Wikipedia

Historia de Yeme

Yeme foi unu de los más antiguos centros de civilización nel Oriente Próximu.[1] La so tierra, relativamente fértil, y el so clima húmedu dexaron el desenvolvimientu d'una población estable. Esti fechu foi yá reconocíu pol xeógrafu griegu Claudio Ptolomeo, quien se refirió a Yeme nos sos testos como Eudaimon Arabia (términu más conocíu pola so traducción llatina, Arabia Felix), la ‘Arabia feliz'.

Antigua inscripción yemenina en qatabánico.

Ente'l sieglu XII e.C. y el sieglu VI d. C., la zona foi apoderada por trés civilizaciones socesives, que controlaron el codalosu tráficu d'especies: los mineos, los sabéivos y los himyaritas.[2]

Quemaperfumes yemenín del sieglu III a C.

Historia antigua

editar
 
Un rei himyarita.

Hacia l'añu 5000 e.C. , nos montes del norte de Yeme yá esistíen asentamientos relativamente grandes pa la so dómina.[3]

El reinu de Saba, que la so capital créese que foi Marib, surdíu dende'l sieglu VIII e.C. ,[4] algamó un gran poderíu pola so situación estratéxica, ente la India y el Mediterraneu, lo que-y dexó monopolizar el tráficu d'especies. Según l'Antiguu Testamentu, Salomón, rei d'Israel, recibió nel sieglu X e.C. la visita de la opulenta Reina de Saba; la rellumanza del so séquitu puede ser un ecu de la fascinación que les riqueces del reinu sabeo producieron na dómina.[5] Escontra'l sieglu VIII e.C. los sabéivos, p'ameyorar los sos regadíos, construyeron una represa,[6] de la qu'entá esisten muertes. Paez ser que tuvo en funcionamientu hasta l'añu 57 d. C., esto ye, mientres más d'un mileniu. En Marib inda pueden trate los restos d'un gran templu, que permaneció de pies mientres casi catorce sieglos.

Ente'l 700 y el 680 e.C. , el reinu de Awsan apoderó Adén y la so contorna. El sabeo Mukarrib Karib'il Watar que tenía'l títulu de rei,[7] conquistó tol reinu de Awsan, ampliando'l territoriu de Saba, al incluyir gran parte de Arabia del Sur.[8] La falta d'agua na península arábiga torgó que los sabéivos unificaren tola península. En llugar d'ello, establecieron delles colonies pa controlar les rutes comerciales.[9]

Nel añu 24 e.C. , los sabéivos refugaron una espedición romana mandada pol procónsul d'Exiptu, Elio Galu, quien tuvo qu'arrenunciar de la idea de conquistar la Arabia Felix.[10]

A partir del sieglu III d. C., el reinu de Saba pasa a ser apoderáu por una nuevu dinastía, la himyarita, polo que d'equí p'arriba se fala del reinu de Himyar. Los himyaritas conquistaren Sana'a nel sieglu II y nel añu 275 conquistaron Hadramout, Najran y Tihama.[11][12] La capital del nuevu reinu foi treslladada nel sieglu V a Dhafar (agora un pequeñu pueblu, na rexón d'Ibb). Tamién comerciantes, los himyaritas fueron sicasí culturalmente inferiores a los sabéivos. Dhu Nuwas, Rei de Himyar, adoptó'l xudaísmu como relixón del estáu, y escorrió a los cristianos, lo que causó una guerra col cristianu reinu d'Aksum, na actual Etiopía. Himyar foi invadíu y conquistáu por Aksum nel añu 533.[13] Cuarenta años dempués (572), el reinu foi anexonáu pola Persia sasánida.[14]

La Edá Media

editar

L'Islam llegó a Yeme alredor del añu 630, en vida del profeta Mahoma.[15] Tres la conversión del gobernador persa, Badhan, munchos de los xeques y les sos tribus abrazaron tamién l'Islam. A partir d'entós, Yeme pasó a formar parte del califato árabe, de los que nun yera más qu'una provincia remota. Mientres el sieglu VIII, gobernando en Bagdag la dinastía abásida, empiecen a apaecer en Yeme pequeños estaos independientes de facto. Na zona costera empieza nel añu 819 el dominiu de la dinastía zayidita o zayidí, d'obediencia chiíta, fundada por Yayha ben Yahya ben Qasim ar-Rassi, que estableció una estructura política teocrática que, con distintes vicisitúes, duró hasta los nuesos díes.[16] En 1021 los zayiditas fueron reemplazaos por otra dinastía local, los banu nagagh (o nayajidas);[17] derrotaos polos sulayhidas en 1060;[18] quien en 1159 fueron de la mesma sustituyíos polos mahditas.

