Jorasán Razaví
El Jorasán Razaví (en persa: خراسان رضوی) ye una provincia d'Irán asitiada nel nordeste del país, fronteriza con Afganistán. La so capital ye Mashhad. La so población ye na so mayoría persa, con numberoses minoríes curda, y turcomana.
Otres ciudaes y llocalidaes son Quchán, Dargaz, Chenarán, Sarajs, Farimán, Torbat-y Heydarié, Torbat-y Yam, Taybad, Jaf, Roshtjar, Kashmar, Bardaskan, Nishapur, Sabzevar, Gonabad, Kalat, Jalilabad y Mahvalat.
Jorasán Razaví ye una de los trés provincies que fueron creaes dempués de la división de Jorasán nel 2004.
Historia
editarEl Gran Jorasán atestiguó la xubida y cayida de munches dinastíes y gobiernos nel so territoriu al traviés de la historia. Les varies tribus d'árabes, de turcos, de Mongoles, del Turquemanos y de los afganistanos traxeron cambeos a la rexón repetidamente.
Los xeógrafos antiguos d'Irán estremaron Irán (" Irán-Shahr") n'ocho segmentos de los cualos el más floreciente y grande yera'l territoriu del Gran Jorasán.
-
-
Balta de Ajangán, onde s'atopa soterrada la hermana de Goharshad. L'arquiteutura ye un exemplu significativu de la Dinastía Timúrida de Persia. -
Mezquita de madera na llocalidá de madera de Nishapur, una llocalidá d'Irán única nel so xéneru. -
Balta de Farid ad-Din Attar en Nishapur.
La evidencia más temprana de la ocupación d'Irán nel Paleolíticu Inferior vien de Kashafrud na cuenca al este de Mashhad. El famosu imperiu de los Partos atopábase allugáu mientres munchos años, cerca de Merv en Jorasán.
Jorasán foi estremáu en cuatro partes mientres la conquista musulmana de Persia na que cada seición yera nomada por caúna de les sos mayores ciudaes tal como Nishapur, Merv, Herat, y Balj.
Nel añu 651 de nuesa yera (Yra Cristiana), l'exércitu d'árabes islámicos invadió Jorasán. El territoriu permaneció sol califatu Abasí hasta l'añu 820 EC, siguíu pol dominiu de la dinastía irania de los Taheríes nel añu 896 EC y de la dinastía Samaní nel 900 EC.
El Sultán Mahmud de Gazní conquistó Jorasán nel 994 EC y nel 1037 EC Toqrol, el primer representante de la dinastía Selyúcida conquistó Nishapur.
El sultán Mahmud de Gazní tomó represalies contra los invasores en delles ocasiones, y finalmente los turcos de Qaznavi ganaron al Sultán Sanyar. Pero habríen d'asoceder más acontecimientos, como nel 1157 EC nel que Jorasán foi conquistáu pol Imperiu Corasmio y por cuenta de los ataques simultáneos de los mongoles, Jorasán foi incorporáu a los territorios del Iljanato mongol.
Nel sieglu XIV, una fola d'independencia foi avivada pol movimientu Sarbedarán en Sabzevar, y nel 1468 EC, Jorasán cayó en manes de Tamerlán y la ciudá d'Herat, foi declarada la capital.
Nel 1507 EC, Jorasán foi ocupada por tribus uzbeques. Dempués de la muerte de Nader Sah de la dinastía Afsharí, nel 1747 EC, Jorasán foi ocupada poles tribus paxtes.
Mientres el periodu de la dinastía Qayar, los Británicos sofitaron a los afganistanos pa protexer al so Compañía Británica de les Indies Orientales. Herat foi entós segregada de Persia, y Nasereddín Shah Qayar nun pudo ganar a los británicos pa recuperar Herat. Finalmente, el Tratáu de París foi concluyíu en 1903 y obligóse a Irán a nun desafiar a los Británicos en Herat y otres partes de lo qu'anguaño ye Afganistán.
Finalmente Jorasán foi estremáu en dos partes: la parte este, que yera la rexón más densamente poblada permaneció so ocupación británica, y la seición más occidental permaneció como parte d'Irán.
Jorasán yera la mayor provincia d'Irán hasta que foi estremada en tres provincies el 29 de setiembre del 2004. Les provincies aprovedas pol parllamentu d'Irán (el 18 de mayu del 2004) y el Conseyu de los Guardianes (el 29 de mayu del 2004) yeren Jorasán Razaví, Jorasán Septentrional, y Jorasán Meridional.
Llugares arqueolóxicos
editarEnte los enclaves arqueolóxicos que s'afayaron nesta provincia, ente los más importantes inclúyense :
Llombes de Kohandezh
editarEscavaciones realizaes por estauxunidenses de 1935 a 1940 en Nishapur, que conducieron al descubrimientu de numberoses pieces de muséu que compartieron col gobiernu del Xa, les publicaciones del Metropolitan llindar a la so propia cerámica de Nishapur. El sitiu de Nishapur haise expoliado mientres mediu sieglu, dende la Segunda Guerra Mundial, p'alimentar la demanda de mercáu internacional d'obres d'arte islámicu tempranes. Anguaño, permanecen les llombes de Kohandezh como la resultancia d'eses escavaciones.
