Wikipedia

Organización territorial d'Australia

(Redirixío dende Estaos d'Australia)

Australia (oficialmente conocida como la Mancomunidá d'Australia (Commonwealth of Australia n'inglés) ye una federación de seis estados xunto con diez territorios federales. L'Australia continental conformar cinco de los seis estaos y trés de los territorios federaos (los territorios "interiores"). Tasmania ye un estáu insular a unos 200 km al sur del continente. Los siete territorios restantes son catalogaos en delles situaciones como territorios "esternos". Ensin cuntar col reclamáu Territoriu Antárticu Australianu, Australia ye'l sestu país más grande del mundu.

Tanto los estaos como los dos principales territorios internos tienen una capacidá parcial d'autogobiernu, amás de tar representaos nel parllamentu federal; el restu de territorios tán alministraos direutamente pol gobiernu federal. Dende 2015, el control federal estendióse al territoriu de la Islla Norfolk, qu'esfrutaben tamién d'autogobiernu.[1] Trés de los territorios esternos tán habitaos; los demás tán despoblaos, ensin cuntar coles bases científiques non permanentes.

Australia xeográfica

editar

El términu Australia xeográfica (geographic Australia n'inglés) ye un conceutu utilizáu pol gobiernu australianu pa describir l'área cubierta poles estadística demográfiques tales como les cifres nacionales de población. Estes árees entienden la islla Christmas y les Islles Cocos amás de los seis estaos y los trés territorios continentales; la islla de Norfolk ye l'únicu territoriu con población permanente que nun forma parte de l'Australia xeográfica.[2]

Territorios esternos, estaos y territorios

editar
Mapa de referencia de los estaos y territorios d'Australia
 
Estaos y territorios d'Australia[3]
Bandera Nome Abbrev ISO[4] Postal Type Capital
(o asentamientu mayor) 		Población[5] Área (km²)[6]
[n 1] Islles Ashmore y Cartier Esternu (Fondio n'alta mar) 00 199
[n 1] Territoriu Antárticu Australianu AAT AQ[n 2] Esternu Base Davis 01,000[n 3] 5,896,500
Plantía:Xeodatos Territorio de la Capital Australiana Territoriu Capital Australianu ACT AU-ACT ACT Territoriu Canberra 395 200395 200 2,358
  Islla Christmas CX Esternu[n 4] Flying Fish Cove 22,072 135
  Islles Cocos CC Esternu[n 4] West Island 596596 14
[n 1] Islles del Mar del Coral Esternu (Islla Willis) 44[n 5] 10
[n 1] Islles Heard y McDonald HIMI HM Esternu (Atles Cove) 00 372
[n 1] Territoriu de la Badea de Jervis JBT JBT Territoriu (Jervis Bay Village) 377377 70
  Nueva Gales del Sur NSW AU-NSW NSW Estáu Sydney 7 704 3007 704 300 800,642
  Islla Norfolk NF Esternu Kingston 22,302 35
Plantía:Xeodatos Territorio del Norte Territoriu del Norte NT AU-NT NT Territoriu Darwin 244 000244 000 1,349,129
  Queensland Qld AU-QLD QLD Estáu Brisbane 4 827 0004 827 000 1,730,648
  Australia Meridional SA AU-SA SA Estáu Adelaide 1 706 5001 706 500 983,482
  Tasmania Tas AU-TAS TAS Estáu Hobart 518 500518 500 68,401
  Victoria Vic AU-VIC VIC Estáu Melbourne 6 039 1006 039 100 227,416
  Australia Occidental WA AU-WA WA Estáu Perth[7] 2 613 7002 613 700 2,529,875

Australia tuvo tres territorios estinguíos na so hestoria:

Antecedentes y descripción

editar
 

Los estaos aniciáronse como colonies britániques dixebraes antes de la Federación en 1901. La colonia de Nueva Gales del Sur foi fundada en 1788 y tomó orixinalmente gran parte del continente australianu, según la Islla de Lord Howe, Nueva Zelanda, la Islla Norfolk y la Tierra de Van Diemen, amás de la zona anguaño conocida como l'estáu de Nueva Gales del Sur. Mientres el sieglu XIX, grandes árees fueron dixebraes socesivamente pa formar la colonia de Tasmania (primeramente establecida como una colonia separada llamada Tierra de Van Diemen en 1825), la colonia d'Australia Occidental (primeramente establecida en 1829, como la más pequeña colonia de Swan River), la provincia d'Australia del Sur (1836), la colonia de Nueva Zelanda (1840),[8] la colonia de Victoria (1851) y la colonia de Queensland (1859). Dempués de la Federación, los seis colonies de Nueva Gales del Sur, Victoria, Queensland, Australia del Sur, Australia Occidental y Tasmania convertir nos estaos fundadores de la nueva Mancomunidá d'Australia.

