Alberto Aguilera Valadez (7 de xineru de 1950Parácuaro – 28 d'agostu de 2016), más conocíu como Juan Gabriel, foi un cantautor, actor, compositor, músicu, productor discográficu y filántropu mexicanu[2] conocíu tamién col llamatu de «El divo de Juárez». Son notables les sos contribuciones a la música popular n'español en distintos xéneros como balada, ranchera, boleru, pop, música nortiza, rumba flamenca, huapango, música chicana, salsa, son de mariachi, banda sinaloense, discu, big band y hasta cantares de trubiecu qu'escribió a cada unu de los sos fíos. Foi'l principal bastión de la música rexonal mexicana contemporánea nel postreru terciu del sieglu XX hasta'l momentu de la so muerte. Vendió más de 100 millones de discos como solista, productor musical y al pie de la española Rocío Dúrcal.[3]

Juan Gabriel
Vida
Nacimientu Parácuaro7 de xineru de 1950[1]
Nacionalidá Bandera de Méxicu Méxicu
Muerte 28 d'agostu de 2016 (66 años)
Familia
Fíos/es Luis Alberto Aguilera
Estudios
Llingües falaes castellanu
inglés
Oficiu cantante, compositor de cantares, productor musical (es) Traducir, compositorartista d'estudiu
Premios
Seudónimos Juan Gabriel
Xéneru artísticu mariachi
Instrumentu musical voz
Discográfica Universal Music Group
Fonovisa Records
RCA Records
IMDb nm0300239
juangabriel.com.mx

Cambiar los datos en Wikidata

Les sos composiciones fueron traducíes a idiomes tan diversos como turcu, alemán, francés, italianu, tagalu, griegu, papiamentu, portugués ya inglés.

Yera conocíu tamién por realizar obres destinaes a ufiertar oportunidaes de desenvolvimientu a la niñez desafortunada non solo en Méxicu sinón n'otros países. Foi benefactor de más d'un centenar de menores allugaos nuna escuela llamada «Semjase», creada por él en 1987 en Ciudad Juárez, Chihuahua.[4]

Juan Gabriel finó a los 66 años el 28 d'agostu de 2016 por causa de un infartu[5] en Santa Monica, California, Estaos Xuníos, mientres desenvolvía la so xira «Méxicu ye tou».[6][7]

Infancia

editar

Juan Gabriel nació en Parácuaro, Michoacán, el día 7 de xineru de 1950, na cai 5 de Mayu, güei calle Juan Gabriel. Foi fíu de los llabradores Gabriel Aguilera Rodríguez y Victoria Valadez Rojas. Foi'l menor d'un total de diez hermanos: Rosa, quien morrió casi recién nacida; Virginia, la so única y consentida hermana; José Guadalupe, Gabriel, Pablo, Miguel (yá fináu) y trés Rafaeles, que tamién morrieron bien neños.[8]

Alberto tendría tres meses de nacíu cuando'l so padre, practicando baltar y la quema pa preparar el terrén pa la llantadera, quemó un pacional en Parácuaro, pero'l vientu provocó que'l fueu empezara a invadir otres propiedaes. Por cuenta del so carecimientu nerviosu y a la congoxa que-y causó pensar nes consecuencies qu'esti sucesu acarretaría-y, dirixir al afluente d'un ríu onde se refundió pero foi rescatáu y entró, darréu, n'estáu de shock y careció irremediablemente. Por ello foi internáu nel hospital psiquiátricu de La Castañeda, na Ciudá de Méxicu. Dellos testigos cunten qu'ende morrió, pero hai versiones de qu'escapó.[8] Esti fechu inspiraría darréu a Juan Gabriel pa escribir el cantar «De sol a sol».[ensin referencies]

Tiempu dempués la so madre tuvo problemes colos sos cuñaos, polo que se foi del pueblu camín d'Apatzingán, depués a Morelia y finalmente a Ciudad Juárez (Chihuahua), onde Alberto creció. Ellí esperar María Romero Mora, quien foi patrona de la güela del artista. La señora Romero dexó-yos agospiase nun pequeñu cuartu de la casa.[8]

Cuatro años dempués, con tan solo 5 años d'edá, Alberto ingresó como internu a la Escuela de Meyoramientu Social pa Menores[8] (nel edificiu que ye güei l'Institutu Teunolóxicu de Ciudad Juárez), onde permaneció ocho años, situación determinante na so vida, alloñáu de la so madre y nun mundu desconocíu pa él; tuvo qu'aprender a maurecer dende temprana edá. Nesta institución conoció a la direutora Micaela Alvarado, y a Juan Contreras, maestru de hojalatería, quien lu enseñó a trabayar y a desenvolver el so sentíu d'observación. Alberto siempres lo vio como un padre, maestru y amigu; dende esi momentu convertir nel so protector.[8] Esti home enseñó a Alberto a ganase la vida, anque quiciabes el legáu más grande foi l'enseña-y les amplies conocencies de música que tenía[8] según a tocar la guitarra, gracies a la cual compunxo'l so primer cantar, «La muerte del palombu», a los 13 años. N'homenaxe a esti maestru y al so padre, adoptaría años dempués el so nome artísticu, Juan Gabriel.

Dempués d'años d'aprendizaxe nel Centru de Meyoramientu y de vivir cola constante ausencia de la so madre, a la que solo vía delles fines de selmana, Juan Gabriel decide escapar cuando cumplió 13 años. Aprovechando que yera l'encargáu de tirar la basura de la escuela, dir pa nunca volver. Al salir d'esti llugar vivió un tiempu con Juan Contreras y dedicáronse a vender en callar artesaníes de madera, blima y lata que dambos fabricaben. Cuando cumplió 14 años tornó cola so ma y la so hermana pa dedicase a la venta de burrinos (comida tradicional) en Ciudad Juárez, pa más tarde dir buscar una oportunidá en distintes ciudaes.

Carrera musical

editar

Entamos como Juan Gabriel

editar

Alberto allampaba que la xente escucháralo y conocieren les más de cien canciones que yá había compuestu. Asina viaxó, en 1968[9] a Tijuana, Ensenada, Rosarito, inclusive a Lake Elsinore, California, onde nun tuvo ésitu. Años más tarde, volvió a Tijuana pa tener la oportunidá de trabayar nel chigre Nic Texa, onde s'atopó con San Sussie, una amiga arxentina que conoció en Ciudad Juárez. Nesi llugar conoció a José Alfredo Jiménez y a Alicia Juárez. Xuntos vieron actuar a Grace Renat. Tiempu dempués tornó a Juárez, onde tuvo por fin la oportunidá de trabayar nel Chigre Noa Noa, de David Bencuomo, quien-y brindó'l so sofitu y dio-y la oportunidá de cantar acompañáu por Los Prisioneros del Ritmu, cantando cantares propios y d'otros autores.

Juan Gabriel, qu'entós daquella usaba'l nome artísticu de Adán Luna, ganóse la reconocencia del públicu local. Viaxó a la Ciudá de Méxicu, onde llogró la oportunidá de faer coros p'artistes como Angélica María, Leo Dan y Roberto Jordan dientro de la RCA. Tando na discográfica considerada la catedral del discu, atopóse nuevamente con José Alfredo Jiménez.

