Wikipedia

Märket

pequeña islla nel mar Bálticu

Märket ye una pequeña islla nel mar Bálticu, compartida ente Finlandia (Åland) y Suecia (provincia d'Estocolmu y d'Upsala). Predresa, desnuda y con solo un faru que funciona automáticamente, forma parte d'una zona Ramsar, el archipiélagu de Signilskär-Märket, gracies a les numberoses aves marines y foques que viven nella.

Märket
Alministración
RexonesBandera de Åland Islles Åland
Conceyu[[d:Special:EntityPage/Q134685|{{{2}}}
Tipu d'entidá castru
Nome llocal Märket (sv)
Xeografía
Coordenaes 60°18′03″N 19°07′56″E / 60.30095°N 19.13225°E / 60.30095; 19.13225
Superficie 0.033 km²
Altitú media 2 m
Demografía
Población 0 hab.
Densidá 0 hab/km²
Cambiar los datos en Wikidata

Probablemente remaneció a la superficie mientres el sieglu XVI gracies al rebote isostático. Dende 1809 la islla compartir ente Suecia y l'Imperiu rusu[1] y estremóse con una frontera que la travesaba de mariña a mariña, lo que la fai candidata al títulu de la islla del mundu más pequeña separada por una frontera terrestre internacional.[2] Como'l petón representa un peligru pa la navegación, construyóse un faru na zona supuestamente finlandesa anque na revisión de la frontera comprobóse que taba na zona sueca; por ello modificóse la frontera. Desque'l faru se automatizó en 1977, Märket atópase despoblada, anque podría recibir un númberu creciente de turistes gracies a la so fauna xavaz y de resultes de la restauración de los edificios que s'empecipió en mayu de 2007.

Xeografía

editar

Llocalización

editar
 
Mapa de Åland con Märket con un círculu coloráu.

Märket ye una islla europea asitiada en Fennoscandia (nel mar Bálticu), na entrada del golfu de Botnia que s'atopa al norte de la islla. Märket ta asitiada a mediu camín ente les islles que bordien la provincia sueca d'Upsala y d'Estocolmu al oeste, y l'archipiélagu finés de Åland al este, del cual forma parte dende'l puntu de vista xeográficu. El cachu de tierra más cercanu ye'l petón suecu de Märketshällor, un grupu predresu d'unos 100 metros de llargor, asitiáu a unos 1100 metros escontra'l noroeste. Al este, y a una distancia de 23 quilómetros, atópase la gran islla de Fasta Åland, y a daqué más la mariña sueca, ente que la distancia ente la Finlandia continental y Märket ye de 130 quilómetros.[3]

Topografía

editar
 
Una pequeña depresión llena d'agua en Märket y el faru nun segundu planu. [2]La isla nun presenta nenguna elevación d'importancia, y el puntu más altu quitando les construcciones ye de dos metros d'altitú.[4]

Sicasí, Märket solo tien una superficie plana fiable, y les roques son afilaes y esisten numberoses falles. Na mariña norte atopen los dos únicos puertos naturales de la islla dotaos cada unu d'una argolla pa estibar los barcos de pasaxeros. Esiste una fondura de 10 metros a 20 metros de distancia de la islla, y 76 metros de fondura a 400 metros de distancia escontra'l norte dende la punta septentrional de la islla. Sicasí, les mariñes sur, este y oeste tán bañaes per agües pocu fondes hasta una distancia de cientos de metros. L'estragal de los 10 metros nun s'algamar hasta los 200 metros de la mariña sur, hasta los 300 metros de la mariña este y hasta los 500 metros de la mariña oeste.[3] Dalgunos castros arrodien a la islla principal, siendo'l más importante unu que tien 20 metros de llargor y 10 metros d'anchor, y que ta asitiáu nel estremu occidental de los petones.[3]

Xeoloxía

editar
 
Mapa de Märket qu'amuesa la crecedera ente 1810 y 1980 debíu al rebote isostático.