Los poderes llexislativos de los estaos tán protexíos pola constitución d'Australia, seición 107, y sol principiu del federalismu la llexislación de la Mancomunidá solo tien efeutu nos estaos onde lu dexa la constitución. Los territorios, otra manera, tán suxetos direutamente al gobiernu de la Mancomunidá dende la persectiva constitucional; les lleis pa los territorios vienen daes dende'l parllamentu australianu.[9]

La mayoría de los territorios tán direutamente alministraos pol gobiernu de la Mancomunidá, ente que dos (el Territoriu del Norte y el Territoriu Capital Australianu) tienen dalgún nivel d'autogobiernu anque menor que los estaos. Nos territorios con autogobiernu, el parllamentu australianu caltién plenos poderes llexislativos, pudiendo anular lleis eches poles instituciones locales, echo en rares ocasiones. A los efeutos de los órganos intergubernamentales australianos (y conxuntos Australia-Nueva Zelanda), el Territoriu del Norte y el Territoriu Capital Australianu trátense como si fueren estaos.

Cada estáu tien un gobernador, nomáu pola reina, por convención col Premier del estáu. L'Alministrador del Territoriu del Norte, otra manera, ye nomáu pol Gobernador Xeneral. El Territoriu Capital Australianu nun tien gobernador nin alministrador, pero'l Gobernador Xeneral exerz dellos poderes que n'otres xurisdicciones son exercíos pol gobernador d'un estáu o l'alministrador d'un territoriu, como'l poder d'eslleir l'asamblea llexislativa.

El Territoriu de la Badea de Jervis ye l'únicu territoriu internu non autónomu. Hasta 1989, taba alministráu como si fuera parte del Territoriu Capital Australianu, anque siempres foi un territoriu separáu. So los términos del Acta d'Aceptación del Territoriu de la Badea de Jervis, les lleis del Territoriu Capital Australianu aplicar al Territoriu de la Badea de Jervis na midida na que son aplicables y siempres que nun sían incompatibles con una Ordenanza. [10] Anque los residentes del Territoriu de la Badea de Jervis tán xeneralmente suxetos a les lleis feches pola Asamblea Llexislativa del Territoriu Capital Australianu, nun tán representaos na Asamblea. Tán representaos nel Parllamentu d'Australia como parte de la División Eleutoral Fraser del Territoriu Capital Australianu y polos dos senadores del mesmu. N'otros aspeutos, el territoriu ye alministráu direutamente pol Gobiernu Federal al traviés de la cartera de Territorios.

El territoriu esternu de la Islla Norfolk esfrutó de dalgún grau d'autogobiernu ente 1979 y 2015.

Cada estáu tien un parllamentu bicameral, sacante Queensland, qu'abolió la so cámara alta en 1922. A la cámara baxa denominar Asamblea Llexislativa, sacante n'Australia Meridional y Tasmania, onde-y la denomina Casa de l'Asamblea. Tasmania ye l'únicu estáu que tien representación proporcional pa les eleiciones a la so cámara baxa; tolos demás utilicen el votu preferencial. La cámara alta ye denomada Conseyu Llexislativu y xeneralmente escuéyese ente los distritos eleutorales multi-miembros qu'utilicen la representación proporcional. Los trés territorios autónomos, el Territoriu Capital Australianu, el Territoriu del Norte y la Islla de Norfolk, ctienen caúnu asamblees llexislatives unicamerales.

