Serinus canaria
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.
El canariu[2] (Serinus canaria) ye una especie d'ave paseriforme de la familia de los frinxílidos (Fringillidae). A pesar del so nome tanto común como científicu ye autóctonu de dellos subarchipiélagos de la Macaronesia: les islles Canaries, Azores y Madeira, y non solo de les primeres. El so pariente más cercanu ye verducu européu (Serinus serinus).
Serinus canaria canariu  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Esmolición menor (IUCN 3.1)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Dominiu: | Eukaryota | |
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Subfilu: | Vertebrata | |
| Clas: | Aves | |
| Orde: | Passeriformes | |
| Familia: | Fringillidae | |
| Xéneru: | Serinus | |
| Especie: |
S. canaria Linnaeus, 1758 | |
| Distribución | ||
 Islles onde se distribúi'l canariu montés | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
.jpg)
El canariu considérase, según una llei del Gobiernu de Canaries, el símbolu natural del archipiélagu canariu, xunto cola palmera canaria.[3] El so hábitat natural allugar n'árees semiabiertes, como güertos y arbolees. Fai'l nial en arbustos o árboles.
Según Antonio Arnaiz-Villena el canariu montés de la Macaronesia, probablemente, tien unes estreches rellaciones xenétiques colos sos conxéneres del continente africanu. L'orixe de tolos canarios bien pudiera tar nes especies que viven n'África del Sur[4][5][6][7]
Descripción
editarEl canariu montés ye de colores parduzos na parte cimera y mariellu verdoso na cara y partes inferiores. Ye más grande y tien menos contraste qu'otros páxaros de la mesma familia, como'l verducu, y el so plumaxe ye más gris y marrón. Llega hasta los 13 cm de llargor. La so esperanza de vida n'estáu selvaxe suel ser d'ente 5 y 10 años, a lo sumo.
Anque los canarios monteses son de tonos apagaos, dende'l sieglu XVII crucióse selectivamente esta especie en cautividá, dando orixe a los colores vivos conocíos anguaño (blancu, naranxa, cobre, mariellu, etc.) presentes nos canarios domésticos. Ello ye que el canariu coloráu foi'l primer animal creáu per aciu seleición xenética,[8][9] introduciendo los tonos coloraos nel plumaxe per aciu l'encruz col cardenalito.
Distribución
editarYe endémica de les islles Canaries, Azores, y Madeira, na rexón de la Macaronesia, nel este del océanu Atlánticu. Nes islles Canaries, ye común qu'en Tenerife, La Gomera, La Palma y El Hierro, pero más llocal en Gran Canaria, y raru en Lanzarote y Fuerteventura. Ye común en Madeira al igual qu'en Porto Santo y les islles Desiertes; rexistróse nes islles Selvaxes. Nes Azores, ye común en toles islles.[10]
Hábitat
editarHabita nuna amplia variedá d'ecosistemes, dende montes de pinu y lloréu hasta en dunes de sable. Ye más común n'árees semiabiertes con árboles pequeños, tales como güertos y bosquecillos. Dase frecuentemente en hábitats creaos pol home, tales como parques y xardinos. Alcuéntrase dende'l nivel del mar hasta a lo menos una altitú de 760 msnm en Madeira, hasta 1100 msnm nes Azores, y percima de 1500 msnm nes islles Canaries.
Costumes
editarEl trino del páxaru ye paecíu al garllo del xilgueru.
Alimentación
editarAlimentar nel suelu o ente la vexetación baxa, polo xeneral facer en bandaes. La so dieta compónse principalmente de granes, tales como les de les meruxes, les de poacees y frutos. Tamién s'alimenta d'otros partes vexetales y de pequeños inseutos.[11]
Reproducción
editar
Ye una ave gregaria que de cutiu añera en grupos, con cada pareya defendiendo un territoriu pequeñu. El nial ye en forma de copa, y construyir sobre un árbol o arbustu a un altor cimeru a 160 cm del suelu, más comúnmente a ente 3 a 4 m. Ta bien escondíu ente les fueyes, de cutiu nel estremu d'una caña. Ta fechu de fibres vexetales, yerba, mofu y otros materiales de plantes, y forráu con materiales nidios, como pelos y plumes. Los güevos son depositaos ente xineru y xunetu nes islles Canaries, de marzu a xunu —con un picu d'abril y mayu— en Madeira, y de marzu a xunetu —con un picu de mayu y xunu— nes Azores. Son de color azul maciu o azul-verde con manches violeta o acoloratáu concentraes nel estremu menos en punta. Cada niarada contién de 3 a 4 o 5 güevos, llogrando producir con ésitu un permediu de 2 a 3 críes per añu. Los güevos guarar mientres 13 a 14 díes y los pitucos abandonen el nial dempués de 14 a 21 díes, con mayor frecuencia dempués de 15 a 17 díes.[11]
Caltenimientu
editarLa población foi envalorada en 80 000 a 90 000 pareyes nes islles Canaries, de 30 000 a 60 000 pareyes nes Azores, y de 4000 a 5000 pareyes en Madeira.
