Llingües d'Alemaña

L'idioma oficial ye'l alemán estándar o tamién conocíu como alemán, alredor del 95% de la población usa cotidianamente l'alemán estándar o dalguna variedá altoxermánica o baxoxermánica (formes rexonales d'alemán) como llingua principal. Nestes cifres inclúyese tamién el baxu saxón septentrional, qu'anguaño ye una minoría llingüística rexonal reconocida, que nes estadístiques alemanes nun se reconoz como llingua estremada del alemán a pesar de les diferencies llingüístiques. Otres llingües rexonales o minoritaries sí tienen reconocencia oficial.

Llingües autóctones

Llingües baxoxermániques (azul), altoxermániques centrales (azul) y altoxermániques cimeros (naranxa).

Les llingües autóctones conocíes d'Alemaña son les llingües que'l so desenvolvimientu históricu prodúxose en territorios pertenecientes a l'actual Alemaña. En dómina romana'l territoriu taría pobláu por pueblos celtes y xermánicos. La espansión de los pueblos xermánicos escontra'l sur especialmente a partir de sieglu III d. C. movieron tanto a los celtes continentales como aparte de la población más romanizada del centru d'Europa. Darréu a partir del sieglu VI d. C. pueblos eslavos procedentes del este llegaron a ocupar partes de lo que güei ye Alemaña oriental, en concretu'l polabo y el sórabo remontar a esa invasión eslava más recién. Con posterioridá al sieglu X nun hubo demasiaes alteraciones en cuanto a la distribución llingüística y, más modernamente, el principal cambéu foi la progresiva estensión del alemán estándar frente a les llingües rexonales qu'antes del sieglu XIX yeren claramente dominantes nel usu cotidianu.

Llingües altoxermániques y baxoxermániques

Área onde se falaron tradicionalmente variedaes baxoxermániques orientales (baxoalemánicas o baxu saxón).

Variedaes d'altu alemán central.

Variedaes d'altu alemán cimeru.

Les llingües consideraes usualmente como "alemán non estándar" son bien variaes y pueden llegar a diferir notablemente ente sigo. Estrémense usualmente en dos grandes bloques:

• Baxu alemán
  • Baxu alemán occidental (o baxu saxón) qu'inclúi les siguientes variedaes: baxu saxón occidental nes árees de Münster y Osnabrück en Baxa Saxonia, so alemán oriental faláu na suerte de Baxa Saxonia (Hanover, Braunschweig, Göttingen) y en Magdeburg Börde y finalmente'l baxu saxón septentrional.
  • Baxu alemán oriental qu'inclúi les siguientes variedaes: brandenburgués (en Brandenburgo, norte de Saxonia-Anhalt y el mecklemburgués-pomerano en Mecklenburg-Vorpommern.
• Altu alemán
  • Altu alemán central
    • Altu alemán central occidental (Westmitteldeutsch), parte del grupu franconio, qu'inclúi les siguientes variedaes: el fráncicu ripuario (Ripuarisch), el franconio del Mosela (Moselfränkisch), el franconio del Rin (Rheinfränkisch), el alemán del Palatináu (Pfälzisch), l'hessiano (Hessisch).
    • Altu alemán central oriental (Ostmitteldeutsch), qu'inclúi les siguientes variedaes: lausitzisch-neumärkisch, turinxu (Thüringisch), altu saxón (sächsisch), Altu prusianu, Altu saxón septentrional, Alemán silesiu.
  • Altu alemán cimeru
    • Alto franconio, qu'inclúi'l altu franconio oriental y el altu franconio meridional.
    • Alemánicu, qu'inclúi les siguientes variedaes: suabu (Schwäbisch), faláu en Suabia), baxu alemánicu (Niederalemannisch), altu alemánicu (Hochalemannisch).
    • Austru-Bávaru qu'inclúi de la mesma diversos bloques dialeutales: austrobávaru septentrional (Nordboarisch, Nordbairisch) faláu en Alto Palatináu y el austrobávaru central (Mittelboarisch, Mittelbairisch) faláu en Baviera (y tamién n'Austria).
  • Yidis llingua alto alemana de los xudíos del centru y del este européu (comunidaes asquenazíes), pràcticamente sumida n'Alemaña dende'l Holocaustu.

Llingües rexonales reconocíes

Les llingües minoritaries rexonales que tienen reconocencia oficial son:

• Sórabo (0,09%), ye una llingua eslava que gocia de proteición en Lusacia, una pequeña rexón ente Brandeburgo y Saxonia.
• Danés (0,06%), faláu xunto a la frontera con Dinamarca nel norte de Schleswig-Holstein.
• frisono septentrional (0,01%), en dellos pueblos agrícoles de Baxa Saxonia y nel oeste de Schleswig-Holstein.

