Wikipedia

Martti Ahtisaari

políticu finlandés (1937–2023)

Martti Oiva Kalevi Ahtisaari (/ˈmɑrtti ˈojʋɑ ˈkɑ-yʋi ˈɑħtiˌsɑːri/; 23 de xunu de 1937, Víborg (es) Traducir – 16 d'ochobre de 2023, Ḥélsinki) foi un políticu finlandés, décimu presidente de Finlandia (1994-2000) y ganador del Premiu Nobel de la Paz en 2008.

Martti Ahtisaari
10. Presidente de Finlandia

1r marzu 1994 - 1r marzu 2000
← Mauno Koivisto - Tarja Halonen →
Ambassador of Finland to Mozambique (en) Traducir

1975 - 1977
Ambassador of Finland to Somalia (en) Traducir

1973 - 1977
Ambassador of Finland to Tanzania (en) Traducir

1973 - 1977
← Seppo Pietinen - Tarja Halonen →
Ambassador of Finland to Zambia (en) Traducir

1973 - 1977
← Seppo Pietinen - Unto Korhonen →
Vida
Nacimientu Víborg (es) Traducir[1], 23 de xunu de 1937[2]
Nacionalidá Bandera de Finlandia Finlandia
Muerte Ḥélsinki[3], 16 d'ochobre de 2023[4] (86 años)
Sepultura Cementerio de Hietaniemi (es) Traducir[5]
Causa de la muerte causes naturales
Familia
Casáu con Eeva Ahtisaari (1968 – m. 2023)[6]
Fíos/es
Estudios
Estudios Universidá d'Oulu 1959)
Kuopio Lyceum High School (en) Traducir 1952)
Oulun Lyseon Lukio (en) Traducir
(1952 - 1956)
Nivel d'estudios doctor en ciencies
Llingües falaes finlandés[8]
inglés[9]
Oficiu políticu, diplomáticu, profesor
Llugares de trabayu Namibia, Kosovu, Oulunsuu (en) Traducir, Karachi, Mozambique, Tanzania, Zambia, Mogadixu, Xinebra y Dar es Salaam
Emplegadores Organización de les Naciones Xuníes  (1977 –  1993)
Premios
Graduación captain (en) Traducir
Creencies
Relixón luteranismu
Partíu políticu Partíu Socialdemócrata de Finlandia [1]
IMDb nm2132191
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía

editar

Martti Ahtisaari nació en Viipuri, Finlandia (güei Vyborg, Rusia). El so padre, Oiva Ahtisaari (que'l so güelu Julius Marenius Adolfsen emigrara colos sos padres a Finlandia en 1872 dende Tistedalen, Noruega) adquirió la ciudadanía en 1929 y camudó el so apellíu Adolfsen en 1937. Por cuenta de la guerra, el so padre foi al frente como suboficial mecánicu del exércitu, ente que la so madre, Tyyne, treslladóse a Kuopio pa escapar del peligru. Kuopio foi'l llugar ónde Ahtisaari pasó la mayor parte de la so infancia, asistiendo a la escuela "Kuopion Lyseo".

En 1968, casóse con Eeva Irmeli Hyvärinen (1936- ). La pareya tuvo un fíu, Marko Ahtisaari, un notable músicu y compositor.

Ahtisaari foi l'unviáu especial de les Naciones Xuníes nel procesu negociaciones del estatutu de Kosovu, empuestes a resolver el llargu conflictu nel territoriu que declaró la so independencia de Serbia en 2008. El mesmu añu foi-y otorgáu'l doctoráu honoris causa pola Escuela Universitaria de Londres. Foi gallardoniáu col Premiu Nobel de la Paz en 2008 "pol so importante llabor, en dellos continentes y mientres más de tres décades, destinada a resolver los conflictos internacionales".[41]

Amás formó parte de AIESEC ente 1959 a 1963, una organización ensin fines d'arriquecimientu de mozos universitarios a nivel mundial.

