Friburgu de Brisgovia

Friburgu de Brisgovia
Alministración
País	Alemaña
Estáu federáu	Baden-Württemberg
Rexón alministrativa	Rexón de Friburgu
Tipu d'entidá	gran ciudá
Cabezaleru/a del gobiernu	Martin Horn
Nome oficial	Freiburg im Breisgau (de)
Nome llocal	Freiburg im Breisgau (de)
Códigu postal	79098–79117
Xeografía
Coordenaes	47°59′42″N 7°51′00″E / 47.995°N 7.85°E
	Friburgu de Brisgovia Friburgu de Brisgovia (Alemaña)
Superficie	153.04 km²
Altitú	278 m
Llenda con	Brisgovia-Alta Selva Negra (es) y Emmendingen (es)
Demografía
Población	237 244 hab. (31 avientu 2023); - 110 242 homes (30 setiembre 2021); - 120 698 muyeres (30 setiembre 2021)
Porcentaxe	100% de Rexón de Friburgu
Densidá	1550,21 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	0761, 07664 y 07665
Estaya horaria	UTC+01:00 (horariu estándar); UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Granada, Besançon, Innsbruck, Padua, Guildford, Madison, Matsuyama, Lviv, Isfahán, Wiwilí de Jinotega y Jiaozuo
	freiburg.de

Friburgu de Brisgovia (alemán: Freiburg im Breisgau, en alemánicu: Friburg im Brisgau) ye la cuarta ciudá más grande de Baden-Wurtemberg (Alemaña) por númberu d'habitantes, tres Stuttgart, Mannheim y Karlsruhe, con alredor de 220.000 habitantes y una de les ciudaes más meridionales d'Alemaña. La ciudá independiente na rexón alministrativa del mesmu nome ye sede de la subrexón o asociación rexonal (Regionalverband) Südlicher Oberrhein y del distritu de Breisgau-Hochschwarzwald, amás el diseñu de la so bandera coincide cola d'Inglaterra.

El cascu antiguu xunto a la catedral colos famosos Bächle (pequeñes canales d'agua que traviesen la ciudá) ye destín d'unos trés millones de visitantes añalmente. La ciudá considérase una puerta d'entrada a la Selva Negra (Schwarzwald, n'alemán) y conocer pol so clima templáu y soleyeru.

Destaca pol so calter universitariu y ye considerada como capital de la ecoloxía nesti país.^[1]^[2]

Historia

Plaza de la Catedral.

Friburgu foi fundada en 1120 pol duque Conrado de Zähringen y dotada de privilexos municipales según el modelu foral de Colonia. El Castiellu de Schlossberg construyir en 1090 pa ser la residencia de los duques de Zähringen. La ciudá goció d'amplios privilexos como mercáu, convirtiéndose n'unu de los centros comerciales de la Selva Negra. La so vida comercial xiraba en redol a la esportación de plata, llana y madera.

En 1200, el duque Bertold V de Zähringen construyó la catedral, d'estilu góticu. Tres la so muerte, la ciudá pasó al so sobrín Egino d'Urach, qu'en 1218 convertir en duque de Friburgu. En 1368, los ciudadanos de Friburgu mercaron la so independencia por 15.000 marcos de plata. Darréu dempués asitiáronse so la soberanía de los Habsburgu austriacos. Nel sieglu XV, la sede de la Dieta Imperial tuvo en Friburgu de Brisgovia, que d'esa manera convertir na capital d'Austria Anterior. En 1457, el duque Alberto VI d'Austria fundó la universidá.

La población foi xabazmente abrasada mientres la guerra de los Trenta Años, nel sieglu XVII, qu'amás dexó la ciudá en ruines. Darréu españaron les guerres ente Austria y Francia, que s'intensificaron mientres la Guerra de Socesión pol tronu d'España. Hasta 1715, la ciudá permaneció ocupada per Francia y finalmente devuelta a Austria.