Shadiyaj
editarShadiyaj foi un importante palaciu del antiguu Nishapur, hasta'l segundu sieglu dempués de la creación del Islam y cada vez más importante arrexuntó a una gran población. Foi'l llar de persones notables tales como'l poeta Faridoddín Attar que vivió ellí. La tumba de Attar, atópase anguaño nesa rexón. Esti palaciu foi arruináu totalmente nel sieglu XIII.
-
Unu de les cadarmes que s'atoparon en Shadiyaj, Nishapur. Caltener nel so allugamientu orixinal protexíu por una caxa de cristal. -
Una estructura protexe les escavaciones de Shadiyaj -
-
-
Bañu y sala pública
Les escavaciones empezaron nel 2000 y siguieron mientres unos dos años.
Jorasán anguaño
editarLos grupos étnicos más numberosos son perses, jorasanis turcos, turcomanos, curdos y los baluchis. Tamién hai un grupu considerable d'afganistanos na provincia por cuenta de los refuxaos procedentes d'Afganistán nos últimos años.
Atraiciones
editarEsta provincia alluga numberoses atraiciones históriques y naturales, tales como manantiales d'agua mineral, pequeños llagos, árees recreacionales, cueves y rexones protexíes, y delles árees a les que se va d'escursión
Amás d'éstos, Jorasán alluga numberosos edificios y llugares relixosos de pelegrinaxe, incluyendo la capiya del Imán Reza, mezquita de Goharshad y munchos otros mausoleos y « Imamzadeh » qu'atraen a visitantes a esta provincia.
El Patrimoniu Cultural d'Irán llista a 1179 llugares de significáu históricu y cultural nos trés provincies de Jorasán.
Dalgunes de les más populares atraiciones de Jorasán Razaví son:
- Tus, onde s'atopa soterráu Ferdousí (el gran recopilador y cronista de la mitoloxía persa);
- Nishapur, onde tán soterraos Farid al-Din Attar, Omar Jayyam, y Kamal-ol-molk;
- Mezquita Goharshad y l'estensu complexu de santuarios del Imam Reza que forma'l corazón de Mashhad;
- Jane-ye Jorshid;
- Shandiz y Torqabé (famosos los sos restoranes a lo llargo de la vera del ríu);
- Tumba de Nader Shah Afshar na parte central de Mashhad;
- Torre de Ajangán (Akhanyan), nel norte de Tus;
- Bóvedad de Haruniyeh en Tus, onde ta soterráu'l famosu místicu Imam Mohammad Ghazalí;
- Ciudadela de Les tos;
- Llagu de Bazangán, na rexón de Sarajs;
- Kuh-y Sangí, una notable llomba en Mashhad;
- Ajlamad;
- Band-y-Golestán (presa de Golestán);
- Yagharq;
- Zoshk, una llocalidá de la contorna de Mashhad;
- Kang, una pintoresca llocalidá de la estepa;
- Noghondar;
- Presa de Kardé;
- Parques de Vakilabad y Mellat, en Mashhad;
- Cueves de Zarí, Hendelabad, Mozdurán, Moghán y Kardé;
- Robat-y Sharaf (ruines d'un caravasar relativamente grande na rexón de Sarajs);
- Tumba de Jayé Abasalt, Jayé Morái, Raví (famosos místicos iraninos) y mausoléu del Sultán Mahmud de Gazní;
- Mausoleos de Yahya y Jayé Rabí, na parte norte de la ciudá de Mashhad;
- Cúpula Verde (Gonbad-y Sabz), pela redolada de Mashhad.
Universidaes ya Instituciones d'estudios cimeros
editar- Gonabad University of Medical Sciences
- Islamic Azad University of Gonabad
- Mashhad University of Ferdowsi (website)
- Islamic Azad University of Mashhad
- Mashhad University of Medical Sciences
- Sabzevar University of Medical Sciences
- Sabzevar University of Tarbiat Moallem
- Islamic Azad University of Torbat y Jam
- Islamic Azad University of Sabzevar Archiváu 2007-11-03 en Wayback Machine
- Islamic Azad University of Neishabur
- Islamic Azad University of Ghoochan
- Islamic Azad University of Torbat Heidariyeh
- Comprehensive University of Applied and Practical Sciences, Khorasan
- Imam Reza University
- Sadjad Institute of Higher Education
- Payame Noor University of Mashhad
Ver tamién
editarReferencies
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Jorasán Razaví.- The text of the law for division of Khorasan into three provinces (en persa)
- Cultural Heritage Foundation of Khorasan
- Razavi Khorasan Province Department of Education (en persa)
- Imam Reza Shrine Official website Archiváu 2008-03-03 en Wayback Machine
- Mashad Mayor's Office Archiváu 2007-06-09 en Wayback Machine
- Central Library of Astan Quds Razavi Official website Archiváu 2014-02-09 en Wayback Machine
Datos: Q587090- Multimedia: Razavi Khorasan Province
