Teramo
Teramo ye una ciudá d'Abruzos (Italia) con 51 548 habitantes (1 xineru 2023)[2], capital de la homónima provincia.
 Teramo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Italia | ||||
| Rexón |  Abruzos | ||||
| Provincia | Provincia de Teramo | ||||
| Tipu d'entidá | comuña d'Italia | ||||
| Nome oficial | Teramo (it)[1] | ||||
| Nome llocal | Tèreme (nap) | ||||
| Códigu postal |
64100 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 42°39′32″N 13°42′14″E / 42.658853°N 13.703911°E | ||||
  Teramo Teramo (Italia) .svg) | |||||
| Superficie | 152.84 km² | ||||
| Altitú | 265 m | ||||
| Llenda con |
Basciano (es)  , Bellante (es) , Campli (es) , Canzano (es) , Castellalto (es) , Cermignano (es) , Montorio al Vomano (es) , Penna Sant'Andrea (es) , Torricella Sicura (es) y Cortino (es)
| ||||
| Demografía | |||||
| Población | 51 548 hab. (1r xineru 2023) | ||||
| Porcentaxe | 16.69% de Provincia de Teramo | ||||
| Densidá | 337,27 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
0861 | ||||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
Praga, Memmingen (es) , Rishon LeZion, Berane, Gorzów Wielkopolski, Ribeirão Preto (es) , Ávila y Strovolos (es)
| ||||
| comune.teramo.it | |||||
 | |||||
Xeografía física
editarLa ciudá, a 150km de Roma, ta asitiada na parte septentrional d'Abruzos, nuna zona de llombes ente les fasteres del monte más altu de los Apeninos (el Gran Sasso d'Italia) y la mariña adriática. Ello ye que ye unu de los pocos llugares nos que pueden apreciase tantu visos nevaos de 3000 metros como les soleyeres sableres del mar Adriáticu, dambes a tan solo media hora del centru de la ciudá.
Teramo, a los pies del Parque nacional del Gran Sasso surde a la confluencia del ríu Tordino y el riega Vezzola qu'arrodien el so centru históricu.
Clima
editar| Añu 2007 | Ene | Feb | Mar | Abr | May | Jul | Jun | Ago | Sep | Oct | Nov | Dic | Añu |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Temperatura max. media (°C) | 14 | 14 | 15 | 20 | 24 | 28 | 32 | 30 | 24 | 17 | 13 | 13 | 20,3 |
| Temperatura min. media (°C) | 5 | 6 | 7 | 10 | 14 | 17 | 21 | 19 | 14 | 11 | 6 | 5 | 11,2 |
| Agües (mm) | 14 | 26 | 67 | 25 | 92 | 62 | 0 | 30 | 30 | 30 | 157 | 90 | 519 |
| Vientos (dir.-nuedos) | SO 4,6 | SO 4,3 | SO 5,0 | NE 4,5 | ONO 5,2 | NE 5,2 | NE 6,7 | NE 5,2 | SO 5,5 | O 2,9 | O 3,6 | NON 3,8 | -- |
El clima ye de tipu templáu-frescu, con temperatures que nel mes más fríu (xineru) averar a los 5,5 °C y nel más templáu a los 24 °C. Les precipitaciones (alredor de 800 mm añales) tán concentraes sobremanera na tardida seronda. Mientres l'iviernu puede pero cayer nieve abudante, como atestigua'l recién episodiu de febreru de 2012. Los branos tán carauterizaos per díes de calor más o menos intenso.
Orixe del nome Teramo
editarLa ciudá foi llamada Petrut polos Fenicios, col significáu de llugar eleváu arrodiáu d'agües”. De la llatinización de Pertut en Praetut, volvióse depués Praetutium y Ager Praetutianus pa indicar el territoriu. Los Romanos llamar Interamnia Urbs (“ciudá ente dos ríos”, faciendo referencia al Tordino y al Vezzola). En dómina medieval de Praetutium volvióse Aprutium que fizo la so primer apaición en dellos testos del sieglu VI y qu'hasta el sieglu XII indicaba tanto la ciudá como tol territoriu circunstante y de fechu ye d'esi antiguu nome de la ciudá de Teramo que vien tamién el nome de la entera rexón: Abruzos. Sucesivamente'l nome Interamnia volvióse Interamne, Teramne, Interamnium, Teramnium y finalmente la forma Teramum.
Nun atopó ésitu sicasí, la teoría según la cual el nome Teramo provenga de Thermae, rellacionada a l'atestiguada presencia de munches termes en delles zones de la ciudá.
Historia
editarDómina prerromana del sieglu VIII al sieglu V e.C.
editarTeramo tien unos oríxenes perantiguos. L'asentamientu del mileniu I e.C. y delles construcciones de dómina itálica del sieglu III-II e. C. fueron oxetu d'escavaciones arqueolóxiques bien recién. Les muertes más antigües referir a la periferia de la ciudá, nel barriu Madonna della Cona, onde foi atopada, ente otres, una sepultura con puñal y alabarda. Según paez, al desenvolvimientu del antiguu asentamientu contribuyeron los Etruscos y los Fenicios que fundaríen un emporiu comercial.