Mientres les guerres de la Convención, foi de nuevu asediada por Francia. En 1803 foi vencida al duque de Módena, quien la restituyó a los Habsburgu. En 1806, Napoleón Bonaparte integrar na Confederación del Rin, onde permaneció hasta 1818. En 1817 establecióse una diócesis eclesiástica en Friburgu, que se convirtió pocu dempués en see arzobispal de la Renania cimera. Nesta dómina, los políticos lliberales Carl von Rotteck y Carl Theodor Welcker enseñaron na so universidá.

Mientres la segunda metá del sieglu XIX, la ciudá creció rápido. En 1899 matricular na so universidá la primer muyer alemana qu'aportó a estudios cimeros. Mientres la Segunda Guerra Mundial, el 27 de payares de 1944 un ataque aereu aliáu destruyó gran parte de la ciudá, siendo la ciudá ocupada poles tropes franceses n'abril de 1945. Al añu siguiente creóse l'estáu (Land) de Baden, del cual convirtióse en capital. Tres la unión con Wurtemberg pa crear Baden-Wurtemberg en 1952, ye la sede de la presidencia de dichu estáu federáu.

El santu patrón de Friburgu ye San Jorge, y la so cruz apaez sobre l'escudu y la bandera de la ciudá. Les banderes de Friburgu y d'Inglaterra son idéntiques.

Evolución de la población

Pirámide poblacional de Friburgu de Brisgovia, Alemaña, 2008.

Evolución de la población en Friburgu 1954–2006.

Na baxa Edá Media y na Edá Moderna vivíen en Friburgu ente 5.000 y 10.000 persones. Friburgu yera la ciudá más grande ente Basilea y Estrasburgu. Solo a empiezos del sieglu XIX cola industrialización aceleróse la crecedera de la población. Si la ciudá tenía 9.050 habitantes en 1800, en 1900 yá cuntaba con 62.000.

Na segunda guerra mundial la ciudá foi oxetu d'ataques aéreos. El númberu d'habitantes baxó de 110.110 nel añu 1939 a 89.275 n'avientu de 1945, un 18,9 per cientu. Yá en 1947 volvió pasar el númberu d'habitantes la frontera de los 100.000, gracies a los refuxaos y espulsaos de los territorios alemanes del este. Dende entós y hasta 1996 doblóse esta cantidá hasta llegar a los 200.000 habitantes.

Con una crecedera de la población d'un 24 per cientu nel periodu que va dende 1980 hasta 2006, ye la ciudá que más crez de too Baden-Wurtemberg. Con una edá media de los sos habitantes de 40,3 años, Friburgu ye una ciudá representativamente nueva. Los estranxeros constitúin el 14,1 per cientu.

La Fundación Bertelsmann ve a Friburgu como un centru económicu”. Nel so indicador de cambéu demográficu agora una crecedera de la población hasta 2020 de 227.879 habitantes (En 2010: 224.751 habitantes, En 2015: 227.974 habitantes).

Xeografía física

Situación xeográfica

Friburgu atopar al suroeste de Baden-Wurtemberg, al sureste de la cuenca del Rin cimeru y al oeste de la Selva Negra.

Les ciudaes más próximes son Mulhouse (n'alemán Mülhausen) en Alsacia (Francia) aproximao a 46 km en llinia recta al suroeste, Basilea (Suiza) a 51 km aproximao al sur, Zürich (Suiza) a 85 km aproximao al sureste, Estrasburgu (Francia) a 66 km aproximao al norte, Karlsruhe (Alemaña) a 120 km aproximao al norte, según Stuttgart (Alemaña) a 133 km aproximao al nordeste de Friburgu.

La estensión de la ciudá en direición norte sur ye de 18,6 km y en direición este oeste de 20 km. Dende la frontera del distritu hasta la frontera con Francia hai 3 km y hasta la frontera con Suiza 42 km.