Los califes sunníes d'Exiptu ocuparon gran parte del norte de Yeme mientres el sieglu XI, pero'l poder llocal foi exercíu por dinastíes yemenines, como los zayiditas, los banu nagagh, y los banu sulayh. En 1174 los ayyubitas exipcios conquistaron Adén[19] y en 1189 Sana'a y tol territoriu de Yeme;[20] pero'l so poder debilitar escontra 1250, cola subsiguiente apaición de nuevos estaos locales, rexíos por dinastíes como la rassulita (hasta 1442),[21] y la tahirita (hasta 1516).[22] A finales del sieglu XV faen la so apaición los portugueses, qu'unvien delles espediciones p'amestase l'estrechu de Bab-el-Mandeb y faese asina col control del tráficu de especies. En 1517 llogren finalmente apoderase d'Adén, que va siguir nel so poder hasta 1538.[23] En 1517 la mayor parte del territoriu de Yeme convirtióse nominalmente en parte del Imperiu otomanu, anque'l poder real siguió en manes de los imánes zayiditas. En 1538 el sultán otomanu Solimán el Magníficu arrampuñó'l puertu de Adén a los portugueses.[23]

Sieglos XVII-XX

editar

Ente 1628 y 1634, Seid Jassem, llamáu Jassem el Kebir (el Grande) combate y espulsa a los turcos de Yeme, y apodérase inclusive de Adén. Restablezse la dinastía zaydita, con capital en Sanaa.[24] Adén, sicasí, independizar de los zayditas en 1740. Ibn Saud, de la dinastía wahabita -antepasáu del actual Rei de Arabia Saudita- apoderar a finales del sieglu XVIII, aprovechando la decadencia del Imperiu otomanu, de la práutica totalidá de la Península Arábiga, incluyendo'l territoriu yemeni. En tiempos del Sultán Mahmud II, sicasí, el Bajá d'Exiptu, Mehmet Alí, combate y vence a los saudinos, restaurando nominalmente el dominiu otomanu (na práutica, exipciu) en Arabia. En 1837 Kultschuck Ibrahim Pachá, xeneral de Mehemet Alí, invade'l Yeme, ocupa Sanaa y obliga al Imán de Yeme a abdicar en favor del Bajá d'Exiptu.

En 1839 l'enclave de Adén ye vencíu a los británicos.[25] Los otomanos taben esmolecíos alrodiu de la espansión británica de la India hasta'l Mar Colorado y Arabia. Volvieron a la Tihama en 1849 dempués d'una ausencia de dos sieglos;[26] anque solamente llograron conquistar Sana'a y les tierres altes en 1872.[27] A partir de 1892 producir en Yeme una insurrección contra los exipcios. En 1904 restablezse la dinastía zaydita, na persona del imán Yahya Ibn al-Husayn,[28] pero baxu control turcu. Una nueva insurrección, en 1911, consigue arrincar de los turcos una mayor autonomía.[29]

El reinu independiente (Yeme del Norte)

editar
 
División de Garrar ente Yeme y Arabia Saudita en 1934.

Tres la I Guerra Mundial y la derrota del Imperiu Turcu, Yeme consigue la so independencia de iure, siendo'l imán zaydita nomáu Rei de Yeme en 1918, anque nun ye reconocíu polos británicos hasta 1925.[30]

En 1926 el Rei saudita Abdulaziz bin Saúd, que'l so oxetivu yera la unificación de tola península sol so poder, invade Yeme, en conquistando'l restu de Arabia.[31][32] Al añu siguiente, tres un tratáu colos británicos, retírase, reponiendo al imán Yahya Ibn al-Husayn nel so tronu. Sicasí, en 1934, españen tensiones ente los reinos saudita y yemenín por causa de la rexón fronteriza de Garrar y de les rellaciones del reinu yemenín con Italia. La crisis resolver por intermediación de Gran Bretaña, quien axudica'l Garrar a los saudites y la reconocencia del protectoráu británicu sobre Adén, por 40 años.[33]

El reinu de Yeme participa en 1945, xunto con Exiptu, Siria, El Líbanu, Xordania y Arabia Saudita na fundación de la Lliga Árabe, a la que darréu se xuntarán otros estaos. En 1947 ingresa na ONX, consiguiendo asina la plena reconocencia internacional.