Según la Constitución de Schleswig-Holstein la minoría frisona y danesa tienen garantizada la so representación nel parllamentu rexonal y les llingües tán protexíes.

Otres llingües que nun vienen de la inmigración recién y que suman un porcentaxe apreciable de la población son el Croata (0,56%) y el Romanín (0,08%).

Llingües sumíes

Mientres l'Antigüedá y la Edá Media, tán atestiguaes nel territoriu de l'actual Alemaña otres llingües anguaño estinguíes. Mientres el periodu romanu Alemaña taría poblada por poblaciones celtes y xermániques, nel periodu más antiguu los celtes ocupaben el territoriu ente los romanos y los xermanos del norte. Los celtes fueron movíos o en parte asimilaos a les poblaciones xermániques, asina la invasión de los cimbrios mientres el sieglu II e.C. y recoyida nes fontes clásiques, menta una serie de nomes propios que dacuando pueden ser interpretaos dende'l celta y otres dende'l xermánicu, razón pola cual considera cimbrios incluyíen contingentes celtes y xermánicos. Estos cimbrios entraron en conflictu colos boyos que'l so asentamientu preferente yera la República Checa, Eslovaquia, Hungría y Austria, anque podríen tener presencia nel sur d'Alemaña. Los boyos falaben una variante de galu.

Los pueblos xermánicos del norte d'Alemaña yeren variaos y falaben llingües distintes, el grau de intelixibilidá ente dellos grupos de xermanos podría ser altu. Casi tolos xermanos d'Alemaña falaríen variedaes de dos grupos distintos, el xermánicu del Elba y xermánicu del Rin, estos dos grupos de variedaes seríen l'orixe de les llingües baxoxermániques y altoxermániques respeutivamente. Primeramente los xermanos usaron l'alfabetu rúnicu pa los primeros testimonios escritos nes sos llingües básicamente n'inscripciones epigráficas y sobre oxetos. L'adopción d'elementos culturales y teunolóxicos del sur, llevó a una sustitución d'esti alfabetu nativu (posiblemente deriváu del alfabetu etruscu) pol alfabetu llatín. A partir del sieglu VIII ta bien atestiguáu'l altu alemán antiguu, antecesor de les variedaes modernes d'altu alemán, y xenéticamente emparentáu col lombardu qu'usaría la nobleza xermana d'Italia y Panonia durante l'alta Edá Media. Ente los sieglos VIII y XII, ta documentáu nel norte d'Alemaña'l saxón antiguu, antecesor de les variedaes modernes de baxu alemán. Tamién, ente los sieglos V ya IX nel oeste d'Alemaña se documenta l'usu del fráncicu o antiguu franconio, que tamién foi usáu pola nobleza xermánica del reinu de los francos.

N'Alemaña oriental tamién hubo presencia de grupos eslavos occidentales dende'l sieglu VI. Les invasiones de los hunos y más tarde ávaros y tártaros búlgaros provocaron que munches rexones d'Alemaña se despoblasen y munchos xermanos se movieran al sur, los territorios despoblaos fueron repoblaos por pueblos eslavos procedentes del oeste. Magar la presencia eslava atestiguar nel modernu sorbio, esistíen otres variedaes como'l estinguíu polabo desapaecíu a mediaos del sieglu XVIII y el estinguíu eslovincio desapaecíu a principios del sieglu XX.

Llingües de la inmigración

La inmigración más recién fizo que bona parte de los residentes n'Alemaña falen llingües alóctonas como segunda llingua, particularmente nel contestu familiar y en contestos amenorgaos:

• Turcu c. 1.8%
• Curdu
• Rusu
• Árabe
• Griegu
• Neerlandés
• Igbo (de Nixeria)
• Italianu estándar y otres llingües italianes (sur d'Europa)
• Polacu
• Serbocroata
• Castellán

Aprendizaxe de llingües

La mayor parte de los alemanes estudiaron inglés como llingua estranxera durante la so educación formal. Dellos alemanes tamién recibieron lleiciones de francés o llatín. El rusu, l'italianu, l'español, el polacu, el neerlandés o'l griegu clásicu dacuando ufiértense como materies optatives en delles escueles (dependiendo del allugamientu xeográficu).

Ver tamién

• Reforma de la ortografía alemana de 1996

Referencies

Bibliografía

• Datos: Q2462097
• Multimedia: Languages of Germany