Llingües nguni

Llingües nguni
Distribución xeográfica	meridional
Países	Botswana; Lesothu; Malawi; Mozambique; Sudáfrica; Suazilandia; Zimbabue
Falantes	~ 21 millones
Filiación xenética	Níxer-congu; Atlánticu Congo; Volta-Congu; Benue-Congu; Bantoide; Bantoide merid.; Bantú; Central; Grupu S; S.40; Nguni
Códigu Glottolog	ngun1276
	;
	Ver tamién; Idioma - Families - Clasificación de llingües
	[editar datos en Wikidata]

Nguni ye un grupu de llingües falaes nel sur d'África incluyendo l'idioma isiZulú, l'isiXhosa, el swati, y el ndebele.

Esti grupu de llingües bantús tien como carauterística común que'l raigañu -ntu significa un home.

Nguni ye realmente un términu artificial, que suxer una unidá étnica, lo cual nun ye ciertu. Otra división, tamién artificial, estrema a les llingües nguni en nguni del norte, incluyendo al idioma zulú y al swazi, y el nguni del sur qu'incluyiría'l xhosa, thembu, el mfengu, el mpondo y el mpondomise.

Comparanza léxica

Los numberales para distintes llingües nguni son:^[1]

GLOSA	Swazi	Xhosa	Zulú	Ndebele	PROTO- NGUNI
'1'	ɲɛ́	ɲɛ̀	dwa	-ɲɛ	*nwe
'2'	-ɓilí	mbìní	ɓiːli	-ɓili	*(m-)ɓili
'3'	-ʦʼâtfʼo	ntʼátʰù	tʰaːtʰo	-tʰatʰo	*(n-)tʼatʰo
'4'	-nɛ	nɛ̀	ne	-nɛ	*nɛ
'5'	siɬánu	ntɬʼànù	ɬy	-ɬanu	*(n-)tɬanu
'6'	-sipʰóɬôŋo/ sitfʼûpʰa	ntʼándátʰù	isitʰoːpʰa	isitʰupʰa	*sitʰupʰa(?)
'7'	sikʰombisa	síǁʰɛ̀ŋǁɛ̀	isikʰombiːsa	isikʰombisa	*sikʰombisa
'8'	sipʰɔɬɔŋɔ	síb̤ɔ̀zɔ́	10-2	10-2
'9'	lifiǀa	lítʰɔ̀ɓá	10-1	10-1
'10'	liʃumi	lîʃûmì	iʃoːel mio	*itʃumi	*li-ʃumi

Referencies

↑ Bantu Numerals (E. Chan)

[1] Bantu Numerals (E. Chan)

[1]