La intención de Yahya Ibn al-Husayn yera convertir la monarquía, qu'hasta entós fuera electiva, n'hereditaria, imponiendo como'l so socesor al so fíu Ahmad. La oposición de la nobleza condució en 1948 a un intentu de golpe d'estáu, nel que'l Rei foi asesináu. El so fíu, Ahmad ibn Yahya reprimió con durez la oposición al réxime. Ahmad empecipió una política de confrontación con Gran Bretaña, pola mor del contenciosu pola posesión de Adén, inda colonia británica. Robló un alcuerdu d'unión con Exiptu y Siria (entós la República Árabe Xunida), colos que formó parte de los "Estaos Xuníos Árabes" ente 1958 y 1961. El Rei Ahmad morrió en setiembre de 1962. Asocedió-y el so fíu Muhammad al-Badr, pero foi pocu dempués depuestu por fuercies revolucionaries, que tomaron el control de la capital ya instauraron la República Árabe de Yeme. Producióse un conflictu ente delles naciones árabes, yá que Exiptu sofitó a la naciente república, ente que Xordania y Arabia Saudita sofitaben a los siguidores de la monarquía. El conflictu enllargar hasta 1967, con enfrentamientos esporádicos; esi añu les tropes exipcies retirar de Yeme. En 1968, tres un últimu asediu de la capital polos partidarios de la monarquía, algamóse por fin la reconciliación. Arabia Saudita reconoció oficialmente a la República en 1970.[34]

Yeme del Sur

editar

La rexón de Adén, so dominiu británicu dende 1839, formó parte de la India británica hasta 1937. Esi añu, Adén tresformar nuna colonia de la Corona, y los territorios axacentes en dos protectoraos británicos, oriental y occidental. En 1959 seis de los xeques del protectoráu occidental de Adén, so los auspicios de Gran Bretaña que pretendía detener asina'l so deriva panarabista, crearon una federación d'emiratos, la Federación de Arabia del Sur, que s'integró na Commonwealth. Más palantre incorpórense otros emiratos, tantu del protectoráu oriental como del occidental, y en 1963 ingresa na Federación la colonia de Adén, anque caltién la so estatus de colonia de la corona.

Sicasí, asocédense les revueltes anti-britániques, dirixíes por dos grupos nacionalistes rivales, el Frente de Lliberación del Yeme del Sur Ocupáu, y el Frente de Lliberación Nacional. En febreru de 1963, empecípiense los primeros ataques contra les tropes britániques. El 10 d'avientu, tres un atentáu nel aeropuertu de Adén contra l'Altu Comisariu Británicu, sir Kennedy Trevasky ya integrantes del Conseyu Supremu Federal, nel que resultó mancáu esti altu cargu y un ministru, declaróse l'estáu d'esceición. Los enfrentamientos fueron faciéndose progresivamente más duros con numberoses víctimes en combates y ataques terroristes. En 1967 retírense les tropes britániques, y toma el poder el Frente de Lliberación Nacional, d'orientación marxista. El 30 de payares d'esi añu proclámase la República Popular de Yeme del Sur, el primer estáu comunista árabe de la historia.[35] En 1969 consigue'l poder l'ala radical del FLN, y el país ye rebautizado como República Popular Democrática de Yeme del Sur. Ye un réxime de partíu únicu, el Partíu Socialista de Yeme, qu'establez estrechos llazos cola Xunión Soviética, China, Cuba y la OLP.

Los dos repúbliques

editar
 
Ali Abdullah Saleh.

La coesistencia na década de los 70 ente la República Árabe de Yeme (Yeme del Norte) y la República Popular Democrática (Yeme del Sur) tuvo marcada polos enfrentamientos. N'ochobre de 1972, por causa de unos incidentes fronterizos, el Norte invadió al Sur, provocando una guerra na que'l Norte cuntó col sofitu de Arabia Saudita, y el Sur col de la Xunión Soviética. So los auspicios de la Lliga Árabe alcordóse l'altu'l fueu en El Cairu el 24 d'ochobre de 1972. En dichu alcuerdu estableciéronse tamién les bases pa una futura unificación de dambos estaos, pero'l proyeutu ye boicotiáu pol líder de la facción prosaudita de Yeme del Norte, el comandante Ibrahim al-Hamdi, quien el 13 de xunu de 1974, tres un golpe d'estáu, convertir en Presidente de la República Árabe.

