Nanclares de la Oca/ Langraiz Oka
Nanclares de la Oca/ Langraiz Oka (n'euskera Langraiz Oka y en castellán, Nanclares de la Oca, Nanclares de Oca o Nanclares) ye un conceyu de la provincia d'Álava, País Vascu. Cuenta con una población de 2.430 habitantes (INE, 2016).[1] Ye la llocalidá más occidental de la Llanada Alavesa y la más poblada de la Cuadriella de Añana, a la que pertenez. Dende 1976 forma parte del conceyu de Iruña de Oca, siendo'l nucleu principal del mesmu, que conforma al pie de los conceyos de Víllodas, Ollávarre, Montevite y Trespuentes.
 Nanclares de la Oca/ Langraiz Oka | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  País Vascu | ||
| Provincia | Álava | ||
| Conceyu | Iruña Oka | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'Áraba | ||
| Nome oficial |
Nanclares de la Oca (es) Langraiz Oka (eu) | ||
| Códigu postal |
01230 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 42°49′04″N 2°48′29″W / 42.81783°N 2.80814°O | ||
  Nanclares de la Oca/ Langraiz Oka Nanclares de la Oca/ Langraiz Oka (España) | |||
| Superficie | 21.03 km² | ||
| Altitú | 501 m | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
Nanclares asitiase a unos dolce quilómetros al oeste de Vitoria al pie de la carretera radial N-I.
Toponimia editar
La hestoria del topónimu Nanclares nun ta claru. Ateniéndose a la procedencia del cercu na qu'apaeció escrita la pallabra Langrares, que ye la referencia más antigua atopada, podría deducise que'l términu ye d'orixe celtíberu, sicasí, los etimoloxistes prefieren falar d'oríxenes llatinos o eusquéricos. Tampoco ta claru si tratase d'un topónimu antroponímicu o non. No que sí hai un ampliu consensu ye na coincidencia etimolóxica col topónimu Langara-Ganboa (Nanclares de Gamboa), tamién n'Álava.[2]
A lo llargo de la historia foi citáu de diverses maneres como Langrares, Langares, Lancares, Lancrares o Lanclares. Cola llegada de la llingua castellana'l topónimu #convertir nel actual Nanclares. L'apellíu de la Oca qu'anguaño acompaña al nome, ye debíu según los espertos, a los templarios que poblaron estes tierres na Edá Media a les cualos denominaron 'Tierra de la Oca' por ser este l'animal al que veneraben. Ello ye que Nanclares nun ye l'únicu pueblu nel qu'apaez la pallabra Oca, otru exemplu ye la llocalidá de Villanueva de la Oca, asitiada a unos 5 km de distancia. Otros espertos en toponomástica, rellacionen Oca cola pallabra celta Oka, que significaría 'ríu', y que sería más tarde tomada emprestada pol euskera. Y ye que Nanclares ta asitiada xunto al ríu Zadorra, un ríu bastante caudalosu en comparanza colos de la so redolada. Aun así, esto postreru ye práuticamente descartable pola #tardíu apaición del términu completu Nanclares de la Oca, que nun ta rexistráu hasta les Ordenances de Juan II de 1417.
La denominación n'euskera de Nanclares de la Oca ye Langraiz Oka (dacuando ye llamada Langraitz Oka). El términu Langraiz o Langraitz tamién tien el so orixe nes denominaciones primitives de la llocalidá. N'euskera, la terminación -ye evolucionó escontra -i(t)z mientres en castellán caltuvo la terminación orixinal. Más tarde, de la mesma forma qu'en castellán se añadiose l'apellíu de la Oca al nome, na llingua local empezó a faese lo propio con Oca o Oka.
Historia editar
Primeros asentamientos y dómina romana editar
El fechu d'atopar un cercu celtíberu onde apaez denomináu'l llugar como "Langrares", lleva a pensar que yá hubo asentamientos yá en dómina prerromana, posiblemente por cuenta de que los montes de la zona ufiertaben una bona caza, nuna sierra tan difícil como ye la de Badaya, amás de tener un ríu caudalosu qu'aproviría de bona pesca (posiblemente cámbaros) y unes camperes inmeyorables mientres el bon tiempu.