Presidente de Finlandia

editar

Les eleiciones presidenciales de 1994 fueron les primeres nes que s'escoyó'l Presidente por votu direutu de los ciudadanos y non por colexos eleutorales. Ahtisaari aceptó la candidatura del Partíu Social Demócrata. El so intachable imaxe política foi un factor importante na eleición, según la so visión de Finlandia como un participante activu nos asuntos internacionales. Ahtisaari ganó en segunda ronda al so oponente, Elisabeth Rehn del Partíu Popular Suecu.

El so mandatu como presidente empezó con una cisma nel senu del Partíu del Centru encabezáu pol primer ministru Esko Aho, quien nun aprobó la política esterior de Ahtisaari. Viaxó de cutiu per Finlandia y l'estranxeru, lo que-y ganó gran popularidá ente la población.

Ahtisaari sofitó la entrada na Xunión Europea y, nun referéndum en 1994, el 56% de los votantes finlandeses amosáronse a favor de l'adhesión. Axustó, xunto con Víktor Chernomyrdin, el fin de los combates en Kosovu en 1999 empobináu por Slobodan Milošević.

De cutiu zarapicó cola resistencia del Parllamentu finlandés, que prefería una más prudente política esterior. Asocedió-y la Ministra de Rellaciones Esteriores, Tarja Halonen, quien se convirtió na primer muyer presidente de Finlandia.[42][43]