Tornó a Ciudad Juárez pa trabayar una temporada nel Centru Nocherniegu Malibú, onde ganaba cada nueche 20 dólares. Cola ayuda de la señora McCulley, quien financiaba los sos viaxes, tornó a la Ciudá de Méxicu. Nesta ocasión, en busca d'una discográfica, foi acusáu falsamente de robu y, por cuenta de la so edá, recluyíu na Penitenciaria de Lecumberri. Dende esi llugar escribía-y cartes a la so madre. Dempués de 18 meses consiguió la llibertá, ayudáu pola cantante Enriqueta Jiménez, conocida como «La Prieta Llinda», quién abogó por él ante'l direutor del penal, quien aportó a una revisión del so casu. Al nun haber pruebes fehacientes de la so culpa, salió llibre. Foi precisamente «La Prieta Linda» la primer artista que grabó una tema de l'autoría d'Alberto Aguilera, «Nueche a nueche».

Foi lleváu ante'l direutor de la RCA, quien lo escuchó y lu mandó colos productores musicales Eduardo Magallanes y Enrique Okamura, quien-y fixeron les primeres pruebes y estendiéron-y el so primer contratu profesional pa empecipiar la que sería la so primer producción discográfica.

La so voz ye de tenor llixeru con facilidá pa los agudos algamando'l Do 5 o Do sobreagudu dientro, del so rangu vocal. Coles mesmes facilidá pa realizar el falseto, como puede estremase por casu nel cantar Callo porque Silenciu.

Años 1970

editar

La primer etapa de la so carrera empecipió'l 4 d'agostu de 1971, cuando Alberto Aguilera dexó'l nome artísticu Adán Luna pol de Juan Gabriel, Juan n'honor al so mentor y maestru en Ciudad Juárez, Juan Contreras y Gabriel recordando al so padre, Gabriel Aguilera. Entamó la producción del so discu L'alma nueva, con diez tarrezas de la so autoría y con arreglos de Chucho Ferrer, Pochu Pérez y Eduardo Magallanes.

De momentu llogró asitiar nel primer llugar de popularidá la tema Nun tengo dineru.[10] La versión instrumental d'esta tema, grabada cola Orquesta Sinfónica de Londres, n'Inglaterra, vendió un millón de copies. N'América Llatina tuvo gran aceptación; vendió 2 millones de discos y grabó esa tema en xaponés y portugués. Tamién foi grabada por Bata Illic n'alemán, nesa mesma dómina.

Siguieron los discos incursionando na balada con ésitos como Quedé solo, 1, 2, y 3 y dasme un besu, Nun se dio cuenta, Va Ser mañana; esti tema llevar a participar nel Festival OTI y, anque nun foi'l trunfador, foi la única tema que desapegó na radio naquel añu.[ensin referencies]

Yá empezaben los sos cantares a ser interpretaes por otros cantantes: Estela Núñez con Llárimes y agua y Vuelve, Roberto Xordán con Nun se dio cuenta y Onde, Angélica María con Tu sigues siendo'l mesmu, Los palombos, que yeren balaes rancheres, Lupita de Alessio con Xuro que nunca voi volver, Mónica Ygual con Cuando te vaigas del mio llau.

En 1974 presentó'l so primer discu, acompañáu pol Mariachi Vargas de Tecalitlán; llanzóse como primer senciellu la tema Escaecióseme otra vegada, qu'a lo postrero se convertiría n'unu de les temes rancheres más populares. Llegaron al visu tamién Esta nueche voi vela, Ases y tercia de reis y Que sía la mio condena.

Algamó fama y prestíu rápido, yá que los sos discos sonaben fuerte na radio llatinoamericana y los sos intérpretes llegaben a los primeros llugares de les llistes de popularidá coles sos temes; con discos de corte balada y ranchera grabó una decena de discos más nos siguientes siete años, y asitió hasta 4 o más temes nes llistes de popularidá na so voz y na de los sos intérpretes.[ensin referencies]

La década de los setenta marcó dellos finxos nel panorama musical dempués de llanzar ésitos en rancheres y balaes como Siempres na mio mente, Xuro que nunca voi volver, El Noa-Noa, Inocente, probe amigu, La diferencia, El mio fracasu, Bonos díes, señor Sol, Nesta primavera, La muerte del palombu, Yá pa qué, ente otros. El so primer viaxe n'avión realizar a Venezuela y foi recibíu pol presidente Carlos Andrés Pérez.[11]

Entamó l'ingresu triunfal de Rocío Dúrcal a la música vernácula col discu Rocío Dúrcal canta a Juan Gabriel en 1977, col senciellu Foi tan pocu'l to ciñu. Este foi l'entamu d'una cadena d'ésitos musicales que s'enllargó mientres dos décades. Con producciones especialmente preparaes pa la española, onde percorrió la balada, el boleru y la ranchera. Dúrcal llevó al visu tarrezas como Quédate conmigo esta nueche, Tarde, Tu que fuisti, Olvidémonos, Foi un prestar conocete, Siempres, La Guirlanda, Te sigo amando, Costumes, Gústesme enforma y el clásicu popular Amor eterno, un réquiem con música vocal.

Nesa mesma década Lucha Villa trunfó con temes como Inocente, probe amiga, Xuro que nunca voi volver, La diferencia, Te voi escaecer, Nun alderiquemos y Güei que tu yá nun tas.

Artistes como Raphael, Vicente Fernández, Lupita D'Alessio, María Victoria, Pedro Vargas, Lola Beltrán, Amalia Mendoza y Cornelio Reyna empezaron a grabar con ésitu les sos temes y a atopar muncha aceptación nel mercáu hispanu.[ensin referencies]

Realizó grabaciones de los sos grandes ésitos n'inglés, portugués y xaponés. Grabó tamién cinco películes ente 1974 y 1981: Nesta primavera, Nobleza ranchera, El Noa Noa, Ye la mio vida, estos dos últimes biográfiques, y Del otru llau de la ponte. Foi compañeru de los actores más populares d'aquella dómina[ensin referencies]: Sara García, Verónica Castro, Julio Alemán, Lucha Villa y Estela Núñez.

Les sos ventes atroparon más de 20 millones de discos hacia 1980.[ensin referencies]

Años 1980

editar

El discu Alcordances, grabáu en Londres, empecipió una cadena d'ésitos nunca vistos nun artista mexicanu[ensin referencies]. vini pidir te perdón foi l'empiezu (1980); Col to amor (1981), Nun vuelvo namorar, Yá lo sé que tu te vas, Si quies, Insensible, toes elles parte del so discu de boleros Coses de namoraos (1982); Caray, Nun val la pena, Yo voi, del discu Tou (1983); Quería (1984), del acetato Alcordances II Déxame vivir, a dúu con Rocío Dúrcal (1985); Te pídolo por favor, Hasta que te conocí; Yo nun sé que me pasó, del discu Pensamientos (1986); Tengo De faelo (1987), versión que rompió récor de ventes n'Estaos Xuníos pa un discu llatín.[ensin referencies]

Apolazó'l so perfil de productor musical y realizó obres maxistrales al llau de grandes arreglistas[ensin referencies] y productores como Homero Patrón, arreglista de temes como Amor eterno, Costumes, Hasta que te conocí, Nun alderiquemos, Quería y otros.

Auníu a los sos ésitos como intérprete, siguió componiendo cantares esitosos pa otros cantantes. Angélica María grabó "Cómo, cuándo y por qué" y "nun volverás ver me" (1980); Aida Cueves trunfó en 1983 con "Quiciabes mañana"; Rocío Dúrcal consiguió la so primer nominación al Grammy cola tema Amor eterno (1984), y darréu, en 1986, con temes como Quédate conmigo esta nueche y La guirlanda; Lucha Villa trunfó en Méxicu y América Central con Nun alderiquemos, Tu a mi nun me fundes y Yá nun m'intereses (1986); Daniela Romo llegó a los primeros llugares con temes como De mi namórate y Dimir; Lucía Méndez fixo lo propio con Una alma en pena (1988).