La llegada de los romanos supunxo un cambéu en tolos órdenes de la vida en Nanclares. A principios del sieglu XXI atoparon dellos restos romanos na llocalidá; a los yá conocíos como los de Iruña-Veleia na vecina llocalidá de Víllodas, sumáronse otros descubrimientos como'l d'una posible fonda romana onde folgaben o se camudaben los caballos.
Edá Media editar
Hai datos que faen creer qu'hubo asentamientos templarios nuna zona que tomaría parte de la zona norte de la península ibérica na que taría incluyida ésta.
Nanclares de la Oca apaez rexistráu nel Catálogu de los pueblos d'Álava en 934 del Archivu de San Millán como conceyu integrante d'Alfoces Langrares tres el llugar de Billodas. Una alfoz yera, mientres la Edá Media, el nome que se-y daba al territoriu que pertenecía a una villa, nesti casu a la de Langrares, y que taba partíu en distintos conceyos. A l'alfoz de Langrares pertenecíen los conceyos de Transponte (actual Trespuentes), Adanna, Lermanda (Lermanda), Margarita (Margarita), Suvillana (Subijana d'Álava), Quintaniella de Sursun, Billodas (Víllodas), Langrares (Nanclares de la Oca), Oto (Los Huetos), Mandoiana (Mandojana) y Lopeggana (Lopidana).
El documentu conocíu más antiguu del llugar ye un compromisu y sentencia a un pleitu promovíu ente Nanclares y Ollávarre sobre términu de moyones fecháu'l 23 de payares de 1393. Esisten otros documentos con compromisos alcordaos con #La Puebla de Arganzón en 1420 y con Víllodas en 1428. En toos estos escritos el topónimu rexistráu ye'l de Langares, Langrares o Lancares y apaez citáu como llugar o aldega. El primer documentu nel cual Nanclares ye citáu col títulu de Villa ye una escritura na que conciertan delles providencies de gobiernu ente Nanclares y Ollávarre el 21 d'avientu de 1523.
El títulu de Villa ye yá frecuente nel sieglu XVI. Asina apaez rexistrada n'otru compromisu ente Nanclares y Ollávarre de 3 de xunu de 1534, según de primeres d'un llibru de cuentes del añu 1594. El topónimu “Nanclares” #atopar nel citáu documentu de 21 d'avientu de 1523. El nome completu de "Nanclares de la Oca", ta yá rexistráu nes Ordenances de Juan II de 1417.
La Villa perteneció al Señoríu del Conde de Orgaz, que recaldaba diversos tributos ente los sos vecinos y confirmaba la designación de Procurador Xeneral del Estáu Noble y del Alcalde Ordinariu nel Estáu Llanu. Nun recintu de la Villa teníen casa Infanzona los Hurtado de Mendoza o Condes de Orgaz. Fernán Hurtado de Mendoza fundó en Nanclares una ermita oratoriu sirvida por Hermanes de la Orde Tercer de San Francisco anguaño sumida.
Hasta'l sieglu XIX editar
Mientres la Guerra d'Independencia española hubo gran presencia de militares ingleses pela redolada del pueblu, sobremanera mientres la Batalla de Vitoria. Los militares presentes pertenecíen a la 4ª y Llixera división, que taben a les órdenes de Wellington, amás de les brigaes de caballería británica de Robert Hill, Grant, Ponsonby y la portuguesa de D'urban. La so misión yera esperar pela redolada de Nanclares hasta que les tropes de Hill tomaren los Altos de Puéblalo de Arganzón, lo que-yos dexaría cruciar el ríu Zadorra ensin dificultá y atacar frontalmente'l centru de la posición imperial.
Tamién les Guerres Carlistes tuvieron parte del so desenvolvimientu nel pueblu, prueba d'ello son los trés torres qu'anguaño se caltienen pela rodiada de Nanclares: Almoreta, Vayagüen y El Encinal.
Na actualidá cunta con una ilesia dedicada a l'Asunción de La nuesa Señora, románica con ábside semicircular nel qu'hai ventanes de trés arquivoltas con capiteles llabraos; el pórticu de seis arcos úsase como salón cultural y los retablos son barrocos. Hasta'l sieglu XIX cuntó con otra ilesia dedicada a San Martín, que sumió pol so abandonu. Amás d'estes ilesies cuntó con numberoses ermites que fueron sumiendo colos años.