Les roques de Märket tán compuestes de diabases, roques subvolcánicas, con una edá de 1265 millones d'años[5] que remanecen cerca de la islla pa formar pequeños petones y peñascos. Debíu al rebote isostático que cute a toa Escandinavia dende'l final de la última glaciación hai aproximao 10 000 años, la corteza terrestre álzase, lo que dexa que ciertes islles remanezan y la tierra gane superficie. Esto provocó que Märket aumentara'l so tamañu dende les primeres midíes en 1810. La islla asina s'allargó más de 80 metros y enanchóse unos 30 metros en menos de dos sieglos,[5] y l'elevación del terrén sigue a razón de 5,5 milímetros per añu en rellación al nivel del mar.[6]

Clima

editar

Märket, sometida a un clima continental anidiáu poles influencies oceániques, tien fama por ser unu de los llugares más airosos de Finlandia.[7] En 1896, los guardianes del faru empezaron a xestionar una estación meteorolóxica, que'l 10 de payares de 1977 se automatizaría, daqué dempués de l'automatización del faru.[8]

L'efeutu del mar ye bien importante nel clima de la islla. La inercia térmica amenorga de forma importante les fluctuaciones de temperatura a lo llargo del añu en rellación al continente ya igualmente cuando se compara cola parte central de Fasta Åland, la islla más grande del archipiélagu de Åland. Märket tien asina mesmu cinco récores diurnos de temperatura ente les estaciones meteorolóxiques de Finlandia, toos nel periodu de tiempu ente'l 29 de payares y el 1 de xineru. Por casu rexistráronse 10,2 °C el 15 d'avientu de 2006 o 8,8 °C el 31 d'avientu de 1975.[9] La temperatura medio añal averar a los 6 °C, y ye una de les más altes del país, con un mes de xineru muncho menos esixente que nel continente (Märket tien una media de –2,5 °C) y un branu frescu (una media de 15,9 °C en xunetu).[10] La islla tien sensiblemente menos precipitaciones que'l continente, con una pluviometría añal que nun devasa los 550 milímetros de media.[11]

Les agües que bañen la islla tresformar en bancos de xelu mientres el periodu ivernizu pero puede caltenese llibres mientres un iviernu nidiu.[12]

Fauna y flora

editar
 
Una foca gris moza nes islles Feroe.

La vexetación de Märket ye bien probe, yá que solo delles plantes halófilo de tarmos modestos son capaces de sobrevivir a les foles que cubren de normal la totalidá de la islla. En total en 1998 identificáronse 23 especies vexetales. Les principales son les gramínees (especialmente una especie d'agrostis y dos de festuca: la Poa pratensis, los Phragmites y una especie de planta de caña), los sedums, les ciperáceas, tres especies de xuncos, les centidonias (rumex), les Caryophyllaceae (por casu la yerba pitero), dos especies d'asteráceas (una matricaria y el tussilago), una especie de ranunculáceas (Ranunculus acris) según sauces de pequeña talla.

Ye frecuente reparar foques grises y foques anilladas, lo que constitúi una atraición turística.[13] Les aves marines son tamién bien numberoses y la islla forma parte del archipiélagu de Signilskär-Märket, una zona marítima protexida con una superficie total de 22 566 hectárees y clasificada como sitiu Ramsar dende'l 28 de mayu de 1974.[14]

Les agües circundantes son aparentes pa la pesca, tantu deportiva como comercial. La especie más comúnmente pescada ye la sardina del Atlánticu (Clupea harengus) de la subespecie báltica. Otra especie frecuentemente pescada de forma industrial nel mar d'Åland ye'l Sprattus sprattus. Les sueyos atópense de xemes en cuando nesta parte del mar Bálticu, ente que los pescadores non profesionales busquen la trucha de mar (Salmo trutta) y el salmón.[15]

