Wikipedia

Européu permediu estándar

La noción de llingua europea permediu o européu permediu estándar (inglés Standard Average European o SAE) foi introducida por Benjamin Whorf (1939) nun artículu tituláu "The Relation of Habitual Thought and Behavior to Language"[1] pa destacar les carauterístiques comunes de les llingües indoeuropees d'Europa. Whorf argumentaba nel so artículu qu'estes llingües carauterizar por un bon númberu de semeyances gramaticales, desenvueltes como resultáu d'un procesu de converxencia, que les fixeron distintes tantu d'otres llingües del mundu como de les sos antecesores filoxenétiques.

Introducción

editar

Una de les alvertencies que Whorf faía, ye que frecuentemente munchos llingüistes tienen una conocencia preponderante de llingües europees, lo cual sesga la so intuición sobre la diversidá llingüística escontra lo que ye frecuente nestes llingües, confundiéndolo colo que puede ser universal o abondosa. Por casu, práuticamente toles llingües indoeuropees d'Europa tienen xéneru gramatical (masculín/feminino o masculín/femenín/neutru), ente que nel mundu apenes un 20% de les llingües conocíes tien distinciones de xéneru y munches vegaes basar n'otres oposiciones (animáu/inanimáu, humanu/non-humanu, etc.). En ciertu mou les llingües indoeuropees d'Europa, evolucionaron siguiendo llinies paraleles, polo qu'esisten ciertes traces d'evolución converxente o d'área llingüística (en delles zones como Los Balcanes qu'en sí mesmos consitituyen una subárea llingüística más marcada, la evolución converxente ye más evidente).

N'unu de los exemplos más famosos de Whorf, comparaba lo qu'él llama'l sistema de tiempu gramatical del SAE (Standard Average European) col sistema que tien l'hopi, que Whorf analizaba como una distinción non puramente de tiempu gramatical, sinón más basada la distinción ente asoceder (manera realis) que nel SAE frecuentemente esprésase por aciu presente o pasáu, colo non-asocedío (manera irrealis) que puede usar el futuru pero dacuando otres coses como'l suxuntivu o'l condicional. Pa Whorf esta diferencia na organización de los eventos, tenía que tener consecuencies cognitives o vezos mentales distintos (anque darréu l'analís de Whorf del tiempu Hopi foi cuestionáu por otros autores). Ello ye que Whorf usó esi tipu d'argumentos pa sostener una forma de relativismu llingüísticu conocíu usualmente como hipótesis whorfiana qu'en parte fuera adelantrada por Edward Sapir.

Whorf consideraba'l tipu de carauterístiques presentes nes llingües romances y les llingües xermániques occidentales modernes parte integral del nucleu de les carauterístiques del européu permediu estándar, esto ye, les llingües de tradición escrita d'Europa influyíes pol llatín medieval. Per otra parte, les llingües xermániques septentrionales o les llingües baltoeslaves tienden a ser más perifériques y nun compartir dalgunos de les traces más sobresalientes del européu permediu estándar.

Alexander Gode, que tuvo un papel destacáu nel desenvolvimientu d'interlingua, retomó la noción de Whorf y acuñó puramente la espresión "Standard Average European".[2] Y consideró explícitamente carauterístiques de les llingües romances, xermániques y de les llingües eslaves pa munchos aspeutos de interlingua, que por tanto reflexa la mayor parte de les carauterístiques del Sprachbund asociáu al européu permediu estándar.

Européu permediu estándar como Sprachbund

editar

Martin Haspelmath (2001) defendió la tesis de que l'européu permediu estándar ye un casu de Sprachbund carauterizáu poles siguientes carauterístiques, dacuando llamaes "euroversales llingüísticos" por analoxía colos univerales llingüísticos:[3]

