Mocejón
Mocejón ye un conceyu español de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. Nel so términu atopen los caseríos de Velilla y Higares.
Mocejón | |||
---|---|---|---|
| |||
Alministración | |||
País | España | ||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||
Provincia | provincia de Toledo | ||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Mocejón | Placido Martin Barriyuso | ||
Nome oficial | Mocejón (es)[1] | ||
Nome llocal | Mocejón (es) | ||
Códigu postal |
45270 | ||
Xeografía | |||
Coordenaes | 39°56′13″N 3°55′10″W / 39.936944444444°N 3.9194444444444°O | ||
Superficie | 30 km² | ||
Altitú | 430 m | ||
Llenda con | Toledo, Olías del Rey, Magán, Villaseca de la Sagra y Aranjuez | ||
Demografía | |||
Población |
5069 hab. (2023) - 2456 homes (2019) - 2419 muyeres (2019) | ||
Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||
Densidá | 168,97 hab/km² | ||
Más información | |||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
mocejon.es | |||
Toponimia
editarEl términu "Mocejón" ye malo de determinar la so procedencia. La teoría más plausible ye la qu'esplica la so derivación como evolución del antiguu nome personal Mustonius atopáu nuna llábana funeraria dientro de la población.[2] Otres fontes suponen una derivación, nel so raigañu, del nome mesmu celta "Mustius" o "Muscius" cola terminación "on" como un aditamento mozárabe[ensin referencies]. De 1193 a 1253, Mocejón apaez citáu en dellos documentos mozárabes col nome de Mozachón.
Xeografía
editarEl conceyu asítiase «nuna llanura»[3] na contorna de La Sagra y llinda colos términos municipales d'Aranjuez al este na provincia de Madrid y Magán y Villaseca de la Sagra al norte, Toledo al sur y Olías del Rey al oeste.
Al sur del conceyu escurre'l Tajo y de norte a sur ye travesáu pela Canal del Jarama.
Historia
editarNos primeros tiempos
editarLa zona riberana del Tajo, onde s'atopa Mocejón, tuvo pobláu dende los tiempos más antiguos, principalmente na paraxa llamada güei "El palombar de Velilla", a un quilómetru al norte del ríu y a trés y mediu al suroeste del caserío actual d'esa zona. Equí recoyéronse los más variaos testimonios arqueolóxicos, dende puntes raederas musterienses a oxetos de la industria visigoda, pasando por cerámico céltica, celtibérica, "terra sigilata", cerámica hispanorromana, según el bronce y vidriu d'esta dómina. Tamién s'atopó una llábana funeraria con inscripción llatina incompleta, que lleida diz: "consagráu a los Dioses Esquites... de 35 años, equí xaz. El so hermanu Mustonio curiar de faelo. Síate la tierra llixera"[ensin referencies].
Invasión musulmana
editarCola invasión musulmana, sumió'l pobláu alcontráu nel Palombar de Velilla y treslladóse al actual allugamientu de Mocejón, más eleváu y saludable. La población siguió en bona parte fiel al cristianismu. D'esta dómina mozárabe data'l nome actual del pueblu.
Edá Media
editarMocejón, coles mesmes que Aceca, foi conquistáu por Alfonsu VI. Mientres el sieglu XII apaez en distintos documentos camudando de dueños. En 1166 Alfonsu VIII donó a Pedro Rodríguez de Azagra l'aldega de Mocejón: «aldeam illam que mozelon uocator in toletano territoriu que est etiam iuxta villasicca».[4] Diez años dempués, el mesmu rei volvió dar a la Orde de Calatrava l'aldega de Mocejón:[4] «aldeam illam que moceion uocator».[5] Años más tarde, en 1191, Rodrigo Gutiérrez Girón donó a la mentada Orde'l castiellu de Dueñes, Borox y la metá de «mozeion».[6] En 1193 y en 1253 cítase l'aldega en documentos mozárabes, nel primeru d'ellos col nome de "Mozanchón".[7] Alfonso «el Sabiu», en 1254 venció a García Yáñez, alcalde de Toledo y señor de Magán, fíu de Fernán García Yáñez de Toledo, les aldegues de Magán y Mocejón, la bodega de Talavera y la de Madrid en cuenta de los castiellos de Nombela cola so villa y Nonport cola so villa nel reinu de Murcia.[ensin referencies].