Na segunda metá del sieglu XIX foi alzáu pela rodiada de Nanclares un edificiu que funcionó como balneariu. Yera conocíu como'l balneariu de Bolén o Bolem y tuvo una gran aceptación, llegando inclusive a tar catalogáu como unu de los meyores d'Europa a finales de sieglu.
Nel Anuariu oficial de 1882, publicáu en 1883 lléese:
“Nanclares de la Oca (Álava)
- Temperatura: 18’50º C.
- Manantial: Únicu ensin aforar.
- Clasificación: Son agües bicarbonatadas cálciques.
- Mayoría de concurrencia: Enfermos del aparatu dixestivu.
- Especialización: Dispepsias, gastralgias, catarros gastro-intestinales crónicos, infartos hepáticos y de xuru la litiasis nes sos distintes manifestaciones.
- Instalación: Na planta baxa del establecimientu hai seis cuartos con piles y aparatos de duches y pulverización. La fonda tien comedores de 1ª y 2ª clase, cuarenta habitaciones bien amoblaes y un salón de recréu.
- Médicu Direutor Interín: D. Ramón Apraiz de Vitoria.
Y en l'Anuariu oficial de 1887, publicáu en 1888 lléese:
Rexón hidrolóxica: Pirenaica.
- Esti establecimientu, que permanez zarráu foi adquiríu pol conocíu Dr. D. Pablo Fernández Izquierdo, quien entamó obres importantes, que lu van poner en condiciones ventaxoses acasu pa la temporada del añu viniente.
A finales del sieglu XIX, dempués de la so dómina de máxima rellumanza, el balneariu cayó na decadencia y tuvo que cerrar. L'edificiu permaneció despobláu hasta qu'en 1914 establecense na cortil los Hermanos Menesianos. Reconstruyeron l'antiguu balneariu y #convertir en casa-Seminariu de formación de los mozos que quieren ser Hermanos. Los cambeos sociales y relixosos asocedíos mientres el sieglu XX fixeron que se tresformara nel actual Colexu San José d'Educación Secundaria Obligatoria con serviciu d'internáu y residencia.
A lo llargo d'esti sieglu Nanclares de la Oca constituyóse como conceyu, compuestu nun principiu polos conceyos de Ollávarre y Nanclares, y al que se sumó Montevite, que pertenecía hasta entós a Ribera Alta, a finales de sieglu.
Hasta l'actualidá editar
Nel sieglu XX, por cuenta de los movimientos migratorios nel interior d'España, el pueblu creció en tamañu y población, faciendo que la so población creciera dende los 600 habitantes en 1900, hasta los más de 2000 d'anguaño.
Tres la Guerra Civil Española, construyóse na llocalidá un campu de concentración que s'utilizó mientres post-guerra y na que se zarró a numberosos presos republicanos. A principios de los años ochenta, esta cortil reformóse ya inauguróse una prisión, l'anguaño conocida como Nanclares d'Oca.
En 1976 los conceyos de Nanclares de la Oca y el vecín de Iruña (compuestu polos conceyos de Víllodas y Trespuentes) alcordaron fundise yá que nun disponíen de los medios económicos suficientes p'atender los servicios de la so competencia.[3] El conceyu surdíu de la fusión foi denomináu Iruña d'Oca, y afitóse la sede del conceyu de la llocalidá de Nanclares.
En 2011 inauguróse una nueva prisión muncho más grande, denominada Centru Penitenciariu Álava/Llabraba, qu'en principiu diba sustituyir a l'antigua una vegada treslladaríense los presos. Esta nueva cárcel ta asitiada nes faldes del monte San Miguel, nos Montes de Vitoria, inda dientro del términu llocal de Nanclares. Inda nun ta claro'l futuru de la vieya cárcel. Según l'alcalde de Iruña d'Oca, José Javier Martínez, y otres instituciones, va intentase devolver la xestión del edificiu al conceyu, pero enagora, l'antigua sigui funcionando como prisión pa los beneficiarios del tercer grau.[4]
Economía editar
Hasta mediaos del sieglu XX, Nanclares foi un pueblu na so mayoría agrícola, ganaderu y forestal. Yá nel sieglu pasáu, escaváronse canteres na Sierra de Badaya que'l so oxetivu yera la estracción de piedra caliar. Anque dalgunes d'elles fueron cerrando, entá puede apreciase'l buecu de dalguna d'elles na fastera de la sierra.