  1. Esistencia d'artículos definíos ya indefiníos (e.g. n'español el, ella, ellos y elles en contraste con un, una, unos y unes. N'inglés the en contraste con a);
  2. Les oraciones de relativu son postnominales y van introducíos por pronomes relativos sensibles al casu (e.g. English who frente a whose, n'español el/la que, al que / a la que);
  3. Esistencia d'una forma de perfectu formáu col verbu 'haber' más un participiu pasivu (e.g. n'inglés I have said, español dixi, alemán ich habe gesagt);
  4. Preponderancia a codificar el papel temáticu d'esperimentador como suxetu d'un predicáu, esto ye, el esperimentadores apaecen como suxetos na estructura superficial y apaecen en casu nominativu (n'inglés I like music en llugar de Music pleases me, anque n'español tiense Gústame la música que nun usa un suxetu sintácticu pa codificar al esperimentador);
  5. Una construcción pasiva formada con un participo más un verbu copulativu y intranstivo (n'inglés I am known 'soi daquién conocíu [equí]', n'español fui operáu nel Hospital);
  6. Bayura de verbos anticausativos en pares de verbu incoativu-verbu causativu (por casu n'inglés, The snow melts 'la nieve se derrite' frente a The sun melts the ice 'el sol derrite el xelu', equí la forma intranstiva derivar de la transitiva).
  7. Usu de posesores esternos en dativu (alemán: Die Mutter wusch dem Kind die Haare, español: La madre -y llavó'l pelo al neñu, en llugar d'una construcción del tipu 'La madre llavó'l pelo del neñu', portuguése Ela lavou-lhe o cabelo '(Ella) llavó'l so pelo').
  8. Usu de la negación verbal por aciu un indefiníu (español: naide oyer, inglés: nobody listened)
  9. Les comparances de non igualdá usen partícules gramaticales como enllaz (español: más grande que un elefante, inglés: bigger than an elephant, llatín: maior Ø elephante / maior quam elephante).
  10. Les comparances d'igualdá básense frecuentemente n'oraciones de relativu alverbiales (francés: grand comme un élephant, español: tan grande como un elefante).
  11. Les marques verbales de persona son marcadores estrictos de concordanza, esto ye, el verbu se flexiona según la persona y el númberu del suxetu. En munches llingües amás los pronomes suxetu nun pueden ser resalvaos como asocede n'inglés, alemán, suecu, francés o finés, anque les marques de persones verbal nun sían ambigues tocantes a persona).[4][5]
  12. Diferenciación ente intensificadores y anáfores reflexivos (alemán: intensificador selbst / reflexivu sich).

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Published in (1941), Language, Culture, and Personality: Essays in Memory of Edward Sapir Edited by Leslie Spier, Alfred Irving Hallowell, Stanley S. Newman. Menasha, Wisconsin: Sapir Memorial Publication Fund. p 75-93.
    Reprinted in (1956), Language, Thought and Reality: Selected Writings of Benjamins Lee Whorf. Edited by John B. Carroll. Cambridge, Mass.: The M.I.T. Press. p. 134-159.
    Quotation is Whorf (1941:77-78) and (1956:138).

    The work began to assume the character of a comparison between Hopi and western European languages. It also became evident that even the grammar of Hopi bore a relation to Hopi culture, and the grammar of European tongues to our own "Western" or "European" culture. And it appeared that the interrelation brought in those large subsummations of experience by language, such as our own terms "time," "space," "substance," and "matter." Since, with respect to the traits compared, there is little difference between English, French, German, or other European languages with the 'possible' (but doubtful) exception of Balto-Slavic and non-Indo-European, I have lumped these languages into one group called SAE, or "Standard Average European."

    (quotation p. 77--78) and as Whorf, B. L.
  2. ↑ Alexander Gode, Ph.D. «Manifesto de Interlingua» (interlingua). Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
  3. ↑ "Language Typology and Language Universals" accessed 2015-10-13
  4. ↑ http://kaino.kotus.fi/visk/sisallys.php?p=716
  5. ↑ http://www.ruf.rice.edu/~kemmer/Colloq/Colloq0708/helasvuo.html

Bibliografía

editar
  • Haspelmath, Martin. 2001. The European linguistic area: Standard Average European. Language Typology and Language Universals (Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft vol. 20.2). Berlin: De Gruyter, pp. 1492–1510.[1]
  • Heine, Bernd and Kuteva, Tania. 2006. The Changing Languages of Europe. Oxford University Press.
  • Van der Auwera, Johan. 2011. Standard Average European. In: Kortmann, B. & van der Auwera, J. (eds.) The Languages and Linguistics of Europe: A Comprehensive Guide. (pp. 291–306) Berlin: de Gruyter Mouton.[2]



Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Européu_permediu_estándar&oldid=4126888»