Frontera

editar

Märket ye una islla especial yá que ta estremada por una frontera terrestre internacional, a pesar del so pequeñu tamañu. Ello ye que la frontera ente Finlandia y Suecia travesar por en mediu dende 1809.[1] La mariña oeste de la islla por tantu atópase alministrada per Suecia, y ta compartida por dos provincies: el norte ta amestáu al pueblu de Gräsö, nel conceyu d'Östhammar de la provincia d'Upsala ente que'l sur ta alministráu pol pueblu de Singö, nel conceyu de Norrtälje de la provincia d'Estocolmu.[5] La mariña este de la islla atópase alministrada pol conceyu de Hammarland[16] que pertenez al territoriu autónomu finlandés de Åland.[5]

Ta frontera ta señalada con 10 marques nos peñascos, caúna nes zones d'inflexón de la frontera. Eses marques muévense cuando ye necesariu por cuenta de reaxustar de la frontera, cada 25 años. La materialización per otros medios considérase imposible por cuenta de les condiciones meteorolóxiques contraries a les que la islla atópase espuesta frecuentemente, ente les que s'atopen les foles incesantes y les xelaes ivernices.[17] La única construcción na islla, un faru alzáu en 1885,[4] constitúi asina'l llugar y l'edificiu más al oeste de Finlandia.[4][5]

Historia

editar

Emersión y descubrimientu

editar

La fecha exacta de la emersión de Märket por cuenta de los efeutos del rebote isostático ye desconocida. Teniendo en cuenta'l mínimu altor de la islla y el ritmu del rebote postglacial de la rexón, superior a 5 milímetros per añu, la islla tuvo de tar cubierta peles agües del mar Bálticu hasta'l sieglu XVI.[6] Nun se fai nenguna mención a la islla hasta'l sieglu XVIII, pero a partir de la década de 1800 la islla vio llancar a un gran númberu de barcos.[18]

La frontera ente Suecia y l'Imperiu rusu afitóse'l 1 de setiembre de 1809, tres la firma del Tratáu de Fredrikshamn ente esos dos Estaos, lo que punxo fin a la Guerra Finlandesa que fizo que'l Gran Ducáu de Finlandia pasara de manes sueques a manes ruses.[1] Según esi tratáu, les fronteres taríen afitaes sobre elementos xeográficos (corrientes d'agua, mares, etc.) y la frontera marítima taría entós marcada pol golfu de Botnia sobre una llinia equidistante ente les mariñes sueques y finlandeses.[1] En recoyendo detalles topográficos en 1811, compruébase que la llinia equidistante traviesa de llau a llau la islla de Märket polo que s'estrema ente los dos estaos[19] y conviértese nel puntu más occidental del Imperiu rusu.[4]

Construcción y esplotación del faru

editar

L'aislamientu y la peligrosidá de la islla pa los barcos fixo de la islla una candidata ideal pa construyir un faru. La primer visita de marcación tuvo llugar en 1877 y la planificación empezó so les órdenes del arquiteutu Georg Schreck[18] quien se va faer famosu poles sos construcciones en Tampere como la del conceyu de la ciudá.[20] La mayor parte de la construcción llevar a cabu nel branu de 1885 mientres el cual los obreros atopar con condiciones climátiques difícilessobremanera con una fuerte torbonada que vieno del norte mientres el mes de mayu. En setiembre de 1885 los trabayos de construcción acabaron y el faru inauguró'l 10 de payares de 1885. El faru consiste d'un edificiu de 5 plantes qu'inclúi un suétanu, dos plantes de cuartos, un desván y el faru puramente dichu.[21] En total ta previstu p'agospiar a cinco fareros. La lluz, asitiada a 16 metros d'altor, tien un algame de 8,5 milles náutiques.[18] Otros dos edificios atópense axuntos, un almacén y una sala de máquines que s'edificó mientres la década de 1950.[21] Distintos equipos asoceder a lo llargo de 91 años nel faru hasta que los postreros fareros abandonar en 1976 y l'automatización del faru llevar a cabu al añu siguiente.[18]