Poblaciones amontesaes
editarEstablecióse nel atolón de Midway, nel noroeste de les islles de Ḥawai, onde foi introducíu per primer vegada en 1911. Tamién lo introdució nel vecín Atolón Kure, pero nun llogró establecese ellí.[12] La especie foi introducida nes Bermudes en 1930 y empezó rápido a multiplicase, pero la so población empezó a tornar na década de 1940 dempués de que les cochinillas afararon los montes de cedru de les Bermudes, polo que pa la década de 1960 l'ave escastárase neses islles.[13] La especie tamién se reprodució en Puertu Ricu, pero inda nun s'estableció ellí.[14]
Ver tamién
editar- Races de canariu
- Canaricultura
- Serinus canaria domestica (el canariu domésticu)
Referencies
editar- ↑ BirdLife International (2012). «Serinus canaria» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2. Consultáu'l 16 de mayu de 2014.
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ Llei 7/1991, de 30 d'abril, de símbolos de la naturaleza pa les Islles Canaries
- ↑ Arnaiz-Villena, A.; Arnaiz-VillenaA.; Álvarez-Tejado M.; Ruiz-del Valle V.; García-de-la Torre C.; Varela P.; Recio M. J.; Ferre S.; Martínez-Laso J. (1999). «Rapid Radiation of Canaries (Genus Serinus)». Mol. Biol. Evol. 16: páxs. 2–11. Archivado del original el 2014-07-27. https://web.archive.org/web/20140727231318/http://chopo.pntic.mec.es/biolmol/publicaciones/Serinus.pdf. Consultáu'l 2015-06-23.
- ↑ Arnaiz-Villena, A (2009). «Phylogeography of finches and sparrows». Nova Science Publishers. ISBN 978-1-60741-844--3. https://www.novapublishers.com/catalog/downloadOA.php?order=1&access=true&osCsid=578391717583ba2180ffa42bf304y1f6.
- ↑ Arnaiz-Villena, A. (mayu de 2012). «L'Orixe de los Canarios». Ornitoloxía Práutica 53: páxs. 3-11. Archivado del original el 2023-05-19. https://web.archive.org/web/20230519080608/http://chopo.pntic.mec.es/biolmol/publicaciones/origencanarios.pdf. Consultáu'l 2015-06-23.
- ↑ «artículu resumen en pdf de los trabayos en castellán». Archiváu dende l'orixinal, el 2023-05-19.
- ↑ Birkhead, Tim, Phoenix, 2004
- ↑ Journal of Ornithology
- ↑ Tony Clarke, Chris Orgill & Tony Dudley (2006) Field Guide to the Birds of the Atlantic Islands, Christopher Helm, London.
- ↑ 11,0 11,1 Snow, D. W. & Perrins, C. M. (1998). The Birds of the Western Palearctic concise ed. Oxford University Press. ISBN 0-19-854099-X.
- ↑ Pratt, H. Douglas; Bruner, Philip L. & Berrett, Delwyn G. (1987). A Field Guide to the Birds of Hawaii and the Tropical Pacific, Princeton University Press, Chichester.
- ↑ Amos, Eric J. R. (1991). A guide to the Birds of Bermuda.
- ↑ American Ornithologists Union (1998). Checklist of North American Birds, 7th ed.
Enllaces esternos
editar| Wikispecies tien un artículu sobre Serinus canaria. |
- Videos de canarios n'Internet Bird Collection
Datos: Q192524
Multimedia: Serinus canaria
Especies: Serinus canaria