Tol ésitu acumuláu ayudólu pa llegar al mercáu européu que conquistó gracies a les sos temes rancheres y de boleros, según los sos duetos cola española Rocío Dúrcal, con quien formó una esitosa pareya musical. Xuntos consiguieron ventes por más de 30 millones de discos n'América y Europa, decenes de discos y conciertos marcaron el pasu d'esta mancuerna, que vio'l so últimu discu en 1996, Xuntos otra vegada.[ensin referencies]

Sofitó les carreres d'otros artistes. Asina vinieron ésitos como Tarde, en voz de la mesma Rocío Dúrcal; Lo pasao, pasáu, en voz de José José; Tu sigues siendo'l mesmu, con Angélica María; Asina foi, interpretada por Isabel Pantoja; Mentira, col entós bien nuevu Luis Miguel; El to mundu nun ye'l mio mundu, interpretada por Estela Núñez; Ye meyor perdonar, con Daniela Romo, y Lluna, interpretada por Ana Gabriel, ente munches más que-y apurrieron prestíu al so catálogu musical.[ensin referencies]

Años 1990

editar

Juan Gabriel empezó'l deceniu de los noventa con una de les sos más famoses presentaciones, la realizada nel Palaciu de Belles Artes de la Ciudá de Méxicu los díes 9, 10, 11 y 12 de mayu de 1990, onde cantó acompañáu pola Orquesta Sinfónica Nacional de Méxicu, con Enrique Patrón de Rueda como direutor güéspede. Realizáu por idea de María Esther Pozu, asistente del entós direutor del INBA,[12] dichu conciertu xeneró discutinios na dómina[13][14][15][16] por cuenta de que'l llamáu "principal cortil cultural de Méxicu" acoyería la presentación d'un cantante consideráu popular.[17][18][19] Pa ello escribieron cartes de protesta contra'l recital buscando la so prohibición. L'entós titular de CONACULTA, Víctor Flores Olea, sofitó la presentación y anunció en respuesta al discutiniu que les ganancies del conciertu destinar a la Orquesta Sinfónica Nacional.[14][17] El críticu Lázaro Azar declaró que Juan Gabriel donara un millón de pesos de la dómina a la orquesta, suficiente pa merca-yos preseos y pagar delles xires.[18]

Finalmente'l conciertu realizar con ésitu, cola asistencia inclusive del presidente de la república en vez, Carlos Salinas de Gortari, y un ambiente que l'escritor Carlos Monsiváis allabó y calificó como "apoteósico".[13]

El gran final. Juan Gabriel interpreta “Yá lo pasao pasáu”, y pide un aplausu pal amor y yá depués desagua, n'actu de lloria chovinista, nun cantar onde Méxicu resulta país únicu sobre la cara de la tierra Viva Méxicu! ¡Viva Méxicu! D'alcuerdu, ¿y a cuenta de qué?. Pero nin esi final un tanto municipal y trupu, mengua l'apoteosis, la entronización íntima y coleutiva del güérfanu que ye güei el signu del cambéu de los tiempos y de la capacidá d'asimilación de la moral tradicional que, de siguir les coses como van, va terminar beatificando a Juan Gabriel.
Carlos Monsiváis

El recital convertir nel más famosu del cantante,[12] magar les crítiques posteriores en medios como la del periodista Víctor Roura, quien dixo que'l conciertu convirtiera a Belles Artes en "un palenque, un estudiu de Televisa" y que la cortil venciérase al "star system" de la televisora. En respuesta Monsiváis calificó la presentación de Juan Gabriel como un trunfu de la diversidá.[17] N'este mesma cortil presentóse nuevamente, n'agostu de 1997, pa grabar un discu en direuto tituláu Celebrando 25 años de Juan Gabriel nel Palaciu de Belles Artes.

Vinieron los años de vastes temporaes y xires por toa América. Pa 1994 robló contratu de exclusividad con BMG, y en xunu d'esi añu llanzar al mercáu'l discu Gracies por esperar.

En 1995, Thalía graba'l cantar Gracias a Dios, incluyida nel so esitosu álbum N'Éxtasis, cantar que Juan Gabriel personalmente regalar a ella dende 1989 y que-y dio la vuelta al mundu, convirtiéndose nun hit mundial; esti cantar tamién foi grabada pola cantante n'inglés y llanzáu nel mercáu asiáticu.

Interpretó xéneros como'l pop y la balada moderna, nos cualos consiguió ventes millonaries con temes como: Pero qué necesidá (1994), Amodo (1994), Asina foi (1998), Tou ta bien (1999), Abrazar bien fuerte (2000), Inocente probe amigu (2001) y Inocente de ti (2003). Al par llanzó un discu cola Banda El Recodo, col cual llogró ésitos con temes como Adorable mentirosa, Infidelidá y Yá voi.

En 1999 la revista Billboard denominar The Latin Legend y llanza una publicación especial onde reconoz l'apurra musical y l'impautu de los sos cantares na cultura llatina n'Estaos Xuníos y a nivel mundial.[ensin referencies]

Esi mesmu añu n'España ye reconocíu col Premiu Ondas, nuna ceremonia ante la Realeza Española, onde foi congratulado<--! ¿¿??!!---> col Premiu a la Excelencia.

Los sos ésitos radiales non siempres fueron al par de los sos récores en taquilla, pos dende 1987, añu en que rompió récores de ventes cola so tema Tengo De faelo, caltúvose alloñáu de los estudios de grabación mientres 7 años, periodu en qu'asitió récores d'entraes con llenu total n'Estaos Xuníos, Méxicu y América Llatina. Con temporaes d'hasta tres meses con llocalidaes escoses nel centru nocherniegu Premier; con temporaes como Al Natural (1989), Mexicanísimo (1990) y Juan Gabrielísimo (1991-1992).

Foi récor nel Rose Bowl de Pasadena, California, con 75 000 asistentes en 1993, según espectáculos n'escenarios como'l Madison Square Garden, de Nueva York; l'Estadiu Azteca, en Méxicu; l'Estadiu Nacional de Chile, l'Estadiu Orange Bowl, en Florida Park; en Madrid; na Plaza de Toro Méxicu; nel Hollywood Bowl y decenes de palenques en Méxicu.

Años 2000

editar

Juan Gabriel siguió collechando ésitos a lo llargo del mundu coles sos presentaciones. La década del nuevu mileniu traxo a Juan Gabriel ésitos na so voz y na de decenes qu'artistes que siguieron llegando a los charts gracies a los sos cantares: el grupu mexicanu Maná llogra un Grammy Llatín pola tema "Escaecióseme otra vegada", pela so parte otru grupu de rock mexicanu Xaguares caltener por espaciu de 4 meses en primer llugar de popularidá en Méxicu cola tema "Te pídolo por favor".

En 2000 Juan Gabriel consigue enllenar el Zócalo capitalín dexando asina'l récor d'asistencia prevalenciente hasta la fecha; más de 350 000 persones aplaudiéron-y la madrugada del 1 de xineru de 2000. Torna nel 2002 al Auditoriu Nacional onde les sos presentaciones atropar en más d'un centenar de nueches dende 1991 hasta 2013; siendo'l 2006 con 21 nueches l'añu en que más ocasiones cantó nesa cortil. En 2004 vuelve per tercer ocasión a la plaza de Toro Méxicu, realiza nuevamente una presentación más nel Zócalo de la Cd de Méxicu nel mes de marzu, enllantando nuevamente un récor más, por conciertu de mayor duración: canta hasta l'amanecer, xusto na entrada de la primavera, con un espectáculu que caltuvo a miles de persones per espaciu de 7 hores continues. Nesi mesmu añu enllena 8 nueches el Auditoriu Nacional y cierra con una novena nueche nel Foru Sol.[ensin referencies]

En 2006 recibe de parte del Rei d'España'l premiu La Guirlanda d'Oru y la Excelencia Universal mientres les sos presentaciones nel Auditoriu Nacional pola celebración de les sos 35 años de carrera artística.