Anguaño la llocalidá cunta con dos polígonos industriales: San José de los Llanos y Subillabide, que son fonte de trabayu d'una parte importante de la llocalidá y el conceyu de Iruña d'Oca. La construcción d'estes zones industriales supunxeron, al pie de la construcción de nueves viviendes en Nanclares y la cercanía a la capital alavesa, una crecedera notable de la población na segunda metá del sieglu XX y principios del XXI.
Nanclares concentra amás la mayor parte del sector servicios del conceyu. Establecimientos hosteleros, panaderíes, peluqueríes, supermercaos, etc. pueden atopase na llocalidá, faciendo del pueblu autosuficiente en cierta midida. Ye posible que lo más perxudicial nestos momentos pa esti sector sía la cercanía de Nanclares a Vitoria, que provoca que la xente faiga les sos compres y la so vida na capital en cuenta de nel pueblu.
Anguaño, la economía nanclarina ta basada na industria y el comerciu, que son los motores económicos dende la industrialización de la llocalidá.
Población editar
Hasta 1976 esistía'l conceyu de Nanclares de la Oca, que taba formáu poles llocalidaes de Montevite, Ollávarre y Nanclares de la Oca. La primer tabla amuesa la población de dichu conceyu nel censu d'entamu de cada década dende 1900 hasta la so desapaición.
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 603 | 661 | 738 | 876 | 819 | 1.301 | 1.323 | 1.492 |
En 1976, el conceyu de Nanclares de la Oca fundiose col conceyu vecín de Iruña y nació l'actual Iruña d'Oca. Na siguiente tabla apaez la población de la llocalidá de Nanclares dende l'añu 2000 hasta güei.
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.292 | 1.350 | 1.419 | 1.456 | 1.500 | 1.593 | 1.718 | 1.807 | 1.999 | 2.093 | 2.161 | 2.163 | 2.249 | 2.278 | 2.281 | 2.337 | 2.430 |
Política editar
Xunta Alministrativa (Conceyu) editar
Al igual que tolos nucleos urbanos del conceyu de Iruña d'Oca y munchos pueblos d'Álava, Nanclares cuenta con conceyu propiu y por tanto, una Xunta Alministrativa que s'encarga de los asuntos más direutamente rellacionaos cola alministración del pueblu, como son la xestión de les cais, caminos, bienes, o xardinos. Destaca d'ente les sos competencies la organización de fiestes patronales. La Xunta Alministrativa ta anguaño compuesta por 11 vecinos del pueblu, independientes de partíos políticos, escoyíos democráticamente cada 4 años n'eleiciones con llistes abiertes convocaes pol gobiernu de la Diputación Foral d'Álava. Les últimes eleiciones celebráronse'l domingu, 1 d'avientu de 2013, coles que s'escoyeron a los siguientes candidatos como miembros de la Xunta Alministrativa de Nanclares de la Oca pa la llexislatura 2013-2017:
| Cargu | Miembru | Votos |
|---|---|---|
| Presidente | Beneméritu Picón Flaire | 242 |
| Vocal | Eloy Sáez de Cortázar Gordón | 204 |
| Vocal | Serafín Paz Prau | 175 |
| Vocal | Óscar Peláez Ballestero | 168 |
| Vocal | Mikel Iñaki Ranero Álvarez | 125 |
| Vocal | Aranzazu Santamaría Mielgo | 123 |
| Vocal | Carlos García Lete | 116 |
| Vocal | Milagros Salgado Aguayo | 103 |
| Vocal | Miguel Ángel Rodríguez Marín | 99 |
| Vocal | Jesús María Guinea Díaz de Otalora | 98 |
| Vocal | Eneko Bernal Ribeiro | 97 |
Conceyu (Conceyu) editar
El conceyu de Iruña d'Oca, asitiáu en Nanclares de la Oca, tien les mesmes competencies que'l restu de los conceyos, sacante aquelles que venció a los conceyos del conceyu. El so ámbitu de gobiernu inclúi, amás d'a Nanclares, a los pueblos de Montevite, Ollávarre, Víllodas y Trespuentes. El conceyu ta compuestu por 11 conceyales, el so actual alcalde ye'l socialista José Javier Martínez, y dende les eleiciones municipales de 2015 y hasta les de 2019 ta constituyíu de la siguiente manera:
| Corporación municipal na llexislatura 2015-2019 | ||||
| Partíu | Conceyales | Nº de votos | ||
| Partíu Socialista d'Euskadi (PSE-EE-PSOE) | ||||
| Partíu Nacionalista Vascu (EAJ-PNV) a | ||||
| Partíu Popular (PP) | ||||
| Euskal Herria Bildu (EH Bildu) | ||||
| Irabazi Iruña Oka (Irabazi) b | ||||
| Asociación Vecinal de Iruña d'Oca (AVI) | ||||
| Munizipioaren Kultur Elkartea (M.K.Y.) | ||||
| Votantes censaos | ||||
| Votos escrutados | ||||
| Astención | ||||
| Votos blancos | ||||
| Votos nulos | ||||
garra presentó en coalición con Badaia Agrupación de Iruña d'Oca (BAI) y l'Agrupación Eleutoral Veleia Oca (AEVO).
bLa candidatura ye una coalición de los partíos Ezker Anitza, Equo y Alternativa Republicana.
Llugares d'interés editar
Herriko enparantza (Plaza del pueblu) editar
En plenu centru de la llocalidá, ta presidida pola llamada "fonte de los 12 caños" construyida en 1901 y pol antiguu llavaderu. Tamién puede reparase na zona una pequeña ponte de piedra que traviesa'l regueru El Torco y dende el que nos meses d'iviernu puede trate una cascada d'agua.
Los trés castiellos de Nanclares editar
Son trés pequeñes torres asitiaes pela rodiada de la llocalidá construyíes pol exércitu isabelín que tuvieron una función de vixilancia, comunicación y defensa mientres les Guerres Carlistes del sieglu XIX. Los trés tán anguaño reformaes.
- Vayagüen: Ta nel monte del mesmu nome (Baiaguen n'euskera, de ibaia 'ríu' y goen 'enriba'), na zona este y delantre del que güei ye'l centru penitenciariu de Nanclares. Colos sos 115 m² y 7,5m d'altor, ye la mayor de los trés torres y tuvo la función de telégrafu ópticu.
- Almoreta: Atopase na parte sur del pueblu, tres les víes del tren. Ye la más pequeña de los trés colos sos 70 m² y tuvo la función de telégrafu ópticu y fortín. Anguaño ta reformáu y preparáu pa ser utilizáu como albergue.
- El Encinal: Ta asitiada na llomba del mesmu nome, al sur de la sierra de Badaya y al norte de la llocalidá. Cuenta con 94m2 de planta y ta preparáu pa ser una sala d'esposiciones. Los trés torres tán protexíes pola Llei 16/1985 sobre'l Patrimoniu Históricu Español.
Colexu de los HH Menesianos editar
Esti edificiu, asitiáu nes contornes de la llocalidá, utilizóse como balneariu nel sieglu XIX (Balneariu de Bolen), pero cayó na decadencia y cerró, hasta que los Hermanos Menesianos mercaronlo y convertieronlo en conventu y anguaño, tamién en colexu de secundaria y bachilleratu.
El Calero editar
- vease El caleru (Nanclares).
Ye una singular torre de calcinación del sieglu XIX de 15 metros d'altor que forma parte dende 2011 del inventariu xeneral del patrimoniu cultural vascu con categoría de monumentu industrial. Ye singular porque a diferencia de los caleros artesanales, que funcionaben de forma intermitente y pa un usu determináu, el de Nanclares de la Oca yera de tipu continuu, yá que el so altor aumentaba la so capacidá de carga. Esto ye, cargábase cola piedra y a midida que el cal baxaba podíen echase nueves capes. Na parte inferior introducíase'l carbón, ente que poles escaleres esteriores xubíase la piedra caliar. Los estudios indiquen que la temperatura interior podía algamar los 1.000 graos y el procesu de fabricación del cal enllargase alredor d'una selmana. Asina s'ameyoraba la eficiencia y aumentaba la producción. Anguaño atópase reformada y ta siendo integrada na redolada cola construcción d'una nueva plaza y numberosos xardinos.