El xefe del gobiernu de cada estáu denominar Premier, y ye nomáu pol gobernador del estáu. En circunstancies normales, el gobernador va nomar como Premier a quien dirixe'l partíu o coalición qu'exerz el control de la cámara baxa (nel casu de Queensland, la única cámara) del parllamentu estatal. Sicasí, en tiempos de crisis constitucional, el gobernador puede nomar a otra persona como Premier. El xefe del gobiernu de los territorios internos autónomos llámase Ministru Principal. El Ministru Principal del Territoriu del Norte, en circunstancies normales, quienquiera que controle l'Asamblea Llexislativa, ye nomáu pol Alministrador.

Comparancia de terminoloxía

editar
Entidá Tipu d'entidá Rellación cola reina Alministrador local Xefe de gobiernu Cámara alta parllamentaria Cámara baxa parllamentaria Miembru del parllamentu
Cámara alta Cámara baxa
Mancomunidá d'Australia Gobiernu federal Direutu Gobernador xeneral Primer ministru Senáu Casa de Representantes Senador MP
Australia Meridional Estáu federáu Direutu (establecíu pol Acta d'Australia) Gobernador Premier Conseyu llexislativu Casa de l'Asamblea MLC MHA
Tasmania
Parllamentu of Nueva Gales del Sur Nueva Gales del Sur Asamblea llexislativa MP
Victoria MLA
Australia Occidental
Queensland (abolíu 1922) MP
Territoriu Capital Australianu Territoriu autónomu Indireutu (al traviés del gobernador xeneral actuando como "administrator") Asamblea y Ministru Principal Ministru Principal MLA
Territoriu del Norte Indireutu (al traviés del gobernador xeneral) Alministrador
Islla Christmas Territoriu esternu Alcalde/Presidente comarcal Conseyu del condáu Conceyal
Islla de Cocos
Islla Norfolk Conseyu rexonal[note 1]
Note:
  1. ↑ Ente 1979 y 2015 la islla Norfolk foi un territoriu esternu autónomu cola so propia asamblea llexislativa, hasta que foi abolida pol parllamentu australianu.

Gobernadores y alministradores de los estaos y territorios

editar
Artículu principal: Gobernadores de los Estaos d'Australia
Puestu Titular Dende
Gobernador de Nueva Gales del Sur La so excelencia David Hurley 2 d'ochobre de 2014
Gobernador de Queensland La so excelencia Paul de Xerséi 29 de xunetu de 2014
Gobernador d'Australia Meridional La so excelencia Hieu Van -y 1 de setiembre de 2014
Gobernador de Tasmania La so excelencia Kate Warner 10 d'avientu de 2014
Gobernador de Victoria La so excelencia Linda Dessau 1 de xunetu de 2015
Gobernador d'Australia Occidental La so excelencia Kerry Sanderson 20 d'ochobre de 2014
Alministrador del Territoriu del Norte La so señoría John Hardy 10 de payares de 2014
Alministrador de la Islla Norfolk La so señoría Gary Hardgrave 1 de xunetu de 2014
Administador de les Tierres Australianes del Océanu Índicu
(Islla Christmas ya islles Cocos) 		La so señoría Barry Haase 5 d'ochobre de 2014

Primeros ministros y ministros principales de los estaos y territorios

editar
Artículu principal: Primeros ministros de los estaos d'Australia
Cargu Titular Partíu políticu Fecha de nombrarmiento
Primer ministru de Nueva Gales del Sur Gladys Berejiklian MP lliberal 23 de xineru de 2017
Primer ministru de Queensland Annastacia Palaszczuk MP llaborista 14 de febreru de 2015
Primer ministru d'Australia Meridional Jay Weatherill MHA llaborista 21 d'ochobre de 2011
Primer ministru de Tasmania Will Hodgman MP lliberal 31 de marzu de 2014
Primer ministru de Victoria Daniel Andrews MP llaborista 4 d'avientu de 2014
Primer ministru d'Australia Occidental Mark McGowan MLA llaborista 17 de marzu de 2017
Ministru principal del Territoriu Capital Australianu Andrew Barr MLA llaborista 11 d'avientu 2014
Ministru principal del Territoriu del Norte Michael Gunner MLA llaborista 31 d'agostu de 2016}}
Alcalde del conseyu de la Islla Norfolk Conceyal Robin Adams 6 de xunetu de 2016}}
Presidentes de los Territorios australianos del Océanu Índicu:
Presidente del condáu de la Islla Christmas
Llista de líderes del conseyu de les Islles Cocos