Rectificación del trazáu de la frontera

editar

Les nueves midíes cartográfiques efeutuaes en 1981 demostraron que'l faru, hasta entós supuestamente construyíu nel llau finlandés de la islla, atópase en realidá nel llau suecu.[17] Entós Suecia y Finlandia punxéronse d'alcuerdu pa modificar el trazáu de la frontera col enfotu de que'l conxuntu de construcciones de la islla (el faru y los edificios anexos) tuvieren en Finlandia al traviés d'un intercambiu de territorios. Les fronteres marítimes nun podíen camudase ensin acarretar repercusiones nes zones de pesca, polo que se decidió que la mesma superficie de terrén intercambiar na mesma islla, polo que la frontera modificóse'l 1 d'agostu de 1985. Dende entós tien la forma d'una S con un llargor d'alredor de 490 metros, cuando enantes tenía solo unos 100 metros.[3]

Perspectives

editar

Necesidá de restauración de les instalaciones

editar

Tres l'automatización del faru a principios del añu 1977, la ocupación permanente de la islla detúvose y les visites son más esporádiques. El cuadiernu de bitácora del fareru caltién hestories de los pescadores, de los guardias fronterizos, del guardián, de los radioaficionaos y de delles personalidaes que visitaron la islla.[22] De fechu los radioaficionaos tienen un interés particular pola islla de Märket, esi territoriu aislláu que pa ellos ye como un país separáu conocíu sol nome de Market Reef, de códigu GÜEYU. Amás, numberoses espediciones llevar a cabu cada añu.[23][24] Mientres, los edificios (el complexu d'habitaciones y l'almacén) tuvieron mientres enforma tiempu abandonaos y esto fizo que se degradaren dende la salida de los postreros fareros.

Pa conmemorar los 30 años de la partida de los fareros, l'autoridá postal de Åland hai impresu pa los amantes de la filatelia dos series llindaes de sellos conmemorativos con una tirada de 5000 y 10 000 exemplares. En cooperación cola asociación finlandesa de faros, entamóse amás una operación que pretende sellar los sellos na islla y los beneficios d'esta operación van dedicar a la restauración de los edificios.[25]

Entamu del turismu en Märket

editar
 
Un tresbordador averar al puertu principal del archipiélagu de Åland. La crecedera del turismu nel territoriu autónomu abre nueves oportunidaes de desenvolvimientu turísticu en Märket.

L'asociación finlandesa de faros, una organización amestada a l'alministración marítima finlandesa con más de 250 miembros, afitóse como oxetivu dende la so creación restaurar los faros de Finlandia que s'atopen abandonaos y revalorizar el patrimoniu, sobremanera al traviés de la esplotación turística.

El 15 de mayu de 2007, un pequeñu grupu de voluntarios de l'asociación desembarcó na islla, n'arrendando les instalaciones a l'alministración marítima finlandesa pal branu, coles mires de restaurar a xeitu el faru y pa desenvolver el turismu na islla.[26] L'asociación siguió l'exemplu del faru del castru de Bengtskär, asitiáu cerca de Hanko, que s'atopaba abandonáu en 1985 y qu'acueye anguaño a más de 10 000 turistes añales, de los cualos siquier 1000 pasen una nueche nel castru.[27] Los voluntarios relevar en Märket cada selmana del branu de 2007. Mientres esti tiempu, publicaron un diariu n'inglés y estudiaron la islla y la so redolada refechamente.[28]