En 2008 firma un contratu multimillonariu cola discográfica Universal Music per espaciu de diez años. En 2010 llanza'l so primer discu con dichu sello llamáu Juan Gabriel, un discu rancheru col que celebra'l so regresu a la música dempués d'otros 7 años d'ausencia discográfica; la primera foi de 1987 a 1994. La tema Por qué me faes llorar asítiase nos primeros llugares de popularidá y presenta el discu col so tour Bicentenariu.

Dende 2010

editar
 
Juan Gabriel, acompañáu de mariachis, mientres una presentación en 2012.

A fines de 2010 llanzó un discu inéditu llamáu Boleros con cortes totalmente fuera del so estilu, siendo duramente criticáu pola prensa y dellos críticos musicales pola falta de producción y arreglos, siendo catalogáu pola prensa como'l "peor" discu de Juan Gabriel. El discu nun reporta impautu en ventes en Méxicu. En setiembre de 2011 vuelve con otra producción llamada "1 ye Juan Gabriel" col que reconquista nuevamente al so públicu y gana de nueva cuenta'l respetu del mediu musical. Empecipia asina la celebración discográfica poles sos 40 años con 11 temes del so afamáu repertoriu, dalgunos d'ellos interpretaos en décades anteriores por artistes como Rocío Jurado, Lucha Villa, Rocío Dúrcal y llanza nueves versiones de temes asitiaes orixinalmente nel xéneru rancheru. Llogra doble discu de platín en Méxicu y discu d'oru n'Estaos Xuníos, Venezuela, Chile y Arxentina.

Empecipia la producción d'un discu de duetos que se va estremar en 3 volúmenes con figures de la música llatina, nel que participen artistes como: Jennifer Lopez, Thalia, Shakira, Marc Anthony, Juanes, Vicente Fernández, Joan Sebastian, Alejandra Guzmán, Amanda Miguel, Marco Antonio Solis, Fifth Harmony, Jesse & Joy, Laura Pausini, Emmanuel, Diego Verdaguer, Angélica María, Luciano Pereyra, Anahí, Natalia Lafourcade, José María Napoleón, Paquita la del Barrio, Isabel Pantoja, Luis Fonsi, Lupillo Rivera, David Bisbal, Espinoza Paz, India, Carla Morrison, Antonio Orozco, Natalia Jiménez, ente otros.

En 2012, torna al Auditoriu Nacional con 12 presentaciones nel marcu de la celebración poles sos 40 años de carrera. Nel mes d'avientu llanza la producción "Celebrando", discu doble con CD + DVD col que cierra la dupla de discos de celebración poles sos 40 años de carrera, con temes netamente probaos nos charts. Realiza una de les producciones más aplaudíes poles sos fanes, combinando la voz orixinal d'ésitos como "Nun tengo dineru", "Quedé solo", "Va Ser mañana", "A la mio guitarra", "Yo nun digo que te amo", cola so voz actual afatáu por espectaculares arreglos musicales, amás d'incluyir un homenaxe a los míticos coristes Los Hermanos Zavala. El discu nuevamente rexistra altes ventes y llogra el premiu de doble discu platín en Méxicu.[ensin referencies]

En 2013 Juan Gabriel siguió coles sos estenses xires a lo llargo del continente americanu. Llogra llegar per tercer ocasión al Palaciu de Belles Artes el 30 d'agostu, colo que celebra los sos 40 años de trayeutoria y del cual llánzase un discu doble según el respeutivu DVD y Blu-ray.

Na seronda de 2013, discretamente, Isabel Pantoja recurre a Juan Gabriel pa grabar un nuevu álbum, que permanez inéditu cuando ella ingresa en prisión n'España por delitos fiscales. Según dellos medios, la tonadillera entama'l so remanecimientu nos escenarios a finales de 2016, momentu nel cual va llanzase esti discu.[ensin referencies]

El 6 de mayu de 2014 sale a la venta'l discu doble "Los mios 40 en Belles Artes" el que consistió en 2 CD y 1 DVD en formatu 4K, el cual convierte a Juan Gabriel en ser el primer artista llatinoamericanu en grabar nesti formatu[ensin referencies]. "Los mios 40 en Belles Artes" convertir nun ésitu de ventes tando nel "TOP TEN" de Méxicu y Estaos Xuníos[ensin referencies].

El 10 de febreru de 2015 sale al mercáu'l discu de duetos llamáu "Los Dúu". Esti álbum d'estudiu contién les temes clásiques del cantautor con nuevos arreglos acompañáu de dellos artistes tales como: Vicente Fernández, Marco Antonio Solís, Isabel Pantoja, Juanes, Laura Pausini, Alejandra Guzmán, Natalia Lafourcade, José María Napoleón, ente otros. El discu tresformar nun ésitu de ventes asitiándose nel primer llugar en iTunes tantu en Méxicu como n'Estaos Xuníos, amás de tar nel primer llugar de los "Latin Pop Albums" de Billboard por más de 50 selmanes nel visu.[ensin referencies]

Juan Gabriel vuelve al Auditoriu Nacional con 12 feches ente abril y mayu de 2015. Al ser un ésitu total coles entraes práuticamente escosaes pa les 12 feches, vuelve cerrar 6 feches más pal mes de setiembre, completando un total de 18 feches en 2015. El 18 d'abril de 2015 Juan Gabriel cantó por más de 5 hores y media, esautamente 5 hores con 33 minutos nel Auditoriu Nacional y a otru día cantó 5 hores y 3 minutos.

El 11 d'avientu de 2015 salió a la venta la secuela de "Los Dúu": "Los Dúu 2" conteniendo más temes clásiques del cantautor con nuevos arreglos acompañáu de dellos artistes tales como: Alejandro Fernández, Marc Anthony, Paty Cantú, Julión Álvarez, J Balvin, Andres Calamaro, Belinda, José Feliciano, Franco de Vita, Ana Gabriel, Wisin, Joan Sebastian, ente otros, y nuevamente producíu por Gustavo Farías.