En 1976 Arabia Saudita reconoz a Yeme del Sur, y el presidente de Yeme del Norte estrecha rellaciones con China, creando un marcu favorable pa les negociaciones de reunificación. Tou atáyase, sicasí, cuando, Ibrahim al-Hamdi ye asesináu, n'ochobre de 1977. Sustituyir el coronel Ahmad al Ghashni, quien ye tamién asesináu al añu siguiente por un axente de Yeme del Sur. El so socesor, Ali Abdullah Saleh, rompió les rellaciones col Sur.

En 1979 produzse otra curtia guerra por tensiones fronterices, resuelta tres la intermediación de la Lliga Árabe. En marzu d'esi mesmu añu, nun cume realizáu en Kuwait, llegar a un nuevu alcuerdu ente los dos repúbliques que va desaguar, n'avientu de 1981, na firma d'un proyeutu de Constitución pa un estáu unificáu.

Unificación

editar
Artículu principal: Unificación Yemenina
 
Yeme del Norte (en naranxa) y Yeme del Sur (n'azul) antes de 1990.

Tres una década de negociaciones, con meyores y retrocesos en función de los cambeos políticos nos dos repúbliques, el 22 de mayu de 1990 el Norte y el Sur fundir nun solu estáu, col nome oficial de República del Yeme, con capital en Sana'a.[36]

Adén foi designada capital comercial. La nueva república ye democrática y pluripartidista, magar la so Constitución recueye la preponderancia de la llei islámica como fonte de llexislación.

El presidente de la República foi l'antiguu xefe d'estáu de Yeme del Sur, Abu Bakr el-Attas, ente que el ex-presidente del Norte, Ali Abdullah Saleh púnxose al mandu de un Conseyu Presidencial provisional. Se instituyó un parllamentu de 301 diputaos, de los cualos 159 yeren representantes del Norte, 111 del Sur, y 31 independientes, escoyíos pol xefe del Conseyu Presidencial. Decretóse un periodu de transición de 30 meses pa la unificación de los dos sistemes políticos y económicos. La Constitución foi ratificada en mayu de 1991.

Yeme foi unu de los pocos países árabes que sofitó a Iraq na so invasión de Kuwait, en 1991.[37]

Nes eleiciones llexislatives de 1993, algamó'l trunfu'l partíu Congresu Xeneral del Pueblu, del presidente Saleh, con 123 de los 301 escaños. En desalcuerdu colos resultaos, el vicepresidente y home fuerte de Yeme del Sur, Ali Salem al-Baid, amenació con una nueva secesión del Sur, lo que produció una curtia guerra civil (mayu-xunetu 1994), que terminó cola victoria de les fuercies lleales a Saleh, quien en 1999 resultó electu como presidente col 96,2% de los votos.[38]

Periodu d'inestabilidá

editar

N'ochobre de 2000, 17 militares d'Estaos Xuníos morrieron nun ataque suicida d'Al-Qaeda al navío U.S. Cole.[39] El 20 de febreru de 2001 un referendu ratificó la presidencia de Saleh y dio-y poderes especiales. Dempués del 11 de setiembre de 2001, el presidente Saleh anunció que Yeme se xunía a la Guerra contra'l Terror pa enfrentar a al-Qaeda.

En xunu de 2004, empezó un movimientu insurxente chiita, cuando'l clérigu Hussein Badreddin al-Houthi, líder de los chiitas zaidies, entamó un llevantamientu contra'l gobiernu yemenín. Los rebeldes afirmaron que se llevantaben "pa defender a la so comunidá contra la discriminación" y l'agresión del gobiernu.[40] En 2005, siquier 36 persones morrieron n'enfrentamientos ente la policía y manifestantes contra l'alza del preciu de la gasolina. El 20 de setiembre de 2006, Saleh foi reelecto presidente, col 77,2% de los votos.[41]