Fiestes y tradiciones editar
- Antroxu: N'antroxu ye habitual celebrar (el sábadu que correspuenda cada añu), un desfile pela avenida principal de Nanclares amenizada con música a la qu'acompañen toes aquelles persones que deseyen. Esti desfile remata nel frontón municipal onde les persones y grupos que s'amarutaren compiten por llevar #se el premiu de meyor disfraz o meyor actuación (una y bones los grupos amarutaos suelen presentar un baille). El martes d'antroxu celebra l'entierru de la sardina", onde se realiza la interpretación del funeral d'una sardina que termina siendo quemada nel esterior del frontón.
- Primavera: En primavera celébrense les conocíes popularmente como fiestes culturales de Iruña d'Oca. Les actividaes realizaes tán, como'l so nome indica, rellacionaes cola promoción de la cultura. Son yá una tradición la celebración de diversos actos como pueden ser charres, actuaciones infantiles, teatros, conciertos, demostraciones de deporte rural (local y vascu), películes, documentales, monólogos,... Destaquen amás pola so celebración añal: la feria gastronómica de les comunidaes autónomes na que los habitantes procedentes de diversos llugares d'España axúntense y preparen platos típicos de la so tierra pa ufierta-y los a los sos vecinos en cuenta de bien pocu dineru que ye destináu a organizaciones benéfiques, los concursos de pintxos ente los chigres del conceyu y la marcha popular al traviés de la ruta verde que xune los cinco nucleos de Iruña d'Oca.
- San Xuan: La nueche del 23 al 24 de xunu de cada añu entama una foguera como tradición de la nueche de San Xuan.
- Fiestes patronales: En 1968 empecipióse la tradición de La baxada d'El Bruxu dende la torre de la ilesia cada 13 d'agostu p'abrir les fiestes patronales. El Bruxu empieza a baxar dende la torre namás realizar el txupinazo nuna especie de carru colgada d'un cable mientres llanza carambelos a los presentes, y a la metá del percorríu recita una poesía o una coplilla n'honor a los nanclarinos. Siempres termina deseyando a toos unes felices fiestes y glayando una Viva Nanclares! ¡Gora Langraiz Oka!. Tres la baxada, ye tradicional averase a les txoznas y beber zurracapote que se parte de forma gratuita. Mientres les fiestes, tamién percuerren les cais Inaxio, Tronchabuches, La Txata, Patxi y los tradicionales cabezudos, que ponen un toque de color y diversión. Mientres estos díes entamen actos de too tipu que faen que sían munchos los vecinos y visitantes que s'axunten en Nanclares por estes feches. Ente ellos, hai unu que destaca pola so antigüedá y singularidá: la Bendición de les Peres, mientres la cual vístise al patrón, San Roque, con una banda de peres, que son bendiches pol sacerdote na misa mayor. Anguaño la Xunta Alministrativa apurre caxes de peres, que dempués de ser consagraes, #partir a la salida de la ilesia. Otros actos tradicionales son la morcellada nel Ríu San Antón, les verbenes na plaza, el conciertu de dalgún grupu conocíu a nivel vascu o nacional, el mercáu artesanal, l'espectáculu piromusical (fueos artificiales qu'esploten al ritmu d'un cantar) o la cucaña na Torca. L'últimu día pela nueche produzse la xubida del Bruxu, cola que se cierren les fiestes.
- Navidá: mientres les Navidaes el conceyu de Iruña d'Oca entama distintos actos que pasen poles tradicionales cabalgates de Reyes la tarde del 5 de xineru, y la llegada de Olentzero en Nuechebona. Amás hai numberosos actos, como teatros o cuentacuentos, la carrera de San Montesa'l día 31 d'avientu o un cotillón de Nuechevieya nel frontón municipal.