Los Pretucios
editarSegún l'escritor romanu Sestu Julio Frontino, l'antigua Perut o Pretut (llomba arrodiada per agües) creció en dimensiones ya importancia hasta volvese la capital del Praetutium y conciliabulum de los Pretucios.
Dómina romana del sieglu V e.C. al sieglu V d. C.
editar
- 295 e. C. Na batalla de Sentino, los Romanos ganen a la confederación itálica (Samnitas, Etruscos, Umbrios y los sos aliaos Galos).Con esta batalla da empiezu la tercer guerra samnita.
- 290 e. C. El territoriu sabín y el territoriu pretucio son ocupaos militarmente poles lexón mandaes pol cónsul Manio Curio Dentato.
A la ciudá dáse-y el nome llatín de Interamnia Praetuttiorum (ciudá ente dos ríos de los Pretucios), según munchos simple traducción del topónimu “Petrut” En dómina Augustea, Intermania ye incluyida na quinta rexón: el Piceno (la VI rexón yera Umbría y la IV el Sannio). El territoriu de l'actual provincia taba estremáu, de sur a norte, en Ager Hatrianus, Ager Praetutianus, Ager Palmense. Nesti periodu Interamnia ye:
- Conciliabulum: llugar de xunta y de mercáu
- Praefectura iure dicundo
- Municipium, dempués de la segunda guerra social
- Colonia silana. Nesta dómina pierde l'estatutu de conceyu pola participación de Lucio Cornelio Sila na guerra social (91-88 e. C.), y va recuperar socesivamente por espresa voluntá de Xuliu César.
Mientres el periodu romanu, gracies a la so gran proximidá cola capital del imperiu, la ciudá conoz un periodu bien prósperu, como atestigüen los innumberables mosaicos, les ruines del anfiteatru, del teatru y de les termes. Como recuerden los historiadores Tolomeo, Titu Liviu y Plinio, la ciudá algamó la so máxima rellumanza baxa Adriano, cola construcción de templos dedicaos a Marte y Apolo.
Godos y Bizantinos
editar- Nel añu 410 rexístrase una primer destrucción de Teramo polos Visigodos d'Alaricu I. Sicasí son bien incertas les noticies relatives a estos años: presumir que la presencia de los Godos nel territoriu de Intermania va enllargar hasta al 552-554. Dempués de la guerra gótica, nel 553, pasar al dominiu de los Bizantinos. Teramo ye nuevamente incluyida nel Marquesáu de Fermo, suxetu al Esarcato griegu de Ravenna. La ciudá ta gobernada por un conde que depende del Marquesáu de Fermo.
Sieglu XII (1101-1200)
editar- 1129 Tres la invasión lombarda en Abruzos, Teramo someter a los Normandos del ducáu de Puglia.
- 1140 Teramo entra a formar parte de los dominios de Rogelio II, primer rei del Reinu de les Dos Sicilies.
- 1153 Teodino, un suxetu desconocíu hasta entós, fai edificar la ilesia y conventu de Sant'Angelo Delle Donne, socesivamente denomináu Madonna Delle Grazie.
- Teramo ye destruyida poles armaes normandes de Roberto di Loretillo, d'esi cruente pillaje namái se salva la torre de Piazza Sant'Anna, dende entós llamada Torre Bruciata (torre quemada).
- 1176 Termina la construcción del Duomo de Teramo, d'estilu románicu.
Sieglu XIII (1201-1300) “Periodu de la llibertá”
editar- 1268 Fin del dominiu de los Suevos y empiezu del de la Dinastía Angevina.
Sieglu XIV (1301-1400)
editar- Mientres la Dinastía Angevina, Teramo conoz una nueva dómina de majestuosidad: los señores de la diócesis Aprutina, los obispos Rainaldo Acquaviva, Niccolò degli Arcioni (1317), Stefano da Teramo (1335) y Pietro di Valle (1366) reconstrúin la ciudá que ve la nacencia de castiellos, pueblos y sobremanera de grandes privilexos concedíos polos soberanos, gracies a los cualos edifíquense ilesies, conventos y palacios. La ciudá asume nueves contornes arquiteutóniques, tantu na parte vieya como na nueva. Teramo vuélvese una verdadera ciudá de frontera: puerta de los Reinos.[3]
Sieglu XV (1401-1500)
editar
- Periodu carauterizáu poles lluches ente los dos families más importantes de la ciudá (De Valle y De Melatino), el “exemplar” aforcamientu de 13 siguidores de la familia De Melatino ye entá recordada nun escudu de piedra nel centru de la ciudá, que ve representaes dos cabeces cola llingua fuera acompañaes pol escritu “A lo parlare agi atueldu” (mide les tos pallabres).[4]
- Nos primeros años del sieglu'l tiranu Antonello de Valle ye asesináu, y d'igual forma baltáu'l so castiellu de Piazza Garibaldi. La lleenda cunta que fueron les muyeres de la ciudá a poner fin a l'absurda belixerancia ente dambes families con una fuelga de los sos ciños.
