Reinu d'Exiptu
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
El testu que sigue ye una traducción defeutuosa o incompleta. Si quies collaborar con Wikipedia, busca l'artículu orixinal y ameyora o completa esta traducción. Copia y apega'l siguiente códigu na páxina de discusión del autor: {{subst:Avisu mal traducíu|Reinu d'Exiptu}} ~~~~ |
El Reinu d'Exiptu (n'árabe: المملكة المصرية Al-Mamlakah Al-El mioṣriyyah) foi'l primer estáu modernu d'Exiptu ente 1922 y 1953. El Reinu foi creáu en 1922 cuando'l Reinu Xuníu concedió-y la independencia a Exiptu, una colonia de facto, col fin de reprimir el creciente nacionalismu. El Sultán Fuad I convertir nel primer rei del nuevu estáu. Faruq asocedió al so padre como rei.
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| estáu desapaecíu | |||||
| |||||
| Himnu nacional |
Eslami ya Misr (es)  | ||||
| Alministración | |||||
| Capital | El Cairu | ||||
| Forma de gobiernu |
Monarquía constitucional democracia parlamentaria (es) | ||||
| Llingües oficiales | árabe | ||||
| Relixón oficial | islam y Ilesia ortodoxa copta | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 30°03′N 31°13′E / 30.05°N 31.22°E | ||||
 | |||||
| Superficie | 3418400 km² | ||||
| Demografía | |||||
| Economía | |||||
| Moneda | llibra exipciana | ||||
 | |||||
.svg)
.svg)
Antes del Reinu, Exiptu taba ocupáu y controláu pol Imperiu Británicu dende aproximao 1882, cuando invadieron les fuercies europees pa reforzar el réxime del Jedive contra'l creciente nacionalismu. Esto marcó l'empiezu d'una ocupación militar Británica d'Exiptu qu'entá yera nominalmente parte del Imperiu otomanu nesi momentu. En 1914 como resultáu de la declaración de guerra contra l'Imperiu Otomanu, Gran Bretaña declaró un protectoráu sobre Exiptu y depunxo al Jedive, en sustitución d'él con otru miembru de la familia, Hussein Kamil, que se fixo'l Sultán d'Exiptu.
La monarquía foi establecida y reconocida pol Reinu Xuníu en 1922 na persona de Fuad I d'Exiptu, y la llucha col Wafd. Una amplia organización política nacionalista opúnxose firmemente a la influencia británica; propios y los británicos, que taben decidíos a caltener el control sobre la Canal de Suez. Otres fuercies polítiques emerxentes nesti periodu incluyíu'l partíu comunista (1925) y los Hermanos Musulmanes (1928), que finalmente se convirtió nuna potente fuercia político y relixosa.
El Rei Fuad morrió en 1936 y Faruq heredó'l tronu a la edá de dieciséis. Sollertáu pola recién invasión italiana a Etiopía, robló'l Tratáu anglu-exipciu, qu'esixe al Reinu Xuníu a retirar toles tropes d'Exiptu, sacante na Canal de Suez (d'alcuerdu en que tienen de ser sacupaes pol en 1949).
El Reinu taba llaráu pola corrupción y el so ciudadanos ver como un títere de los británicos. Esto, xunto cola derrota na Guerra árabe-israelina de 1948, llevó a un golpe en 1952 por un grupu d'oficiales del exércitu llamáu'l Movimientu d'Oficiales Llibres. Faruk abdicó en favor del so fíu Fuad II. Sicasí, en 1953 la monarquía foi oficialmente abolida y establecióse la República Árabe d'Exiptu.