Últimos sieglos
editarNa segunda metá del sieglu XVI yera aldega de Toledo, anque la renta de les sos tierres recibir Luis Pantoja Portocarrero, cabeza entós del mayoralgu de Mocejón, que se fundara col so territoriu.
Nel sieglu XVIII Mocejón ye llugar realengu, solariego de Toledo, que noma les sos xusticies. Tributa pites, granos y dineros a Doña María-Blasa Pantoja y Portocarrero, condesa de Torruxón y marquesa de Villagarcía.
A mediaos del sieglu XIX tenía 376 cases y el presupuestu municipal xubía a 43.864 reales de los cualos 3.467 yeren pa pagar al secretariu.[3] El 30 d'abril de 1889, Mocejón recibió'l títulu de Villa de manes de la reina rexente María Cristina.
Escudu
editarEscudu d'un solu cuartel: de gules, un castiellu, d'oru, esclariáu d'azur y terrasado de sinople, superáu d'una cruz mozárabe, de plata, y acompañáu de dos paloma encaraes, del mesmu metal. Al timbre, corona real zarrada.
Por plenu de 28 de payares de 1982 fueron encargaos los heraldista ya historiador José Luis Ruz Márquez y Bonaventura Leblic García de la creación del escudu municipal. Propunxeron reflexar los distintos poblamientos de Mocejón y asina figura los palombos como referencia a Palombar de Velilla, el castiellu en representación del de Higares, villa despoblada que foi del señoríu de los Älvarez de Toledo y la cruz mozárabe n'alcordanza a la población cristiana que pobló Mocejón mientres la ocupación árabe. L'escudu propuestu foi aprobáu pola Real Academia de la Historia en xunta de 22 de xunu de 1984.
Alministración
editarLlexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Ángel Tardío Redondo | UCD |
1983-1987 | Ángel Tardío Redondo | AP |
1987-1991 | Constante Vicente Rodríguez González | PSOE |
1991-1995 | Manuel Pérez Pérez | PP |
1995-1999 | Manuel Pérez Pérez | PP |
1999-2003 | María Guadalupe Martín González | PSOE |
2003-2007 | Luis Rivera Martín-Andino | PSOE |
2007-2011 | Plácido Martín Barriyuso | PP |
2011-2015 | Plácido Martín Barriyuso | PP |
2015-2019 | Plácido Martín Barriyuso | PP |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
Demografía
editarNa siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1998 y 2007 según datos del INE.
1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
4,124 | 4,146 | 4,157 | 4,172 | 4,235 | 4,277 | 4,370 | 4,503 | 4,539 | 4,655 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
Gráfica d'evolución demográfica de Mocejón ente 1900 y 2014 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Monumentos y llugares d'interés
editarIlesia parroquial San Esteban Protomártir
editarEmpezar a construyir na segunda metá del sieglu XVI y dedicóse a San Esteban Protomártir. De planta basilical con tres naves y pequeños sobresalientes. La cabecera ta empobinada al este en forma d'ábside rectu y darréu enllargada. Trátase d'una construcción en lladriyu y mampostería n'elementos bien rectos y escasos buecos. Cubre con texa árabe a dellos altores, correspondiéndose coles naves interiores.[8]
La obra foi realizada pol maestru toledanu Diego Hernando de Orduña col collaboró'l so fíu Juan de Orduña a partir de 1574. Tien torre cuadrangular asitiada nel suroeste. Ta construyida totalmente en lladriyu con un cuerpu de campanes constituyíu por ocho buecos en arcu de mediu puntu; dos en cada muriu, de los cualos cinco topar ocupaos por campanes. Cubrir con cayuela y en forma de chapitel con pináculo.
Tol conxuntu queda alteriáu con al respective de la so orixinaria estructura por cuenta de que fuéronse añadiendo una serie de dependencies puramente funcionales.
Aportar al templu por trés puertes; una a los pies de la nave mayor y dos a los llaos norte y sur, realizaes en madera a cuarterones y clavazón de ferrería. Los llaterales son orixinales.
