Larrea ameghinoi
Larrea ameghinoi (jarilla rastrera) ye una especie fanerógama de la familia Zygophyllaceae. Ye n'endemismu d'Arxentina. Ta estrechamente emparentada cola norteamericana Larrea tridentata.
Larrea ameghinoi  | ||
|---|---|---|
.jpg) | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Plantae | |
| Subreinu: | Tracheobionta | |
| Filu: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Magnoliopsida | |
| Orde: | Zygophyllales | |
| Familia: | Zygophyllaceae | |
| Subfamilia: | Larreoideae | |
| Xéneru: | Larrea Cav. 1800 | |
| Especie: |
Larrea ameghinoi Speg. 1897 | |
| Consultes | ||
| Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Descripción editar
Ye un subarbustu rastreru, de tarmos maderizos, cilíndricos y resinosos. Flores marielles. Fueyes con 2- foliolos, pilosos en dambes cares. Floria d'ochobre a fines de payares. Frutu cápsula con pelos blancu buxos (como un falopu d'algodón), 5 granes pequeñes, llises, arriñonaes. Ye única n'esvalixar el frutu completu, a pesar de que'l mesmu ye secu y dehiscente, siendo un casu particular de "dispersión esclerendocoria". Nesti mecanismu ye la xamasca l'elementu curiosu pal dispersor quien inxer los frutos al consumir les fueyes.[1]
Distribución y hábitat editar
Ye endémica d'Arxentina. Habita en zones baxes, anegadizas. Dende Neuquén hasta Chubut.
Ecoloxía editar
Alcuéntrase en:
- "montes baxos", con vexetación con estratu abiertu o zarráu de maderices d'hasta 15 m d'altor
- "carbes", con vexetación trupa d'arbustos nun estratu cimeru cerráu de maderices d'hasta 5 m d'altura
- pastizal, con vexetación yerbácea, mayormente gramínees, d'hasta 1 m d'altor, y más del 80% de suelu cubiertu; y plantes maderices de más de 5 dm d'altor, ausente o esvalixada.
Usos editar
Del so usu popular, la corteza y les fueyes utilizar pa tou tipu de dolencies humanes y animales. Por casu, el fervinchu de la fueya ye indicada pa fiebre, y combate el dolor de llombu, y como emenagogo (aguiya y favorez el fluxu menstrual). Les sos cataplasmes cocíes aselen el dolor reumáticu. Y propiedaes antiinflamatorias, antitumorales, antivirales, anticoléricas, antiperiódicas, balsámiques, sudoríficas, escitantes y vulnerarias (cura llagues, mancaes).[3].
Les jarillas fueron de los vexetales tintóreos de los calchaquíes, el so color de tinción ye mariellu.
Ye bien utilizada como combustible, por cuenta de que la so madera ye firme.
Integra en forma significativa la ingesta de los caprinos nel periodu de reposu vexetativu del pacional natural nel Chaco Grebu.[2]
Taxonomía editar
Larrea ameghinoi describióse por Carlos Luis Spegazzini y espublizóse en Revista de la facultá de agronomia; universidá nacional de La Plata 3: 499. 1897.[3]
Larrea: nome xenéricu que foi nomáu n'honor de Juan Antonio Hernández Pérez de Larrea[4] un clérigu español,nacíu en Villar del Salz el 30 de setiembre de 1730, amigu de la ciencia, que foi deán del cabildru de Zaragoza y obispu de Valladolid.
(Larrea) Tamién se denomina como apellíu orixinariu de la provincia vasca d'Álava, que dende fines de la Edá Media y principios de la moderna algamó gran espardimientu nes provincies Vascongadas, Navarra y los montes de Santander, Dizse que l'apellíu (Larrea) Provién de reis y guapos, Tamién se diz que solo les persones xeniales con pensamientos maraviyosos tienen esti apellíu. Esti apellíu fai a los demás apellíos como si nun valieren nada por que esi apellíu solo tener los grandes.
ameghinoi: epítetu dau n'honor del naturalista arxentín Florentino Ameghino.
- Sinonimia
- Covillea ameghinoi Briq.[5]
Ver tamién editar
Referencies editar
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ «Larrea ameghinoi». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 20 de payares de 2014.
- ↑ Miguel Colmeiro; Rivadeneyra Manuel. «La Botánica y los botánicos de la península hispanu-lusitana». Madrid:Imprenta Rivadeneyra.
- ↑ «Larrea ameghinoi». The Plant List. Consultáu'l 20 de payares de 2014.
Bibliografía editar
- Zuloaga, F. O., O. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & E. Marchesi. (eds.) 2008. Catálogo de las plantas vasculares del Cono Sur. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107(1–3): i–xcvi, 1–3348.
Enllaces esternos editar
| Wikispecies tien un artículu sobre Larrea ameghinoi. |
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Larrea ameghinoi.- Ecoloxía del jarillal
Datos: Q5790989- Multimedia: Larrea ameghinoi