El nome de la cai “Auf der Zinnen” ("nes almenes") recuerda a l'antigua muralla de la ciudá. Aproximao a unos 200 metros al norte d'ésta trescurre'l paralelu 48º N. Esti llugar atópase a entrambos llaos de callar Norte-Sur, que nesti puntu llámase Habsburgerstraßy (Cai Habsburgu) y nél hai un escritu n'adoquinos de distintos colores, de cuenta que puede estremase la llatitú.

Clima

Diagrama ombrotérmico de Friburgu 1961-1990.

Friburgu atopar nuna zona con clima templáu y templáu húmedu, onde hai grandes diferencies: Na llanura ye más templáu y secu ente que nes zones de monte ye más bien fríu. Por cuenta de la so temperatura medio de 10,8 °C, la ciudá ye considerada como una de les más templaes d'Alemaña.

Tamién con un permediu de 1.740 hores de sol añales, Friburgu ocupa un llugar destacáu. La precipitación media añal de 954 mm ye daqué más alta que la media nacional alemana con cerca de 800 mm. La mayor parte de les precipitaciones cai nos meses de branu, de mayu a agostu, con un valor máximu de 117 mm en xunu. En febreru, con 54 mm cai la mínima cantidá de precipitación.

Barrios

Barrios de Friburgu son: Altstadt, Betzenhausen Brühl, Ebnet, Günterstal, Haslach, Haid, Herdern, Hochdorf, Kappel, Landwasser, Lehen, Littenweiler, Mooswald, Mundenhof, Munzingen, Neuburg, Oberau, Opfingen, Rieselfeld, Sankt Georgen, Stühlinger, Tiengen, Vauban, Waldsee, Waltershofen, Weingarten, Wiehre y Zähringen.

Conceyos vecinos

Les siguientes ciudaes y conceyos parten cola ciudá de Friburgu; tán nomaos nel sentíu de les manes del reló, empezando pel norte. Atópense toos nel distritu de Breisgau-Hochschwarzwald sacante Vörstetten, que pertenez al distritu d'Emmendingen: Vörstetten, Gundelfingen, Glottertal, Stegen, Kirchzarten, Oberried (Breisgau), Münstertal/Schwarzwald, Bollschweil, Horben, Au (Breisgau), Merzhausen, Ebringen, Schallstadt, Bad Krozingen, Breisach am Rhein, Merdingen, Gottenheim, Umkirch y March.

Panorámica de Friburgu. Imaxe de 360° tomada dende la torre de Schlossberg

Capital de la ecoloxía

Barriu solar de Vauban, en Friburgu.

Asitiada a proximidá de la Selva Negra, Suiza y Francia, ye la ciudá alemana con más hores de sol. Ello, sumáu a una constante política ecolóxica de los gobiernos federal y rexonal, fai que Friburgu tenga'l mayor númberu d'instalaciones medioambientales na Xunión Europea (XE).^{[ensin referencies]}

L'Institutu pa la Ecoloxía tien equí la so sede, el Conseyu Internacional pa Iniciatives Medioambientales tien equí'l so secretariáu européu y amás Friburgu cuenta col Institutu Fraunhofer pa sistemes d'enerxía solar y ye sede de la Sociedá Internacional d'Enerxía Solar (ISES). La ciudá integra un circuitu pa ciclistes d'unos 400 km de llargor, lo que demuestra'l predominiu d'esti mediu de tresporte en Friburgu.^[3]

Amás, cada añu celebrar nel mes de xunu Intersolar, la mayor feria de la enerxía solar. Lo que la asitia a la cabeza tocantes a enerxía solar fotovoltaica refierse.

El so términu municipal tien una superficie total de 15.306 hai, de les cualos 6.533 son de monte.

Llugares d'interés

La Catedral de Friburgu.

La Catedral de Friburgu foi construyida en tres etapes, la primera en 1120, la segunda en 1210 y la tercera en 1230. Ye un edificiu d'estilu góticu, anque s'edificó sobre una antigua ilesia, d'estilu románicu, de la qu'entá se caltienen los brazos del cruceru. Nel añu 1354 empezar a llevantar el nuevu presbiteriu, pero nun foi hasta l'añu 1513 que se terminó de construyir. El campanariu, de planta cuadrada, adquier forma d'una pirámide octogonal que s'alza hasta los 116 metros d'altor. La catedral caltién los vitrales orixinales de la Edá Media.