Impautu na cultura

editar

La figura de Juan Gabriel y la so fama amenaron comentarios y crítiques de toa índole. L'escritor Carlos Monsiváis encetó na so obra Hestories de pudor y lliviandá l'impautu de Juan Gabriel na cultura mexicana. "Juan Gabriel entemez l'heriedu de José Alfredo y el repertoriu de conxuntos nortizos como los Allegres de Terán, y produz en series polkas, redovas, rancheres. Les sinfonolas sobrevivientes atiéstense, los mariachis arriquecen el so repertoriu, y los traileros sostienen la so velea gracies a les capitulaciones y recapitulaciones qu'interpreten Lola Beltrán, Lucha Villa, Lupita D’Alessio, Rocío Dúrcal, La Prieta Linda, Beatriz Adriana”, escribió. En dicha obra Monsiváis comparó a Juan Gabriel con Salvador Novo, por cuenta de los insultos homofóbicos que dambos carecieron.[20] "A los dos, una sociedá escoyer pa empericotialos al traviés del linchamiento verbal y l'almiración. Les víctimes consagraes. Los marxinaos nel centru.”[17]

El so orixe popular y la so persistencia pol ésitu fueron destacaes, según la so empatía coles persones poles composición de cantares sobre temes comunes como'l desamor, la ironía sobre ello, la falta de dineru o la migración a los Estaos Xuníos.[21]

Igualmente anovó dientro del xéneru del mariachi, componiendo cantares que trescendieron a les temes típiques del xéneru,[21] siendo un intérprete del mesmu fora del estereotipu machista que caracterizó a otros cantantes famosos del xéneru,[22][23][21][24] ya inclusive el tresformamientu de la vistimienta tradicional del xéneru en colores como'l rosa.[21]

Demostró que al mariachi non tou duel-y nin tien de ser machu. Y tamién comprobó que'l cantante popular nun tien de venir siempres del campu. Él siempres tuvo como base Ciudad Juárez, la cultura fronteriza. Foi una provocación, un home bravu que defendió la so posición ante'l mundu al traviés del cantar.
Fabrizio Mejia Madrid

Vida personal

editar

Orientación sexual

editar

Al momentu del ésitu de Juan Gabriel nun yeren tan visibles nin influyentes los movimientos pola diversidá sexual en Méxicu. Por ello unu de los aspeutos de la vida privada del artista que xeneró morbo ya interés y que nunca tuvo una respuesta clara foi sobre'l so orientación sexual, por cuenta del so comportamientu abiertamente femenín, la so vistimienta colorida y la so singular manera de baillar.[25][26] De resultes l'artista a lo llargo de la so vida recibió insultos, llevantos y burlles escontra la so persona.[20] Na so biografía autorizada, l'autor preguntó-y abiertamente sobre la tema:[12]

Eduardo Magallanes: «Juan Gabriel espierta muncho discutiniu al so alredor: que si tien muyer, que si tien fíos regaos, que munches y munchos namórense d'él, que si ye homosexual, que si ye bisexual, transexual, tresatlánticu, transformer o divín».
Juan Gabriel: «Con esto nunca vamos acabar y naide va ponese d'alcuerdu porque les lleendes inventar los públicos, a final de cuentes dicen que soi un fenómenu, ¿eso que ye?.»
Eduardo Magallanes. Querido Alberto: Biografía autorizada de Juan Gabriel.

Por cuenta de les agresiones a la so persona, Juan Gabriel refugó les entrugues sobre la tema mientres tola so carrera.[12] Nuna entrevista per televisión en 2002 el conductor Fernando del Rincón preguntó-y sobre si yera gai, a lo que'l cantante respondió:

- Fernando del Rincón: "Dicen que ye gai. ¿Juan Gabriel ye gai?".
- Juan Gabriel: "¿A usté interésa-y enforma?".
- Fernando del Rincón: "Yo pregunto..."
- Juan Gabriel: "Pos yo respuéndolu, con otra entruga".
- Fernando del Rincón: "Dígame".
- Juan Gabriel: "Dicen que lo que se ve nun se preguntar, miyu".
- Fernando del Rincón: "Yo veo a un cantante frente a mi, veo a un trunfador".
- Juan Gabriel: "Eso ye lo más importante. Porque unu non vale poles personalidaes qu'otres xentes pueden achacar, qu'esto y que l'otru. Porque home... Tou lo qu'unu fai ye lo que se queda y lo que vale, los fechos son los más importantes.
- Fernando del Rincón: Trescender...
- Juan Gabriel: Trescender. O ser usté... ¿non? Pero, home, la xente ye intelixente, ¿non? Nun ye tonta.
- Fernando del Rincón: Hai coses que nun se tienen que dicir y coses que se dicen...
- Juan Gabriel: Yo non... yo nun tengo por qué dicir nin tampoco por qué dici-y una cosa que... qu'a usté, como a munches persones, nun-y interesa. Yo pienso que.. yo soi un artista... yo pienso que yo soi Juan Gabriel y que di enforma colos mios cantares. Y voi-y a dicir una cosa, Fernando... home, nun soi un santu pero tampoco'l diablecu que piensa... o que faen creer a la xente que yo soi. Yo sé que tamos viviendo tiempos bien difíciles, que la xente ye bien interesada y que quixera saber más allá de la cuenta, pero tampoco la xente ye tonta y yo pienso que... la televisión güei vive en díes en que fai munches entrugues bien capciosas y que-y gusta munchos dir más allá pol rating. Yo aprendí mientres la vida que toi nel infiernu y faigo la mio propia gloria. Tamién vi que toi na gloria y que a la meyor faigo'l mio propiu infiernu, pero nun llevo a daquién ente les pates, y que yo nun soi mentirosu. Lo que yo digo ye lo que yo siento. Gúste-yos o nun-yos guste. Pero hai daqué tamién como ser humanu que quiero dicir, que la vida ye una y hai que vivila, y que si hai que pasar a meyor vida pos tien que ser nesta. Que s'esmolezan enforma poles sos vides y que dexen vivir a los demás...
.
Entrevista a Juan Gabriel nel programa Primer impautu, 2002.

Los cantares y l'estética de Juan Gabriel fueron adoptaes, dende la década de 1970, pola cultura LGBTI de Méxicu.[26]

Preferencies polítiques

editar

Juan Gabriel foi un militante abiertu y reconocíu del Partíu Revolucionariu Institucional (PRI). Goció de l'amistá de diversos presidentes en vez, como foi'l casu de Carlos Salinas de Gortari,[27] quien asistió cola so familia al conciertu que l'artista dio en 1990 nel Palaciu de Belles Artes, o de Vicente Fox.[28] Fixo proselitismu en distintes campañes presidenciales como les de Salinas[27] y Ernesto Zedillo,[29] onde abría conciertos persuadiendo a los asistentes a votar pol candidatu del PRI. Tamién lo fixo na campaña presidencial de Francisco Labastida a les eleiciones federales de Méxicu de 2000 con una tema musical que dicía «Nin Tarrezo, nin Chente, Francisco va ser presidente», n'alusión a los candidatos presidenciales Cuauhtémoc Cárdenas («Tarrezo») y Vicente Fox («Chente»).[30]

Antes de finar dexó escritu un corréu electrónicu empobináu al presidente de Méxicu, Enrique Peña Nieto, nel que lu aseguró que tanto él mesmu como'l PRI «nunca se diríen».[31]

Fallecimientu

editar
 
Homenaxe popular ante la estatua de Juan Gabriel na plaza Garibaldi, Ciudá de Méxicu.