En xunetu de 2007, un atentáu d'al-Qaeda causó la muerte a siete turistes españoles na gobernación de Marib.[42] Otros atentaos contra turistes asocedieron en 2008. En xineru de 2009, la organización terrorista anunció la conformanza de "Al-Qaeda na península arábiga", con sede nes zones que controla en Yeme.[43] A partir de 2009 Estaos Xuníos realizó distintos ataques en Yeme, con aviones ensin tripular y dende barcos, pa intentar destruyir bases d'al-Qaeda o liminar a los sos xefes.[44][45]

Tamién en 2009, exércitu yemenín llanzó una nueva ofensiva contra los insurxentes zaidies, cola asistencia de les fuercies d'Arabia saudita. Decenes de miles de persones fueron movíes polos combates. Un altu'l fueu foi alcordáu en febreru de 2010. Sicasí, a finales d'añu, Yeme afirmó que 3.000 soldaos fueren muertos en nuevos enfrentamientos. Los rebeldes acusaron a Arabia Saudita de sofitar a grupos salafistes pa esterminar zaidíes.[46][47]

Cayida de Saleh

editar

Dende empiezos de 2011 xeneralizáronse protestes masives contra'l gobiernu de Saleh. Primeramente asocedieron manifestaciones pa protestar contra'l desemplegu, les condiciones económiques y la corrupción, según en contra de les propuestes del gobiernu pa modificar la constitución por que'l fíu de Saleh podría heredar la presidencia. En marzu de 2011, francotiradores de la policía abrieron fueu contra'l campu pro-democracia en Sana'a, matando a más de 50 persones. En mayu, decenes de persones morrieron n'enfrentamientos ente les tropes y los combatientes tribales en Sana'a. Nesti puntu, Saleh empezó a perder el sofitu internacional. N'ochobre de 2011, l'activista de derechos humanos yemenín Tawakkul Karman ganaron el Premiu Nobel de la Paz y el Conseyu de Seguridá de la ONX condergó la violencia y pidió una tresferencia de poder.

El 23 de payares de 2011, Saleh viaxó a Riyad, na vecina Arabia Saudita, a roblar el plan del Conseyu de Cooperación del Golfu pa la transición política, nel que se comprometió a tresferir llegalmente la presidencia al vicepresidente Abd Rabbuh Mansur al-Hadi, del so mesmu partíu. Hadi asumió'l cargu y depués ganó les eleiciones presidenciales en febreru de 2012, na qu'él foi l'únicu candidatu.[48] Un "gobiernu d'unidá" formóse, incluyendo un primer ministru de la oposición.

Al-Qaeda realizó un atentáu suicida febreru de 2012 sobre'l palaciu presidencial, nel que morrieron 26 guardias republicanos, el día que'l presidente Hadi se posesionó. Tamién al-Qaeda executó atentáu suicida que mató a 96 soldaos en Sana'a tres meses dempués. En setiembre de 2012, un atentáu con coche bomba en Sana mató a 11 persones.

En 2012, foi conformáu en Yeme un "pequeñu contingente de tropes d'Estaos Xuníos pa operaciones especiales".[49] L'exércitu yemenín foi capaz d'avanzar en Ansar al-Sharia y recuperar la gobernación de Shabwah.

Cayida de Haidi ya intervención de Arabia Saudita

editar
Artículu principal: Guerra civil de Yeme (2015)
 
     Controláu polos Houzies y l'Exércitu de Yeme      Controláu por siguidores d'Hadi o Arabia Saudita      Controláu por Al-Qaeda y Ansar al-Sharia

El 21 de setiembre de 2014, los rebeldes houzies conquistaron la capital Sana'a metanes protestes masives de la población de la ciudá contra l'alza de la gasolina. El 19 de xineru del 2015, los houzies eslleieron el parllamentu; Hadi arrenunció, pero'l 21 de febreru llogró fuxir a Adén y retiró el so arrenunciu. El 9 de marzu, la Lliga Árabe decidió unviar una fuercia militar encabezada por Arabia Saudita, col consensu d'Estaos Xuníos, pa restaurar el mandatu de Haidi. El 20 de marzu, el grupu terrorista Estáu Islámicu executó una fola d'atentaos suicides con bombes, matando a 142 persones nes mezquites de chiítas de Sana'a. El 25 de marzu, les fuercies de los houzies tomaron el control de Adén. El 26 de marzu, empezaron los bombardeos de Yeme, executaos pola coalición encabezada por Arabia Saudita.[50] Tropes d'Exiptu desembarcaron en mariñes de Yeme.