El Nuevu Conceyu nun foi construyíu hasta 1896 – 1901 al ser reformáu un edificiu renacentista, que sirvió munchos años como edificiu alministrativu y claustru de la Universidá fundada en 1457. Darréu foi tresformáu en Policlínica y Facultá d'Anatomía. Na torre de la nueva ala central del conceyu suena un carillón diariamente a les 12 del mediudía.

El Vieyu Conceyu foi construyíu ente los años 1557 y 1559 al xunir dellos edificios antiguos. D'antiguo la fachada taba totalmente pintada. Dende l'añu 2007 l'edificiu alluga la oficina d'información y turismu. L'edificiu tien un llamativu color coloráu y un reló de color doráu.

Lienhart Müller construyó ente 1520 y 1532 los Almacenes de la Plaza de la Catedral (Münsterplatz). Bellos escudos y escultures de Hans Sixt von Staufen afaten la fachada principal n'honor a la Casa de los Austrias. Los almacenes tienen el mesmu color coloráu, na fachada, que'l vieyu conceyu.

Friburgu caltién trés de les puertes que tuvo na muralla. La Puerta de los Suabos, de gran valor defensivu gracies a la so situación estratéxica al pie d'un encruz de caminos; la Puerta de Martin, que ye la más antigua de les torres de les primeres muralles, construyíes a principios del sieglu XIII, y la Puerta de Breisach, construyida a partir de 1677 nes antigües muralles barroques, mientres la ocupación francesa.

El so bien calteníu cascu antiguu y el so actividá cultural facer ser bien visitada por turistes. Ye de destacar unu de los museos más grandes de la ciudá, l'Augustinermuseum, con una gran coleición d'artes gráfiques y artesanía de la contorna.

Friburgu tamién ye bien visitada por persones comenenciudes nes enerxíes anovables y nes sos polítiques de desenvolvimientu debíu al gran ésitu qu'algamaron na ciudá.

Cultura y tiempu llibre

Festivales

Nel intre del añu tienen llugar en Friburgu munchos festivales culturales, pel hibiernu por casu el Mundologia-Festival con distintes conferencies con fotografíes sobre los países del mundu, pel branu un festival d'improvisación teatral al campu, dende 1983 el festival internacional Zelt-Musik-Festival onde se presenta en distintes carpes y escenarios al campu un programa variáu de música, arte, teatru, cabaré y deporte, el Fest der Innenhöfe con un ampliu espectru que va dende la música antigua pasando pola música clásica hasta la música mundial, según munchos otros espectáculos especiales. Cada dos años en mayu tien llugar col freiburger filme forum un famosu festival de cine etnográficu.

Música

Konzerthaus (Sala de conciertos).

Friburgu tien un ambiente musical bien activu, lo que se traduz na esistencia de numberoses orquestes y coros, dalgunos d'ellos con sonadía internacional. Grandes impulsos fueron – en distintes direiciones – el conservatoriu de música, con estudiantes y alumnos d'excelencia de tol mundu y la escuela de Friburgu de Jazz & Rock. Amás ta'l Experimentalstudio für akustische Kunst y. V. na estación emisora de la Südwestrundfunks (Radiodifusión del suroeste, traducíu al asturianu), que dende la so fundación en 1969 foi unu de los grandes impulsores de la música moderna.

Jazz

Dieter Ilg ye un contrabajista de jazz acústicu.
Cécile Verny Quartet con Bernd Heitzler (baxu), Andreas Erchinger (pianu), Torsten Krill (Batería), Cécile Verny (cantante).
tok tok tok ye un grupu de soul con Tokunbo Akinro & Morten Klein.

Amás esiste un gran númberu d'asociaciones musicales, orquestes de instrumentos de vientu, coros amateur y bandes de distintos estilos musicales d'interés más bien local.