Juan Gabriel atopábase metanes la xira Méxicu ye tou nos Estaos Xuníos, que empecipió en Las Vegas el 19 d'agostu de 2016.[32] El 27 d'agostu pela nueche dio'l so últimu conciertu en The Forum de Los Angeles, recital nel qu'usó un escenariu con vista 360 graos.[33] Nel mesmu recordó a la cantante Rocío Dúrcal, y cerró con un mensaxe nes pantalles, «Felicidaes a toles persones que tán arguyoses de ser lo que son».[33]

El domingu 28 d'agostu finó a les 11:17, hora del Pacíficu, nun departamentu de la so propiedá na sablera de Santa Monica, California.[32] Foi realizada una autopsia al so cuerpu, que determinó preliminarmente que l'artista finó tres un infartu agudu de miocardiu.[34][32][35] Esi domingu tenía programáu un conciertu n'El Paso. Tamién tenía programáu un conciertu públicu gratuitu na plaza de la Constitución de la capital mexicana'l 12 de payares.[34] La nueche del 29 d'agostu los sos restos fueron cremados en Anaheim, California por decisión de los fíos del artista.[36]

Reacciones al so fallecimientu

editar
  • El presidente de Méxicu Enrique Peña Nieto al traviés de Twitter manifestó los sos condolencias. "Una voz y un talentu que representaben a Méxicu. La so música, un legáu pal mundu. Foise bien llueu. Que fuelgue en Paz.", escribió'l mandatariu.[37]
  • El secretariu de Cultura de Méxicu, Rafael Tovar y de Teresa, anunció que'l presidente de Méxicu ordenó rindir homenaxe post mortem a Juan Gabriel nel Palaciu de Belles Artes de la Ciudá de Méxicu.[38]
  • La nueche del 28 d'agostu, cientos de persones y músicos de mariachi axuntáronse bonalmente na escultura del compositor na plaza Garibaldi de la Ciudá de Méxicu, na qu'asitiaron flores, veladores y entonaron los sos cantares.[39]
  • El so nome foi enclín mundial na rede social Twitter la tarde y nueche del día del so fallecimientu.
  • El presidente de Venezuela, Nicolás Maduro, recordó al cantante, "Les mios alcordances eternes a Juan Gabriel estraordinariu artista y ser humanu. Que Dios tener na so gloria, per siempres", escribió.[40]
  • El presidente d'Estaos Xuníos, Barack Obama, emitió un comunicáu reaccionáu sobre la muerte de Juan Gabriel diciendo, “Por más de 40 años Juan Gabriel llevó a millones la so quería música mexicana, trescendiendo fronteres y xeneraciones”.[41][42]
  • Dende España dellos artistes llamentaron el fallecimientu del divo, ente ellos: Raphael,[43] Julio Iglesias,[44] Shaila Dúrcal, Isabel Pantoja, José Luis Perales, Plácido Domingo, David Bisbal, Miguel Bosé y Alejandro Sanz.
  • L'ex-líder de la banda estauxunidense Creedence Clearwater Revival, John Fogerty, publicó un sentíu mensaxe en el so Facebook oficial llamentando la muerte de Juan Gabriel, según tamién almirando la so vasta trayeutoria como compositor y, especialmente, emponderando la versión cover de "Have You Ever Seen the Rain?" que Juan Gabriel grabara va pocos meses tras (col títulu "Gracies al Sol"), y publicada en Quiero Creedence, álbum tributo per parte d'artistes llatinoamericanos escontra la ex-banda de Fogerty.[45]
  • El payasu Cepillín, confesó nuna entrevista de radiu qu'él nun cree que la muerte de Juan Gabriel n'agostu del añu 2016 fuera real, ya inclusive punxo en tela de xuiciu la identidá de los fíos del cantante.

Estes declaraciones dar mientres el programa ‘El show de Piolín’, onde'l comediante presentóse y recordó que conoció a ‘Juanga’ cuando dambos empecipiaben nel ámbitu artísticu, y qu'inclusive fueron vecinos nuna colonia de la Ciudá de Méxicu.

Feches relevantes

editar
  • 1972: - El so primer senciellu "Nun tengo dineru" llega a la posición #1 en Méxicu en 1972, dando entamu a la so llonxeva carrera.
  • 1974: - Escaecióseme otra vegada dio-y el reconocencia en tolos países de fala hispana, la so tema ye un clásicu de la música rexonal mexicana.
  • 1977 - Empezó a trabayar con Rocío Dúrcal con discos rancheros, siendo la española una de les intérpretes de la so música más destacaes.
  • 1980 - Recibió los honores de manes de la Reina d'España. Presentar por primer vegada ante la televisión española.
  • 1981: Primer artista en presentase nel Teatru Griegu de Los Angeles. Esi mesmu añu debuta en Chile nel programa Vamos Ver de TVN, provocando un discutiniu de proporciones.
  • 1984: Primer temporada nel centru nocherniegu "El Patiu", dos temporaes de 40 nueches con llocalidaes escoses.
  • 1986: El so discu "Pensamientos" asitia 5 senciellos nel Hot Latin Track de Billboard. Presentar mientres 40 nueches nel Centru Nocherniegu El Patiu con llocalidaes escoses.
  • 1987: Llanza la so tema discu "Tengo De faelo", ruempe récor de venta.
  • 1990 Convertir nel primer artista de música mexicana en cantar acompañáu de la Orquesta Sinfónica Nacional nel Palaciu de Belles Artes de la Ciudá de Méxicu. Realiza conciertos na Plaza de Toro Méxicu, nel Palaciu de los Deportes y nel Poliedru de Caracas.
  • 1991: 3 meses de llocalidaes escoses nel Centru Nocherniegu “El Premier” cola so temporada Juan Gabrielísimo.
  • 1992: Canta ante los presidentes d'América Llatina na I Cume Iberoamericana nel Teatru Degollado.
  • 1993: Récor impuestu nel Rose Bowl de Pasadena
  • 1995: 200 conciertos nun añu por toa América y Europa
  • 1996: Presentar por primer vegada nel Festival de Viña del Mar, y realiza el conciertu más llargu en tola historia del festival, más de 3 hores 40 minutos.
  • 1997: Primer artista en repitir temporada nel Palaciu de Belles Artes, esta vegada pa celebrar 25 años de carrera artística. Segunda presentación en Viña del Mar, otorgar el premiu como'l “Artista más popular”.
  • 1998-1999: Presentar en menos de 10 meses na Plaza de Toro Méxicu (per segunda ocasión) ante 45 mil persones y nel estadiu Azteca, onde 100 000 persones cimblen nun espectáculu de más de 3 hores y media. Tercer actuación nel Festival de Viña del Mar.
  • 2000: Presentar en planchar del Zócalo capitalín (Méxicu) ante más de 350 000 persones, celebrando la entrada del nuevu mileniu.
  • 2003: Cierra la 7ᵘ edición del Teletón Méxicu nel estadiu Azteca onde canta mientres pocu más de 2 Hores, pocu dempués llegaríase a la meta de $247 934 351 MXN
  • 2004: Canta por más de 5 hores nel Zócalo de la Ciudá de Méxicu ante 120 mil persones. Esi mesmu añu realiza ocho presentaciones nel Auditoriu Nacional y una más nel Foru Sol de Méxicu 60 000 espectadores. Llévase toles preseas de distinción nel Festival Viña del Mar, Antorches y Gaviluetes de Plata y Oru. Tercer actuación na Plaza de Toro Méxicu.
  • 2005: 14 nueches continues nel Auditoriu Nacional. Pisa de nueva cuenta'l Palaciu de Belles Artes na Gala “Celebremos Méxicu” ante'l presidente de Méxicu y otres personalidaes. Canta per primer vegada en Paraguay ante 60 000 persones.
  • 2006: Realiza 24 presentaciones nel Auditoriu Nacional de la Ciudá de Méxicu pa celebrar les sos 35 años de trayeutoria musical.
  • Fai la presentación más llarga nos Grammys ensin interrupción, actúa nes Vegues mientres 50 minutos.
  • 2013: Presentar por tercer vegada nel Palaciu de Belles Artes, nesta oportunidá celebrando les sos 40 años de trayeutoria.