Personaxes pernomaos editar
- Blas Domingo López (Nanclares de la Oca, 3 de febreru de 1781 – Vitoria, 23 d'avientu de 1861): políticu fuerista lliberal, miembru de les Xuntes Xenerales d'Álava, alcalde de Vitoria ente 1843 y 1844, asesor y consultor de la provincia d'Álava (títulos concedíos con calter vitaliciu).[5] Les sos decisives intervenciones na defensa de los fueros alaveses #afigurar na Instrucción pa la defensa de los Fueros de la Bien Noble y Bien Lleal Provincia d'Álava y la so obra titulada El Fueru Consuetudinario. Foi escoyíu diputáu en Cortes per Álava ente 1837-1839 y 1850-1851, y en 1839 foi-y concedíu'l títulu de Padre de Provincia, col que namái s'estremaba a personaxes relevantes.
- Rita Oraá (27 de xunetu de 1963 - ): Foi integrante de la Selección española de voleibol femenín que tomó parte nos Xuegos Olímpicos de Barcelona 1992. Esto #convertir nel únicu xugador de voleibol vascu (sía home o muyer) que llegó a participar nunes Olimpiaes. Llogró diploma olímpicu (8ᵘ puestu) pola so participación en Barcelona. Anguaño vive n'Alcorcón (Madrid).
- El bruxu: vease El Bruxu (Nanclares).
L'home que baxa del campanariu de la ilesia pa dar empiezu a les fiestes a mediaos d'agostu.
Deporte editar
- Club Deportivo Nanclares: Equipu de fútbol fundáu en 1960 compuestu por equipos de delles categoríes. El primer equipu del club milita na Rexonal Preferente d'Álava.
- ACR Eskegi: Asociación de motociclistes de Nanclares.
- S.C. Langraiz: Sociedá de ciclistes de Nanclares.
- Grupu de Monte Langraiz
- Asociación Cultural Deportiva de Caza 'Vallegrande'
Asociaciones y grupos editar
- Grupu de Muyeres 'Lantartea'
- Grupu de teatru 'Almoreta'
- Asociación coral 'San Torcariz'
- Asociación de Pensionistes, Xubilaos y Viudes 'San Roque y San Pedro'
- Euskara Añanan Mingainean: asociación pal fomentu y aprendizaxe del euskera na Cuadriella de Añana
- Urratsak: grupu Scout
Apellíu editar
Según l'Institutu Nacional d'Estadística esisten alredor de 500 persones col apellíu Nanclares nel primer llugar y otres tantes nel segundu.[6] La mayor parte #concentrar nes provincies d'Álava, Burgos y La Rioxa, anque tamién hai persones nel restu del País Vascu, Navarra, Cantabria, Asturies, Madrid, y Castiella y Llión; ye reseñable el casu de la provincia d'Almería, onde curiosamente hai más persones con esti apellíu qu'en Vizcaya, Guipúzcoa y Navarra. Hai que destacar la esistencia de los apellíos compuestos alaveses que son únicos n'España por componese d'una primer parte de tipu patronímicu y una segunda parte de tipu toponímicu dixebraes pola preposición "de". Exemplos d'estos son: Pérez de Nanclares, Íñiguez de Nanclares, Beltrán de Nanclares o Sáez de Nanclares.
No que se refier al escudu del apellíu, esisten dos versiones:
1.- Árbol de sinople en campu d'oru y al so pie un llobu andante de sable cebáu d'un corderu blancu na boca.
2.- De güles, con una banda d'oru, engolada en cabeza de dragones del mesmu metal, y acompañada nel xefe d'una estrella d'oru y en punta d'una flor de lliriu tamién d'oru, bordura d'azur, dixebrada del campu por un filete d'oru, con ocho sotueres d'esti metal.
Referencies editar
- ↑ «Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional en 2016». Consultáu'l 3 d'abril de 2017.
- ↑ Topónimos alaveses de base antroponímica terminados en –iz, -ez y –ona / -oa
- ↑ BOE del 30 de julio de 1976 (fusión de los municipios de Iruña y Nanclares de la Oca)
- ↑ Alcalde de Iruña de Oca “Daremos al antiguo penal un uso turístico”
- ↑ Blas Domingo López
- ↑ Instituto Nacional de Estadística: ¿Cuántos se llaman...?
Datos: Q2744357
Multimedia: Nanclares de la Oca