Fondu editar
Jedivato y ocupación británica editar
Anque Muhammad Alí y los sos descendientes utilizaren el títulu de Jedive en llugar de Wali, esta nun foi reconocida pola Porte otomana hasta 1867 cuando'l Sultán Abdul-Aziz oficialmente acepto'l so usu por Isma'il Pasha y los sos socesores. En contraste cola política del so güelu de la guerra en contra del Porte, Ismai'l trató de reforzar la posición d'Exiptu y de la so dinastía con menos medios de confrontación y, al traviés d'un amiestu de adulación y el sobornu, Ismai'l garantizo la reconocencia oficial otomanu de virtual independencia d'Exiptu. Esta llibertá foi gravemente socavada en 1879 cuando'l sultán en connivencia coles grandes potencies quixo deponer a Ismai'l a favor del so fíu Tewfik.Tres años más tarde, la llibertá d'Exiptu convertir en pocu más que simbólica, cuando Gran Bretaña invadió y ocupó el país, supuestamente pa sofitar al Jedive Tewfik contra los sos opositores Ahmed Orabi del gobiernu nacionalista. Magar el Jedive va siguir la norma sobre Exiptu y Sudán nel nome, en realidá, el poder moraba n'última instancia col Alto Comisariu británicu.
En desafíu de los exipcios, los británicos proclamaron en Sudán un condominiu anglu-exipciu, un territoriu conxuntu en virtú del gobiernu británicu y exipciu más qu'una parte integral d'Exiptu. Esto foi de cutio refugáu polos exipciu, tantu nel gobiernu y nel públicu polo xeneral, qu'aportunó na "unidá del Valle del Nilu", y siguiría siendo una tema de discutiniu y l'enemistá ente Exiptu y el Reinu Xuníu hasta la independencia de Sudán en 1956.
Sultanatu y Reinu editar
En 1914, el Jedive Abbas II d'Exiptu acordies col Imperiu Otomanu xunir a los Imperios Centrales na Primer Guerra Mundial, y foi rápido depuestu polos británicu en favor del so tíu Hussein Kamel. La ficción xurídica de la soberanía sobre l'Exiptu Otomanu, qu'había para tolos efeutos termináu en 1805, foi oficialmente terminada, Hussein declaróse Sultán d'Exiptu y Sudán, y el país convertir nun protectoráu británicu.
Dempués de la Primer Guerra Mundial editar
Un grupu conocíu como la Wafd asistió a la Conferencia de Paz de París de 1919 pa esixir la independencia d'Exiptu. Incluyíu'l líder del grupu políticu, Saad Zaghlul, que más tarde se convertiría en Primer Ministru. Cuando'l grupu foi deteníu y deportáu a la islla de Malta, producióse un gran llevantamientu n'Exiptu.
De marzu a abril de 1919, hubo manifestaciones en masa que se convirtieron en llevantamientos. Esto ye conocíu n'Exiptu como la Primer Revolución. La represión Británica anti colonial de los disturbios llevaron a la muerte d'unes 800 persones. En payares de 1919, la misión Milner foi unviada a Exiptu polos británicu pa tratar de resolver la situación. En 1920, Lord Milner presentó'l so informe a Lord Curzon, el Secretariu de Rellaciones Esteriores británicu, este encamentaba que'l protectoráu tenía de ser sustituyíu por un tratáu d'alianza. Como resultáu d'ello, Curzon tuvo d'alcuerdu en recibir una misión empobinada pol exipciu Zaghlul y Pasha Adli p'aldericar les propuestes. La misión llegó a Londres en xunu de 1920 y l'alcuerdu concluyir n'agostu de 1920. En febreru de 1921 el Parllamentu británicu aprobó l'alcuerdu y pidióse-y a Exiptu qu'unvie una misión a Londres con plenos poderes p'alcordar un tratáu definitivu. Adli Pasha dirixó esta misión, que llegó en xunu de 1921. Sicasí, el Dominiu de delegaos na Conferencia Imperial de 1921 destacó la importancia de caltener el control sobre la zona de la Canal de Suez y Curzon nun pudo persuadir a los sos colegues del Gabinete de tar d'alcuerdu a los términos que Adli Pasha taba dispuestu a aceptar. La misión tornó a Exiptu anoxada.