Discografía

editar

=== Álbumes d'estudiu Llista de columnes|2|

}}

 
Funerales y Homenaxe de Juan Gabriel nel Palaciu de Belles Artes, Ciudá de Méxicu, Méxicu

Álbumes recopilatorios y con invitaos

editar

Collaboración

editar

Disco más esitosos realizaos a otros artistes:

Cantares

editar

Munches de los sos cantares son consideraes parte del patrimoniu de la cultura popular de Méxicu; dalgunes de les más conocíes son: El Noa Noa, Foi un prestar conocete, La guirlanda, De mi namórate, Amor eterno, Quería, Hasta que te conocí, Enxamás voi cansar de ti, Escaecióseme otra vegada, Si quies, Nun val la pena, Te sigo amando, Nun vuelvo namorar, Abrazar bien fuerte, Nazme del corazón, Lluna, Costumes, vini pidir te perdón, Caray, Asina foi, Dimir, Nun alderiquemos, Tou ta bien, La diferencia, Inocente probe amigu, Lo pasao pasáu, Xuro que nunca voi volver, Una vegada más, Quedé solo, Tu sigues siendo'l mesmu, Yá lo sé que tu te vas, Perdóname, Tarde, Escaezlo, Gústesme enforma.

Cantares pa telenoveles

editar
Autor ya intérprete

Abrazar bien fuerte (2000-2001) - Abrazar bien fuerte

Autor

Filmografía

editar

Películes

editar
  • 1973 - La lloca de los milagros
  • 1975 - Nobleza ranchera *

1976 - Nesta primavera * 1978 - Del otru llau de la ponte * 1979 - El Noa Noa

  • 1980 - Ye la mio vida /El Noa Noa 2
  • 1983 - Siempres en domingu... La película *

1990 - Bazar Viena * 2000 - Evicted

  • 2014 - ¿Qué-y dixisti a Dios?

Series de televisión

editar
  • 1975 - La criada bien criada *

2016 - Hasta que te conocí

Premios y reconocencies

editar

Premios

editar
 
Estrella de Juan Gabriel nel paséu de la fama de Hollywood.
  • Nomáu al Grammy como Meyor Interpretación de Música Méxicu-Americana dau pola Academia de Grabación d'Estaos Xuníos en 1984 por "Tou"[46]
  • Nomáu al Grammy como Meyor Interpretación de Música Méxicu-Americana dau pola Academia de Grabación d'Estaos Xuníos en 1985 por "Alcordances II"[47]
  • Nomáu al Grammy como Meyor Álbum de Música Pop Llatina dau pola Academia de Grabación d'Estaos Xuníos en 1995 por "Gracies por esperar"[48]
  • Nomáu al Grammy como Meyor Interpretación de Música Méxicu-Americana dau pola Academia de Grabación d'Estaos Xuníos en 1996 por "El Méxicu que nos foi"[49]
  • Nomáu al Grammy como Meyor Interpretación de Pop Llatín dau pola Academia de Grabación d'Estaos Xuníos en 1999 por "Celebrando 25 años de Juan Gabriel: En conciertu en Belles Artes"[50]
  • Nomáu al Grammy como Meyor Álbum de Música Llatina dau pola Academia de Grabación d'Estaos Xuníos en 2002 por "Abrazar bien fuerte"[51]
  • Nomáu al Grammy Llatín como Meyor Cantautor dau pola Academia Llatina de Grabación d'Estaos Xuníos en 2004 por "Inocente de ti"[52]

El Divo de Juárez” gana'l Premiu Billboard 2016 de Latin Pop Álbum del añu y Latin Pop Albums Artista del Añu, Solista pol so álbum “Los Dúu.”2016

Tien nel so haber premios como:

  • Premios Billboard [17 premios] por Artista del añu, Hot Latin Track, Discu del Añu, Dueto del añu.
  • Aplausu *

El Premiu ASCAP como Compositor del Añu n'español en 1995 pola Asociación estauxunidense de Compositores (ASCAP)[53]

  • El Premiu ASCAP como Compositor del Añu n'español en 1998 pola Asociación estauxunidense de Compositores (ASCAP)[54][55]
  • Lo Nueso [11 premios] por Meyor Discu, Cantar del Añu, Artista del Añu, Meyor Dúu o Grupu.
  • Premiu Orgullosamente Llatín "Trayeutoria Llatina" [votación per Internet en competencia con Julio Iglesias y Celia Cruz] [2004]
  • Heritage Award [Premiu de la Xente]
  • Guirlanda d'Oru *

Nipper d'Oru [Altes ventes daes por RCA Records 1974]

  • Premiu Ondas [Pola so aportación a la música llatina 1999]
  • MTV Music Award [Meyor discu 1999]
  • L'Heraldu [Artista del añu 1984 y Meyor tarreza telenovela 1996 y 2000]
  • Ingresa al Salón de la Fama de Música Llatina de Billboard [1996][56]
  • Lloréu d'Oru y Excelencia Universal dau pol Rei d'España [2006]
  • Llaves de la ciudá na Ciudá del Vaticanu, Madrid, Asunción, Bolivia, Perú, Arxentina.
  • Estrella nel Paséu de la Fama de Hollywood (Walk of Fame) [2002][57]
  • Lluna del Auditoriu Nacional [Meyor Artista de Música Mexicana] [2005]
  • Reconocencia del Auditoriu Nacional por más de 100 presentaciones dende 1992 a 2004
  • Más de 1000 discos d'oru, platino y multiplatín
  • Personalidá del Añu, dau pola Academia Llatina de la Grabación[58] en 2009 previu a la entrega de los Grammy Llatinos y develó la so estrella nel Salón de la Fama, nes Vegues, Nevada.

Reconocencies

editar

N'agostu de 2003 el Gobierno Rexonal de La Libertad, en Perú, nomó al intérprete la Orde de Chan Chan en grau de Gran Oficial.[59]

En 2009, l'Academia Llatina de la Grabación nomó a Juan Gabriel Persona del Añu del Latin Grammy, y acordies con l'Academia Llatina d'Artes y Ciencies de la Grabación (LARAS), el cantante mexicanu vendió pocu más de 100 millones d'álbumes, convirtiéndose asina n'unu de los artistes mexicanos más prolíficos y vendedores de la historia musical en Méxicu. Amás de tener más de 1800 cantares escritos.[60][61]

El 5 d'ochobre ye'l Día de Juan Gabriel na ciudá de Los Angeles instituyíu pol Alcalde Tom Bradley en 1986, foi gallardoniáu coles llaves de la ciudá de Buenos Aires, del Vaticanu, Madrid, y Asunción, cuenta con una estrella nel Hollywood Walk of Fame dende'l 2002, otra más nel Paséu de la Fama en Las Vegas, recibió'l Lloréu d'Oru y Premiu a la Excelencia Universal dau polos Reis d'España en 2006, Gallardón a la Excelencia de Premiu Lo Nueso a la Música Llatina 1991, Premios ASCAP, Premios ACE, Premiu L'Heraldu, Premiu Guirlanda d'Oru, Ingresu al Salón de la Fama de Premios Billboard de la música llatina 1996, Premiu Ondas pol so legáu musical 2001, Hispanic Heritage Awards dau pola Casa Blanca 2005, Antorcha y Gavilueta de Plata y Oru del Festival Internacional del Cantar de Viña del Mar, 2002 y 2004, ente otros. La so discografía foi premiada con más de 1500 discos d'oru, platino y multiplatín poles sos altes ventes.[62]