Per primer vegada, les visites turístiques entamáronse dende Eckerö gracies a barcos que tresporten a grupos de cuatro a dolce turistes, una o dos veces per selmana. El trayeutu d'ida dura unos 45 minutos, pero depende en gran midida de les condiciones meteorolóxiques porque, por cuenta de la falta d'un verdaderu puertu, l'aproximamientu a Märket nun ye posible en condiciones de marexada fuerte. Estes visites podríen volver realizase nel branu de 2008.[7]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Estáu de Suecia. «Tratáu de Paz ente Suecia y Rusia». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007.
  2. ↑ 2,0 2,1 Calder, Joshua. «World Island Information Island Superlatives». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 National Land Survey of Finland. «Alloñes averaes llograes a partir de la función Measure distance del xenerador de mapes del National Land Survey of Finland». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Asociación finlandesa de faros. «Märket lighthouse». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). (N'inglés.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Ekman, Joakim. «Märket - en märklig ö». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En suecu.)  — PDF
  6. ↑ 6,0 6,1 Technical Working Group of the IAG Subcommission for the European Reference Frame (EUREF). «Future height systems in the Nordic countries, their relation to the EVRS2000 and to INSPIRE GIS standards». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  7. ↑ 7,0 7,1 Asociación finlandesa de faros. «Märketille on helppo tulla!». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-27. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En finlandés.)
  8. ↑ Institutu meteorolóxicu nacional de Finlandia. «Automaattiasemat». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En finlandés.)
  9. ↑ Institutu meteorolóxicu nacional de Finlandia. «Joulukuun 2006 sää ja tilastot». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En finlandés.)
  10. ↑ Conseyu de cooperación nórdica. «Facts about Åland». Archiváu dende l'orixinal, el 14 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  11. ↑ Institutu meteorolóxicu nacional de Finlandia. «Climatological statistics for the normal period 1971-2000». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  12. ↑ Lehmann, Andreas. «Sea ice and ocean climate of the Baltic Sea». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-27. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  13. ↑ Asociación finlandesa de faros. «Paivakirja 050607». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  14. ↑ Ramsar. «The List of Wetlands of International Importance». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  15. ↑ Stevenson, Struan. «THE EUROPEAN FISHING INDUSTRY». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). (N'inglés.)  — PDF
  16. ↑ http://www.paikkatietoikkuna.fi/web/fi/kartta?zoomLevel=4&coord=130592.61785571_6687427.8621622&mapLayers=base_35+100+default,base_36+100+default,1488+100+default,842+30+default&showMarker=true
  17. ↑ 17,0 17,1 «Joint border survey between Finland and Sweden in progress». Helsingin Sanomat. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Alministración marítima de Finlandia. «Märket». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-10. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En finlandés.)
  19. ↑ Histdoc. «Märket». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En finlandés.)
  20. ↑ Structurae. «Georg Schreck». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (en francés)
  21. ↑ 21,0 21,1 Asociación finlandesa de faros. «8 faktaa Märketistä». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (En finlandés.) [ Asociación Finlandesa de Faros] - Ocho informaciones clave sobre Märket.
  22. ↑ Asociación finlandesa de faros. «280607 The remarks of the guest book». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  23. ↑ 11-news.com. «Market Reef - Märkets Fyr». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  24. ↑ Laine, Martti. «Standalone Reefs and Intervening Lands». Archiváu dende l'orixinal, el 15 d'avientu de 2006. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)
  25. ↑ Asociación finlandesa de faros. «Help us to save Märket». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-27. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007.
  26. ↑ Helsingin Sanomat (2007). «Monille majakoille pääsee ilman omaa venettä». Helsingin Sanomat.  (En finlandés.)
  27. ↑ Faru de Bengtskar. «History». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-20. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.) [Hestoria de Bengtskär].
  28. ↑ Asociación finlandesa de faros. «Diary». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (N'inglés.)

Bibliografía

editar
  • "Märketin majakka rapistuu tyhjillään", nel Helsingin Sanomat, 1 d'abril de 2007.
  • "Märketissä on erikoinen rajalinja", en Helsingin Sanomat, 1 d'abril de 2007.
  • "Märketin majakka avautuu", nel Helsingin Sanomat, 4 de mayu de 2007.
  • "Monille majakoille pääsee ilman omaa venettä", nel Helsingin Sanomat, 26 de mayu de 2007.

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Märket&oldid=4276874»