu:	Fungi
División:	Basidiomycota
Clas:	Agaricomycetes
Subclas:	Incertae sedis
Orde:	Russulales
Familia:	Russulaceae
Xéneru:	Lactarius
Especie:	L. deliciosus; L. ex Fr. Gray, 1821
Sinonimia
	Agaricus deliciosus L. 1753; Galorrheus deliciosus (L.) P. Kumm. 1871; Lactifluus deliciosus (L.) Kuntze 1891;
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Les especies de fungos con nome común en llingua asturiana márquense como ^Nmic. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El ñícaru^[2] (Lactarius deliciosus) ye un fungu basidiomicetu comestible, de la familia Russulaceae. Ye bien común n'Asturies y crez en pinares y montes mistos. La so cogorda, o cuerpu granible, apruz na seronda, y ye bien apreciada en gastronomía. El basónimu d'esta especie ye Agaricus deliciosus L. 1753.^[1] L'epítetu específicu, deliciosus, significa "deliciosu".^[3]

Carauterístiques

Parte inferior del sombreru

El so pie ye acovanáu y curtiu, más o menos cilíndricu o estrecháu un pocu na base. D'estructura granulienta: macizu de bien nuevu, dempués tien zones bueques ensin dexar de ser resistente. Ye del color del sombreru pero más pálidu, con dellos furaquinos superficiales de color más intensu. Suel tener parásitos y entós faise feble. El sombreru suel bazcuyar ente los 4 y 16 cm. de diámetru y el so color anaranxáu vese modificáu per círculos concéntricos de tonos acolorataos y macios. Na so mocedá'l sombreru alcuéntrase endolcáu polos sos cantos y conforme avieya apandar pa evolucionar a forma embudada. Les llámines son del mesmu color, apertaes, fines y decurrentes. La so carne ye trupa y compauta, con golor nidiu y dulzuxu el sabor en crudo ye daqué amargosu a la fin. A la corte esprende un látex de color naranxa. Aferrúñase aína, adquiriendo un color verdosu cardenillu cuando avieya o al pasar delles hores de la so recoyida. Unu de los sos colorantes desaníciase pel reñón dempués de comela; por ello la orina tórnase d'un color que puede asustar al que nun sabe la causa.

La distinta valoración con al respeutive de la so calidá culinaria puede debese a que'l so sabor varia col terrén onde crez, o a que munches vegaes tómense por ñícaros otres especies bien asemeyaes o s'aprovechen exemplares con munches zones de color verdosu por ser vieyos, tar maltrataos o, lo más frecuente, que tán o tuvieron parasitaos.

Hábitat

Vive formando micorrices con diverses coníferes, especialmente del xéneru Pinus.

Recoyida

La recoleición d'esta cogorda faise utilizando una navaya y cortando el tarmu. Tamién ye necesario usar una cesta de blima o asemeyada, porque nun se permite usar bolses de plásticu una y bones les espores nun cayeríen y podríen escastase^[4].

Comestibilidá

La cogorda de Lactarius deliciosus ye un comestible apreciáu. De cutiu ye consumida asada, guisada, o como complementu de los guisos de carne.

Otros nomes comunes

N'Asturies tien tamién los siguientes nomes: guíscaru, míscarru, ñíscarru, fungu lleitariegu, lleiteiru.

Magar que conózse-y por otros munchos variaos nomes dependiendo de la rexón xeográfica:

níscalo, guíscalo, guíscano, pinatel o robullón en Andalucía.
añísquele, anizcle, níscalo, nícalo, mízcalo, mícula o nízcalo en Castiella.
guíscano, rebollón, mizcle en La Mancha Oriental.
rovellón, rovelló, pinetell, pinenc, rovelló d'obaga, peratxe en Cataluña y Comunidá Valenciana.
rebollón, robellón, mizclo o fongo royo en Aragón.
reboñuelo nel Valle del Altu Llinares (Teruel).
níscaro, lactouro o fungo da muña en Galicia.
esne gorri o ziza gorri nel País Vascu.
pebràs nel Valle d'Albaida y les Pitiuses.
esclatasang en Baleares y, ente otres, les contornes de la Safor, l'Alcoià y el Comtat (País Valencianu).
callampa rosada en Chile.
pebrazo nel área valenciana del Macizu del Caroig (Contornes del Valle d'Ayora y La Canal de Navarrés).
hongo delicioso n'Uruguái.

Posibles tracamundios

Lactarius deliciosus de la Sierra de Tramontana en Mallorca.

Pue tracamundiase col falsu ñícaru (Lactarius torminosus), tamién col comestible y bien apreciáu Robeyón^Nmic (Lactarius sanguifluus)^[5] (sombreru de color más apagáu y látex color acoloratáu).

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 «Lactarius deliciosus» (n'inglés), Lactarius deliciosus, CAB International, Centraalbureau voor Schimmelcultures (CBS) y Landcare Research New Zealand Limited (eds.), http://www.indexfungorum.org/Names/NamesRecord.asp?RecordID=224737
↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ Grünert, H.; Grünert, R.; VV.AA. (1984). Empones de Naturaleza Blume: Cogordes (t. orixinal:"Pilze"). Barcelona: Blume, páx. 172. ISBN 84-87535-11-9.
↑ «Cómo buscar níscalos» (castellanu).
↑ Nomenclátor de los seres vivos en llingua asturiana, Sabencia - Sociedá Asturiana de les Ciencies. Consulta on-line: Lactarius%20sanguifluus

Bibliografía

García Rollán, Mariano (2004). Guía fácil de las mejores setas, 1ª, Mundi Prensa, páx. 31, 32 y 34. ISBN 9788484762003. Consultáu'l 29 de payares de 2010.

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Lactarius deliciosus.

[indexfungorum-1] 1,0 ^1,1 «Lactarius deliciosus» (n'inglés), Lactarius deliciosus, CAB International, Centraalbureau voor Schimmelcultures (CBS) y Landcare Research New Zealand Limited (eds.), http://www.indexfungorum.org/Names/NamesRecord.asp?RecordID=224737

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-2] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[blume-3] Grünert, H.; Grünert, R.; VV.AA. (1984). Empones de Naturaleza Blume: Cogordes (t. orixinal:"Pilze"). Barcelona: Blume, páx. 172. ISBN 84-87535-11-9.

[4] «Cómo buscar níscalos» (castellanu).

[5] Nomenclátor de los seres vivos en llingua asturiana, Sabencia - Sociedá Asturiana de les Ciencies. Consulta on-line: Lactarius%20sanguifluus

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

Lactarius deliciosus Carauterístiques micolóxiques
Himeniu con llámines
El sombreru ye umbilicáu o embudáu
Les llámines son decurrentes
El pie ta desnudu
Espores de color ocre
La ecoloxía ye micorriza
Comestibilidá: encamentada
[editar datos en Wikidata]