Idioma ucraín
L'ucraín (ucraín: українська мова) o ucranianu[1] ye una llingua eslava oriental (grupu indoeuropéu) falada principalmente n'Ucraína por unos 40 millones de persones.
| українська мова | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Faláu en | |||||||||||
| Faláu en | Ucraína, Rusia, Polonia, Canadá, Kazakstán, Bielorrusia, Rumanía, Eslovaquia, Serbia, Estaos Xuníos, Hungría, Chequia y Moldavia | ||||||||||
| Númberu de falantes | |||||||||||
| |||||||||||
| Datos | |||||||||||
| Familia | llingües eslaves orientales | ||||||||||
| Estáu de vulnerabilidá | 1 seguru | ||||||||||
| Sistema d'escritura | alfabetu cirílicu y alfabetu llatín | ||||||||||
| Reguláu por |
Academia Nacional de Ciencies d'Ucraína, Institute for the Ukrainian Language (en)  , Potebnia Institute of Linguistics (en) y Commissioner for the Protection of the State Language (en) | ||||||||||
| Códigos | |||||||||||
| ISO 639-1 | uk | ||||||||||
| ISO 639-2 | ukr | ||||||||||
| ISO 639-3 | ukr | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
Historia
editarYe ún de los tres miembros que faen parte del eslavu oriental xunto al rusu y al bielorrusu. Estrémase d'estos nes influencies polaques que recibió na dominación polaca de la Ucraína Occidental.
Como'l bielorrusu ye fíu del rutenu antiguu, del que se separtó nel sieglu XV.
Tien l'orixe nel Rus de Kiev (sieglos X al XIII), nel que se conocía como rusín. L'ucraín normativu creóse nel sieglu XIX, so la guía del nacionalismu de la dómina. La invasión rusa frenó la so espansión, cola prohibición de falalo en públicu. Cola independencia de 1991, declaróse únicu idioma oficial n'Ucraína.
Alfabetu ucraín
editar
L'ucraín usa l'alfabetu cirílicu, adautáu a les sos necesidaes. Como en tolos idioms eslavos qu'usen el cirículu, la ortografía respeta bastante bien la fonética.
Nun lleva signos diacríticos y ta formáu por 34 caráuteres.
| Normal | Cursiva | Treslliteración | Nome n'ucraín |
| А а | А а | a | а (a) |
| Б б | Б б | b | бе (be) |
| В в | В в | v | ве (ve) |
| Г г | Г г | 'h' (j) |
ге (jhe, ghe) |
| Ґ ґ | Ґ ґ | g | ґе (gue) |
| Д д | Д д | d | де (de) |
| Е е | Е е | e | е (e) |
| Є є | Є є | ye | є (ye, ie) |
| Ж ж | Ж ж | zh (dll), asemeyada a la j francesa |
же (dlle) |
| З з | З з | z (ds), asemeyada a la z italiana (pizza) |
зе (dse) |
| И и | И и | y (ee) (paecida a una ê portuguesa (ee) Exemplos: писати [pesáte], escribir читати [chetate], lleer вивчати [vevchate], deprender |
и (ɪ, esto ye ee, ente una I y una E). |
| І і | І і | i | і (i) |
| Ї ї | Ї ї | yi | ї (yi) |
| Й й | Й й | y (i curtia) | й (y) |
| К к | К к | k | ка (ka) |
| Л л | Л л | l | ел (el) |
| М м | М м | m | ем (em) |
| Н н | Н н | n | ен (en) |
| О о | О о | o | о (o) |
| П п | П п | p | пе (pe) |
| Р р | Р р | r | ер (er) |
| С с | С с | s | ес (es) |
| Т т | Т т | t | те (te) |
| У у | У у | u | у (u) |
| Ф ф | Ф ф | f | еф (ef) |
| Х х | Х х | j | ха (ja) |
| Ц ц | Ц ц | ts | це (tse) |
| Ч ч | Ч ч | ch | че (cha) |
| Ш ш | Ш ш | sh (ch marcada) | ша (sha) |
| Щ щ | Щ щ | shch (sh doble o sch) | ща (shcha, scha) |
| Ь ь | Ь ь | ' | м’який знак (m'yakiy znak) |
| Ю ю | Ю ю | yu | ю (yu, iu) |
| Я я | Я я | ya | я (ya, ia) |
| ' | апостроф (apóstrofu, nun ye una lletra). |
Exemplos
editar
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: ucranianu
- ↑ «Ortografía y Pronunciación». Archiváu dende l'orixinal, el 31 de xunetu de 2018. Consultáu'l 4 de xunetu de 2019.
- ↑ Sociolingüística Urbana: Estudio de usos y actitudes lingüísticas en la ciudad de Kiev, Olga Ivanova, primer edición d'avientu de 2011, Ediciones Universidá de Salamanca, ISBN 978-84-9012-047-7, página 227
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Idioma ucraín.
Datos: Q8798- Multimedia: Ukrainian language