- A pesar de los conflictos internos, la ciudá vive un periodu cultural absolutamente activu, gracies a artistes como Jacobello del Fiore y Nicola de Guardiagrele, y rellaciones comerciales cola Toscana y Venecia.
- En xunu de 1442, el Reinu de Nápoles cai nes manes d'Alfonsu V, Rei d'Aragón.
Sieglu XVI (1501-1600)
editar- 1504 El reinu de Nápoles pasa a Fernando'l Católicu, rei d'España, que da empiezu al dominiu español en Abruzos y nel sur d'Italia.
- Tres la muerte de Fernando el reinu pasa a Carlos V. Darréu dempués Teramo ye vendida al Duque de Atri por 40.000 ducaos. Los Teramanos remontar a la decisión; cúntase que na nueche del 17 al 18 de payares de 1521, les tropes del Duque, qu'arrodiaren yá la ciudá, espantayaes pola visión de la Virxe y San Berardo en defensa de Teramo, retiráronse asustaes. Naz asina'l milagru de San Berardo, santu patronal de la ciudá.[5]
Sieglu XVII (1601-1700)
editar- 1626 Un terremotu cute la ciudá.
- 1630 Pestilencia arrobinada de Milán.
Sieglu XVIII (1701-1800)
editar.svg)
- 1707 Dempués de la Guerra de Socesión española, la Casa d'Habsburgu apodera tol Reinu de les Dos Sicilies mientres 27 años.
- 1744 Invasion alemana y nacencia en Teramo d'un movimientu iluminista de dellos intelectuales lideráu por Melchiorre Delfico, bultable compositor, poeta y filósofu italianu.
- 1798 Los franceses entren a Teramo, y anque son primeramente espulsaos polos ciudadanos, vuelven pocos díes dempués destruyendo ensin piedá la ciudá entera.
Sieglu XIX (1801-1900)
editar- El 15 de marzu de 1806 Napoleón derrota a Rei Fernandu I de Borbón. Teramo ye una posesión francesa a tolos efeutos.
- 1815 La ciudá vuelve al reinu de Nápoles.
- 1832 Primer visita de Fernandu II de les Dos Sicilies a la ciudá.
- 1844 Segunda visita de Fernandu II de les Dos Sicilies a la ciudá
- 1847 Tercer visita de Fernandu II de les Dos Sicilies a la ciudá.
- 1890 Fúndase'l llaboratoriu astronómicu de Collurania.
Edá contemporánea
editar- 1925 Fundación en Teramo de la primer Sociedá Psicoanalítica Italiana.
- 1934 Completáu y estrenáu el nuevu palaciu del Convitto Nazionale anexu al Llicéu-Ginnasio y la biblioteca “Melchiorre Delfico”, na plaza que va tomar el nome de Dante Alighieri.
- 1941 Fundación del Institutu Zoo profilácticu.
- 25 de xunu de 1943 Les tropes alemenas llegaes a Teramo, avancen a Bosco Martese onde s'enfrenten colos homes de la Resistencia teramana. L'episodiu ye recordáu como la “Battaglia di Bosco Martese”.[6]
- 1972 Primer edición de la manifestación Interamnia World Cup (inda en cursu).
- 30 de xunu de 1985 Visita oficial del Papa Juan Pablo II.
- 1989 Teramo ye nomada pola Unicef “Ciudá abierta al mundu”.[7]
- Xunu de 1991 L'entós Cardenal Joseph Ratzinger lidera na Universidá de Teramo un congresu llamáu “Capitalismu y derechu social”.
- 1993 Autonomía y fundación oficial de la Universidá de Teramo
- 15 de setiembre de 2005 Visita oficial del Presidente de la República Italiana Carlo Azeglio Ciampi.
- 22 de payares de 2008 Visita oficial del Presidente del Conseyu Silvio Berlusconi.
- Abril de 2009 Anque se percibieren intensos seísmos na ciudá, Teramo nun xubió daños significativos nel terremotu de L'Aquila.
- 16 d'avientu de 2009 El Ayutamiento y la Provincia de Teramo roblen un protocolu d'amistá y collaboración cola Diputación d'Ávila sobre la sosentibilidad ambiental.[8]
Demografía
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Teramo ente 1861 y 2001 |
 |
| Fonte ISTAT - ellaboración gráfica de Wikipedia |
Monumentos ya instituciones
editarAnfiteatro Romanu
editar
Falten les pruebes pa demostrar que'l gran anfiteatru teramano acoyera'l murniu espectáculu del martiriu de los primeros cristianos, anque sía ciertu que poles dimensiones, más de 200 metros de llargu, yera un llugar d'interés ciudadanu. Créese que na Edá Media fuera utilizáu, según dir el Coliséu de Roma, como alcázar o castiellu en proteición de la ciudá. La lleenda cunta qu'una formosa dama española tenía'l costume de matar ende a los homes que combayara y de los cualos acababa de quitar# la sede, de manera que nun pudieren revelar nada de les nueches d'amorosu desafuego.