Referencies

editar
  1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 4 mayu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. «Juan Gabriel». Consultáu'l 5 de xunetu de 2017.
  3. «Juan Gabriel va ufiertar conciertu en Perú celebrando 40 años de vida artística». Terra.com. Terra Networks. Archiváu dende l'orixinal, el 5 de payares de 2013. Consultáu'l 12 de setiembre de 2012.
  4. L'Universal. «Homenaxe a Juan Gabriel». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-06-26. Consultáu'l 22 de payares de 2012.
  5. «Morrió n'Estaos Xuníos el cantante Juan Gabriel - RCN Radio» (28 d'agostu de 2016). Consultáu'l 28 d'agostu de 2016.
  6. Dixital, Mileniu. «Morrió Juan Gabriel por un infartu». Consultáu'l 28 d'agostu de 2016.
  7. Dixital, El Diariu. «Muerre Juan Gabriel». Consultáu'l 28 d'agostu de 2016.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Sociedad d'Autores y Compositores de Méxicu. «Biografía de Juan Gabriel - SACM». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-08-31. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  9. http://www.eleconomistaamerica.com/nacional-eAm-mx/noticies/7999385/12/16/Juan-Gabriel-amo-a-Tijuana-y-foi-tijuanense-en-1968.html
  10. «11 cantares que llevaron a Juan Gabriel a convertise nun ésitu n'América Llatina - BBC Mundu». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  11. Ivan Zambrano. «La vida de Juan Gabriel cuntar en seis tiempo». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Magallanes, Eduardo (1 de setiembre de 1995). Queríu Alberto: Biografía autorizada de Juan Gabriel. Simon and Schuster. ISBN 9780684815480. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  13. 13,0 13,1 «Juan Gabriel y aquel apoteósico y polémicu conciertu en Belles Artes - Proceso» (29 d'agostu de 2016). Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  14. 14,0 14,1 «to-te-vas-una xoya-de-juan-gabriel-en-el palaciu-de-belles-artes-1990-video/ Juan Gabriel en Belles Artes, 1990fecha=28 d'agostu de 2016». Eme Xe.
  15. López, Enrique Jiménez; Castiellu, Alejandro Armando González (1 de xineru de 2004). 70 años de música nel Palaciu de Belles Artes: antoloxía de cróniques y crítiques (1934-2004). Institutu Nacional de Belles Artes. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  16. (1 de xineru de 1990) Xueves de Excelsior. Excelsior.. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 «Juan Gabriel: prestar culposo y cultura popular». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  18. 18,0 18,1 Méxicu, L'Universal, Compañía Periodística Nacional.. . Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  19. «so-relacion-amor-odio-con-los-intelectuales Juan Gabriel y la so rellación amor-odio colos intelectuales». Reporte Índigo (29 d'agostu de 2016).
  20. 20,0 20,1 «Juan Gabriel descifráu por Monsiváis». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 «Amor eternu». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  22. «Con glitter preciosu, Juan Gabriel - Gatopardo» (29d'agostu de 2016). Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  23. País, Ediciones La fecha=30 d'agostu de 2016. «“La mio vida ye un cantar de Juan Gabriel”». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  24. Bosch, Lolita (11 de marzu de 2011). Fechu en Méxicu: Antoloxía de lliteratura mexicana. Penguin Random House Grupu Editorial España. ISBN 9788439724322. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  25. iconu-de-una-generacion-gai ¿Por qué Juan Gabriel se volvió un iconu d'una xeneración gai?, http://www.univision.com/estilo-de-vida/trending/por-que-juan-gabriel-se-volvio-un iconu-de-una-generacion-gai, consultáu'l 30 d'agostu de 2016 
  26. 26,0 26,1 País, Ediciones La fecha=30 d'agostu de 2016. «Juan Gabriel, el iconu gai que nunca se declaró homosexual». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  27. 27,0 27,1 «De cuando Juan Gabriel sofitó a Salinas de Gortari». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  28. «so-querida-clase-politica Juan Gabriel y la so 'quería' clase política». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  29. «El Juan Gabriel del PRI - Procesu» (23 de xineru de 2006). Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  30. Staff Indigo (28 d'agostu de 2016). «llau-priista-de-juan-gabriel El llau priista de Juan Gabriel». Reporte Índigo.
  31. «"Nunca voi dir nin el PRI tampoco", dixo Juan Gabriel en corréu». Consultáu'l 30 d'agostu de 2016.
  32. 32,0 32,1 32,2 «departamentu-onde-murio Retiren cuerpu de Juan Gabriel del departamentu onde morrió». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  33. 33,0 33,1 «Asina foi l'últimu conciertu de Juan Gabriel antes de morrer (VIDEO) | Mundu Hispanico» (inglés) (28 d'agostu de 2016). Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  34. 34,0 34,1 Dixital, Mileniu. «Morrió Juan Gabriel por un infartu». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  35. Español, Por CNN (28 d'agostu de 2016). «Muerre'l cantante mexicanu Juan Gabriel». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  36. TIM, Televisa. «¡Atanante! Cremaron cuerpu de Juan Gabriel». Consultáu'l 31 d'agostu de 2016.
  37. «Enrique Peña Nieto on Twitter». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  38. «El Pdte. @EPN instruyóme abrir les puertes del Palaciu de Belles Artes pa un homenaxe a Juan Gabriel, si asina lu decide la so familia.». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  39. «Bonal homenaxe pa Juan Gabriel en Garibaldi - La Xornada». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  40. «Nicolás Maduro on Twitter». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  41. «sos-cantares-obama L'espíritu de Juan Gabriel va perdurar colos sos cantares: Obama - Proceso» (29 d'agostu de 2016). Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  42. «legáu-de-juan-gabriel Barack Obama destaca'l legáu de Juan Gabriel». Consultáu'l 29 d'agostu de 2016.
  43. Juan Gabriel: Raphael diz-y adiós. http://elcomercio.pe/luces/musica/juan-gabriel-raphael-diz-y-adios-noticia-1927689. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016. 
  44. Juan Gabriel: Dalgún día vamos cantar xuntos. https://www.facebook.com/julioiglesias/posts/1258604174164551. Consultáu'l 30 d'agostu de 2016. 
  45. John Fogerty de Creedence Clearwater Revival llamenta muerte de Juan Gabriel. http://www.univision.com/musica/uforia-music/john-fogerty-de-creedence-clearwater-revival-llamenta-muerte-de-juan-gabriel. Consultáu'l 31 d'agostu de 2016. 
  46. «Nomáu al Grammy en 1984».
  47. «Nomáu al Grammy en 1985».
  48. «Nomáu al Grammy en 1995».
  49. «Nomáu al Grammy en 1996». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-05-27.
  50. «Nomáu al Grammy en 1999».
  51. «Nomáu al Grammy en 2002».
  52. «Nomáu al Grammy Llatín en 2004».
  53. «El Premiu ASCAP en 1995 (Billboard)».
  54. «El Premiu ASCAP en 1998».
  55. «premiu+ASCAP+juan+gabriel+1998&hl=es&sa=X&ei=lG6aUOTNO46kqwGIpoHwAQ&ved=0CDEQ6AEwAQ#v=onepage&q=El%20premiu%20ASCAP%20juan%20gabriel%201998&f=false El Premiu ASCAP en 1998 (Billboard)».
  56. «Salón de la Fama de Música Llatina de Billboard».
  57. «Estrella nel Paséu de la Fama en Hollywood».
  58. «Personaxe del Añu 2009». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-03-31.
  59. «so llabor social-n244980 Juan Gabriel foi condecoráu en Trujillo pol so llabor social | Actualidá». Consultáu'l 1 de setiembre de 2016.
  60. «vegues Juan Gabriel ye homenaxáu en Las Vegas editorial=People n'Español» (5 de payares de 2009). Consultáu'l 24 de payares de 2012.
  61. «Sears Presents Juan Gabriel's O. S. Tour». hispanianews.com. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de setiembre de 2015. Consultáu'l 24 de payares de 2012.
  62. Aol Llatín. «Biografía de Juan Gabriel». Consultáu'l 24 de payares de 2012.

Enllaces esternos

editar