Premiu de Cultura

El premiu Reinhold-Schneider ye'l premiu a la cultura de la ciudá Friburgu de Brisgovia, que dende 1960 vien otorgándose polo xeneral cada dos años y por veces alternando nes siguientes árees: lliteratura, música y artes escéniques.

Persones destacaes

Ciudadanos d'honor

Col títulu de ciudadanu d'honor, la ciudá de Friburgu galardona a persones que fixeron méritos especiales pol aspeutu de la ciudá o pol bienestar de los ciudadanos. Los ciudadanos d'honor de Friburgu van dende l'escultor rococó Johann Christian Wentzinger hasta l'antiguu alcalde Rolf Böhme y el mecenes Eugen Martin na actualidá

Nacíos na ciudá

En Friburgu nacieron personaxes importantes. Dalgunos camudáronse tres la so nacencia o más tarde, atoparon la so esfera d'aición n'otru llugar y fueron conocíos una vegada ellí. Son artistes como Johann Christian Wentzinger, Julius Bissier, Koh Gabriel Kameda o Edith Picht-Axenfeld, políticos como Karl von Rotteck, Joseph Wirth, Leo Wohleb o Wolfgang Schäuble, científicos como Carl Christian Mez o Karl Rahner o Otto Heinrich Warburg y actores como Til Schweiger.

Personalidaes rellacionaes con Friburgu

Con Friburgu hai munches personalidaes rellacionaes, qu'o bien vivieron equí o bien atoparon equí la so esfera d'aición y fueron conocíos. Ente ellos, filósofos como Edmund Husserl y Martin Heidegger, científicos como Walter Eucken y Arnold Bergstraesser, el filósofu y matemáticu Ernst Zermelo, escritores como Alfred Döblin, Reinhold Schneider y Christoph Meckel, artistes como Hans Baldung Grien, actores como Alexandra Maria Lara, premios nobel como Friedrich August von Hayek, Georges Köhler y Hermann Staudinger, santos como Edith Stein, entrenadores de fútbol como Joachim Löw.

Política

Alcaldes

Los alcaldes dende 1806:

Alcalde Dieter Salomon (dende 2002).

1806–1824: Johann Josef Adrians 1826–1827: Fidel André 1828–1832: Raimund Bannwarth 1833–1839: Joseph von Rotteck 1839–1840: Friedrich Wagner 1848–1849: Joseph von Rotteck 1850–1852: Johann Baptist Rieder 1852–1859: Friedrich Wagner 1859–1871: Eduard Fauler 1871–1888: Karl Schuster	1888–1913: Otto Winterer 1913–1922: Emil Thoma 1922–1933: Karl Bender (Zentrum) 1933–1945: Franz Kerber (NSDAP) 1945–1946: Max Keller 1946–1956: Wolfgang Hoffmann (CDU) 1956–1962: Josef Brandel (CDU) 1962–1982: Eugen Keidel (SPD) 1982–2002: Rolf Böhme (SPD) dende 2002: Dieter Salomon (Grüne)

Conseyu municipal

El conseyu municipal componer de 48 miembros selectos.

La eleición al conceyu municipal del 7 de xunu de 2009 condució a les siguientes resultaos:

Partíu / Llista !bgcolor=y1y1y1\| Porcentaxe !bgcolor=y1y1y1\| Dif.	Escaños	Dif.
Alianza 90/Los Verdes	23,9	-1,9	12	-1
CDU	20,7	−5,4	10	-3
SPD	17,9	+0,8	9	+1
FDP	8,1	+3,1	4	+2
Linke Liste/Solidarische Stadt	7,8	+1,5	4	+1
FWV	6,0	−2,2	3	-1
Kulturliste	4,3	-0,1	2	–
Grüne Alternative Freiburg ^*	3,9	+3,9	2	+2
Junges Freiburg	3,2	-0,9	1	-1
Unabhängige Frauen	2,5	-0,5	1	–
FFR	1,8	+1,8	0	–