N'avientu de 1921, les autoridaes britániques en El Cairu impunxeron una llei marcial y volvieron deportar a Zaghlul. Les Manifestaciones llevaron de nuevu a la violencia. En deferencia al creciente nacionalismu y por suxerencia del Altu Comisionado, Allenby, el Reinu Xuníu declaró unilateralmente la independencia d'Exiptu en 1922, la supresión del protectoráu y l'establecimientu d'un estáu independiente, el Reinu d'Exiptu. Sarwat Pasha convertir en primer ministru. La influencia británica, sicasí, siguió apoderando la vida política d'Exiptu y fomentó les reformes fiscales, alministratives y gubernamentales. Gran Bretaña caltuvo'l control de la proteición esterior de la Zona de la Canal, Sudán y Exiptu.
En representación del Partíu Wafd, Zaghlul foi escoyíu primer pinistro en 1924. Él esixó qu'Exiptu y Sudán fundiérense. El 19 de payares de 1924, el gobernador xeneral británicu de Sudán, sir Llei Stack, foi asesináu n'El Cairo y en favor de los exipcios españaron disturbios en Sudán. Los británicos esixeron qu'Exiptu pagara una tasa de sides y retirara a les sos tropes de Sudán. Zaghlul tuvo d'alcuerdu na primer pero non na segunda y dimitió
Reconocencia editar
Col aumentu del sentimientu nacionalista, el Reinu Xuníu reconoció formalmente la independencia d'Exiptu en 1922, y el socesor de Husayn, el Sultán Fuad I, sustituyó'l títulu de Sultán a Rei. Sicasí, la ocupación británica d'Exiptu y l'inxerencia nos asuntos persistieron. De particular interés pa Exiptu foi que'l Reinu Xuníu siguiera los sos esfuercios pa dexar tol control d'Exiptu en Sudán. Tantu pal Rei y el movimientu nacionalista, esto yera intolerable, y el Gobiernu d'Exiptu fixo fincapié nun puntu de que Fuad y el so fíu'l Rei Faruq yeren "Reyes d'Exiptu y Sudán".
Segunda Guerra Mundial editar
Mientres la Segunda Guerra Mundial, les tropes britániques utilicen Exiptu como base d'operaciones aliaes en tola rexón, (ver la historia militar d'Exiptu mientres la Segunda Guerra Mundial). Les tropes britániques retirar a la zona de la Canal de Suez en 1947, pero los sentimientos nacionalistes anti-británicos siguieron creciendo dempués de la guerra. Dende'l 22 de xunetu al 23 de xunetu de 1952, un grupu d'oficiales del exércitu descontentos (los "oficiales llibres"), dirixíos pol teniente coronel Gamal Abdel Nasser derrocó al rei Faruk, a quien culpó a los militares d'Exiptu del probe desempeñu na guerra de 1948 con Israel. Les mires populares por reformes inmediates llevaron a los trabayadores en Kafr Dawar a unos disturbios el 12 d'agostu de 1952, que dio llugar a dos sentencies de muerte. Tres un curtiu esperimentu con un réxime civil, los oficiales llibres derogaron la constitución de 1953 y Exiptu foi declarada una república. Nasser convertir nun líder carismáticu, non yá d'Exiptu sinón del mundu árabe, cola promoción y aplicación del "socialismu árabe".
Disolución editar
El reináu de Faruk carauterizar pol cada vez mayor descontentu nacionalista pola ocupación británica, la corrupción y l'incompetencia real, xuníu a la desastrosa derrota na guerra árabe-israelina en 1948. Toos estos factores sirven pa socavar la deposición de Faruk y la posición d'apertura del camín pa la Revolución de 1952. Faruk foi obligáu a abdicar en favor del so fíu Ahmed, quien se convirtió nel Rei Fuad II, ente que l'alministración del país pasó a la llibre circulación en virtú del Movimientu d'Oficiales Llibres sol mandatu de Muhammad Naguib y Gamal Abdel Nasser. El reináu del rei infantil duró menos d'un añu y el 18 de xunu de 1953, los revolucionarios abolieron la monarquía y convirtieron a Exiptu nuna república, poniendo asina fin a un sieglu y mediu de dominiu de la Dinastía de Mehmet Alí.
Referencies editar
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Reinu d'Exiptu.
Datos: Q124943- Multimedia: Kingdom of Egypt