Teatru romanu
editarConstruyíu a principios del sieglu II, sol reináu del emperador Adriano, el teatru atopar nel centru de la ciudá, mui cerca del Duomo de Teramo. Los sos murios álcense siquier tres metros sobre'l suelu y amuesen que la estructura orixinal podría allugar hasta trés mil espectadores. Dende la cayida de Roma, los materiales del teatru fueron utilizaos n'otres construcciones. En 1918 redescubriéronse los sos restos y en 2007 proyeutáronse les obres pal valtamientu del Palazzo Adamoli que va dexar a la lluz uno parte despinta del teatru.
Esta antigua ruina impresionó al famosu poeta Gabriele D'Annunzio qu'escribió: “La ruina del teatru de Interamnia atestigua l'antigua majestuosidad romana”.[9]
Madonna delle Grazie
editar
La ilesia teramana “fuori porta” (fora de los murios romanos qu'arrodiaben la ciudá) ye una de les cites rituales de la cristianidad ciudadana. La ilesia foi nuevamente abierta en setiembre de 1900 xunto a la conventualidad.
Casa Urbani
editarYe una de les habitaciones más interesantes que se caltuvieron de la Teramo medieval, foi destruyida pol Conde normandu de Loretello tres l'asediu y posterior quema de la ciudá a mediaos del sieglu XII.
Spirito Santu
editarIlesia del sieglu XIV, taba rellacionada cola ilesia de “Santu Spirito in Sassia” de Roma como recuerda la doble cruz de Constantín. Foi sede d'un hospital y de una cofradería que s'ocupaba de la sepultura de los finaos nel presidiu o por ajusticiamiento. Ye unu de los elementos más carauterísticos de la Teramo medieval.
Casa del Mutilato
editar
Vieya ilesia “Della Misericordia” güei Casa del Mutilato, edificada de resultes de la peste del 1348 y restaurada en 1928. De relevancia ye'l frescu de Giacomo da Campli (sieglu XV). En 1514 foi visitada pola reina Xuana II de Nápoles p'adorar ende un preciosu crucifixu que paez que englobase un escayu de la corona de Xesús.[10]
Piazza Sant'Anna
editarYe una plaza nel centru de la ciudá con una ilesia. Apocayá suxeta a obres, so la plaza afayáronse los restos de Torre Bruciata, alzada nel sieglu II a.c., y una antigua domus romana.
Duomo
editarLa Basílica Catedral de Santa Maria Assunta y San Berardo ye la obra artística más importante de Teramo. La so edificación tuvo empiezu en 1158, por voluntá del obispu Guido II que quería dar un nuevu agospiamientu a les reliquies de San Berardo da Pagliara. Foi consacrada y terminada en 1176; parte del material pa construyilo foi tomáu del teatru y del anfiteatru romanu.
La torre, que lleva tres campanes, tien un altor de 50 metros y foi realizada ente los sieglos XII y XII. Merez ser mentáu'l paliu de plata, obra maestra de Nicolás de Guardiagrele que tardó quince años n'edificalo (del 1433 al 1448). Dende'l 8 de setiembre de 2007 ye posible visitar la cripta soterraña de San Berardo da Pagliara, santu patronal de Teramo.
Vescovado
editarFoi edificáu probablemente en 1374 con pilastres de piedres y travertino de Civitella del Tronto y ye entá la residencia del obispu y de los oficios de la Curia Aprutina. Ye'l mesmu obispu'l que lidera, cada añu, mientres la nueche ente'l Xueves y el Vienres Santu, un camín nocherniegu. La tradición afirma que la Virxe, qu'entá nun ta de llutu, folgazana d'ilesia a ilesia en busca del so fíu, pero si na desesperada busca atopa l'agua, va reparar na ilesia más cercana, onde va tener que quedase hasta la mesma nueche del añu socesivu.[11] Magar la procesión empieza a los cuatro de la mañana, convirtióse nun ritual que sigue acoyendo a mamplén de fieles na Pascua teramana.
Convitto Nazionale
editar
Sede del Convitto Nazionale y del Llicéu Classico, foi construyíu nel 1934. Representó la sede de la primera universidá (facultá de Derechu) de la ciudá en 1817.
Istituto Zooprofilattico sperimentale
editarFundáu'l 2 de setiembre de 1941 el “Istituto Zooprofilattico Sperimentale dell'Abruzzo y del Molise G. Caporale" (IZSAM) ye unu de los diez institutos esperimentales Zoo profilácticos italianos. Ocupar de la inspeición del estáu santiario de los animales, de la salobridá de los productos d'orixe animal, de la vixilancia veterinaria, de la formación, experimantación ya investigación científica y del cuidu del ambiente.
