Jørn Utzon

arquiteutu danés

Jørn Utzon (9 d'abril de 1918Copenḥague – 29 de payares de 2008Helsingør) foi un arquiteutu danés, conocíu principalmente por realizar el proyeutu de la Ópera de Sydney, y por ser el ganador del Premiu Pritzker en 2003.

Jørn Utzon
Vida
Nacimientu Copenḥague[1]9 d'abril de 1918[2]
Nacionalidá danés
Muerte Helsingør[3]29 de payares de 2008[4] (90 años)
Sepultura Hellebæk Cemetery (en) Traducir[5]
Causa de la muerte infartu de miocardiu
Familia
Padre Aage Utzon
Fíos/es
Estudios
Estudios Real Academia de Belles Artes de Dinamarca
Llingües falaes danés[6]
Alumnu de Steen Eiler Rasmussen
Oficiu arquiteutu
Llugares de trabayu Sydney, Ciudá de Kuwait, Teḥrán, Copenḥague y Helsingør
Trabayos destacaos Ópera de Sydney
Paustian House (en) Traducir
Kuwait National Assembly Building (en) Traducir
Premios
Miembru de Real Academia de Arte (es) Traducir
Accademia delle Arti del Disegno (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata
Edificiu de la Ópera, Sydney.

Nació en Copenḥague como fíu d'un inxenieru naval. Realizó los sos estudios na Academia Real de Belles Artes de Dinamarca. Pasó los años de la Segunda Guerra Mundial estudiando con Erik Gunnar Asplund. Dempués realizó viaxes estensos por Europa, los Estaos Xuníos y Méxicu. Al so regresu establecióse como arquiteutu en Copenḥague. Finó en 2008 por cuenta de un paru cardiaco.[10]

Vida temprana y carrera

editar

Utzon nació en Copenḥague, fíu d'un inxenieru naval, y creció en Aalborg, Dinamarca, onde s'interesó polos barcos y una posible carrera naval. Como resultáu de los intereses de la so familia nel Arte, dende 1937 allegó a l'Academia Real de Belles Artes de Dinamarca onde estudió so les enseñances de Kay Fisker y Steen Eller Rasmussen. A partir de la so graduación en 1942, xunir al estudiu d'Erik Gunnar Asplund en Estocolmu onde trabayó con Arne Jacobsen y Poul Henningsen. Foi entós cuando s'interesó particularmente pol trabayu del arquiteutu americanu Frank Lloyd Wright. Dempués del final de la Segunda Guerra Mundial y de la ocupación alemana de Dinamarca, tornó a Copenḥague

En 1946, visitó a Alvar Aalto en Ḥélsinki. Ente 1947-1948 viaxó per Europa, en 1948 foi a Marruecos onde almiró los altes construcciones d'adobe. En 1949, viaxó a los Estaos Xuníos y Méxicu, onde les pirámides sirviéron-y d'inspiración. Estelaos pola manera na que los Mayes construyíen escontra'l cielu pa tar más cerca del so Dios. Comentó que'l tiempu que pasó en Méxicu foi "una de les meyores esperiencies arquiteutóniques na mio vida". N'EE.XX., visitó la casa de Frank Lloyd Wright, Taliesin West, nel Desiertu d'Arizona y conoció a Charles y Ray Eames.

Ópera de Sydney

editar

En 1957 Utzon ganó'l concursu pa construyir un nuevu edificiu pa la ópera en Sydney, Australia. El so proyeutu resultó un desafíu, tantu dende'l puntu de vista de diseñu como dende'l puntu de vista téunicu. Utzon tardó dellos años en desenvolver los métodos pa construyir les grandes bóvedes autoportantes del edificiu. Estes bóvedes, altes y con vértices, recuerden les veles de los barcos, y constitúin símbolos teniendo en cuenta que l'edificiu ta asitiáu xunto a l'agua, na entrada del puertu de Sidney.

A la de presentar la so propuesta al par qu'otros 233 diseños d'arquiteutos de 32 países lo bultable foi que Utzon unvió solamente un dibuxu de la obra. Esto foi daqué fora de lo que'l concursu establecía, yá que debíen de mandase col diseñu midíes exactes por qu'en casu de ganar darréu empezar cola obra. Pola guapura y estraordinaria forma la obra de Utzon gana dichu premiu. Unu de los xueces del concursu, Eero Saarinen, describir como un xeniu y foi unu de los máximos defensores d'esta eleición. Pasaron munchos problemes de tipu estructural yá que del puntu de vista arquiteutónicu ye por demás bella, pero dende'l de la inxeniería plantegó desafíos inéditos.

Utzon tamién tenía planes pal diseñu de los espacios interiores asitiaos so les bóvedes. Sicasí, hubo un cambéu de gobiernu nel estáu de Nueva Gales del Sur, al que pertenez Sidney, y los pagos destinaos al proyeutu fueron paralizaos. Utzon tuvo qu'abandonar el país en 1966, dexando la so obra inacabada. Nos años siguientes yá nun volvió a Australia. L'edificiu de la ópera foi termináu finalmente en 1973 siendo esti proyeutu siguíu pol so fíu tamién arquiteutu, y ye unu de los edificios más emblemáticos del mundu.