Nel so interior, la nave mayor ta dixebrada de les llaterales por cinco columnes monolítiques a cada llau, realizaes en granitu con fuste llisu abombáu, tipu toscanu y capitel. Tienen un altor de cinco metros aproximao y un diámetru de 0’60 metros. Obra documentada en 1577, añu en que se-y paga al canteru Martín Rodríguez. Rematen n'arcos de mediu puntu construyíos en lladriyos y enantes revistíos con estuco.
A los pies de la nave mayor tópase la tribuna, con balaustrada en madera con barrotes torniaos, sofitada nos dos últimes columnes de daqué más de diámetru que les anteriores y sobre zapates.
Na nave derecha, reparar anguaño un cuadru colgáu n'altor: ye una virxe del famosu pintor José Antolínez, de gran calidá y profusamente investigada por espertos, como por casu, Ramón Sánchez González, n'artículos en publicaciones especializaes.
Ermita de la Vera Cruz
editarLos sos oríxenes son un tanto inciertos. Créese que foi construyida nel sieglu XV. Nun principiu foi utilizada como Ilesia Conventual Carmelitana. Como dependencies amiestes había una casa pa ermitaños distribuyida como otra casa cualesquier del pueblu, esto ye, un patiu, xardín y corrolada. Na parte sur esistía una parcela abarganada que s'utilizó como campusantu hasta principios del XIX.
Güei ye una ermita dedicada a la patrona del pueblu, La nuesa Señora de les Congoxes. Na década de los 70 sufre una reforma abriendo la entrada principal polos pies de la ermita esterior, construyendo sobre ella un nuevu campanariu. No que yera xardín y patiu, antigua entrada principal, güei construyóse una residencia de vieyos.
Otres zones d'interés
editarOtres edificaciones d'interés, como'l "Castiellu de Higares" del que se caltién una torre añadida a la casa actual, un patiu de vecinos que data del sieglu XVI, una casona de la Inquisición con blasón incluyíu, y una casa con un blasón de nobleza.
Fiestes
editar- 16 de xunetu: fiestes del Carmen.
- 8 de setiembre:Virxe de les Congoxes.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ García Sánchez, Jairo Javier (Toledo, 2004). Toponimia mayor de la provincia de Toledo (zones central y oriental). Institutu provincial d'investigaciones y estudios toledanos. páxs. 238 y 239, ISBN 84-95432-05-6.
- ↑ 3,0 3,1 Madoz, Pascual (1845-1850), Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, 16 tomos, Madrid: Establecimiento literario-tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
- ↑ 4,0 4,1 Ruiz Gómez, 2003, p. 106.
- ↑ Ruiz Gómez, 2003, p. 106, n. 29.
- ↑ Ruiz Gómez, 2003, p. 149.
- ↑ Jean-Pierre Molenat trescribir como «Muzīgūn» na so obra Campagnes et monts de Tolède du XIIe au XVe siècle, Madrid, 1997
- ↑ Datos estrayíos de la páxina Web del Conceyu de Mocejón, reproducíos so permisu.
Bibliografía
editar- Magán García, Juan Manuel (2002). Histories de Mocejón. Escelentísimu Conceyu de Mocejón.
- Magán García, Juan Manuel (2006). Mocejón en Blanco y Negru. Escelentísimu Conceyu de Mocejón.
- Izquierdo Benito, Ricardo (1985). Castiella-La Mancha na Edá Media. Serviciu de Publicaciones de la Xunta de Comunidaes de Castiella-La Mancha. ISBN 84-505-1048-1.
- Martín Tardío, Juán Jesús (1995). Histories de Mocejón, La Sagra y otros intereses.
- Martín Tardío, Juán Jesús (1997). Los Señoríos de Mocejón.
- Ruiz Gómez, Francisco (2003). Los oríxenes de les órdenes militares y la repoblación de los territorios de La Mancha (1150-1250). Conseyu Cimeru d'Investigaciones Científiques, páx. 149. ISBN 84-00-08159-5.
Enllaces esternos
editar- Diputación de Toledo. Datos d'interés sobre la población.
- Llibros sobre Mocejón
- C.D.Y. Baloncestu Mocejon Archiváu 2016-12-20 en Wayback Machine. C.D.Y. Baloncestu Mocejón