Castello della Monica
editarDon Gennaro della Monica, construyir pa él y la so familia, un castiellu nel centru de la ciudá qu'él mesmu apolazó cada mínimu detalle. La hestoria del castiellu ye tamién la hestoria d'amores secretos, muertes violentes, lleendes y fantasíes. Llevantar nes cercaníes de la Piazza Garibaldi.[12]
Muséu Cívicu d'Arte y Pinacoteca di Teramo
editar
El muséu arqueolóxicu agospia restos y escultures de la Teramo más antigua, de la prehistoria a la dómina romana. La pinacoteca consta d'una coleición de teles y escultures d'arte moderno y contemporánea anguaño ye utilizada pa esposiciones temporales y llueu va ser pa coleiciones permanentes.
Observatoriu astronómicu de Collurania
editarAl astrónomu Vincenzo Cerulli débese'l descubrimientu'l 2 d'ochobre de 1910 d'un nuevu asteroide que llamó (704) Interamnia.[13] L'observatoriu astronómicu tien un telescopiu y una rica coleición del muséu de los preseos científicos.
Mosaicu del leone
editarYe l'emblema mesmu de la hestoria arqueolóxica teramana. Topáu en 1891, mientres les obres del gran Palazzo Savini, el mosaicu sufrió sieglos d'humedad pero gracies a una gran obra de restauración ye una de les obres más representatives de l'arqueoloxía ciudadana. La obra amuesa que na mesma ciudá hubo un día una verdadera escuela y tradición de los maestros del mosaicu, yá que obres de tal grandor veníen de normal mercaes del estranxeru.
Sor Paolo
editarSegún los arqueólogos y los estudiosos ye una antigua estatua togada d'un potente patriciu romanu. Ésti yera un opositor y castigador de costumes de la ciudadanía y sobremanera de los gobernantes, ello ye que na manzorga de la estatua, veníen inflaos papeles de quexes, protestes, y sátires, contra los señores de la ciudá qu'anguaño fueron sustituyíes con poesíes d'amor o banderes de los equipos deportivos de la ciudá.
Palazzo Castelli
editar
La ex Casa Muzii (asina llamada pol nome del so propetario) foi edificáu en 1908 en Corso Cerulli. Ye un exemplu del arte modernista en Teramo.
Antico manicomiu
editarUna vegada foi consideráu l'institutu hospitalariu más grande pa la cura de les enfermedaes mentales del centro-sur Italia. Una instalación pimpana del 1323 destacando una clase médica estraordinaria gracies a l'activa participación de Marcu Levi Bianchini, unu de los grandes padres de la psiquiatría italiana y alumnu de Freud col que caltenía correspondencia epistolar. Él mesmu fundó equí la primer Sociedá Italiana de psicoanálisis.[14] Na puerta del gran manicomiu, había una inscripción que dicía “Equí los pocos, quiciabes nin los verdaderos”[15]
Universidá de Teramo
editarLa Universidá de Teramo ye una universidá estatal italiana fundada en 1993. La institución creció sobremanera na última década y anguaño vase afitando cada vez más como un envaloráu atenéu italianu y una segura referencia del centru y del sur d'Italia. Anguaño cunta con 5 facultaes, 24 carreres, 35 máster, 6 escueles de posgráu y 10 departamentos. La universidá se desloca tantu na ciudá de Teramo como n'otres árees de la provincia de Teramo.[16]
Organización político-alministrativa
editar
La ciudá de Teramo ta gobernada pol Ayutamiento de Teramo, que los sos representantes escoyer cada cinco años per sufraxu universal de tolos ciudadanos mayores de 18 años d'edá.
Dende les eleiciones del 25 de mayu de 2014, ta presidíu pol alcalde Maurizio Brucchi.
Ciudaes hermaniaes y alcuerdos d'amistá
editarLa ciudá de Teramo participa viviegamente na iniciativa d'hermanancia de ciudaes promovida, ente otres instituciones, pola Xunión Europea y ta hermanada coles siguientes ciudaes:
Berane, Montenegru, dende'l 1982[17]
Memmingen, Alemaña, dende'l 1986[18]
Rishon LeZion [1], Israel, dende'l 1988[19]
Ribeirão Preto, Brasil, dende'l 2005[20]
Praga distritu 7, [2] Archiváu 2007-09-21 en Wayback Machine, República Checa, dende'l 6 de xunu de 2005[21]
Gorzów Wielkopolski, Polonia, dende'l 2007[22]
Strovolos, Xipre[23]
Deportes
editarFútbol
editarEl Teramo Calcio ye unu de los clubes más antiguos del fútbol italiano. Fundáu'l 15 de xunetu de 1913, afitóse, dende siempres, como unu de los equipos protagonistes de les series inferiores. Na temporada 2015/16 l'equipu raxón va militar na Serie B.