Conceyal Foo Kee Heng
Conceyal Balmut Pirus


18 d'ochobre de 2011
mayu de 2013

Parllamentos de los estaos y territorios

editar
Artículu principal: Parllamentos de los estaos y territorios d'Australia

Cortes supremes de los estaos y territorios

editar

Fuercies policiales de los estaos y territorios

editar

Estadístiques

editar
Nome Abreviatura (n'inglés) Área[6] Población (2016) Densidá de población % de población de la capital sobre'l total Notes
km² Ranking Númberu Ranking /km² Ranking % Ranking
Plantía:Xeodatos Territoriu de la Capital Australiana ACT 2.358 km² 88 400395,200 77 167.6 km² 11 99.6% 11 [11]
  Nueva Gales del Sur NSW 800.642 km² 55 7 704 3007 704 300 11 9.62 km² 33 63.0% 55 [12]
  Territoriu del Norte NT 1.349.129 km² 33 244 000244 000 88 0.18 km² 88 54.0% 66 [13]
  Queensland QLD 1.730.648 km² 22 4 827 0004 827 000 33 2.79 km² 55 46.0% 77 [14]
  Australia Meridional SA 983.482 km² 44 1 706 5001 706 500 55 1.74 km² 66 73.5% 22 [15]
  Tasmania TAS 68.401 km² 77 518 500518 500 66 7.58 km² 44 41.0% 88 [16]
  Victoria VIC 227.416 km² 66 6 039 1006 039 100 22 26.56 km²} 22 71.0% 44 [17]
  Australia Occidental WA 2.529.875 km² 11 2 613 7002 613 700 44 1.03 km² 77 73.4% 33 [18]

Tabla de distancies

editar
Tabla de distancies n'Australia
Adelaide
2673 Albany
1533 3588 Alice Springs
1578 3633 443 Uluru
2045 4349 3038 3254 Brisbane
2483 1943 2483 1223 3317 Broome
3352 5656 2457 2900 1716 2496 Cairns
1196 3846 3706 2751 1261 3275 2568 Canberra
3022 4614 1489 1932 3463 1803 2882 4195 Darwin
1001 3674 2534 2579 1944 3636 3251 918 4023 Hobart
3219 3787 1686 2129 3660 1045 3079 4392 827 4220 Kununurra
2783 5087 2505 2948 976 2840 740 1999 2930 2682 3127 Mackay
731 3404 2264 2309 1674 3124 2981 648 3753 609 3950 2412 Melbourne
2742 5106 1209 1652 1829 1834 1248 2561 1634 3075 1831 1296 2805 Mount Isa
2781 409 3696 3741 4457 2389 5764 3954 4205 3782 3378 5195 3512 4905 Perth
1412 3970 3830 2875 1001 3373 2495 286 4034 1142 4516 1926 872 2400 4078 Sydney

Distancia en quilómetros a una ciudá correspondiente na exa X-Y.

Códigos d'estáu y territoriu

editar
Estáu/territoriu

Abrev.

Indicativus Postal Númberos de teléfonu n'Australia Zona horaria
AM/FM TV Amateur Abrev. Códigu postal Iviernu Branu

ACT

1xx(x)[nb 1] xx(x)Cn[nb 1] VK1xx[nb 1] ACT 02nn,[nb 2] 26nn, 29nn +61 2 62xx xxxx
+61 2 61xx xxxx		 +10 +11
Nueva Gales del Sur NSW 2xx(x) xx(x)Nn VK2xx NSW 1nnn,[nb 2] 2nnn +61 2 xxxx xxxx[nb 3] +10 (+Plantía:Fracción) +11

Vic

3xx(x) xx(x)Vn VK3xx VIC 3nnn, 8nnn[nb 2] +61 3 xxxx xxxx[nb 3] +10 +11
Queensland Qld 4xx(x) xx(x)Qn VK4xx QLD 4nnn, 9nnn[nb 2] +61 7 xxxx xxxx +10
Australia Meridional SA 5xx(x) xx(x)Sn VK5xx SA 5nnn +61 8 8xxx xxxx
+61 8 7xxx xxxx		 +Plantía:Fracción +Plantía:Fracción
Australia Occidental WA 6xx(x) xx(x)Wn VK6xx WA 6nnn +61 8 9xxx xxxx
+61 8 6xxx xxxx		 +8