Referencies

editar
  1. ↑ Arabian Peninsula, 1000 B.C.–1 A.D. Timeline of Art History | The Metropolitan Museum of Art.
  2. ↑ Arabian Peninsula, 2000–1000 B.C. Timeline of Art History | The Metropolitan Museum of Art.
  3. ↑ McLaughlin, Daniel: Yemen: The Bradt Travel Guide (páx. 4).
  4. ↑ Kitchen, Kenneth Anderson (2003). On the Reliability of the Old Testament. Wm. B. Eerdmans Publishing, páx. 594. ISBN 0802849601.
  5. ↑ Geoffrey W. Bromiley. The International Standard Bible Encyclopedia 4, páx. 254. ISBN 0802837840.
  6. ↑ Rogers, Jerry R.; Glenn Owen Brown & Jürgen Garbrecht (2004). Water Resources and Environmental History. ASCE Publications, páx. 36. ISBN 0784475504.
  7. ↑ Daum, Werner (1987). Yemen: 3000 Years of Art and Civilization in Arabia Felix. Pinguin-Verlag, páx. 73. ISBN 3701622922.
  8. ↑ «The kingdoms of ancient South Arabia». British Museum. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'avientu de 2013. Consultáu'l 7 de febreru de 2014.
  9. ↑ Jawād ʻAl títulu=الـمـفـصـّل في تـاريـخ العـرب قبـل الإسـلام (1968). 2 (en árabe). Dār al-ʻIlm lil-Malāyīn, páx. 19.
  10. ↑ Hârun Yahya (1999). Perished Nations. Global Yayincilik, páx. 115. ISBN 1897940874.
  11. ↑ Dieter Vogel, Susan James (1990). Yemen. APA Publications, páx. 34.
  12. ↑ Klaus Schippmann (2001). Ancient South Arabia: from the Queen of Sheba to the advent of Islam. Markus Wiener Publishers, páx. 52–53. ISBN 1558762361.
  13. ↑ Phillipson, D.W. (2012). Foundations of an African Civilisation: Aksum and the Northern Horn, 1000 BC – AD 1300. Boydell & Brewer Ltd, páx. 204. ISBN 1847010415.
  14. ↑ Scott Johnson (2012). The Oxford Handbook of Late Antiquity. Oxford University Press, páx. 298. ISBN 0195336933.
  15. ↑ Sabarr Janneh. Learning From the Life of Prophet Muhammad. AuthorHouse, páx. 17. ISBN 1467899666.
  16. ↑ Wheatley, Paul (2001): The Places Where Men Pray Together: Cities in Islamic Lands, Seventh Through the Tenth Centuries (páx. 128). Chicago: University of Chicago Press, 2001. ISBN 0226894282
  17. ↑ Mohammed Abdo Al-Sururi (1987). الحياة السياسية ومظاهر الحضارة في اليمن في عهد الدول المستقلة (en árabe). University of Sana'a, páx. 237.
  18. ↑ J. D. Fage; y Oliver, Roland Anthony (1977): The Cambridge History of Africa (volume 3, páx. 119). ambridge University Press, 1977. ISBN 0521209811.
  19. ↑ Mohammed Abdo Al-Sururi (1987). الحياة السياسية ومظاهر الحضارة في اليمن في عهد الدو المستقلة (en árabe), páx. 311.
  20. ↑ Farhad Daftary (2007). The Isma'ilis: Their History and Doctrines. Cambridge University Press, páx. 260. ISBN 1139465783.
  21. ↑ Abdul Ali (1996). Islamic Dynasties of the Arab East: State and Civilization During the Later Medieval Times. M.D. Publications Pvt. Ltd, páx. 85. ISBN 8175330082.
  22. ↑ Halil İnalcık, Donald Quataert (1994). An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300–1914. Cambridge University Press, páx. 320. ISBN 0521343151.
  23. ↑ 23,0 23,1 Muḥammad ibn Aḥmad Nahrawālī (2002). Lightning Over Yemen: A History of the Ottoman Campaign in Yemen, 1569–71. OI.B.Tauris, páx. 2, 8. ISBN 1860648363.
  24. ↑ Amira Maddah (1982). العثمانيون والإمام القاسم بن محمد في اليمن (en árabe), páx. 839.
  25. ↑ Farah, Caesar E. (2002). The Sultan's Yeme: 19th-Century Challenges to Ottoman Rule. I.B.Tauris, páx. 124. ISBN 1860647677.