El modernu estadiu “Comunale” foi estrenáu'l 27 de marzu de 2008, con un aforu de 7.498 ampliable a 13.000 cuando la sociedá vuelva a mayores categoríes. La instalación ye tamién utilizada pa conciertos (Jovanotti, Laura Pausini, Tiziano Ferro, Vascu Rossi y más).
Baloncestu
editarEl Teramo Basket, foi por enforma tiempu'l máximu representante deportivu de tola rexón Abruzos. Fundáu en 1973, en llevando 9 temporaes siguíes na máxima categoría italiana (Serie A1), l'equipu quebró por deldes económiques en xunetu de 2012. El Teramo Basket sumió dende entós y pel momento nun milita en nenguna categoría italiana. Jaycee Carroll y Clay Tucker son dalgunos ente los xugadores más conocíos que vistieron la camisa raxona na última década.
Balonmano
editarEl balonmano ye probablemente'l deporte rei de la ciudá. La Emmelle Naca Medical Teramo Handball lleva munchos años na Serie A y na temporada 2014/15 va siguir participando na máxima serie. El Hc Teramo 2002 ye l'equipu femenín, salió campeón d'Italia en 2012.
La primer selmana de xunetu, apostar en Teramo, la Interamnia World Cup que ye la más importante manifestación de balonmano a nivel mundial. Nesi periodu la ciudá vuélvese un hemisferiu de multiculturalidad y fiestes. Nel próximu 2015 el tornéu va celebrar el so 43° edición.
Otros deportes
editarOtros deportes bien activos en Teramo son el tenis: la ciudá cada añu agospia un tornéu internacional, el fútbol sala, el rugby, el water-polu y l'automovilismu col “rally de Teramo”. Cada 1 de mayu celebra la “maratonina pretuziana”, un maratón con deportistes de tol mundu. El torball Teramo ye l'equipu más tituláu n'Italia, el club ganó una champion's league.
Enogastronomía
editarLa gastronomía teramana ye una de les más apreciaes non yá nel centru d'Italia, sinón en tola península. La so cocina destaca por una amplia variedá de platos guañaos en perantigues tradiciones llabradores con inconfundibles golores y sabores.
Arrosticini
editarProbablemente'l platu más conocíu de la tradición culinaria teramana los arrosticini ('pinchos') son brochetas de carne de capáu o d'oveya. Suelen acompañase de rebanadas de pan alborao con aceite d'oliva extra virxe. Cómense sacando los cachos de carne colos dientes del pinchu, que se toma coles manes.
Virtú
editarUn verdaderu ritual propiciatorio celebrar al llegar la primavera, cada 1 de mayu cola preparación de les “ Virtù”, un platu que los sos orixe remontar a los tiempos en que los llabradores, tres el fin del iviernu, xuníen a les novedaes de la temporada lo que quedaba de les provisiones ivernices nes despensas. La preparación, que según la tradición dura tres díes y tres nueches, ye extremamente complicada porque los numberosos ingredientes (fabones y arbeyos frescos, llenteyes, garbanzos, xudíes, alcachofes, espinaques, endibies, achicoria, acelgues, nabos, apiu, calabacinos, ayu, cebolla, yerbes arumoses, xamón, fueyes de tocín, oreyes y pies de gochu, témpanos, “pallottine”) van cocíos por separáu y namái a la fin pueden entemecese cola pasta de dellos tipos y colores. Les families teramanas qu'inda siguen la tradición, donen ya intercámbiense “-y virtù” pa darréu xulgales y confrontarlas. Magar eso, y sobremanera pola dificultá de la preparación, anguaño nun son pocos los ciudadanos que'l 1 de mayu merquen esi buenísimo platu nos munchos restoranes de la ciudá que tán siempres llistos pa la ocasión.
Les pallottine
editarOtru platu príncipe de la gastronomía teramana son los “Maccheroni a la chitarra” o “Chitarra con -y pallottine”. El platu presenta unos espagueti de seición cuadrada llograos al estruyir la fueya de la pasta na chitarra: un instrumentu tradicional d'Abruzos formáu por filos d'aceru enterriaos, xuníos paralelamente nuna armadura de madera. Lo escepcional d'esti platu ta nel mueyu que s'amiesta con “pallottine”, unes pequeñes albóndigues de carne fechu a mano y sofritas.
Les scrippelle
editarAmás de les “pallottine”, otru elementu únicu de la cocina teramana son les "scrippelle": perfines tortielles preparaes nun sartén ferviendo una masa de farina, agua y güevos. Bien paecíes a los frisuelos franceses, dalgunos creen que fueron treslladaes a la ciudá cola invasión napoleónica de Teramo. Les “scrippelle” son la base de dos platos típicos teramanos: les “scrippelle mbusse”, encodilladas y somorguiaes nun caldu de pita espolvoriscaes con parmesano, y el “timballo di scrippelle” unes lasañas arriquecíes de “pallottine”, mueyos particulares y tou lo que la imaxinación d'una muyer teramana dexe.