Premios

editar

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Enciclopedia Brockhaus. Identificador de Brockhaus Enzyklopädie en línea: ahtisaari-martti-oiva. Apaez como: Martti Oiva Ahtisaari. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Títulu: Martti Oiva Ahtisaari. Llingua de la obra o nome: alemán.
  2. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. ↑ «President Martti Ahtisaari 1937–2023» (16 ochobre 2023).
  4. ↑ «Presidentti Martti Ahtisaari on kuollut». Yleisradio. Consultáu'l 16 ochobre 2023.
  5. ↑ Afirmao en: Find a Grave. Data de consulta: 11 mayu 2024. Llingua de la obra o nome: inglés.
  6. ↑ «Ahtisaari, Martti(1937 - )». Sociedad de Literatura Finesa (7 xunu 2000). Consultáu'l 13 mayu 2020.
  7. ↑ «Ahtisaari, Martti(1937 - )» (7 xunu 2000). Consultáu'l 13 mayu 2020.
  8. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «Martti Ahtisaari» (francés). autoridaes BNF. Biblioteca Nacional de Francia. Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  9. ↑ Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: xx0085855. Data de consulta: 17 ochobre 2023.
  10. ↑ 10,0 10,1 Afirmao en: State Calendar of Finland. Data d'espublización: 2023. Páxina: 82. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 0355-2462.
  11. ↑ Afirmao en: Helsingin Sanomat. Data d'espublización: 22 febreru 1995. Páxina: A4. Editorial: Sanoma Media Finland. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 0355-2047.
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 Afirmao en: State Calendar of Finland. Data d'espublización: 2021. Páxina: 82. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 0355-2462.
  13. ↑ «Honorary Doctorates» (inglés). Institutu Estatal de Relaciones Internacionales de Moscú. Archiváu dende l'orixinal, el 29 xunu 2019. Consultáu'l 29 xunu 2019.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Afirmao en: Kuka kukin on 2015. Páxina: 32. Editorial: Otava. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2014. ISSN: 1237-7570.
  15. ↑ URL de la referencia: http://www.antaranews.com/print/40353/presiden-anugerahkan-bintang-utama-kepada-ahtisaari. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20150404113734/http://www.antaranews.com/print/40353/presiden-anugerahkan-bintang-utama-kepada-ahtisaari.
  16. ↑ Afirmao en: Helsingin Sanomat. Data d'espublización: 6 avientu 1975. Páxina: D1. Editorial: Sanoma Media Finland. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 0355-2047.
  17. ↑ Afirmao en: Helsingin Sanomat. Data d'espublización: 6 avientu 1983. Páxina: 21. Editorial: Sanoma Media Finland. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 0355-2047.
  18. ↑ Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 356. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
  19. ↑ URL de la referencia: https://vapaudenristinritarikunta.fi/ritarikunta/annetut-kunniamerkit/. Data de consulta: 12 avientu 2022.
  20. ↑ Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 495. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
  21. ↑ Afirmao en: Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat. Páxina: 488. Editorial: Edita. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2017. Autor: Antti Matikkala.
  22. ↑ Afirmao en: Q121921899. Páxina: 59. Editorial: Sociedad de Literatura Finesa. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2007.
  23. ↑ «Tildelinger av ordener og medaljer». Consultáu'l 9 avientu 2022.
  24. ↑ «Teenetemärkide kavalerid: Martti Ahtisaari». Consultáu'l 12 avientu 2022.
  25. ↑ «Державні нагороДи України: Дипломатичний вимір» páxs. 1073.
  26. ↑ «Order Orła Białego w Rzeczypospolitej». Consultáu'l 14 avientu 2022.
  27. ↑ «AHTISAARI S.E. Martti Decorato di Gran Cordone». quirinale.it. Consultáu'l 9 avientu 2022.
  28. ↑ Afirmao en: Boletín Oficial de la República Argentina. Data d'espublización: 2 setiembre 1997. Páxina: 2. Llingua de la obra o nome: castellanu. ISSN: 1850-8030.
  29. ↑ Afirmao en: Helsingin Sanomat. Data d'espublización: 14 mayu 1997. Páxina: A7. Editorial: Sanoma Media Finland. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 0355-2047.
  30. ↑ Afirmao en: Latvijas Vēstnesis. Data d'espublización: 5 payares 1997. Númberu d'exemplar: 289. Editorial: Latvijas Vēstnesis. Llingua de la obra o nome: Letón.
  31. ↑ «DECREE no. 363 of October 23, 1998regarding the awarding of the "Star of Romania" Order in the rank of Colan». Consultáu'l 12 avientu 2022.
  32. ↑ Afirmao en: Q113837913. Páxina: 19. Llingua de la obra o nome: finlandés. Data d'espublización: 2018.
  33. ↑ Identificador del Boletín Oficial del Estado: BOE-A-1999-2504.
  34. ↑ «Finlandiya Cumhurbaşkanı Ahtisaari'ye Verilen "Devlet Nişanı" Töreninde Yaptıkları Konuşma». Consultáu'l 2 xunu 2023.
  35. ↑ «Australian Honours Search Facility» (inglés).
  36. ↑ «MARTTI AHTISAARI». Consultáu'l 2 xunu 2023.
  37. ↑ «Ahtisaari mottog Unescos fredspris». United Nations Regional Information Centre for Western Europe. Consultáu'l 16 ochobre 2023.
  38. ↑ «The Nobel Peace Prize 2008». nobelprize.org. Consultáu'l 16 ochobre 2023.
  39. ↑ «List of all Prize Winners of the Global Economy Prize». Instituto para la Economía Mundial. Consultáu'l 16 ochobre 2023.
  40. ↑ URL de la referencia: https://president.al/en/dekorimet/dekorata-e-flamurit-kombetar-5/. Data de consulta: 14 avientu 2022.
  41. ↑ Premiu Nobel de la Paz 2008.
  42. ↑ Ficha nel Club de Madrid
  43. ↑ US Pleased With Post-Independence Progress In Kosovo, VOA News, (n'inglés)

Enllaces esternos

editar


Predecesor:
Mauno Koivisto 		Presidente de Finlandia
 
1994 - 2000 		Socesora:
Tarja Halonen
Predecesor:
Al Gore y el Grupu Intergubernamental d'Espertos sobre'l Cambéu Climáticu
 
Premiu Nobel de la Paz
2008 		Socesor:
Barack Obama


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Martti_Ahtisaari&oldid=4078038»