Reconocencia

editar

Nel añu 1992 recibió'l Premiu de la Fundación Wolf de les Artes. En marzu de 2003 Utzon foi investido Doctor Honoris Causa pola Universidá de Sidney en reconocencia pol so proyeutu del edificiu de la Ópera. Utzon atopábase enfermu y nun pudo viaxar a Australia con tal motivu, de manera que lo representó'l so fíu nel actu de invistidura. Nun va poder tar presente nes celebraciones del 30 aniversariu del edificiu, pal cual Utzon tuvo rediseñando dellos espacios, como l'antepar principal. En 2003 tamién-y foi apurríu'l prestixosu premiu Pritzker d'arquiteutura.

Estilu

editar

Utzon creó un estilu d'edificios públicos con traces monumentales y d'edificios de vivienda afechos a la redolada. Supo integrar nos sos proyeutos la disciplina equilibrada propia d'Erik Gunnar Asplund, la calidá de formes d'Alvar Aalto y les estructures naturales de Frank Lloyd Wright. Utzon siempres tien en cuenta les carauterístiques del llugar en que se emplazará l'edificiu antes d'empezar el so diseñu. Nos sos proyeutos foi más allá de l'arquiteutura, desenvolviendo formes que son consecuencia d'un procesu d'inspiración espiritual.

Obres construyíes

editar
 
Casa Mesma en Hellebæk, 1952
 
Ilesia de Bagsvaerd, 1976

Premios y reconocencies

editar

2003 Ehrendoktorat der Universität von Sydney

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 11 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 31 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  4. URL de la referencia: http://www.smh.com.au/news/world/joern-utzon-dead/2008/11/30/1227979814647.html.
  5. Identificador gravsted.dk: joernutzon. Data de consulta: 8 ochobre 2022.
  6. Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 12537421p. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
  7. Afirmao en: Australian Honours Search Facility. Australian honours ID: 869590. Llingua de la obra o nome: inglés.
  8. URL de la referencia: http://www.litteraturpriser.dk/divkult.htm#NielsPrisen.
  9. URL de la referencia: https://wolffund.org.il/jorn-utzon/.
  10. Muerre l'arquiteutu de la Ópera de Sydney ElPaís.com, 29 de payares de 2008. Consultáu'l 29 de payares de 2008.

Bibliografía

editar
  • Arkitektur (magacín), Copenhagen 1947 #7-9, essay Tendenser i nutidens arkitektur by Jørn Utzon and Tobias Faber
  • Arkitektur (magacín), Copenhagen 1970 #1, essay Additiv arkitektur by Jørn Utzon
  • Zodiac 5 (magacín), Milan 1959
  • Zodiac 10 (magacín), Milan 1962, essay Platforms and Plateaus: Idees of a Danish Architect by Jørn Utzon
  • Zodiac 14 (magacín), Milan 1965
  • Sigfried Gideon: Space, Time and Architecture. Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1967
  • Kenneth Frampton: Studies in Tectonic Culture. Cambridge, Mass. & London: MIT-Press, 1995. ISBN 0-262-56149-2
  • Françoise Fromonot: Jørn Utzon, The Sydney Opera House. Corte Madera, California: Gingko Press, 1998. ISBN 3-927258-72-5
  • Richard Weston: Utzon - Inspiration, Vision, Architecture. Denmark: Edition Bløndal, 2002. ISBN 87-88978-98-2
  • J.J. Ferrer Forés: Jørn Utzon. Obres y Proyeutos. Works and Projects. Spain: GG 2006. ISBN 978-84-252-2060-9
  • Kenneth Frampton, Nils-Ole Lund, Rafael Moneo: "Jørn Utzon", Pustet Salzburg 1999, ISBN 3-7025-0408-7
  • Richard Weston: "Utzon: Inspiration, Vision, Architecture", Edition Blondal 2002, ISBN 87-88978-98-2
  • Philip Drew: "Sydney Opera House, Joern Utzon", Phaidon Press 2002, ISBN 0-7148-4215-X
  • Kenneth Frampton: "Jørn Utzon: The Architect's Universe", Luisiana Museum of Modern Art 2005, ISBN 87-90029-93-3
  • Faber, Tobias: Jørn Utzon : Houses in Fredensborg - Photogr. Jens Frederiksen. Ed.: Axel Menges. Verlag Ernst & Sohn. 1991, 57 S. zahlr. ill., graph. Darst.. Geb. ISBN 3-433-02702-1.

Enllaces esternos

editar


Predecesor:
  Glenn Murcutt
Premiu Pritzker d'Arquiteutura
2003
Socesor:
 /  Zaha Hadid