=== Otros platos Otros platos típicos son la sopa de garbanzo seta y castañes y les sabroses “mazzarelle” (l'obligatoriu primer platu de la xinta de Pascua de cada teramano): unes fueyes de llechuga qu'arollen la corada de corderu (fégadu, corazón y pulmones) con cebolla, ayu y perexil. Pueden ser acompañaes con tomate.
Los “ 'Ndocca 'Ndocca ” son el clásicu exemplu de platu probe” llabrador, onde s'utilicen toles partes del gochu (oreyes, pies, focico, chuletes) que nun pueden ser xamones o embutíos. Los “Caggionetti” a lo último ye un postre abrucés cola forma d'un ravioli; una fueya perllixera apinada, que nos “Caggiunitte” teramanos ta fecha de castañes, chocolate, almendres turraes, pulgu de llimón, acitrón y canela.
Nes llombes teramanas cultívense les típiques cepes d'Abruzos: el Monterpulciano d'Abruzzo rosso (tintu) o Cerasuolo y el Trebbiano d'Abruzzo blancu; el Montepulciano d'Abruzzo Colline Teramane DOCG ye consideráu unu de los meyores vinos d'Italia.[24]
Comunicación urbana y turismu
editar
- Teramo asitiar a 150 km de Roma y ta comunicada cola capital pola A24 (Teramo-Roma). El tresporte públicu pa llegar dende Roma ye vía autobús nun trayeutu direutu que sale dende la estación d'autobuses Tiburtina. Ye tamién posible llegar a Teramo direutamente dende los dos aeropuertos de Roma per mediu d'una compañía privada d'autobuses qu'ufierta dellos viaxes a diariu.
- Per ferrocarril, Teramo ta comunicada direutamente con Pescara y (dempués d'un rápidu transbordo na cercana estación de Giulianova) con ciudaes como Milán, Boloña, Bari, Venecia, Turín, Lecce etc.
- L'aeropuertu más cercanu ye'l “Aeropuertu de Abruzos” que falta 68 km y ta comunicáu pola A14.
- La sablera más cercana ye la de Giulianova falta 25 km y ta comunicada pela autovía Teramo-mare.
- Les pistes d'esquí más cercanes, son les del Gran Sasso d'Italia (Prato Selva y Prati di Tivo) que falten menos de 40 km y tán comunicaes cola ciudá pola SS 80.
- El santuariu de Gabriel de la Doliosa ye unu de los santuarios más visitaos d'Italia, falta 30km y ta comunicáu pola A24 (Teramo-Roma). Con un permediu de 2 millones de visitantes cada añu ye unu de los 15 santuarios más visitaos del mundu.[25]
- Civitella del Tronto ye incluyíu na llista oficial de los burgos más bellos d'Italia,[26] falta 18 km y ta comunicáu pola SS81. La so fortaleza española ye'l monumentu más visitáu de los Abruzos.[27]
- Les Montagne gemelle son unos de los símbolos de la provincia. Falten contorna de 20km del centru de la ciudá y tán comunicaes pola SS81.
Curiosidaes
editar| El Pueblu de la Llibertá | Alcalde | 2009 | |
| El Pueblu de la Llibertá | Alcalde | 2014 |
- Nel XVIII sieglu Teramo foi moteyada por Lord Acton "L'Atenes del Reinu" pola presencia de munchos intelectuales na ciudá.[28]
- En 1989 Teramo foi nomada pola Unicef "Ciudá abierta al mundu" pola so facilidá d'integración ya intercambios culturales.[29]
- La cúpula del Palascapriano (el palaciu de los deportes de la ciudá) ye la más grande del mundu, superando a la del Pantheon de Roma y a la de la catedral de Florencia.[30]
- L'asteroide (704) Interamnia descubiertu en 1910 por Vincenzo Cerulli recibe esti nome en rellación al términu llatín que titulaba la ciudá en dómina romana.[13]
Referencies
editar- ↑ URL de la referencia: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Teramo;3986546.html.
- ↑ URL de la referencia: https://demo.istat.it/?l=it.
- ↑ «http://www.everytrail.com/destination/teramo».
- ↑ «http://www.europamedievale.eu/armoriale/armoriale.asp». Archiváu dende l'orixinal, el 11 de mayu de 2012.
- ↑ «http://www.ilcorrieredabruzzo.it/cultura/30269-teramo-nostra-y-la-madonna-delle-grazie.html».
- ↑ «http://boscomartese.wordpress.com/2009/10/10/hello-world/».
- ↑ «http://www.interamniaworldcup.com/en/teramo-citta-aperta-al-mondo/». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-12-15.
- ↑ «provincia-in-spagna-per-un-gemellaggio-allinsegna-della-sostenibilita-ambientale-insieme-al presidente-catarra-anche-il-sindaco-di-teramo-maurizio-brucchi/ http://www.provincia.teramo.it/sala-stampa/avila-la provincia-in-spagna-per-un-gemellaggio-allinsegna-della-sostenibilita-ambientale-insieme-al presidente-catarra-anche-il-sindaco-di-teramo-maurizio-brucchi/».