Tas

7xx(x) xx(x)Tn VK7xx TAS 7nnn +61 3 6xxx xxxx +10 +11

NT

8xx(x) xx(x)Dn VK8xx NT 08nn +61 8 89xx xxxx +Plantía:Fracción
Territorios esternos
Islla Norfolk 2xx(x) xx(x)Nn VK2xx NSW 2899 +672 3 xx xxx +11
6xx(x) xx(x)Wn VK9xx WA 6798 +61 8 9164 xxxx +7
Islla Cocos 6xx(x) xx(x)Wn VK9xx WA 6799 +61 8 9162 xxxx +Plantía:Fracción

AAT

none VK0xx TAS +672 1 +6 to +8
Islla Macquarie none +10 +11
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Delles estaciones de radiodifusión tienen señales de llamada asignaes como si fueren parte de Nueva Gales del Sur.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Esto utilízase pa dellos buzones de corréu y namái pa usuarios grandes.
  3. ↑ 3,0 3,1 Delles esceiciones aplicar a los númberos nel rangu de númberos d'esti estáu

Ver tamién

editar
  • ISO 3166-2:AU, códigos ISO pa los estaos y territorios d'Australia.

Notes

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 La bandera d'Australia   ye la utilizada naquellos territorios ensin una bandera mesma
  2. ↑ So la definición en ISO 3166-1, el AAT ta cubiertu pol códigu antárticu ISO 3166-1 alpha-2 "AQ"
  3. ↑ Nun hai población permanente, estación d'investigación con personal fluctuante.
  4. ↑ 4,0 4,1 Parte d'Australia xeográfica
  5. ↑ Nun hai población permanente, estación dmeteorológica xeneralmente con cuatro trabayadores.

Referencies

editar
  1. ↑ Norfolk Island elects council that supports self-determination. Sydney Morning Herald. 1 de xunu de 2016. http://www.smh.com.au/federal-politics/political-news/norfolk-island-elects-council-that-supports-selfdetermination-20160531-gp7xlu.html. 
  2. ↑ Brian, Pink. «Australian Standard Geographical Classification (ASGC)». Australian Bureau of Statistics.
  3. ↑ Nun siendo que s'apurran, les referencies y detalles sobre los datos proporcionaos na tabla pueden atopase dientro de los artículos individuales del estáu y del territoriu.
  4. ↑ ISO 3166-2:AU (ISO 3166-2 códigos pa los estaos y territorios d'Australia)
  5. ↑ «3101.0 – Australian Demographic Statistics, Mar 2016». Australian Bureau of Statistics (22 de setiembre de 2016). Consultáu'l 1 de payares de 2016.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Area of Australia - States and Territories». Geoscience Australia. Consultáu'l 2 de payares de 2016.
  7. ↑ L'antigua capital d'Australia Occidental foi Broome, anque nunca foi definida como tal. Perth foi definida como capital en 2016: City of Perth Act 2016 (WA) en AustLII.
  8. ↑ A.H. McLintock (ed), An Encyclopaedia of New Zealand, 3 vols, Wellington, NZ:R.Y. Owen, Government Printer, 1966, vol 3 p. 526.'
  9. ↑ Constitución d'Australia, seición 122
  10. ↑ The Department of Rexonal Australia, Local Government, Arts and Sport (ed.): «Jervis Bay Territory Governance and Administration». Consultáu'l 5 de setiembre de 2017.
  11. ↑ «2016 Census QuickStats. Australian Capital Territory» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-28. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  12. ↑ «2016 Census QuickStats. New South Wales» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-08. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  13. ↑ «2016 Census QuickStats. Northern Territory» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-26. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  14. ↑ «2016 Census QuickStats. Queensland» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-03. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  15. ↑ «2016 Census QuickStats. Australia Meridional» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-14. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  16. ↑ «2016 Census QuickStats. Tasmania» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-06. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  17. ↑ «2016 Census QuickStats. Victoria» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-06. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
  18. ↑ «2016 Census QuickStats. Australia Occidental» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-04-27. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.

Enllaces esternos

editar
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Organización_territorial_d%27Australia&oldid=4263248»