Rodeo
El rodeo ye un deporte estremo d'Estaos Xuníos tradicional, con influencies de la hestoria de los vaquerus españoles y de los charros méxicanos. Consiste en montar a pelo potrus selvaxes o reses vacunos braves (como novillos y toros) y realizar diversos exercicios, como refundiar el llazu, rejonear, etc. ensin matar al animal. El rodeo prauticar principalmente en países como Estaos Xuníos, Méxicu, Canadá, Australia, Nueva Zelanda y Brasil. Una forma de rodeo prauticar tamién na Maremma de Toscana (n'Italia) y na Camarga de Francia. Nel centru y sur de Méxicu se práctica'l jaripeo, lo cual dio orixe al Rodeo del norte de Méxicu y sur de EUA.
Anguaño la esposición del rodeo d'Estaos Xuníos más grande del mundu ye'l Houston Livestock Show and Rodeo nos Estaos Xuníos.
Descripción y historia
editarL'estilu de rodeo más espublizáu ye l'americanu por cuenta de la influencia d'esi país, pero tien distintes variantes.
La capital del rodeo en Méxicu ye l'estáu nortizu de Chihuahua, del que provién el paxellu del vaqueru que dempués sería adoptáu polos norteamericanos.
Envalórase qu'esti rodeo ye siguíu per alredor de 30 millones d'aficionaos, quien asisten a grandes festivales realizaos principalmente nel oeste d'EE. XX. El rodeo anicióse como estensión de les vides cotidianes de vaqueros d'Estaos Xuníos; los ganaos que calificaben y el montar a caballu y l'entrenamientu los caballos bucking mozos fixeron una progresión natural a la competición ente los vaqueros.
Los españoles que colonizaron el gran norte de la Nueva España qu'incluyía Texas, Nuevu Méxicu, Arizona, California y el norte del actual Méxicu, llevaron grandes cabeces de ganáu pa poblar les vastes llanures. Teniendo como antecedente la charrería de los llanos de Apan, surden les suertes y los coleaderos como actividá de trabayu y recréu ente los vaqueros españoles y mexicanos del Valle del Pecos.
Dempués de qu'aquel estensu territoriu mexicanu pasara a formar parte de los Estaos Xuníos, munchos inmigrantes ingleses ya irlandeses establecer nos nuevos territorios incorporándose rápido a les actividaes vaqueres de los texanos.
El términu "rodeo", del vocablu castellanu "rodeo", fai referencia al eventu añal en que los vaqueros arrodien los ganaos pa conducilos al mercáu.[1] Empezó a utilizase nos Estaos Xuníos a partir del territoriu tomáu a Méxicu nel sieglu XIX. Estos eventos convertir n'esposiciones de deporte pa los vaqueros y fiestes pa les comunidaes.
El jaripeo, que dio orixe al rodeo y a la fiesta de los charros, data del Méxicu de principios del sieglu XIX ya inclusive de la dómina de la Colonia Española, a partir de xeres que los vaqueros y domadores de caballos realizaben en corrolades y ruedos.
El jaripeo como deporte prauticar en pueblos y barrios de ciudaes provincianes n'espacios improvisaos a diferencia del rodeo estilu d'Estaos Xuníos (que tamién ye practicáu en Méxicu) y de la charrería.
Cabo mentar qu'en Chile tienen como deporte nacional al rodeo chilenu. Deporte que ye practicáu por personaxes equivalentes a los vaqueros, llamaos huasos; pero que ye practicáu con carauterístiques distintes a les que presenta'l rodeo del norte del continente.
Disciplines de rodeo
editarCaballu con montadura
editarEsta prueba ye la más clásica d'un rodeo. Consiste en qu'un caballeru tien de permanecer sentáu mientres 8 segundos sobre un caballu tarascu solmenáu y dando brincos. El vaqueru utiliza una siella con estribos y una rienda trenzada de dos metros de llargu, y enxamás puede tocar al animal. Ye la prueba más popular y la que más s'emite en televisión.
Tale de novillo
editarNesta prueba'l caballeru tien d'intentar baltar a un novillo con un pesu averáu de trés a cinco veces el pesu del concursante. Col so "arreador" acaballando paralelamente al novillo asegura que cuerra en llinia recta. Ye bien popular en Venezuela onde se-y conoz como "toros coleados" o a cencielles "coleo".
Llazu doble
editarEl llazu doble ye l'únicu eventu de rodeo onde dos vaqueros concursan como pareya. El "cabecero" laza los cuernos del novillo y acaballa a la izquierda. Entós el "pialador" empieza a trabayar, lazando los dos pates traseres del novillo. La pareya que llogre lazar los dos pates traseres del novillo en menor tiempu ye la vencedora.
Caballu con pretal
editarUn caballeru que realiza la suerte de tarascu con pretal asitiar a la metá del llombu d'un caballu broncu de 545 quilos, que s'atopa saltando y patiscando solmenada y violentamente, intenta permanecer sentáu sobre l'animal por un periodu de 8 segundos, ensin l'ayuda de siella, riendes o estribos. La so única asidera son les cuerdes de piel y cueru llamáu pretal que s'asitien alredor del caballu. El caballeru tien d'asitiar la so espueles nos costazos del caballu nel primer saltu, dempués debe espuelar el caballu en cada brincu.
Llazu senciellu
editar
El vaqueru debe "atrapar" al so novillo con un llazu, baxase del caballu y correr escontra'l novillo, tirar al animal de 140 kg al suelu, xuntar trés pates del novillo y ensobiales con una cuerda de dos metros y estender les sos manes escontra riba al terminar la so carrera.
Carrera de barriles
editarLes carreres de barrileras amuesen l'axilidá y velocidá del caballu, según l'habilidá y control del caballeru. El caballu y el caballeru cuerren alredor d'unu de los barriles asitiaos en forma de trébole, empecipiando y terminando na mesma llinia. Tienen De realizalo nel menor tiempu posible, amás si báltase un barril aumenta cinco segundos como castigu. Nesta prueba xeneralmente participen muyeres.
Monta de toru
editarEsta prueba ye bien popular y al empar ye una de les más peligroses. El caballeru enxareya un pretal alredor del so guante p'ayudar a sostenese nel animal. El caballeru tien de permanecer sobre l'animal por ocho segundos. Son múltiples quebrar que puede tener un caballeru nuna mala cayida.sofitar con un par d'espueles trabaes con un xuegu de mediu centímetru pa nun mancar o cortar al toru. Úsense unes chaparreras de cueru llixeres pa llucir la monta, tamién s'usa un guante de cueru por que la lluria non te vaya a quemar o mancar el brazu, tamién s'usa un chalecu proteutor y un cascu'l chalecu ye obligatoriu y el cascu ye opcional si usar o montes col to sombreru o texana
Crítiques
editarAnque nos rodeos nun se mate a los animales, como nuna corrida de toros, esti deporte ye criticáu por dellos grupos que defenden los derechos animales.[ensin referencies]
Ver tamién
editarReferencies
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Rodeo.