  26. ↑ (2002) The Sultan's Yemen: 19th-Century Challenges to Ottoman Rule. I.B.Tauris, páx. 120. ISBN 1860647677.
  27. ↑ Derryl N. Maclean, Sikeena Karmali Ahmed (2012). Cosmopolitanisms in Muslim Contexts: Perspectives from the Past. Edinburgh University Press, páx. 54. ISBN 0748644563.
  28. ↑ B. Z. Eraqi Klorman (1993). The Jews of Yemen in the Nineteenth Century: A Portrait of a Messianic Community. BRILL, páx. 12. ISBN 9004096841.
  29. ↑ Rogan, Eugene L. (2002). Frontiers of the State in the Late Ottoman Empire: Transjordan, 1850–1921. Cambridge University Press. ISBN 0521892236.
  30. ↑ Chatterji, Nikshoy C. (1973). Muddle of the Middle East 1. Abhinav Publications, páx. 197. ISBN 0391003046.
  31. ↑ Madawi al-Rasheed (2002). A History of Saudi Arabia. Cambridge University Press, páx. 101. ISBN 0521644127.
  32. ↑ Bernard Reich (1990). Political Leaders of the Contemporary Middle East and North Africa: A Biographical Dictionary, páx. 509. ISBN 9780313262135.
  33. ↑ Glen Balfour-Paul (1994). The End of Empire in the Middle East: Britain's Relinquishment of Power in Her Last Three Arab Dependencies. Cambridge University Press, páx. 60. ISBN 0521466369.
  34. ↑ Dresch, Paul (2000). A History of Modern Yemen. Cambridge University Press, páx. 115. ISBN 978-0-521-79482-4.
  35. ↑ Schmitthoff, Clive Macmillan: Schmitthoff's select essays on international trade law (páx. 390).
  36. ↑ «Yemen profile (timeline)». BBC (26 d'ochobre de 2013). Consultáu'l 14 d'avientu de 2013.
  37. ↑ «Country Profile: Yemen». Library of Congress – Federal Research Division. Consultáu'l 7 d'abril de 2010.
  38. ↑ Nohlen, Dieter; Grotz, Florian; Hartmann, Christof (2001) Elections in Asia: A data handbook I. Oxford: Oxford University Press, páx. 309–310. ISBN 978-0-199-24958-9. Consultáu'l 7 d'abril de 2011.
  39. ↑ «Terroristes atenten contra'l USS Cole». CNN (15 de mayu de 2003). Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'avientu de 2007.
  40. ↑ «Deadly blast strikes Yemen mosque». BBC News (2 de mayu de 2008).
  41. ↑ «Saleh re-elected president of Yemen». Al Jazeera (23 de setiembre de 2006).
  42. ↑ «Atentáu contra turistes españoles en Yeme». 20 minutos (20 de xunetu de 2007).
  43. ↑ Daniel Cassman. «Al-Qaeda in the Arabian Peninsula». Stanford University. Consultáu'l 22 de febreru de 2013.
  44. ↑ Ross, Brian; Esposito, Richard; Cole, Matthew; et al. (18 d'avientu de 2009). «Obama Ordered U.S. Military Strike on Yemen Terrorists». ABC News.
  45. ↑ Hakim Almasmari (31 de xineru de 2013). «US makes a drone attack a day in Yemen». Abu Dhabi: The National.
  46. ↑ «Regime and Periphery in Northern Yemen: The Huthi Phenomenon» (17 de setiembre de 2010).
  47. ↑ «Yemen's Forever War: The Houthi Rebellion». Washington Institute. Consultáu'l 22 de febreru de 2013.
  48. ↑ Lewis, Alexandra (mayu de 2012). «Changing Seasons: The Arab Spring's Position Within the Political Evolution of the Yemeni State». Post-war Reconstruction and Development Unit Working Paper Series. 3. 
  49. ↑ Ghosh, Bobby (17 de setiembre de 2012). «The End of Al-Qaeda?». Time. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-09-23.
  50. ↑ Armanian, Nazanín (2015) «Los 25 oxetivos d'Estaos Xuníos y Arabia en Yemen» artículu del 7 d'abril de 2015 nel diariu Público (Madrid).

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_de_Yeme&oldid=4284763»