- ↑ «http://www.treccani.it/enciclopedia/teramo_(Enciclopedia-dell'-Arte-Antica)».
- ↑ «http://www.teramoculturale.it/index.php?id=20&itemid=269». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-04-13.
- ↑ «http://www.lifeabruzzo.it/288/181/news/il_venerdi_santu_a_teramo.html».
- ↑ Garollo, Gottardo (1907). Ulrico Hoepli: Dizionario biografico universale. Editore Libraio della Real Casa, Milan, páx. 656.
- ↑ 13,0 13,1 «http://physics.bgsu.edu/~layden/Anim/Asteroids/interamnia.htm».
- ↑ «http://www.weagoo.com/it/card/5390/antico-manicomiu». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-09-21.
- ↑ «http://www.raccontidiviaggi.info/nazioneitalia/lombardia/itinerarilombardia/724-teramo.html». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-12-12.
- ↑ «http://www.unite.it/UniTE/Engine/RAServePG.php/P/35941UTE2833». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-21.
- ↑ Montenegro. «Berane, Montenegro - City, Town and Village of the world». En.db-city.com. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ Germany (17 de xineru de 2012). «Memmingen, Memmingen, Bavaria, Germany - City, Town and Village of the world». En.db-city.com. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ «עיריית ראשון לציון - Foreign Relations». Rishonlezion.muni.il. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de xunu de 2013. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ «Ribeirão Preto - Coordenadoria de Comunicação Social». Ribeiraopreto.sp.gov.br. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ «MC Praha 7: The visit from Teramo in Prague 7». Praha7.cz (16 de mayu de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-07-07. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ «http://egorzow.pl/aktualnosci/Wspołpraca-Gorzowa-z-włoskim-miastem-Teramo-zacieśniona_10224.html». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-16.
- ↑ «Union of Cyprus Municipalities». Ucm.org.cy. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-02-16. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ «http://www.winecountry.it/regions/». Archiváu dende l'orixinal, el 8 de febreru de 2014.
- ↑ «http://turismo.provincia.teramo.it/art-and-culture/churches/shrine-of-saint-gabriele-dell92addolorata-96-isola-del-gran-sasso/?set_language=en».
- ↑ «http://www.borghitalia.it/?lang=en».
- ↑ «http://www.corriere.it/cultura/speciali/2010/visioni-d-italia/notizie/3civitella-del-tronto-Serenissimi-y-borbonici-insieme-per-disfare-l-Italia_b3bc7456-550c-11df-a414-00144f02aabe.shtml».
- ↑ .
- ↑ «A Case Of Excellence». Interamnia World Cup. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de xunetu de 2012. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
- ↑ «Palascapriano (Cn)». informazione.it. Consultáu'l 12 de marzu de 2013.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Teramo.
- Ayutamiento de Teramo
- Interamnia World Cup
- Previsiones del tiempu
- Provincia de Teramo Archiváu 2022-01-19 en Wayback Machine
- Rexón Abruzos
- Teramo GoogleEarth
- Università degli Studi di Teramo
- Webcam de los montes teramanas Archiváu 2010-10-09 en Wayback Machine
- Webcam de la sablera teramana Archiváu 2016-03-03 en Wayback Machine
Bibliografía
editar- G.Cappelli y R.Faranda, Storia della Provincia di Teramo dalle origini al 1922, Tercas, Teramo, 1980;
- Riccardo Cerulli, Storia illustrata di Teramo, Teramo, Edigrafital, 1970;
- Mutio De' Mutj Muzio Muzii, Della Storia di Teramo dialoghi sette, con notes y adendas de Giacinto Pannella, Teramo, Tip. del Corriere Abruzzese, 1893, consulte'l sumariu de los diálogos;
- Niccola Palma, Storia ecclesiastica y civile della... città di Teramo y Diocesi aprutina, 5 volúmenes, I edición: Teramo, Angeletti, 1832-1836; II edición: curáu por Vittorio Savorini, Francesco Savini y otros, Teramo, Fabbri, 1890-1893; III edición: Teramo, Tercas, 1978-1981, consulte los sumarios de la III edición;
- Francesco Savini, Unu sguardo alla storia municipale di Teramo. Dai tempi più remoti all'èvo modernu, en "Rivista abruzzese di scienze lettere ed arti" - (Rasla), añu I (1886), n. 3, de mayu, páxs. 97-105, lléase l'artículu;
- Francesco Savini, Il comune teramano nella sua vita intima y pubblica dai piu antichi tempi ai moderni: racconti y studii seguiti da documenti y da tavole, Roma, Forzani y C., 1895, consulte'l sumariu de la obra;
- Francesco Savini, Degli Stemmi y dei Gonfaloni di Teramo y dei suoi quattro quartieri, en "Teramo. Bollettino mensile del Comune di Teramo", añu II (1933), n. 7, xunetu, páxs. 3-6, lléase l'artículu;
